Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir hematoloji uzmanı tarafından acil servislerde çalışan sağlık profesyonellerine yönelik sunulan eğitim içeriğidir. Konuşmacı, interaktif bir şekilde dersi ilerletmekte ve slaytlar ile görüntü örnekleri kullanarak konuyu pekiştirmektedir.
- Video, menenjitin ölümcül bir enfeksiyon olduğunu vurgulayarak başlıyor ve menenjit şüphesi vakalarında tanı ve tedavi stratejilerini detaylı şekilde ele alıyor. İçerik, menenjit etkenleri, klinik bulgular, ampirik antibiyotik tedavisi, deksametazon kullanımı ve kemo profilaksi seçenekleri gibi konuları kapsamaktadır. Ayrıca, kompleman eksikliği olan hastalarda meningokok aşısı gerekliliği ve fokal nörolojik defisti olan hastalarda viral ensefalitlerin düşünülmesi gibi özel durumlar da anlatılmaktadır.
- Video, TUS sınavına hazırlanan sağlık öğrencileri için önemli bilgiler içermekte ve enfeksiyon hastalıklarının hematoloji hastalarında ölüm sebebi olduğunu belirterek, bu bilgilerin hastaların daha uzun yaşamasını sağladığını vurgulamaktadır.
- 00:03Menenjit Vakasına Yaklaşım
- Menenjit, insanoğlundaki en ölümcül enfeksiyonlardan biridir ve hızlı müdahale edilmezse ciddi nörolojik sekel bırakabilir.
- Menenjit vakalarında hızlı tanı, ampirik tedavinin başlanması ve hastaların nasıl yönetileceği acil servislerde ve kliniklerde önemlidir.
- 00:51Menenjit Vakası Örneği
- 20 yaşında bir kadın, üç saat önce başlayan ve şiddetlenen miyalji, ateş, baş ağrısı, ense sertliği ve bulantı şikayetleriyle acil servise gelmiştir.
- Ense sertliği, menenjitlerde görülen tipik bir bulgu olup, viral enfeksiyonlardan ayırt edici bir belirtidir.
- Hastanın konfüze olması, miyalji, ateş, baş ağrısı, ense sertliği ve bilinç değişiklikleri menenjit şüphesini doğrulamaktadır.
- 02:15Klinik Bulgular ve Testler
- Hastanın ekstremitelerinde kas hassasiyeti ve yaygın eritematöz makula popüler döküntü dikkati çekmektedir.
- Tam kan sayımında lökosit oranı %12'ye ulaşmış, bunun %12'si bant formu nötrofillerdir.
- Menenjit şüphesi olan hastalarda, bilişsel değişiklikler varsa önce kontrastsız beyin BT çekilmelidir.
- 04:18Tedavi Yaklaşımı
- Menenjit hastalarında semptomatik tedavi yerine en kısa sürede antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.
- Menenjit şüphesi olan hastalarda, BT ve lomber fonksiyon gibi testler geciktirilmemelidir.
- Tedavinin erken başlanması, menenjitte hastanın yaşama şansını ve sekel gelişme riskini azaltır.
- 07:42Menenjit Belirtileri
- Menenjit şüphesi için ateş, baş ağrısı, ense sertliği ve bilinç değişiklikleri dört ana semptom ve bulgu önemlidir.
- Vakaların neredeyse tamamında bu dörtlüden iki tanesi vardır, nadiren hepsi aynı anda ortaya çıkar.
- Bu dört belirti, menenjit açısından uyarıcı belirti bulgular olarak değerlendirilmelidir.
- 08:19Lomber Fonksiyon Öncesi BT Çekilmesi Gereken Hastalar
- Immün yetmezliği olan hastalarda (HIV, organ nakli alıcısı) toksoplazma gibi enfeksiyon riski arttığı için lomber fonksiyon öncesi BT çekilmelidir.
- Lomber fonksiyon sonucunda henyasyon olabilir ve HIV veya immünsupres' hastalarda primer santral sinir sistemi lenfoması gelişebilir.
- Kitle lezyonu, yeni başlangıçlı nöbet, pap ödemi, bilinç durumunda değişiklik ve fokal nörolojik bulgu varsa mutlaka BT çekilip ekartasyon yapılmalıdır.
- 10:01Menenjit Etkenleri
- Erişkinlerde en sık menenjit etkeni Streptococcus pneumonia'dır, ikinci en sık görülen bakteri N. meningitidis'tir.
- Hemofilus influenza aşı programı başlatıldıktan sonra insidansı dramatik olarak azaldığı için artık önemli bir menenjit etkeni değildir.
- Listeria özellikle hücresel immün süpresyonu olan hastalarda (HIV, nötrofil fonksiyon bozukluğu, yaşlı, siroz, alkolik) düşünülmelidir.
- 11:18N. meningitidis Menenjitinin Klinik Belirtileri
- N. meningitidis menenjitinde şiddetli miyalji ve deri döküntüleri (viral egzantem) tipik bulgulardır.
- Menenjitte miyaji, sepsis belirti bulguları, periferik vazokonstrüksiyon, ekstremitelerde solukluk ve soğuk palpasyon görülebilir.
- Waterhouse-Frederichsen sendromu olarak adlandırılan adrenal yetmezliği gelişebilir ve hipotansiyon daha şiddetlidir.
- 14:10N. meningitidis Menenjitinde Deri Bulguları
- N. meningitidis menenjitinde na spesifik eritematoz makale popüler döküntüler (viral egzantem) erken dönemde görülebilir.
- Daha sonrasında tipik purpuralar gövde ve alt ekstremitelerde görülür, pet şişeleri purpuraları birbiriyle birleşerek ekimoz görüntüsü oluşturabilir.
- Hemorolojik döküntüler ve deri altı kanama odakları da görülebilir.
- 15:49Menenjit Tedavisinde Ampirik Antibiyotik Seçimi
- Lomber fonksiyon sonucunda protein yüksek, glukoz belirgin düşük, lökosit çok yüksek ve açılış basıncı yüksek tespit edildiğinde klasik bir akut pürülen bakteriyel menenjit tablosu görülür.
- Ampirik antibiyotik tedavisi BT çekildikten sonra başlanmalıdır.
- Pnömokok menenjitinde vankomisin ve seftriaksiyon kombinasyonu tercih edilebilir, ancak vankomisin tek başına yeterli değildir.
- 18:16Menenjit Tedavisinde Steroid Kullanımı
- Erken dönemde steroid (dexametazon) antibiyotik tedavisiyle birlikte veya hemen öncesinde başlanması, sek riskini ve mortalite riskini azalttığı gösterilmiştir.
- Erişkinlerde pnömokok menenjitlerinde deksametazon etkili olmuştur, ancak çocuklarda pnömokok menenjitinde belirgin etkisi gösterilmedi, ancak nesterial menenjitte çocuklarda faydası gösterilmiştir.
- Erişkin menenjit vakasında ampirik tedavi içerisinde kontrendikasyonu yoksa deksametazon başlanmalı, pnömokok gelirse izolasyonda devam edilir, gelmezse kesilir.
- 19:36Menenjit Tedavisinde Antibiyotik Seçimi
- Seftriakson, vankomisin ve ampisilin gibi antibiyotikler, pnömokok şüphesi olmadan ve listeria şüphesi olmadan başlamamalıdır.
- Listeria şüphesi varsa ampisilin başlanabilir, ancak 50 yaşın üzerinde olmayan, hücresel immün yetmezliği olmayan ve risk faktörü olmayan hastalarda ampisilin başlamamaya gerek yoktur.
- Menenjit vakalarında beyin omurilik sıvısı bulguları klinik yaklaşımda çok yönlendirici olup, bakteriyel enfeksiyonlarda glikoz çok düşüktür, protein çok yüksektir ve lökosit sayısı yüksek olur.
- 21:02Beyin Omurilik Sıvısı Bulguları
- Bakteriyel menenjitlerde glikoz genellikle 10'un altına düşer, protein 100'in üzerindedir ve lökosit sayısı 500'in üzerindedir, %90 ve üzerinde nötrofil görülür.
- Virüslerde glikoz normal ya da hafif düşüktür, protein çok fazla değişmez ve hücre sayısı üzerine çok fazla çıkmaz, lenfosit daha çok dominanttır.
- Fungal enfeksiyonlar ve tüberkülozda glikoz bir miktar düşük, protein bir miktar yüksek, açılış basıncı yüksek olur ve lenfosit dominant bir hücresel infiltrasyon beklenir.
- 23:21Ampirik Menenjit Tedavisi
- Erişkinlerde 50 yaşından daha genç erişkinlerde mutlaka streptococcus, pnömoni ve nemin kapsamanız gerekir, bu için vankomisin artı üçüncü kuşak sefalosporin (genellikle seftriakson) ve deksametazon verilir.
- İmmünspresyon şüpheniz varsa veya hastanın risk faktörleri varsa listeria da kapsamanız gerekir.
- 50 yaş üzerindeki insanlarda listeria için ampisilin eklenir, klasik tedavi vankomisin artı ampisilin artı deksametazon olur.
- 24:30Meningokok Menenjit Tedavisi ve Kemo Profilaksi
- Meningokok menenjit tanısı konulduğunda deksametazon ve vankomisin kesilir, sadece seftriakson verilir.
- Meningokok menenjit vakalarında yakın temas eden sağlık personeline kemo profilaksi verilmesi gerekir.
- Kemo profilaksi için refampin (nesr'ye karşı etkilidir, 12 saatte bir verilir, maksimum dozu 600 mg), azitromisin (oral 500 mg tek doz) ve siprofloksasin (oral tek doz) kullanılabilir, ancak ampisilin verilmez.
- 27:35Meningokok Menenjitine Yatkınlık Oluşturan İmmün Yetmezlikler
- Hematoloji uzmanı konuşmacı, meningokok menenjitine karşı en fazla yatkınlık oluşturan immün yetmezliği açıklıyor.
- Yaygın değişken immün yetmezlikte hem hücresel hem de hümoral immün sistemde eksiklik olsa da menenjite karşı ciddi bir yatkınlık oluşmaz.
- Hipomaglobinlemik hastalarda pnömokokla ilgili problemler daha fazla görülür, ancak dramatik bir risk artışı olmaz.
- 29:24Terminal Kompleman Eksikliği
- Terminal kompleman eksikliği (C5 ve sonrası) meningokok menenjitine karşı en dramatik yatkınlık oluşturan immün yetmezliktir.
- Terminal kompleman eksikliğinde membran atak kompleksi oluşamaz ve tekrarlayan seria enfeksiyonları tipiktir.
- Komplemanın lit aktivitesini ölçen basit bir test ile tarama yapılabilir, düşüklük varsa spesifik kompleman seviyeleri ölçülür.
- 31:04Erken Kompleman Eksiklikleri
- Erken kompleman eksikliklerinde terminal kompleman eksikliklerinde olduğu kadar sık seria enfeksiyonları görülmez.
- Erken kompleman eksikliklerinde otoimmünitenin dramatik arttığı, özellikle sistemik lupus airdromatozlusu sık görüldüğü belirtiliyor.
- C2 eksikliği erken kompleman eksikliklerinde sık görülür ve bazı kitaplarda sistemik lupus romatsi tanısı koyulan hastalarda C2 düzeyi ölçülmesi öneriliyor.
- 32:02Meningokok Aşıları
- Quadri valen meningokok konjuge aşısı (Menektra/Nimenrix) dört tane seroro gruba karşı immün yanıt oluşturur ve menenjit riskini azaltır.
- Türkiye'de ve birçok ülkede artık dört seroro gruptan başka B seroro grubu da sık görülen bir sero gruptur ve bunun için özel aşı yapılması gerekir.
- Türkiye'de menenjit meningokok aşısı standart aşı programında yoktur, ancak 11-12 yaşlarında ilk doz, 16 yaşında booster doz yapılması önerilir.
- 36:19B Seroro Grubu Aşısı
- B seroro grubu aşısı rekombinant protein aşısı olup, diğer konjuge aşılardan farklı bir teknolojiye sahiptir.
- B seroro grubu aşısı 16-23 yaş arasında yapılması önerilir, özellikle risk faktörü olan gruplar için.
- Türkiye'de B seroro grubu enfeksiyon menenjitleri son yıllarda ciddi artmış durumda ve bazı çalışmalarda en sık görülen sero grubu olarak belirlenmiştir.
- 36:40Kompleman Eksikliği ve Meningokok Aşısı
- Hacca giderken menenjit vakaları varsa mutlaka meningokok aşısı yapılması gerekir.
- Kompleman beş inhibitörü (ekollüzum hap) paraksmen noktural hemoglobini tedavisinde kullanılır ve atipik hemolitik üremik sendromu tedavisinde de kullanılır.
- Kompleman beş inhibitörü verilen hastalarda terminal komploman sistemi sekteye uğratıldığı için meningokok aşısı yapılması gerekir.
- 37:39Meningokok Aşısı Uygulaması
- Türkiye'de hem quadrival hem de beş valen konjuge meningokok aşısı yapılması gerekir.
- Aşılar dönem dönem bulunamayabilir, ancak bulunuyorsa ikisini de yapmak gerekir.
- Quadrival konjuge meningokok aşısı beş yıllık periyotlarla yenilenmelidir.
- 38:25Fokal Nörolojik Defisti Olan Hastalarda Viral Ensefalitler
- Fokal nörolojik defisti olan insanlarda viral ensefalitler düşünülmelidir.
- Sol tarafında hemi parasi olan hastalarda viral ensefalit tablosu olabileceği aklına gelmelidir.
- En sık görülen herpes simpleks virüs ensefaliti için sporadik vakalarda ampirik tedaviye ansiklovir eklenmelidir.
- 39:28Enfeksiyon Hastalıkları ve Önemi
- Enfeksiyon hastalıkları özellikle hematologlar için çok önemlidir.
- Hematolog hastaların immün sistemi çok hassas olduğundan sürekli enfeksiyonlarla mücadele edilir.
- Enfeksiyonlar hastalarda önemli bir ölüm sebebidir, ancak bu bilgileri bilmek hastaların daha uzun yaşamasını sağlar.