Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi'nde eğitim gören bir doktor tarafından Türk Diş Hekimleri Birliği'nde sunulan akademik bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, kendi doktora tez çalışmasını ve klinik tecrübelerini paylaşmaktadır.
- Sunum, periyontal rejenerasyonun temel prensiplerini, tedavi karar sürecini ve uygulama tekniklerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. Video, periyontal yara iyileşme mekanizmaları, kullanılan materyaller (kemik grefti, bariyer membranlar, PRF), defekt türlerine göre tedavi stratejileri ve klinik vakalar üzerinden rejeneratif tedavinin sonuçları hakkında bilgiler içermektedir.
- Sunumda ayrıca endodontik tedavi stratejileri, kemik içi defektlerin morfolojisi, flap dizaynı, pıhtı stabilizasyonun önemi ve rejeneratif tekniklerin flep cerrahisine göre avantajları gibi konular da detaylı olarak ele alınmaktadır. Konuşmacı, 2002-2019 yılları arasında izlediği hastaların sonuçlarını ve 20 yıllık gözlem periyodu olan bir çalışmanın bulgularını paylaşarak, rejeneratif tedavinin uzun vadede daha az yeniden müdahale ihtiyacı gerektirdiğini ve maliyet açısından daha avantajlı olduğunu vurgulamaktadır.
- 00:09Giriş ve Sunumun Amacı
- Sunum, periodontal rejenerasyonda karar sürecini ele alacak ve Türk Diş Hekimleri Birliği'ne teşekkür ediliyor.
- Konuşmacı, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi'nde eğitim görmüş, 2013 yılından beri doktor öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
- Sunumun amacı, periodontal rejenerasyonda karar verirken duvara toslamamak için elde edilecek bilgiler ve soru işaretleriyle hareket etmektir.
- 01:59Hasta-Hekim Etkileşim Modelleri
- Hasta-hekim etkileşiminde üç model vardır: paternalistik modelde hasta kendini teslim eder ve "sizin en iyisini bilirsiniz" diyerek hareket eder.
- İkinci modelde hekim bilgiyi verip hastayı kaderine terk eder, bu model ulaşılması zor bir hekimlik seviyesidir.
- Paylaşım modelinde ise her iki taraf da bilgi paylaşır, fikir birliği oluşturur ve ortak bir karara varır.
- 03:45Hastanın Bilgi Hakkı
- Hastaların bilgi hakkına sahip olması gerektiği, periodontal rejenerasyon noktasında hastaların durumlarıyla ilgili tıbbi gerçekleri bilmeleri önemlidir.
- Hastaların tanı, prognoz ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi sahibi olması gerekir.
- Hastaların tedaviyi kabul veya reddetme hakları vardır.
- 05:32Periodontal Yara İyileşmesi ve Etkileyen Faktörler
- Periodontal yara iyileşmesi enflamasyon, proliferasyon ve olgunlaşma evrelerinden oluşur, bu evrelerin başlangıç ve sonları kesin sınırlarla belli değildir.
- Yara iyileşmesini etkileyen faktörler üç başlıkta toplanabilir: hastaya bağlı faktörler (diyabet, sigara gibi), yara bölgesine özgü faktörler (mobilite, kök morfolojisi) ve kullanılan tedavi tekniğine özgü faktörler.
- Ağız hijyeni, periodontal rejenerasyonun başarısını etkileyen önemli bir faktördür.
- 08:35Yara İyileşme Türleri
- Rea taşman, zedelenen ataşmanın aynı yüzeye tekrar bağlanması şeklinde tanımlanır.
- Tamir, bağ dokusu ataşmanı oluşmasına rağmen kemik rejenerasyonu olmadan yeni ataşmanın oluşmasıdır.
- Rejenerasyon ise zedelenen veya kaybedilen dokunun şekil ve fonksiyon bakımından orijinaline uygun olarak yeniden üretimidir.
- 11:01Rejeneratif Tedavide Gerekli Malzemeler
- Rejeneratif tedavide doğru hücrelerin doğru iskele içerisinde yer alması gerekir.
- Sinyal molekülleri (sitokinler, büyüme faktörleri) ve doğru çevresel koşullar önemlidir.
- Rejeneratif tedavide tüm bu unsurların doğru zamanlaması ve uygulanması gerekmektedir.
- 12:13Periodontal Rejenerasyonunun Tarihi Gelişim
- Periodontal rejenerasyonunun bilimsel temeli 1976 yılında Meşr'le başlamış, bir yara boşluğu oluşturularak göç eden hücrelerin iyileşmenin şeklini belirlediği teorisine dayanıyor.
- Epitel hücrelerin sprinter gibi hızlı hareket etmesi, kök yüzeyinde aşağı doğru iyileşen rejenerasyonu başaramamamızın sebebi olarak görülüyor.
- 1982'de bir araştırmacı, hücrelerin dönüşebilme potansiyeline sahip olduğunu ve bariyer koyarak epitel hücrelerinin göçünü önleyebileceğini önermiş.
- 13:39Rejenerasyon Çalışmaları ve Sonuçları
- 1990'lı yıllarda yapılan çalışmalarda, kök yüzeyiyle pıhtının adezyonu korunursa epitel hücrelerinin apikale göçü önlenebileceği gösterilmiş.
- Köpekler üzerinde yapılan uzun süreli bir çalışma, epitel hücresinin apikale hızlı ilerlediğini ve grenasyon dokusuna ulaştığı seviyenin ötesine geçemediğini kanıtlamış.
- Stabil bir yara alanı oluşturulduğunda, pıhtı granülasyon dokusuna dönüşerek bariyer görevi görebilir.
- 15:43Rejenerasyon Teknikleri ve Materyaller
- Günümüzde rejenerasyon için çeşitli materyaller kullanılıyor: kemik grefti, bariyer membranlar, biyolojik mediatörler, mini matriks türevleri, protein ekstreleri ve kemik grafikleri.
- Bariyer membranlar rezorbe olan ve rezorpsiyon süresi geciktiren olmak üzere iki grupta toplanıyor.
- Biyomateryaller, protein barındıran ürünler ve kemik grafikleri rejeneratif anlamda olumlu etkileri olan malzemeler olarak değerlendiriliyor.
- 18:37Karar Süreci ve Hastaya Özgü Faktörler
- Periodontal rejenerasyonda karar sürecinde çekim mi tutma mı sorusu zor bir konu olarak karşımıza çıkıyor.
- Hastaya özgü faktörler davranışsal ve sistemik faktörler olarak iki sınıfa ayrılıyor.
- Davranışsal faktörler arasında tedaviye katılım, sigara kullanımı gibi faktörler; sistemik faktörler arasında stres, kortizol hormon artışı ve diyabet gibi hastalıklar yer alıyor.
- 20:55Bölgeye Özgü Faktörler ve Tedavi Planlaması
- Tedavi planlamasında plak indeksi, sondalamada kanama, travma, mobilite gibi bölgeye özgü faktörler değerlendiriliyor.
- Endodontik durum ve restoratif ortam, plak kontrolünü sağlama konusunda önemli etkileri olan faktörler.
- Flep arasında pıhtının oluşacağı boşluğun korunması, pıhtının stabil kalması ve kontaminasyonun önlenmesi rejenerasyonun başarılı olması için kritik unsurlar.
- 23:30Endodontik Durumun Değerlendirilmesi
- Bölgesel yaklaşım sırasında endodontik durum, klinik sondalama ve mobilite değerlendirilmelidir.
- Endodontik durum üç durumda değerlendirilir: vital, vital değil ve kanal tedavili vital.
- Defekt apexi içermiyorsa endodontik tedavi gerekmez, direkt rejeneratif tedavi planlanabilir.
- 24:26Endodontik Tedavinin Önemi
- Endodontik-periyo lezyonlu durumlarda endodontik tedavinin önemini gösteren bir örnek sunulmuştur.
- Endodontik tedavi sonrasında kemik dolumu oluşabilir, rejenerasyon yapılmadan da olumlu sonuçlar alınabilir.
- Vital dişlerde endodontik tedavi yapılmaz, ancak apexi içeriyorsa endodontik tedavi yapılmalıdır.
- 27:53Mobilite ve Tedavi Yaklaşımı
- Mobilite stratejide üç basamak vardır ve cerrahisiz tedavi ile olumlu yanıtlar alınabilir.
- Endodontik tedavi ve mobilite kontrolü ile ciddi anlamda olumlu yanıtlar alınabilir.
- Bölgesel stratejide lokal kontaminasyon varsa, cerrahi yaklaşım işleri güçleştirir ve fleb rüptür olabilir.
- 31:56Defekt Morfolojisinin Değerlendirilmesi
- Defekt morfolojisi değerlendirilirken duvar sayısı önemlidir: üç duvarlı, iki duvarlı, kombine veya tek duvarlı defektler olabilir.
- Horizontal defektler (yatay yıkımlar) literatürde çok az incelenmiştir.
- Yatay yıkımda kemik kazanılamasa bile ataşmanın kalitesini artırmaya yönelik yaklaşımlar düşünülmelidir.
- 33:35Defekt Değerlendirme Kriterleri
- Defekt "contain" (destekleyebilen duvar sayısı mevcut) ise rejeneratif potansiyeli yüksek, "non-contain" (desteklemeyen) ise düşüktür.
- Defekt derinliği ne kadar derin o kadar olumlu yanıtlar alınabilir, genişlik ve açı arttıkça rejenerasyon potansiyeli düşer.
- Defekt derinliği üç milimetreden düşükse, dişin stratejik değerine bakılmalı ve tedavi stratejisi belirlenmelidir.
- 36:23Rejeneratif Periyodontal Cerrahi İhtiyacının Belirlenmesi
- Defekt derinliği üç milimetreden küçükse rejenerasyona gerek yok, ancak üç milimetrenin üstüne çıktıysa defektin duvarlarına bakılmalıdır.
- Defektler üç duvarlı, çevresel veya tek duvarlı olabilir; tek duvarlı defekt en az rejeneratif kapasiteye sahiptir.
- Tedavi kararı verirken hastanın isteği, kemik yıkımı, kuvvetler ve tedavi sonrası prognoz dikkate alınmalıdır.
- 38:44Rejeneratif Tedavi İçin Önemli Faktörler
- Lateral kuvvetler için opelden bir miktar daha fonksiyonel veya yarı fonksiyonel şekilde karşı dişli olmalıdır.
- Kapanış anında travma baş belası olabilir, bu nedenle rejeneratif yanıt sonrası travmayı ortadan kaldıracak bir strateji planlanmalıdır.
- Rejeneratif periyodontal cerrahide defekt derinliği üç milimetreden büyükse tedavi yapılmalıdır.
- 41:18Rejeneratif Cerrahi İçin Malzemeler ve Teknikler
- Defekt genişliği iki milimetreden küçükse greft, membran, biyolojik mediatörler kullanılabilir.
- Genişlik üç milimetreden fazlaysa membran veya tüm malzemelerin kombinasyonu kullanılabilir.
- Tek duvarlı defekte mutlaka kombinasyon yaklaşımı gerekir çünkü tamamen konteyner durumudur.
- 42:34Estetik Risk ve Faktörler
- Estetik risk düşük gülüş hattı durumunda daha az olur, ancak diş eti çekildiğinde sorunlar yaşanabilir.
- Kalın diş eti cerrahi uygulaması açısından daha kolaydır ve boşluğun korunması açısından avantaj sağlar.
- Kemiğin üst sınırı ile kontak noktası arasındaki mesafe beş milimetreden büyükse papil geri gelmez.
- 44:22Rejeneratif Tedavi Planlaması
- Rejeneratif tedavi uygun bir hasta için yüksek gülüş hattı, ince dişeti ve beş milimetreden fazla mesafe varsa önce yumuşak dokugmentasyon planlanmalıdır.
- Membran kullanımı diş eti çekilmesine ve flepin kapanmamasına neden olabilir, bu nedenle membransız tedaviler düşünülmelidir.
- Tek duvarlı defektlerde rejeneratif tedavi sorgulanmalıdır.
- 45:21Flap Dizaynı ve Dikiş Tekniklerinin Tarihçesi
- 1982 yılında Newman, papilli kaldırılmaması ve minimal invaziv surgical procedur önermiştir.
- Farklı flap kesim teknikleri geliştirilmiştir: önünden kesen, oblik kesen, tek taraflı flap kaldıran ve Serhat Aslan'ın geliştirdiği perde teknikleri.
- Dikiş teknikleri de evrim geçirmiş, amaç her zaman pıhtı stabilizasyonu sağlamaktır.
- 48:53Konteyner Defekti Tedavisi Yaklaşımları
- Konteyner defekti tedavisinde bilimsel kanıt, minimal invaziv yaklaşımla tek taraflı flap kaldırma veya sadece endogen malzeme kullanarak rejenere edilebilir.
- Kısmi konteyner defekti tedavisinde papilli koruma, minimativi greft kullanma veya tek taraflı flap kaldırma ve minimativi greft kullanma yaklaşımları başarılı sonuçlar vermiştir.
- Yeni ürünler şırıngaya konularak enjekte edilebiliyor ve bu yaklaşımlar da başarılı sonuçlar vermektedir.
- 50:30Tedavi Yaklaşımı ve Etkileşim
- Tedavi yaklaşımında açık flap kullanılarak yüzey temizleniyor ve kanamasız olan yerlere uygulama yapılıyor.
- Etkileşimde karşılıklı bilgilendirme yöntemine geçilmeli, ancak bu yaklaşımın sınırları vardır ve yeterince dökümente edilmemiştir.
- Konteyner defekti tedavisinde tek taraflı flap kaldırma dışında başka bir yol yoktur ve kombinasyonlara gitmek gerekir.
- 52:25Doktora Tez Çalışması
- Doktora tezinde üç gruba ayrılmış kemik içi defektler, kan ve gözyaşı kullanılarak hasta takip edilmiştir.
- Sadece flap açılıp temizlenen defektlerde, 50 adet rezorbe olabilen dikiş kullanılarak ufak bir kemik dolumu görülmüştür.
- Endogain kullanılarak temizlenen defektlerde, 10 milimetre yakın derinlikteki defektler altıncı ayda tam dolum göstermiştir.
- 54:43Histolojik Kanıt ve Rejenerasyon
- Histolojik bir çalışma yapılmamış olsa da radyografik olarak kemik dolumu görülmüş ve rejenerasyon denilebilir durumdadır.
- İsveçli bilim adamları tarafından yapılan çalışmalarda sekizinci ayda histolojik kanıtla kemik dolumu ve rejenerasyon ortaya konmuştur.
- Endogain ve otojen kemik karışımı kullanılarak altı ayda kemik dolu sonuç elde edilmiştir.
- 56:29Vaka Çalışması
- Tedavi öncesi görüntüde enflamasyon görülmekte, diş kapanışta teması yok ve travma bulunmamaktadır.
- Minimal invaziv yaklaşım ile mikroskop kullanmadan, tek taraflı flap yaklaşımla tedavi yapılmıştır.
- Tedavi sonrası altıncı ayda alveol kemiğine benzer bir kemik dolumu görülmüş, ancak estetik açıdan papilli kaybı yaşanmıştır.
- 59:36Endodontik Tedavi Sonrası Bekleme Süresi
- Endodontik tedaviden sonra en az üç ay (90 gün) beklenmesi önerilmektedir.
- Konuşmacı, erken iyileşme ve kollajen metabolizması açısından en az 1-1,5 ay beklemeyi tercih etmektedir.
- 1:00:11Defekt Tedavisi Örneği
- Bir kanin dişi üzerinde çevresel bir defekt bulunmaktadır ve apex içermemektedir.
- Defektte membransız rejenerasyonun mümkün olmadığı, hareketsiz bir yara yüzeyinin oluşturulması gerektiği belirtilmektedir.
- Tedavide sığır kaynaklı kemik grefti ve kolajen esaslı membran kullanılmış, ayrıca otojen kemik de eklenmiştir.
- İkinci yıl kontrollerinde apex'te normal kemik dolumu görülmüş ve dokuzuncu yıl kontrollerinde bile tedavi sonuçları stabil kalmıştır.
- 1:02:50Periyodontal Tedavi Örneği
- Ayşe adlı hastada agresif periyodontal hastalığı (eski sınıflamada) görülmektedir.
- Başlangıç periyodu tedavisinde umutsuz dişler çekilmiş, diğer dişler için endodontik tedavi uygulanmıştır.
- Mukozanın ince olduğu bölgelerde serbest dişeti grefti uygulanmış ve kemik grefti ile membran kombinasyonu tercih edilmiştir.
- Tedavi sonrası 6 ay içinde radyo opaklık artışı gözlemlenmiş ve hasta mutlu kalmıştır.
- 1:05:52Furkasyon İçeren Defekt Tedavisi
- Furkasyon içeren bir defektte kontaminasyon olmadığı için kombinasyon tedavi stratejisi tercih edilmiştir.
- Greft malzeme doldurulurken dikkatli bir şekilde kondanse edilmiş ve üzerine membran uygulanmıştır.
- Furkasyon hücresiz ve avasküler bir ortam olduğu için rejenerasyon veya kemik dolumu elde edilmiştir.
- 1:07:47Başarısız Tedavi Örneği
- 2011 yılında başvuran genç bir hasta için diş tutma planı yapılmış ancak hasta kararsız kalmıştır.
- 2013 yılında tekrar başvuran hastaya bir şans daha verilmiş ancak 2015-2016 yılları arasında yapılan cerrahi tedavilerde ilerleme sağlanamamıştır.
- Hasta 2016'dan sonra tedaviyi bırakmış ve farklı bir klinikte implant tedavisi görmüştür.
- 1:09:38Agresif Periyodontal Hastalığı
- Furkasyon içeren, üçte ikisinden fazla kemik yıkımı olan ve genellikle yatay karakterde sığ defektler içeren bir hasta bulunmaktadır.
- Hastada cep derinlikleri fazla olduğu için minimalis türevi ile kemik dolumu elde edilemeyecekse bile ataşman kalitesini artırmak amaçlanmıştır.
- Hasta ağız hijyeni uygulamasına rağmen dramatik bir kemik kaybı yaşanmamıştır.
- 1:10:21Periyodontal Tedavi Başarısı
- 2012 yılında furkasyonda ilerleme görülmüş, 2018'de radyografide lamina duru oluşumu ile hastalık aktif olmadığını gösteren sonuçlar elde edilmiştir.
- Tedaviye iyi katılan hastalarda başarılı sonuçlar elde edilebilmektedir, ancak bazı hastalarda (2011'deki örnekte) ağzı kapanmış ve klasik bir defekte dönüşmüş durumda olabilir.
- Bazı hastalar, endodontik tedavi sonrası oluşan defektlerde kök hücre terapisi gibi alternatif yöntemlerin uygulanmasını isteyebilir.
- 1:11:56PRF ve Allo Greft Uygulaması
- Trombositten zengin plazma ve trombositten zengin fibrin (PRF) gibi rejeneratif tekniklerin olumlu sonuçları bildiren çalışmalar bulunmaktadır.
- PRF uygulaması için kan alınarak sanayi işlemi yapılarak PRF elde edilir ve kemik içi defektlerde minimal invaziv yaklaşım ile uygulanır.
- PRF kullanımı yumuşak doku iyileşmesini hızlandırır ve kalitesini artırır, bu durum literatürde de belirtilmektedir.
- 1:13:33Rejeneratif Tedavi Örnekleri
- Dişlerin rejenerasyonu, kanal tedavisi gibi işlemler o kadar kolay değildir ve bazı bölgelerde ant keserler gibi zorlu dişler bulunabilir.
- Allograft ve PRF kombinasyonu ile defektlerde rejeneratif cevap elde edilebilir.
- Endogen uygulaması yapıldığında, kemik içi defektlerde 6 ayda kemik dolumu görülebilir ve iyileşme halen devam edebilir.
- 1:14:40Uzun Dönem Takip Sonuçları
- Bazı hastalarda 2005 yılından itibaren 9-10 yıllık takip sonuçları bulunmaktadır.
- Tedavi sonrası diş taşlarının dişe benzer yapıya dönüşmesi ve hasta tarafından bakımla ilgilenilmesi önemlidir.
- Hasta plak kontrolünü sağlayamazsa tedavi başarısız olabilir ve dişlerin tümü kaybedilebilir.
- 1:16:28Rejeneratif Tedavi Teknikleri
- Diş eti çekilmelerinde başlangıç periodontal tedavisi sonrası hastanın tedaviye katılması ve yatırım yapabilmesi önemlidir.
- Serbest dişeti grefti, PRF, zeno greft ve kombine teknikler kullanılarak kemik defektlerinde tedavi yapılabilir.
- Parsiyel amputasyon, tünel yapımı gibi teknikler PRF eşliğinde uygulanabilir ve uzun süreli sonuçlar elde edilebilir.
- 1:18:52Rejeneratif Tedavi ve Maliyet Etkinliği
- FLP (frenkçe levée périodontale) operasyonu ve biyomateryal kullanımı maliyet gerektiren tedavilerdir.
- Corteelli'nin 2017'deki çalışması, 20 yıllık takip süresiyle FLP cerrahisi ve periodontal rejenerasyonu karşılaştırmıştır.
- Rejeneratif teknikler, destekleyici periyodontal tedavilerin sürdürülebilirliğini artırmakta ve FLP cerrahisine göre daha üstün sonuçlar vermektedir.
- 1:20:47Periodontal Rejenerasyon Tedavisi
- Derin kemikçi tefeklerle ilişkili derin ceplerin olduğu dişler, rejenerasyon ve flep cerrahisi ile başarılı bir şekilde tedavi edilir.
- Bu dişler düzenli bir destekleyici periyodontal tedavi programıyla yirmi yıl süreyle korunabilir.
- Türkiye'de destekleyici periodontal tedaviye katılım eksikliği bulunmaktadır.
- 1:21:17Rejenerasyonun Faydaları
- Diş kaybı olmadığından ve periodontisi ilerleme hızı azaldığından, rejenerasyon daha uzun süreli faydalar sağlar.
- Rejenerasyonda dişin ağızda kalması ve zaman içinde klinik sonuçların stabilitesi, rejeneratif prosedürlerin uygulanması ile tahmin edilebilir şekilde ilişkilidir.
- Flep yaklaşımı için yirmi yıllık bir süre boyunca rejeneratif prosedürlere kıyasla giderek daha yüksek maliyetlere yol açmaktadır.
- 1:22:06Rejenerasyon ve Çekim Karşılaştırması
- Kontrollü klinik çalışma sonucunda, rejenerasyon mu çekim mi sorusuna cevap aranmıştır.
- Umutsuz dişlerde (hepimizin çekim diyeceği dişlerde) rejeneratif periyodon tedavisi uygulanmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır.
- Umutsuz dişlerin yüzde doksaniki'sinin ağızda kalmasını sağlayarak prognozu iyileştirmiş ve elde edilen iyileşme beş yıl boyunca korunmuştur.
- 1:23:24Implanta Karşılaştırma
- İmplant destekli veya diş destekli protetik yaklaşım beş yıl boyunca sorunsuz çalışmıştır.
- Rejenerasyon, ağızcın açısından ve yaklaşım açısından dental IQ'ya dokunmaktadır.
- Periodontal rejenerasyon, umutsuz dişler için bile çekime alternatif olabilir.
- 1:24:01Rejenerasyonun Başarısı
- Periodontal rejenerasyon, umutsuz bir dişin uzun süre korunabileceği bir seçenek olarak ortaya çıkmıştır.
- Elde edilen klinik sonuç için sıkı bir destekleyici periyodontal tedavi programı olmazsa olmazdır.
- İyi oral hijyen ve enfeksiyon kontrolü, rejenerasyonun başarısının temel şartlarıdır.
- 1:25:37Sonuç ve Teşekkürler
- Konuşmacı, Atatürk'e teşekkür borçlu olduğunu belirtmiştir.
- Vakalarda ve her anlamda desteklerini esirgemeyen peridon danışmanları, hocalarına teşekkür etmiştir.
- Üniversitenin değerli hocalarına ve mensuplarına teşekkür etmiştir.