• Buradasın

    Modern Toplumda Psikolojik Sorunlar ve İlişkiler Üzerine Röportaj

    youtube.com/watch?v=bDKta9r6ux0

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Ekin Olcay'ın sunduğu ve psikolog Beyhan Budak'ın konuk olduğu yaklaşık bir saat süren bir röportaj programıdır. Röportajda izleyicilerden gelen sorular da ele alınmaktadır.
    • Videoda modern toplumda yaygınlaşan psikolojik sorunlar, özellikle psikolojik tükenmişlik, özgüven sorunları, sosyal medyanın etkileri ve ilişkiler konuları detaylı şekilde incelenmektedir. Röportaj, tükenmişliğin nedenleri ve çözüm yolları ile başlayıp, özgüvenin nasıl kazanılabileceği, sosyal medyanın yetersizlik hissi yaratması, aşk ve ilişkilerdeki beklentiler, evlilik kararları ve kaliteli yalnızlık gibi konuları kapsamaktadır.
    • Röportajda ayrıca şema terapisi yöntemi, "sağlıklı bencillik" kavramı, sosyal medyanın çocuklara etkileri, "concorde yanılgısı" ve ilişkilerde yapılabilecek hatalar gibi psikolojik kavramlar ve yaklaşımlar da ele alınmaktadır. Konuşmacı, modern yaşamın psikolojik etkilerini ve bunların çözüm yollarını açıklamakta, özellikle sosyal medyadan uzaklaşma ve kendine değer vermenin önemi üzerinde durmaktadır.
    00:02Toplumsal Tükenmişlik ve Teknoloji Bağımlılığı
    • İnsanlar arasında yaygın bir tükenmişlik ve mutsuzluk hissi var, sanki hayat sevinci kaybolmuş gibi.
    • Küçük çocuklar bile telefon kullanıyor ve devamlı kaydırma yapıyorlar.
    • Ortalama izlenen videolar 20-30 saniye civarında olmasına rağmen, çocuklar bu süreleri bile tamamlamıyor.
    00:28Teknolojinin Etkileri
    • Çocuklar büyüdükçe, 10 dakika boyunca bir kitap okumayı bile yapamıyorlar.
    • İnsanlar daha kısa süreli ve haz odaklı ilişkiler yaşıyor.
    • İscinselliğin belli bir ölçüde çok yüksek olduğu belirtiliyor.
    00:58Programın Başlangıcı
    • Ekin Olcay, YouTube kanalına hoş geldiniz diyerek izleyicilere hitap ediyor.
    • Programda psikolog Beyhan Budak konuk olarak davet edilmiş.
    • Konuşma, herkesin yaşadığı tükenmişlik ve motivasyon kaybı sorunuyla başlanıyor.
    02:08Tükenmişliğin Anlamı ve Nedenleri
    • Tükenmişlik, sistem kaynaklarının artık hayatı devam ettirmek için yeterli olmadığı durumdur; bir firma gibi giderlerin kazançların üstüne çıkmaya başlaması ve sistemdeki sermayenin tükendiği noktadır.
    • Tükenmişlik, gücünün yetmediğini hissetmek, sabah yataktan kalkamamak, değersiz hissetmek ve karamsarlık gibi duygularla birlikte gelir; bu durum ileride depresyona dönüşebilir.
    • Tükenmişlik aslında bir alarmdır; hayatımızda, işimizde veya sistemimizde bir şeylerin ters gittiğini gösterir ve giderlerin gelirlerden çok daha fazla olduğunu belirtir.
    03:19Tükenmişliğin Nedenleri
    • İnsan hayatında ruhsal açıdan besleyici şeyler olması, dinlenmesi ve ruhunu beslemesi gerekir; aksine sistem zarar etmeye başlar ve tükenmişlik hissi ortaya çıkar.
    • Çoklu görevlerle uğraşmak da tükenmişlik hissine sebep olabilir; pandemi döneminde evde zaman geçirmek, çocukla ilgilenmek, işle ilgilenmek gibi birçok şeyi aynı anda yapmak insanı tatminsizliğe ve anlamsızlığa sürükler.
    • Dijital çağ, aynı anda birçok şey yapmayı kolaylaştırır ancak bu durum tatminsizlik ve anlamsızlık hissiyle sonuçlanır; eski usul yöntemlerde (sadece yürüyüş, sadece kitap okuma) daha fazla tatmin sağlar.
    05:30Tükenmişliğin Diğer Nedenleri ve Çözümleri
    • Dünya ve ülke gündemi, haberler ve siyaset gibi konulara aşırı doza maruz kalma da tükenmişliğe sebep olabilir.
    • Tükenmişliğin kökenini anlamak ve ona bir alarm olarak yaklaşmak gerekir; bu durum hayatımızı kontrol etmemizi ve sorunları tespit etmemizi sağlar.
    • Tükenmişlik hissi, sürekli vermek ve fedakarlık yapmakla ilgilidir; bencil olmak yerine önce kendimizi düşünmek ve hayır demeyi bilmek önemlidir.
    07:18Alma-Verme Dengesi
    • Hayatta her yerde (iş, aile, anne-baba ilişkileri) bir alma-verme dengesi olması gerekir; sadece alıp vermemek narsistik olmayı, sadece verip alamamak ise kendi benliğimizi yok saymayı içerir.
    • İnsan dünyaya on dönüm tarla gibi gelir; bu tarlanın tamamını kendimiz için kullanmak toplumsal sistemi bozar, ancak tamamını başkaları için kullanmak da sürdürülebilir olmaz.
    • Tükenmişlik hissi, sürekli verip karşılık alamamak sonucunda ortaya çıkar; insanlar zaman ve imkanları olsa bile heveslerini kaybeder ve canları hiçbir şey yapmak istemez hale gelir.
    09:50Sağlıklı Bencillik ve Kendi İçin Zaman Ayırmak
    • Sağlıklı bencillik, kendimiz için zaman ayırmayı ve kendimizi özenle bakmamızı gerektirir; sürekli başkaları için çalışmak ve kendimiz için zaman ayırmamak tükenmişliğe yol açar.
    • Bazı insanlar kendileri için zaman ayırdığında bile "tembellik yapıyorum" veya "hata yapıyorum" gibi hisler yaşayabilirler.
    • Kendi başına yemek yemek, sinemaya gitmek, kendine zaman ayırma ve bazen hayır demek, insanın alma-verme dengesinde daha iyi hissetmesine yardımcı olur.
    11:49Özgüven ve Özdeğer Sorunu
    • Özgüven ve özdeğer sonradan kazanılabilir bir değerdir.
    • Yeni jenerasyon çocukları "prensessin, kralsın" diye yetiştirilirken, eski jenerasyon çocukları daha terbiyeli ve az yorum yapabilen bir şekilde yetiştirilmiştir.
    • İnsan doğuştan beri evrende yalnız bir tarafı vardır ve ölümlü bir dünyada yaşamak, değersiz hissettiren bir durumdur.
    13:03Özgüven Probleminin Nedenleri ve Belirtileri
    • Aile içinde bizi aşağı görme, kusurlu hissettirme veya sevgiyi üst çıtaya bağlama özgüveni azaltabilir.
    • Özgüven problemi yaşayan kişiler kendilerini ifade etme konusunda endişe duyar, korkularından dolayı kendilerini ortaya koyamazlar.
    • Bu kişiler kendilerini bir ekrandan izliyor gibi hisseder, diğer insanlar onları sürekli değerlendiriyor gibi düşünürler.
    15:02Özgüven Probleminin Tespiti ve Çözümü
    • Özgüven problemi yaşayan kişiler merkezi diğer insanlara koyarak onların takdirini, onayını ve beğenisini kazanmaya çalışırlar.
    • Özgüven problemiyle gelen danışanlara "korkmasaydın ne yapardın?" sorulması önemlidir.
    • Özgüven probleminde değişim her zaman dışarıdan içeri doğru gelir, kafada hazır olmayı beklemek yerine eyleme geçmek gerekir.
    17:24Psikolojik Sorunların Kaynakları
    • Psikolojik problemlerin kaynağı sadece travmalar değil, genetik faktörler de önemli bir etkendir.
    • Bazı insanlar depresyona, kaygı bozukluğuna veya psikotik rahatsızlıklara daha yatkındır.
    • İçimizde yaşadığımız toplum ve günlük yaşantılar da psikolojik durumumuza etki edebilir.
    18:31Geçmiş ve Sorumluluk
    • Her şeyi geçmiş travmalara bağlamak, dışarıdan çözüm arayışında görünürken aslında eylemsizliğe düşmektir.
    • Geçmişi suçlayan kişi sorumluluktan kaçar ve kurban rolünde konforlu bir alana saklanır.
    • Travmasız bir hayat hikayesi mevcut değildir, her ailede kavga ve sorunlar yaşanmıştır.
    20:32İnsanın Yetersizlik ve Değer Algısı
    • İnsanın kaygı, yetersizlik hissi, korkuları ve duygusal engelleri insani mekanizmaların bir parçasıdır; bunları tamamen kaldırırsak sorumluluklarımızı yerine getiremeyiz.
    • Modern dönemde ideal insan yanılsamasına düşmüş durumdayız; sosyal medyada herkes ideal versiyonunu yansıtmaya çalışıyor.
    • Her insanın içinde bir değer termometresi vardır ve bu termometre kendin için ve dünya için işe yarar şeyler yapabilme becerisini ölçer.
    21:49Değer Algısının Doğası
    • Modern zaman algısı devamlı çalışmak, üretmek ve kendini geliştirmek gerektiği düşüncesini getirir, ancak değerli olmanın birçok farklı yolu vardır.
    • İnsan hiçbir şey yapmadığı müddetçe değersizlik hissi yaşar; değer algısı kendin ve toplum için bir şeyler yaparak doldurulmalıdır.
    • Dışarıdan gelen değer algısı yeterli değildir, kişi kendisi için değerli olmak için bir şeyler yapmalıdır.
    22:38Türkiye'de Psikolojinin Yeri
    • Psikoloji Türkiye'de özellikle popülerdir; Örvin Yalom gibi psikologlar Amerika'da bilinmeyenken Türkiye'de rockstar gibi karşılanmıştır.
    • Türkiye'de psikolojiye fazla ilgi gösterilirken, bu ilgi Amerika'da kadar yaygın değildir.
    • Türkiye şu an idealleştirme ve romantikleştirme döneminde, insanın kusurlu ve aciz bir varlık olduğu gerçeği unutulmaktadır.
    23:36Huzurlu İnsanın Özellikleri
    • Huzurlu insan, yetersizliklerini kabullenmiş, bazen başaramadığını ve kötü hissettiğini kabul eden insandır.
    • Huzurlu insan eksikliklerini kapatan değil, eksiklikleriyle barışan insandır.
    • Sosyal medya, ideal anneler, tamamlar, iki çocuklu kocaman evler gibi görüntüler sunarak, insanların içindeki korkularını tetikler.
    24:54Sosyal Medyanın Etkileri
    • Türkiye sosyal medya kullanımında dünya genelinde ilk beş sırada yer almaktadır.
    • Sosyal medya, insanların mantıklı tarafını değil, daha bilinçdışı süreçlerini etkileyen bir sistemdir.
    • Sosyal medyada herkesin mutlu ve güzel olduğu görüntüsü, insanların kendi özgünlüklerini ve kusurlarını ortadan kaldırarak birbirinin aynısı olmaya çalışmasına neden olur.
    26:27Sosyal Medyadan Kaçınmanın Önemi
    • Sosyal medyadan tamamen uzaklaşmak zor olsa da, dönem dönem hayatından çıkarmak huzur verir.
    • Sosyal medya, insanların maddi, manevi, ilişki ve evlat konusunda daha iyisini yapan versiyonlarını göstererek duygusal tarafa etki eder.
    • Sosyal medyadan ara ara uzaklaşmak (detoks) gereklidir, aksi takdirde insan toplumun yalanı yanılsaması içinde boğulur.
    28:11Çocukların Sosyal Medya Kullanımı
    • Çocuklar sosyal medyada estetikli ve filtreli halleri görüyerek etkileniyorlar.
    • Konuşmacı çocuklarının sosyal medya kullanımını liseden önce kesinlikle tavsiye etmiyor, lise sonrasına kadar kontrol edilebilirse uzlaşma içinde sürdürebilirsiniz.
    • Günümüzde birçok uygulama ebeveyn denetimleri sunuyor ve çocuklara ne kadar zaman geçirdiğini kısıtlayabiliyorsunuz.
    30:09TikTok ve Diğer Sosyal Medya Uygulamaları
    • Konuşmacı özellikle TikTok'un Türkiye'de içeriklerinin lise dönemi bile bırakın, yetişkin insanlar için bile zararlı olduğunu düşünüyor.
    • YouTube insanın kendisini geliştirebileceği inanılmaz bir yer olmasına rağmen, bazı noktalarda kontrol ve kurallar koymak gerekiyor.
    • Günümüzün ebeveynleri bazen çocuk merkezliler olup, çocuğun merkezde olduğu ve istediğinin yapıldığı bir dünyada çocuklar narsistik olma eğiliminde oluyorlar.
    31:37Kısa Videoların Etkileri
    • Sosyal medya sistemleri kısa videolar üzerine eğilmeye başlamış, YouTube shorts, Instagram reels ve TikTok bu tür içeriklere odaklanmış.
    • Çocuklar 20-30 saniyelik videoları sürekli kaydırarak izledikçe, dikkatleri bu kısa içeriklere alışıyor ve büyüdükçe kitap okuma gibi uzun süreli aktivitelere odaklanamıyorlar.
    • Anne babalar çocuk psikiyatristlerinin kapılarını çalıyor, dikkat eksikliği sorunu diagnostik ediliyor ve ilaçlar kullanılıyor, ancak bu durum değiştirilebilir bir şey.
    34:20Aşk ve İlişkiler
    • İnsan bir başkası için değişebilir mi, bir insan bir başkasını değiştirebilir mi sorusu günümüzde çok sık karşılaşıyor.
    • Modern insanın en büyük problemlerinin kaynağı hep ilişkiden çıkıyor, hayatın merkezine alınmış bir konu.
    • Konuşmacı hayatın amacının aşk olduğuna inanmıyor, ilişkiler bize iyi hissettiren şeylerin içinde önemli rol olsa da sadece bir ilişki için yaşadığımız zaman kırılgan olmaya başlıyoruz.
    36:45İlişkilerin Gerçekçi Görünümü
    • İlişkiler mucize değil, bir mucize değil, bir iksir değil, yol arkadaşlığıdır.
    • İlişkilerde gerçekçi olmak gerekir, gösterişsiz ve toplumsal biyolojik de varlığımıza fayda sağlayan bir tarafı vardır.
    • İlişkilerde beklentilerin büyümesi, hayal kırıklıkları ve eksi bakiyelerin oluşması, sonraki ilişkilerde bu eksikleri kapatmaya çalışmak, hırçın ve öfkeli bireyler haline dönüşmeyi sağlar.
    37:52Aşk ve Beklentilerin Değişmesi
    • Aşk başlangıcında biyolojik bir çekim ve cinsel arzular ortaya çıkarken, zamanla bu duygular normalleşir.
    • Yeni bir ilişki başlangıcında her iki taraf da değişim gösterir gibi görünse de, genellikle eski haline dönerler.
    • İnsanlar ilişkiler içinde belli bir noktada değişebilirler, ancak kişilik örüntüsü ve mizaç gibi temel özellikler genellikle değişmez.
    41:04Sosyal Medya ve İlişkiler
    • Sosyal medya, kısa süreli ve haz odaklı ilişkilerin gelişmesine neden olur.
    • Kısa süreli ilişkilerde başlangıçta yüksek beklentiler olurken, zamanla bu beklentiler kaybolur.
    • Çok sayıda kısa ilişki yaşamanın uzun vadede insanı hırçın ve mutsuz hale getirdiği belirtiliyor.
    42:13Concorde Yanılgısı ve İlişkiler
    • Concorde yanılgısı, bir şeye emek verdiğimizde zararı kurtarayım diye devam etme eğilimine işaret eder.
    • İlişkilerde de bu yanılgı görülür; uzun süreli ilişkilerde emek verdiğimiz için ayrılma konusunda zorlanırız.
    • Değişme beklentisi hem bizi huzursuz eder hem de karşı tarafı öfkelendirir, bu durum sürekli çatışmaya neden olur.
    44:43Bedel Ödemek ve Ayrılık
    • Her seçimimizin bir bedeli vardır, ne seçersek seçelim karşılığında bir şey ödememiz gerekir.
    • Concorde yanılgısında insanlar bedel ödemekten kaçınır, örneğin zorlu bir ilişkiden ayrılıp yalnızlığa katlanmaktan kaçınır.
    • Bedel ödemediğimizde arafta kalırız ve bu durum uzun vadede mutsuzluğa neden olur.
    46:13Evlilik Kararında Dikkat Edilmesi Gerekenler
    • Evlilik kararı verirken en doğru kriter, aşkı aşık olduğun insanın balığa benzediğini anlayana kadar geçen süredir.
    • Yüksek duygularda karar vermek yerine, biraz sakinleşip kişinin olumsuz özelliklerini de görmek önemlidir.
    • Evlilik yolunda ailenin ve arkadaşların görüşünü dikkate almak gerekir, özellikle tüm arkadaşların birini nefret ediyorsa bu bir işaret olabilir.
    48:38Evlilik ve Gerçeklik
    • Evlilik, aynı yatakta yatmak, banyo ve tuvalet kullanmak, aileyle vakit geçirmek gibi günlük hayatın gerçeklerini içerir.
    • Yüksek duygularda insanlar hayatın masalsı bir versiyonunu görürken, evlilik gerçek hayattır ve bazen boşanma veya aldatma gibi zorluklarla karşılaşılır.
    49:15Aldatma ve Boşanma Kararları
    • Aldatılan eşin çocukları mazeret olarak kullanarak ilişkiye devam etmesi, aslında kendi ayrılma isteğini reddetmesi olabilir.
    • Boşanmanın çocuklara etkisi olumsuz olsa da, uzun vadede öfke dolu ve çatışmalı bir ilişki daha fazla zarar verebilir.
    • Kronik aldatmalar egoyu zedeleyebilir, özgüveni kaybetmeye neden olabilir ve bu durum çocuklara da zarar verebilir.
    53:42Boşanma Sürecinde Çocukların Rolü
    • Boşanma sürecinde çiftler çocukları kendi duygularının maskeleri veya silahları olarak kullanabilirler, bu çocuklara ciddi psikolojik problemler yaşatır.
    • Çocukların annesi ve babası birbirinden ayrı konumlandırılması gerekir, aksi takdirde çocukların ruh sağlığı bozulabilir.
    54:29Yalnızlık Korkusu
    • Yalnızlık korkusu insanların çekindiği bir duygu olabilir, ancak bazıları kaliteli bir yalnızlığı tercih edebilir.
    • Sadece birisi olsun diye yapılmış bir ilişki yerine, kaliteli bir yalnızlığın bazen daha iyi olabilir.
    54:55Yalnızlık ve Sosyallik
    • Kaliteli yalnızlık, Instagram paylaşımı gibi kolay görünen bir kavram değil.
    • İnsan genetik olarak grupla var olan bir canlıdır ve gruba uyum sağlama kodları içindedir.
    • Tamamen yalnızlık insana iyi gelmez, herkesin belli ölçüde sosyal iletişimine ihtiyacı vardır.
    56:31Kaliteli Yalnızlık
    • Kaliteli yalnızlık, sosyallik ihtiyaçlarını doyuran kişiler için geçerlidir.
    • İlişkilerde kaliteli yalnızlık, rahatsızlık veren veya istismar eden insanlarla ilişki kurmak yerine yalnız kalmayı tercih etmeyi içerir.
    • Yaş ilerledikçe beklentiler yükseldiği için, kaliteli yalnızlık uzun süre yaşandığında ruh sağlığı problemlerine yol açabilir.
    59:14İlişkilerde Önemli Değerler
    • İlişkilerde en önemli değer arkadaşlıktır, bu duygusuzluk ve tutku geçer.
    • İlişkilerde desteklemek önemlidir, rakip olma eğilimi ilişkiye zarar verir.
    • İlişkilerde yapılabilecek en büyük hatalardan biri yalan söylemektir.
    1:00:53İlişkilerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
    • İlişkilerde zaman ayırmamak büyük bir sorundur.
    • Takdir-eleştiri dengesi önemlidir, sadece eleştirmek yerine olumlu yönleri de belirtmek gerekir.
    • İlişkilerde olumlu hisleri manuel olarak aktarmak ve tekrar etmek önemlidir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor