Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan göğüs hastalıkları dersinin bir bölümüdür ve pulmoner emboli konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır.
- Video, pulmoner embolinin tanımı, etyolojisi ve klinik bulgularıyla başlayıp, tanısal yöntemleri (ER testi, Wells skor sistemi, Cenevre skor sistemi, kompresyon ultrasonografisi, kontrast venografi, BT anjiyografi, ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi) detaylı şekilde anlatmaktadır. Ardından ekarteasyon kriterleri (PERC) ve tedavi yöntemleri (yüksek riskli hastalarda trombolitik tedavi, düşük riskli hastalarda antikoagülan tedavisi) açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Well ve Cenevre skor sistemleri arasındaki farklar karşılaştırılarak hastaların risk değerlendirmesinde bu sistemlerin kullanımı, D-dimer testinin yorumlanması ve idiyopatik pulmoner emboli vakalarında ömür boyu tedavi gerekliliği gibi önemli noktalar vurgulanmaktadır.
- Pulmoner Emboli Tanımı ve Etkileri
- Pulmoner emboli, pulmoner damar sisteminin arter sistemine bir bölgeden pıhtının kopup oturması ve dialdeki perfüzyonu bozması durumudur.
- Dialdeki perfüzyon bozulunca ventilasyon-perfüzyon uyumu bozulur ve temel olarak hipoksik solunum yetmezliği ortaya çıkar.
- Akciğer vasküler sistemi tıkanma durumunda proksimalde direnç yükselir, hipertansiyon oluşur ve sağ ventrikül disfonksiyonu görülebilir.
- 01:20Pulmoner Emboli Etiyolojisi
- Pulmoner emboli etiyolojisinde hiperkuaglabilite yapan genetik, kazanılmış veya idiopatik nedenler bulunabilir.
- Hastaların yarısı tanı anında idiyopatik gruba girer ve altta yatan trombofili bulunamaz.
- En sık derin femoral benlerden köken alır, nadiren üst ekstremi benlerinden (genellikle kanser hastalarında) ve gebelerde May Turner durumunda oluşabilir.
- 02:25Pulmoner Emboli Klinik Görünümü
- Hastalarda derin ven trombozu kliniği görülür: bacak şişliği, ağrısı, ısı artışı ve kızarıklık.
- Tromboz olan bacakta pulmoner emboli gelişirse dispne, ploretik, göğüs ağrısı ve öksürük belirtileri ortaya çıkar.
- Hem otizi (pulmoner arteriyel tromboz) yaklaşık yüzde yirmi hastada görülür, siyanoz nadir olabilir ve masif embolilerde hipotansiyon ve şok tablosu gelişebilir.
- 03:41Pulmoner Emboli Tanısal Algoritma
- Pulmoner emboli tanısal algoritmada öncelikle hastanın pulmoner emboli riski hesaplanır.
- Hastanın düşük, orta veya yüksek riskli olduğu belirlenir ve risk seviyesine göre tedavi stratejisi belirlenir.
- Risk düşük hastalarda daha basit testler, yüksek riskli hastalarda daha riskli ve pahalı testler tercih edilir.
- 05:03Skor Sistemleri
- DVT skoru sisteminde DVT öyküsü, cerrahi ve inmebolizasyon, kanser, hem otizi, takikardi, klinik bulgular ve pulmoner emboli dışında olası bir tanı olmaması değerlendirilir.
- DVT skoru 1-2 puan düşük riskli, 3-6 puan orta riskli, 6 puan ve üzeri yüksek riskli olarak değerlendirilir.
- Cenevre skor sistemi yaş kriterini içerirken, DVT skoru sisteminde pulmoner embolinin dışında olası bir tanı olmaması kriteri bulunur.
- 08:16Pulmoner Emboli Tanı Testleri
- Flashner çizgisi, Hamd üçgeni veya Westmark belirtisi gibi bulgular çoğunlukla görülmez hastalarda olduğu için peşine çok düşülmemektedir.
- ER testi düşük ve orta riskli hastalarda negatif prediktif değeri yüksektir, ancak spesifitesi kötü olduğu için dekartasyon tanısı kullanılmaktadır.
- Wells skor sistemi ve Cenevre skor sistemi mükemmel skor sistemleri değildir, özellikle düşük riskli hastalarda gereksiz anjiyografiler yapılabilmektedir.
- 09:28Pulmoner Emboli Tanı Yöntemleri
- Kompresyon ultrasonografisi devlete tanısında en sık kullanılan yöntemdir, kontrast venografi ise devlete tanısında altın standarttır.
- BT anjiyografi nan invaziv en iyi tanı yöntemidir, özellikle kontrast maddeye karşı alerji geliştiyse veya şiddetli böbrek yetmezliği varsa ventilasyon perfüzyon sintigrafisi yapılabilir.
- Kronik pulmoner tromboembolik hastalık tanısında ventilasyon perfüzyon sintigrafisi en iyi yöntemdir çünkü küçük damarlarda bile perfüzyon defektini gösterebilir.
- 11:21Diğer Tanı Yöntemleri ve Bulgular
- Klinik pratikte BNP yükselebilir, EKG'de ESP2-3-T3 paterni görülebilir ve ekokardiyografi sağ ventrikül yüklenme ve disfonksiyon bulgularını arayabilir.
- Ventilasyon perfüzyon sintigrafisinde ventilasyonda defekt olmasa bile perfüzyonda defekt görülebilir, bu emboli gösteren tipik bulgulardan biridir.
- EKG'de S dalgalarının belirgin olması ve Q3-T3 paterni görülebilir, ancak bu patern çok spesifik değildir.
- 12:48Tanı Algoritması
- Tanı algoritmasında hastanın skor sistemine göre düşük, orta veya yüksek riskli olarak ayrılır.
- Düşük ve orta riskli hastalarda önce D-dimer ölçülür, D-dimer yüksek gelirse BT anjiyografi yapılır, pozitif gelirse pulmoner emboli tanısı konulur.
- Yüksek riskli hastalarda direkt BT anjiyografi yapılır, pozitif gelirse tanıya gidilir, negatif gelirse D-dimer ölçülür.
- 15:48Ekartasyon Kriterleri
- Pulmoner emboli ekartasyon kriterleri (PULMER) geliştirilmiştir, D-dimer skoru 4 ve aşağısında olan kişilerde tüm kriterler karşılanıyorsa D-dimer ölçmeye gerek yoktur.
- Ekartasyon kriterleri: 50 yaşından genç, kalp hızı normal, saturasyon 95 ve üzeri, emboli öyküsü yok, son bir ay içinde travma veya cerrahi öyküsü yok, hemoptizi yok, östrojenik tedavi almıyor ve D-dimer bulgusu yok.
- 16:54Tedavi Yöntemleri
- Yüksek riskli hastalarda mutlaka trombolitik tedavi düşünülmelidir, hemodinamisi bozuk hastalarda sıvı bonusu ve gerekirse inotrop desteği verilmelidir.
- Refrakter hipotansiyon durumunda trombolitik tedavi endikasyonu doğar, tene teplaz, anteplaz veya replaz verilebilir.
- Düşük riskli hastalarda hemodinamisi stabil ve sağ ventrikül disfonksiyonu olmayan hastalarda düşük molekül ağırlıklı heparinler veya fondönks gibi antikadan başlanabilir, daha sonra uzun dönemde var ne ya da yeni nesil direkt etkili antiag tedavilere geçilebilir.
- İdiyopatik pulmoner emboli vakalarında kanama riski düşükse ömür boyu tedavi verilebilir çünkü bu trombozun tekrarlanacağı yüksek ihtimaldir.