Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir nefroloji ve eht uzmanı tarafından sunulan, kronik böbrek hastalığı (KBD) ve replasman tedavisi hakkında kapsamlı bir eğitim sunumudur. Konuşmacı, multidisipliner ve kronik böbrek hastalığı eğitim polikliniği olan bir merkezde görev yapmaktadır.
- Video, GFR'si düşük hastalarda replasman tedavisi planlamasının nasıl yapılacağını, organ nakli, hemodiyaliz ve periton diyaliz gibi tedavi yöntemlerini detaylı olarak ele almaktadır. Sunum, GFR değerlerinin önemi, akut böbrek hasarının değerlendirilmesi, organ nakli hazırlığı ve farklı diyaliz yöntemlerinin karşılaştırılması gibi konuları içermektedir.
- Videoda ayrıca Türkiye'deki hemodiyaliz uygulaması, evde periton diyalizin avantajları ve hastaların tedavi tercihleri konusunda multidisipliner değerlendirme gerekliliği vurgulanmaktadır. Konuşmacı, hastaların erken başvurmasının ve bilgilendirme sürecinin önemini belirterek, hemodiyaliz ve periton diyalizin birbirinin üstün değil, bütünleyici tedavi yöntemleri olduğunu ifade etmektedir.
- Kronik Böbrek Hastalığı ve Replasman Tedavisi
- GFR'si düşük hastalarda replasman tedavisinin nasıl planlanacağı konusu ele alınacak.
- Kronik böbrek hastalığı prevalansı dünyada son iki rekatta en çok artan on ülkeden biri Türkiye'dir.
- Kronik böbrek hastalığı, normal topluma göre yedi-sekiz kata oranında daha fazla mortaliteye ilişkili önemli bir hastalıktır.
- 01:20Replasman Tedavisi Planlama
- GFR'si 30'un altındaki hastalar replasman tedavisine başlamadan en az altı evre mitoloji uzmanı tarafından görülmelidir.
- Evre 4'e kadar iç hastalıkları ve nefroloji uzmanları beraber takip edebilir, evre 5'ten sonra iç hastalıkları uzmanına devredilmelidir.
- Replasman tedavisi için öncelikle organ nakli değerlendirilmeli, sonra diyaliz (evde veya merkezde) tercih edilmelidir.
- 02:38Diyaliz Planlama ve Akut Böbrek Hasarı
- GFR 30'un altında planlama başlar, 15'in altından itibaren replasman yöntemi seçilmelidir.
- Genellikle GFR 7 civarında ek metabolik komplikasyonları olmadan beklemeye çalışılır, ancak her hasta için uygun olmayabilir.
- Akut böbrek hasarı bu hastalarda çok meyilli olduğu için mutlaka değerlendirilmelidir.
- 03:50Kreatinin Değerlerinin Değerlendirilmesi
- Kreatinin değerleri, hastanın fonksiyonel böbrek kitlesini tam olarak yansıtmayabilir.
- Bir hasta örneğinde, bir böbreği kaybedilmesine rağmen GFR korunmuş ve kreatinin değeri düşmüştür.
- Diğer bir hasta örneğinde, bol su içildiğinde GFR gerilemiş, ancak bu durumun kalıcı olup olmadığı değerlendirilmelidir.
- 09:44Akut Böbrek Hasarı ve Replasman Kararı
- Akut böbrek hasarı, kreatinin artış hızı ve GFR azalma hızına göre değerlendirilmelidir.
- Kronik böbrek hastaları, volume kaybına giden durumlar olmak üzere frene anteleri oldukça duyarlı böbreklerdir.
- Akut böbrek hasarı için en önemli bulgu ultrasonda küçük bir böbreğin olmasıdır.
- 11:01Böbrek Yetmezliği Tedavisi ve Bekleme Süresi
- Erken başlama durumunda bir şey değişip değişmeyeceği konusunda yapılan çalışmalarda, GFR'nin 15'ten önce hangi rakamın ideal olduğu tartışılıyor.
- Bazı çalışmalarda GFR'nin 5'in altına kadar beklenen sağ kalımın daha iyi olduğu görülmüş, metabolik komplikasyon yoksa genel ortalama 7'nin altında beklemeye çalışılıyor.
- Böbrek yetmezliği endikasyonları arasında potasyum seviyesi, kemikler, hastalık, kardiyovasküler hastalık, bulantı, kusma, inatçı kaşıntılar ve anemi gibi belirtiler yer alıyor.
- 12:00Bir Hasta Örneği
- Bir aylık hipertansiyonu olan, çabuk yorulma, halsizlik, prd, ortopeni, bulantı ve çift görme şikayetleri olan bir hasta kliniğe başvurmuş.
- Hastanın GFR'si düşmüş, fosfor seviyesi kötü, asidozu var ve para torbası yüksek.
- Ultrasonda belirgin bir patoloji yok, boyutları normal ve biyopsi TMA ile uyumlu gelmiş.
- 14:47Böbrek Yetmezliği Tedavisi Yöntemleri
- Böbrek yetmezliği tedavisinde organ nakli, yaşam süresini ve kalitesini en iyi sağlayan ve maliyeti en düşük yöntemdir.
- Organ nakli dışında hemodiyaliz ve platon de yöntemlerinden biri seçilebilir, son dönemlerde konservatif palyatif tedavi de gündeme gelmiştir.
- Herhangi bir komplikasyon yoksa mutlak kontrol endikasyonu olan tüm hastalara organ nakli önerilmektedir.
- 15:44Organ Nakli Endikasyonları ve Değerlendirme
- Organ nakline engel olacak durumlar arasında aktif manitenin olması, kalp yetersizliği, karaciğer yetersizliği, aktif enfeksiyonlar ve psikosomatik hastalıklar bulunmaktadır.
- GFR 30'un altında olan her hastayı organ naklide havuza dahil etmek gerekir.
- Böbrek nakli, hastanın herhangi bir diyalize girmeden direkt KCK nevralisi ilerledikçe alıcısının hazırlanarak kadavradan yapılan organ naklidir.
- 18:10Nakil Öncesi Değerlendirme
- Nakil öncesi değerlendirmedeki en önemli basamak, sistemik bir hastalığın ve sağ kalımını etkileyecek sistemik bir hastalığın sorgulanmasıdır.
- Kardiyovasküler bir dokümenti ileri bir olası kardiyovasküler olay geçirme riski yüksek olan bir hastalık varlığının tespit edilmesi önemli bir basamaktır.
- 40 yaşın üzerindeki hastalarda tümör anası, testis muayenesi, kolonoskopi ve endoskopiler düşünülebilir.
- 19:47Kardiyovasküler Değerlendirme
- Kardiyovasküler hastalık, böbrek yetmezliği ile ilişkili olabilir ve başarılı bir organ naklinden sonra hasta kardiyovasküler kaybedilmesi riski vardır.
- Riskli gruplar arasında daha önceden kardiyovasküler hastalığı olan, kalp yetmezliği olan, koroner arter hastalığı olan ve diyabetik hastalar periferik vasküler hastalığı olan hastalar bulunmaktadır.
- Alt üniver sisteminin durumu da değerlendirilmelidir çünkü yeni bölge üreteri hastanın native mesanesine bağlanacaktır.
- 21:26Böbrek Yetmezliği Tedavisi ve Organ Nakli Hazırlığı
- Böbrek yetmezliği hastalarında basit bir anamnez ve ultrason ile organ nakli hazırlık tetiklerinin %80-90'ı iki basamaklı bir hastanede değerlendirilebilir.
- Organ nakli yapılamayacak hastalarda diyaliz hazırlığı yapılması gerekir.
- Diyaliz hazırlığı için önce hastaya tüm diyaliz yöntemleri objektif bir şekilde anlatılmalı ve yaşam tarzı, sosyoekonomik durum ve tedaviye katılımına uygun bir yöntem belirlenmelidir.
- 22:26Evde ve Merkezi Tedaviler
- Güncel tedaviler ikiye ayrılır: evde tedaviler (evde hemodiyaliz ve evde periton diyaliz) ve merkezi tedaviler.
- Evde hemodiyaliz için kardiyovasküler riski düşük, görme-işitme yetileri iyi ve eğitim-beceri düzeyinde olması gereken hastalar için uygun olabilir.
- Evde periton diyaliz için intestinal veya ulematus batı'da sürecin alınması ve yeterli mental kapasite gereklidir.
- 23:54Replasman Tercihleri
- Replasman tercihi yaparken sağ kalım, yaşam kalitesi, hastaneye yatış süresi, maliyetler ve metabolik durumlar dikkate alınmalıdır.
- Yurtdışı verilerine göre periton diyaliz hastalarının sağ kalımı ılımlı da olsa hemodiyaliz göre daha iyi görünmektedir.
- Finlandiya'daki retrospektif 10 yıllık tarama sonuçlarına göre farklı tedavi yöntemleri arasında sağ kalım verileri arasında fark bulunmamıştır.
- 25:54Tedavi Yöntemlerinin Karşılaştırılması
- Rezervasyon fonksiyonu korunmuş hastalarda (100 ml üzerinde idrar) erken dönemde periton diyaliz daha üstün bir model gibi görünmektedir.
- 65 yaş üstü, diyabetik ve bayan hastalarda kardiyovasküler risk varsa hemodiyaliz tercih edilmelidir.
- Hemodiyaliz daha fazla hastaneye yatış, acil servise başvuru ve maliyetlerle ilişkilidir.
- 27:33Evde Tedavilerin Avantajları
- Evde tedavilerin maliyetleri daha düşük olduğu gösterilmiştir.
- Organ nakli ve periton diyalizin yaşam kalitesi ve memnuniyet anketlerinde daha üstün olduğu belirtilmiştir.
- İşgücüne ve istihdama katkı açısından ev tedavilerinin hemodiyalizden daha üstün olduğu görülmüştür.
- 28:36Hemodiyaliz ve Periton Diyalizin Etkinliği
- Böbreğin temel fonksiyonları toksik maddelerin atılması, sıvı dengesi, asit-baz dengesi ve elektrolit dengesidir.
- Hemodiyaliz düşük molekül kleansı daha iyi, orta molekül kleansi periton diyaliz daha iyi olsa da normal böbrekle karşılaştırıldığında %5'ini bile yakalayamamaktadır.
- Hemodiyaliz ve periton diyaliz, normal hastayla karşılaştırıldığında oldukça kötü performans göstermektedir ve beş yıllık sağ kalım oranları %30-40'ı geçmemektedir.
- 30:48Hemodiyaliz Teknikleri ve Etkileri
- Hemodiyaliz ilk kez başlandığında 24 saate yakın sürmekte, ancak maliyet ve teknik imkanlar yeterli olmayınca en düşük kleransa getirme kavramı ortaya çıkmıştır.
- Fransa'da Tasin kasabasında 1968 yılından beri haftada üç defa sekiz saatlik hemodiyaliz uygulanmaktadır ve hastaların yarısından fazlası motosit kullanmamaktadır.
- Hemodiyaliz süresini her seansta 30 dakika uzatmak, haftada 12 saat yerine 15 saat, 18 saat üzerine çıkarmak mortalitede ciddi azalma sağlar.
- 32:27Evde Hemodiyaliz ve Avantajları
- İsveç'te evde hemodiyaliz yapan hastaların beş yıllık sağ kal verileri %90'lara varmaktadır.
- Evde hemodiyalizde hastanın eğitime kendisinin katılması, tedaviyi tamamen kendisinin yönlendirmesi ve bilinçlenmesi tedavinin başarısızlığını azaltır.
- Evde hemodiyalizde volde wifi'nin, fosforun ve kan basıncının iyi kontrol edilmesi, yaşam kalitesini, diyetini, interdiyalitik sorunların ve mortalitenin azalmasına katkı sağlar.
- 33:26Dünyada ve Türkiye'de Hemodiyaliz Durumu
- Dünyada ve Türkiye'de hemodiyaliz neredeyse %80-90 oranında uygulanırken, peritoncez sadece %4'lük bir grup tarafından, evde hemodiyaliz ise sadece %1'lik bir oranla tercih edilmektedir.
- Türkiye'de yaklaşık %80'i hemodiyaliz, %4'ü peritoncez, sadece 500 hasta evde hemodiyaliz yapmaktadır.
- 2008'den itibaren peritoncez tedavilerinde ciddi bir artış olmaya başlamış, ancak nüfus yaşlanmakla birlikte artan toplam hasta sayısı nedeniyle sonuçlara belirgin yansımamıştır.
- 34:46Hemodiyaliz ve Peritoncez Tedavilerinin Doğru Yaklaşımı
- Nefrologların hemodiyaliz ve peritoncez tedavilerini birbirlerinin üstünlükleri olarak değil, bütünleyici tedaviler olarak değerlendirmeleri gerekir.
- Hastaların replasman yöntemine geçmeleri için yeterli zaman olması gerekir, ancak Türkiye'de hastaların yaklaşık yarısı ilk ayın içerisinde replasman yöntemine geçmektedir.
- Hastaların tedaviyi reddetme durumu ortaya çıkıyor, bazıları replasman bile başlama aşamasında çıkıp gidiyor.
- 36:40Tedavi Başlama Sürecindeki Sorunlar
- Organ nakli için en hızlı yapsanız bile yaklaşık iki haftalık bir süre sürerken, peritoncez için damar yolu oluşturma süresi en az üç hafta, evde hemodiyaliz için ise bir-iki aylık bir süre gerekmektedir.
- Erken başvuran hastaların %60'ı hemodiyaliz, %40'ı peritoncez seçerken, geç başvuranların %91'i mecburen hemodiyaliz yapmak zorunda kalmıştır.
- Türkiye'de 24 aylık veriye göre, acilen başvurmuş hastaların yarısı polik takipli hastalar olup, bunların %20'sine hemodiyaliz başlamak zorunda kalmış, ancak ciddi damar yoluyla uyumlu dopp lavaboları olan hastaların %4'ü bile hemodiyaliz yapmak zorunda kalmıştır.
- 38:30Hastaların Geç Sevk Edilme Nedenleri
- Hastaların geç sevk edilme nedenleri arasında planlamayan akut hasarlar veya beklenmedik hızlanan seyir bulunabilir.
- Eskiden muayenehanecilik ve hemodiyaliz hekimliği hem iç hastalıkları uzmanlarının hem de defrologların yaygın olduğu bir dönemde, hastalar hemodiyaliz merkezlerine yönlendirilmekteydi.
- Hastaların reddedilmesi, alışma sürelerini geçirememesi, hekimlerle kontaklarında problemler olması ve periferdeki hekimlerin hastaları ne zaman seyredecekleri konusunda bilgilendirilmemesi geç sevk edilme nedenlerinden bazılarıdır.
- 39:43Bilgilendirme ve Eğitim Önemi
- Hemodiyaliz giren bir hasta grubunda peritonla ilgili bilgilendirme yapıldığı sadece %30'dur, bu bilgilendirme aşaması tedavinin en önemli aşamasıdır.
- Erken dönemde başvurup bilgilendirme yapılanlarda periton diyaliz tercihi daha çok olurken, geç dönemde azalır.
- Eğitim aşamasında hasta geçmezse, ön hazırlık olmadan acil santral katater yerleştirilmesi, hastaneye yatış sürelerinin uzaması ve katter enfeksiyonu gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
- 40:53Tedavi Yöntemleri ve Kılavuzlar
- Kılavuzlar tedavi yöntemleri konusunda net bir öneride bulunmuyor, sadece hastayı bilgilendirip hastanın şartlarına uygun tedaviyi tercih etme önerisi yapıyor.
- Hemodiyaliz için ciddi bir altyapı gerekiyor: diyetisyen, damar yolu açma, ameliyathane, servis aracı, yemekhane, hemşire ekibi ve süsleme tanrı teknisyeni gibi.
- Ev tedavilerinde de benzer sistem kuruluyor ve maliyet bir yılda amorti ediliyor, birinci yıldan sonra işlem geliri dışında altyapı ortadan kalkıyor.
- 42:03Evde Periton Dezinde Avantajları
- Evde periton dezinde hastanın normal kendi odasında küçük bir cihazda ücretsiz verilen tedavide ameliyathane şartları gerektirmeden kendine uygulayabiliyor.
- Türkiye'de yardımcı her evde ya bir gir var ya da bir damat var ya da bir yakın var, bu da evde periton dezinde bir avantaj oluşturuyor.
- Yurt dışında bu tür bir destek sistemi bulunmuyor.
- 42:52Tedavi Tercihi ve Uygulama
- Hastalar multidisipliner ve kronik böbrek hastalığı eğitim polikliniği olan bir merkezde GFRS 30'un altına indikten sonra değerlendirilmeli.
- Akran eğitimi adı verilen bir uygulama klinikte uygulanıyor; hasta için ideal tedavi tespit edildikten sonra, aynı tedaviyi yapan bir hastayla görüşülüyor.
- Tedavi yöntemleri önemli bir başlık olup, altyapısı hazır bir mitolojik klima olması gerekli bir aşama.
- 44:33Hastanın Durumu ve Öneriler
- Bir hastanın canlı donörü vardı ancak psikiyatri konstrüksiyonu istendiğinde yaygın anksiyete bozukluğu tanısı alındı ve organ nakli bekletildi.
- Hastanın kardiyovasküler değerlendirmesi devam ettirildi, eğitim polikliniğine geçti ve akran eğitimini aldıktan sonra kendi isteğiyle evde periton diyetini seçti.
- Evde bütünleyici entegre tedaviler öncelikle planlanmalı ve ciddi komoresi olan hastalarda deplasman tedavisinde periton dezinin önceliklenmesi organ nakli olamayacaksa doğru bir yöntem gibi görünüyor.