Buradasın
Polikistik Böbrek Hastalığı Hakkında Bilgilendirici Röportaj
youtube.com/watch?v=lMj_pWtQJqEYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sağlıkta Yenilikler programında Neoloji Uzmanı Profesör Doktor Tevfik Ejder ile yapılan bir röportajdır. Profesör, 25-30 yıllık polikistik böbrek araştırmaları deneyimine sahip bir uzmandır.
- Röportajda polikistik böbrek hastalığının genetik yapısı, teşhis yöntemleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri detaylı şekilde ele alınmaktadır. Hastalığın kronik doğası, erken tanı önemi, yaşam tarzı değişikliklerinin rolü ve son yıllarda geliştirilen yeni ilaç tedavileri hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- Videoda ayrıca polikistik böbrek hastalığının basit böbrek kistlerinden farkı, gen testi imkanları, torbaptan adlı yeni ilaçın etkileri ve yan etkileri, kistlerin boşaltılması, böbrek yetmezliği aşamasında diyaliz ve böbrek nakli seçenekleri gibi konular da ele alınmaktadır. Profesör, hastalığın yakın gelecekte tedavi seçeneklerinin artacağına dair görüşlerini de paylaşmaktadır.
- 00:38Polikistik Böbrek Hastalığı Nedir?
- Polikistik böbrek hastalığı, en sık görülen kalıtsal böbrek hastalıklarından biridir ve genellikle yavaş ve belirti vermeden ilerler.
- Bu hastalık otozomal dominant kalıtımla geçer ve annede veya babada hastalık varsa çocukta %50 ihtimalle görülebilir.
- Kronik böbrek yetersizliğinin dördüncü sıklıktaki nedenidir, en sık nedeni şeker hastalığıdır, ikinci sıklıkta hipertansiyon, üçüncü sıklıkta kronik glomorolonefrit yer alır.
- 03:29Hastalığın Seyri ve Özellikleri
- Hastalığın seyri çok farklı şekillerde olabilir; bazı kişiler ömür boyu hastalık fark etmeden yaşayabilirken, bazılarında ciddi böbrek yetersizliği oluşabilir.
- Her iki böbrekte kistler oluşur ve zaman içinde böbrekleri büyüterek böbrek yetersizliğini belirgin hale getirir.
- Böbrekler dışında karaciğer, dalak, pankreas, overler ve akciğerlerde de kistler oluşabilir, ancak böbrekler dışındaki organlardaki kistler yetmezliğe yol açmaz.
- 05:16Hastalığın Belirtileri ve Riskleri
- Kistler zaman içinde büyüyebilir, çatlayabilir veya kist duvarı kanama yapabilir.
- Bu hastalarda idrar yolu iltihapları (üriner sistem enfeksiyonları) ve taş oluşumu daha sık görülür.
- Yeterli sıvı tüketimi (su, çay, çorba, ayran, süt gibi) idrar yolu enfeksiyonu ve taş oluşum riskini azaltır.
- 07:20Böbrek Fonksiyonunu Koruma Yöntemleri
- İdeal kiloda olmak ve hareketli yaşantı sürdürmek böbrek fonksiyonunu korumada önemlidir.
- Tuzdan fakir beslenmek tansiyonun yükselmesini ve böbrek sağlığını korumak açısından önemlidir.
- Hipertansiyonu kon tedavi etmek, böbrek hastalığının seyrini yavaşlatır; tansiyon ilacı kullanmak böbreğe zarar vermez.
- Sigara içen kronik böbrek hastalarının diyalize gitme ve kalp-damar hastalığı riski artar.
- 11:51Polikistik Böbrek Hastalığı ve Basit Böbrek Kistleri Arasındaki Farklar
- Basit böbrek kistleri genellikle yaş ilerledikçe görülme ihtimali artar ve 50-60 yaş grubunda rastlanma oranı yüksektir.
- Basit böbrek kistleri böbrek için tehdit oluşturmaz ve böbrek yetersizliği yapmaz, sadece zamanla büyüyebilir ve sayıları artabilir.
- Polikistik böbrek hastalığında ise çok genç yaşlardan itibaren her iki böbrekte çok fazla kist oluşur ve genellikle aile tarihi vardır.
- 14:11Kronik Böbrek Hastalığının Özellikleri
- Kronik böbrek hastalığı son derece sinsidir ve hastalar yıllarca hiçbir şikayet yaşamayabilir.
- Kronik böbrek hastalığının rutin taramada saptanması kolay ve ucuzdur; basit bir idrar tahlili ve tansiyon ölçümü yeterlidir.
- Erken teşhis, hastaya on, yirmi, otuz yıllık süre kazandırabilir ve böbrek yetmezliğine gitme süresini engelleyebilir veya geciktirebilir.
- 15:49Polikistik Böbrek Hastalığının Belirtileri
- Hastalar genellikle aile tarihini belirterek veya tesadüfen yapılan ultrasonlarda kistler bulunmasıyla teşhis edilir.
- Yüksek tansiyonun araştırılması sırasında veya kistlerin neden olduğu şikayetlerle hastalar gelir.
- Kanlı idrar (hematüri), ağrılar, taş düşürme ve idrar yolu kanaması gibi belirtiler hastalarda görülebilir ancak her hastada olmayabilir.
- 18:30Karaciğerdeki Kistler
- Polikistik böbrek hastalığında karaciğerde kistler oluşabilir ancak karaciğer yetmezliği yapmaz.
- Karaciğer kistleri genellikle yaş ilerledikçe belirginleşir ve çoğu kez hiçbir problem çıkartmaz.
- Karaciğer kistleri östrojen hormonu ile ilişkilidir ve çok doğum yapmış, doğum kontrol hapları kullanmış veya östrojen kullanmış kadınlarda daha fazla görülür.
- 21:19Genetik Yönleri ve Gelecek Çocuklar
- Polikistik böbrek hastalığı genetik bir hastalıktır ve anne-baba her ikisinden de geçilebilir.
- Hastalığın tedavisinde ilerlemeler olmuştur ve yeni ilaçlar kullanılmaktadır.
- Genetik inceleme ile invitro fertilizasyon (tüp bebek) yöntemiyle gebe kalıp, embriyoda gen analizi yapıp polikistik böbrek hastalığı taşıyan embriyoyu seçmeme seçeneği vardır.
- 23:41Polikistik Böbrek Hastalığı ve Genetik Testler
- Türkiye'de tüp bebek yöntemiyle gebeliği sağlayıp, embriyodaki tetkikte bozuk geni içermiyorsa anne karnına verip gebeliği devam ettirmek mümkündür.
- Gen testi yapılabilir ancak bu pahalı bir yöntemdir ve anne babaya ısrarcı olunmaz çünkü genetik bilgilerin kişisel verilerin korunması açısından önemli olabilir.
- Polikistik böbrek hastalığı saptanmış çocuklarda, pediatri uzmanının hastalığın varlığını bildiği ve gözle takip ettiği önemlidir.
- 26:34Polikistik Böbrek Hastalığının Tespiti
- Polikistik böbrek hastalığının tespiti için kan ve idrar tahlilleri yeterli değildir çünkü hastalığın ilerlemesi yıllarca böbrek fonksiyonunu bozmadan gidebilir.
- Hastalığın tespiti genellikle ultrason ile yapılır, emin olunamadığında ise radyasyon almadan MR tercih edilir.
- Kistler kanserleşmez, polikistik böbrek hastasında görülen böbrek kanseri hastalığın bir parçası değildir.
- 29:07Polikistik Böbrek Hastalığının Tedavisi
- Tedavide temel olarak iyi yaşam tarzına dikkat etmek, sigara içmemek, ideal kiloda olmak ve kan basıncını kontrol altına almak önemlidir.
- Son yıllarda onaylanan yeni bir ilaç, kistlerin büyüme hızını yarı yarıya yavaşlatmaktadır ve SGK'lı hastalar hiçbir ücret ödemeden kullanabilmektedir.
- Bu ilaç her hastaya verilmez, sadece böbreklerin büyüklüğü ve fonksiyonu belirli kriterlere göre değerlendirilerek uygun hastalara uygulanır.
- İlaç kistlerin büyümesini durdurmaz, sadece gidişatı yavaşlatarak diyaliz aşamasına ulaşma süresini uzatır.
- 34:59İlaçın Kullanımı ve Yan Etkileri
- Tüm nöroloji uzmanları bu ilacı yazabiliyor ancak belirli kurallar var ve uygun olmayan hastalara verilirse onaylanmaz ve geri ödemesine verilmez.
- İlaçın en önemli yan etkisi yüzde beş ihtimalle karaciğer testlerinde geçici bozulma yapmasıdır; ilaç kesince veya dozunu azaltınca bu durum düzelecektir.
- İlk onsekiz ay boyunca her ay karaciğer testi yapılması gerekmekte, onsekiz aydan sonra üç ayda bir test yapılmalıdır.
- 37:10İdrara Çıkarma Yan Etkisi
- İlaçın önemli bir yan etkisi hastalarda beş-altı litre, hatta yedi-sekiz litre seviyesinde idrara çıkarması olabilir.
- Bu yan etki nedeniyle hastaların tuvalete ulaşma imkanları önemlidir; örneğin otobüs şoförü gibi işlerde kullanılamaz.
- Türk hastalar genellikle idrara fazla çıkarma şikayetlerini az yaparken, Batı toplumlarında bu nedenle ilacı bırakma oranları daha yüksektir.
- 39:14İlaç Kullanımının Sosyal Etkileri
- Sosyal yaşantıda rahatsızlık yaratabilecek durumlarda (sinema, tiyatro gibi) hastaların dozunu atlayabileceği belirtilmektedir.
- İlaçın kullanımı ömür boyu devam edeceğinden, sosyal yaşantıda rahatsızlık yaratabilecek durumlarda doz atlaması önerilmektedir.
- İlaç günümüzde dünya genelinde beş-altı yıl, Türkiye'de ise üç-beş yıl kullanılmaktadır.
- 40:31Kistlerin Cerrahi Müdahalesi
- Kistleri cerrahi olarak boşaltmak hastalığın seyri üzerine özel bir olumlu faydası yoktur, bu nedenle hastalığın tedavisi cerrahi değildir.
- Kistler o kadar büyür ve rahatsız ederse, hastayı rahatlatmak için kistler boşaltılabilir ancak bu kalıcı bir çözüm değildir.
- Kistlerin duvarına çeşitli ilaçlar enjekte edilebilir ancak bu tartışmalı ve bazen problemlere yol açabilir.
- 43:45Böbrek Yetmezliği ve Tedavisi
- Böbrek yetmezliği aşamasına gelindiğinde diyaliz tedavisi veya böbrek nakli başarıyla yapılabilir.
- Hastalar genellikle büyük böbreklere sahip olabilir ve bunlar diyaliz aşamasında alınabilir, ancak bu rutin bir işlem değildir.
- Polikistik böbrek hastalığında böbrek nakli (kadavradan veya canlı vericiden) çok başarılı şekilde yapılabilir ve ailede polikistik böbrek hastalığı olmayan bir bireyden böbrek alınabilir.
- 45:52Polikistik Böbrek Hastalığında Nakil ve Nüksetme
- Polikistik böbrek hastalığında nakil sonrası hastalık nüksetmesi olmamaktadır, bu da önemli bir avantajdır.
- Bazı nefretlerde nakil sonrası böbrek takıldıktan sonra nüks etme sorunu yaşanabilir, ancak polikistik böbrek hastalığında bu durum söz konusu değildir.
- Nakil sonrası başarıyla giden birçok polikistik böbrek hastası bulunmaktadır.
- 46:36Kistlerin Büyüme Hızı ve Beslenme
- Kistlerin zaman içinde küçülmesi veya kaybolması söz konusu değildir, ancak büyüme hızı yavaşlayabilmektedir.
- Polikistik böbrek hastalığında kilo almamak ve tuz tüketimi dikkatli olmak önemlidir.
- Kafeinli gıdaların, özellikle kahvenin fazla tüketilmesinin kistleri büyütebileceği endişesi vardır, ancak kahveyi yasaklamak yerine aşırı tüketimi önlenmektedir.
- 48:01Böbrek Yetersizliğinde Beslenme ve Bitkisel Tedaviler
- Böbrek yetersizliği olan hastalarda, özellikle ciddi durumlarda fosfor ve potasyum kısıtlamaları önemlidir.
- Bitkisel tedaviler polikistik böbrek hastalığı için tehlikeli olabilir, bazı bitkiler kistlerin büyüme hızını artırabilir.
- Bitkisel tedavilere bağlı toksik etkiler sonucunda akut böbrek yetersizliği veya toksik hepatitler yaşanabilmektedir.
- 49:53Yakın Gelecekte Beklenen Gelişmeler
- Polikistik böbrek hastalığında zaman içinde ilaçların çoğalacağı ve tedavi başarısının artacağı beklenmektedir.
- Tüm böbrek hastalarının seyri yıllar içinde çok değişmiş olup, hastalar daha uzun ve sağlıklı bir şekilde yaşayacaklardır.