Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Meraklısın" programında Nazlı'nın sunduğu bu röportajda, otizm konusunda uzman psikolog Tuğçe Acar Alioğlu konuk olarak yer almaktadır.
- Video, otizmin ne olduğu, yaygınlığı, etkilenen alanlar ve tedavi yöntemleri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde otizmin sosyal ilişkilerde ve iletişimde kendini gösteren bir gelişim problemi olduğu, sosyo-duygusal gelişim, alıcı-ifade edici dil ve duyu bütünleme problemlerinin etkilendiği anlatılırken, ikinci bölümde otizmli bireylerin göz teması kurma, parmakla gösterme gibi temel iletişim becerilerindeki zorlukları ve tekrarlayan davranışları ele alınmaktadır.
- Röportajda ayrıca otizmin genetik temeli olduğu, çevre etkenlerinin de etkilediği ve tek tedavi yönteminin eğitim olduğu vurgulanmaktadır. Erken teşhisin önemi de özellikle vurgulanarak, otizm şüphesi durumunda önce fiziksel muayenelerin yapılması gerektiği belirtilmektedir.
- 00:21Otizmin Yaygınlığı ve Tanımı
- Otizmin dünyada yaygınlığı 200 çocukta birden 100 çocukta bir'e, şu an 80 çocukta bir hatta bazı ülkelerde 50 çocukta bir'e kadar yükselebiliyor.
- Otizm, sosyal ilişkilerde, sözlü-sözsüz iletişimde kendini gösteren bir gelişim problemidir ve tekrarlayan davranışlar da etkilenebilir.
- Tanı konmuş ve literatüre geçmiş otizm vakaları dışında, evlerde olan ve ailelerin bildirmediği otizmli çocuklar ve yetişkinler de bulunmaktadır.
- 01:20Otizmin Etkilenen Alanları
- Otizmde sosyo-duygusal gelişim alanı etkilenir; otizmli bireyler sosyal ortamdan alacakları ipuçlarını doğru alamayabilirler.
- Alıcı ve ifade edici dil etkilenir; otizmli bireyler düzgün konuşamayabilir veya söylenenleri düzgün algılayamayabilirler.
- Duygu bütünleme problemleri vardır; otizmli bireyler beş duyuya ek olarak vesppler, prebroseptif ve interseptif duyuları da etkilenir.
- 03:04Duyu Bütünleme Problemleri ve Etkileri
- Duyu bütünleme problemleri nedeniyle otizmli bireyler ortamdaki yerlerini, uzaydaki yerlerini ve bütünlüklerini anlayamayabilirler.
- Otizmli bireyler esnek düşünmede problem yaşarlar ve problem çözme becerileri gelişemeyebilir.
- AVM gibi yerlerde ses ve ışık gibi faktörler otizmli bireyler için dayanılmaz seviyede olabilir ve bu durumda kendini yerlere atma, kafasını yerlere vurma gibi tepkiler gösterebilirler.
- 05:37Otizmin Nedenleri
- Otizmin nedeni literatürde hala net değil, ancak genetik temeli olduğu kesindir; tek yumurta ikizlerinden birinde otizm varsa diğerinde görünme oranı %80'e kadar çıkıyor.
- Çevre etkenleri de etkilidir; günümüzde televizyon, video oyunları, telefondaki oyunlar ve iPad gibi cihazlar otizm riskini artırabilir.
- Otizm herkeste olabilir, ancak genetik faktörler ve çevre etkenleri nedeniyle bazı bireylerde tetiklenebilir.
- 07:30Otizm Tedavisi
- Otizmin tek tedavisi eğitimdir; ilaç tedavisi sadece dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtü bozukluğu gibi semptomları bastırabilir.
- Eğitim temeli bireysel özel eğitimdir; konuşma terapisti ve duyu bütünleme terapisi de alınabilir.
- Şelasyon tedavisi, oksijen tedavisi ve mineral tedavisi gibi tedaviler kesinlikle faydası olmadığı kanıtlanmış tedavilerdir.
- 09:20Otizm ve Aile
- Ailenin otizmi kabul etmesi ve bilinçli olması tedavinin ilk aşamasıdır.
- Otizm genellikle çocuklukta başlar, ancak eksi bir yaşta da kendini göstermeye başlayabilir.
- Gerileyen otizmde bir yaşına kadar çocuk normal ilerler, ancak bir yaşından sonra yavaş yavaş geriye gidebilir ve bu durum klasik otizme göre daha sık görülür.
- 10:59Otizmli Bireylerin Özellikleri
- Otizmli bireyler genellikle parmakla gösterme becerisini kullanamazlar, bunun yerine eliyle uzanmaya çalışırlar.
- Otizmli bireyler isimlerinin söylendiğinde tepki göstermezler, genellikle başka şeylerle meşgul olurlar.
- Otizmli bireylerin fiziksel muayeneleri (göz, kulak, burun boğaz) öncelikle tamamlanmalı, çünkü bu sorunlar bazen otizmle eşlik edebilir.
- 12:41Otizmli Bireylerde Görülen Temel Davranışlar
- Otizmli bireylerde kafayı sallamak, objeleri göz önünde döndürmek, dönen ışıklı nesnelere aşırı ilgi göstermek gibi temel davranışlar görülebilir.
- Çamaşır makinesini izlemek, parmak ucunda yürümek, arabaların belirli bir konumda olmasını istemek gibi takıntılı davranışlar olabilir.
- Kafayı yerlere vurmak, ışık anahtarlarını sürekli açıp kapatmak, musluğu açıp kapatmak gibi tekrarlayan davranışlar da otizmli bireylerde görülebilir.
- 13:51Erken Teşhis Önemi
- Bu davranışlar varsa bir uzmana görünmek faydalıdır.
- Erken teşhisin otizm tedavisinde çok büyük etkisi vardır.