Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Sağlık Bilgileri kaynaklarından alınan bilgileri içeren eğitici bir içeriktir.
- Video, lenfödem nedir sorusuyla başlayıp lenfatik sistemin yapısını açıklayarak devam ediyor. Ardından lenfödemin oluşma nedenleri (primer ve sekonder), belirtileri, erken teşhisin önemi ve tedavi yöntemleri (manuel lenf drenajı, kompresyon bandajları, cilt bakımı ve egzersiz) detaylı şekilde anlatılıyor. Son bölümde ise lenfödem hastalarının dikkat etmesi gereken noktalar ve önlemler açıklanıyor.
- 00:13Lenfödem Nedir?
- Lenfatik sistem, bağışıklık fonksiyonları açısından hayati önem taşıyan dolaşım sisteminin önemli bir parçasıdır.
- Lenf sıvısının çeşitli nedenlerle vücutta anormal birikmesine bağlı olarak kol, bacak, yüz, boyun, karın ve akciğerlerde meydana gelen şişmeye lenfödem denir.
- Geri döndürülemez, ilerleyici ve kronik bir hastalık olan lenfödem, doğru tedavi ve iyi bakımla kontrol altına alınabilir, bunun için erken tanı son derece önemlidir.
- 00:54Lenf Sistemi ve Lenfödem Oluşumu
- Lenf sistemi küçük lenf kılcal damarlarla başlar ve vücudu bir ağ gibi sarar, bu ağ sistemindeki kılcal damarların sayıları azalıp çapları artması ile daha büyük lenf damarları oluşur.
- Lenfatik sistemde dolaşımı kolaylaştıracak kalp ve atardamar benzeri bir mekanizma yoktur, lenf sıvısının dolaşımı kas hareketleri, kapakçıklı yapı sayesinde kasılıp gevşemesi, aktif ve pasif eklem hareketleri ve solunumla sağlanır.
- Lenfatik sistemin taşıyabileceğinden fazla lenf sıvısı biriktiğinde lenfödem gelişir, bu durum yaygın olarak fil hastalığı olarak bilinir.
- 01:48Lenfödem Oluşma Nedenleri
- Primer (birincil) lenfödem, lenfatik sistemin gelişiminden sorumlu genlerin mutasyonu sonucu meydana gelir, hastada belirgin bir neden yoktur ve altıbin kişide bir görülen bu durum kadınlarda erkeklere göre daha sık rastlanır.
- Primer lenfödem, hastalığın ortaya çıkış yaşına göre konjenital (doğumla birlikte), prekoks (ergenlikle birlikte) ve parda (otuzbeş yaşından sonra) olmak üzere üç ana gruba ayrılır.
- Sekonder (edinilmiş) lenfödem, boyun, koltuk altı veya kasık lenf nodülleri ve damarlarının ameliyatlar, kemoterapi, radyasyon tedavisi sonrasında çıkarılması sonucu gelişir, ayrıca tekrarlayan enfeksiyonlar, yaralanma veya yaşlanma ile de ortaya çıkabilir.
- 03:47Sekonder Lenfödem Riski
- Sekonder lenfödemde daha fazla lenf nodunun çıkarılması, meme üzerinde birden fazla ameliyat yapılması ve dokuların zarar görmesi, radyoterapi ve kemoterapi tedavisi, hastanın fazla kilolu olması, lenfatik sistemin yapısal farklılıkları ve hijyene dikkat edilmemesi riski artırır.
- 04:19Lenfödem Belirtileri
- Lenfödem tek taraflı veya asimetriktir, istisnai durumlar dışında ağrısızdır ve cilt rengi normaldir.
- El-ayak sırtı ödemidir, cilt katmanları derinleşmiştir ve ödemin bulunduğu bölgeye göre el ya da ayaktaki iki parmağın derisinin kavranması güçleşmiştir.
- 04:42Erken Teşhisin Önemi
- Lenfödem tablosunun ortaya çıkması ile vücutta çoğunlukla kol ve bacaklarda sıvı birikimi sonucu şişmeler meydana gelir ve hastaların yaşam kalitelerinde önemli azalma görülür.
- Anksiyete, depresyon, uyum sorunları, sosyal ve cinsel problemler açığa çıkabilir, geç tedavi gören hastaların şişmeleri giderek artar ve tedavinin başarısını etkiler.
- Doğru tedavi yöntemleri kullanılarak hastalığın yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerini bertaraf etmek mümkün olabilir.
- 05:31Lenfödem Tedavisi
- Lenfödem kronik bir sorun olmakla birlikte fizik tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır ve tedavisi manuel lenf drenajı, kompresyon bandajları, cilt bakımı ve egzersiz şeklinde dört ana bölümden oluşur.
- Manuel lenf drenajı, lenf sisteminde bloke olmuş lenf sıvısını serbest akışı elle uygulanan özel bir masaj tekniğidir ve ödemli bölgeden lenf sıvısını alıp vücudun diğer bölgelerine akışını sağlamak amaçlanır.
- Kompresyon bandajlama, kas aktivitesi sırasında yüksek basınç, kas istirahati sırasında düşük basınç uygulayarak lenf sıvısının etkilenen uzuvda tekrar birikmesini önler ve seanslar bittikten sonra kişiye özel kompresyon çorapları verilir.
- 07:11Egzersiz ve Risk Taşıyan Hastaların Dikkat Etmeleri Gerekenler
- Lenfatik sıvı drenajına yardım etmek için kas aktivitesi büyük önem taşır, manuel lenf drenajı ve kompresyon bandajlanmasının ardından kişiye özel egzersiz programı uygulanmalıdır.
- Meme cerrahisi geçiren hastaların kolları ilk üç hafta doksan dereceden fazla açılmamalı, cilt temiz tutulmalı ve nemli bırakılmamalıdır.
- Lenf ödemi olan hastalar sıcak su, kaplıca suyuna maruz kalmamalı, güneşlenmemeye özen göstermeli, etkilenmiş kola enjeksiyon yaptırılmamalı ve düzenli egzersizler uygulanmalıdır.