Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sağlıkta Yenilikler programında sunucu Ayşe Hanım'ın genel cerrahi ve onkolojik cerrahi uzmanı Prof. Dr. Mustafa Öncül ile yaptığı bilgilendirici bir röportajdır. Prof. Dr. Öncül aynı zamanda Türk Kolon Cerrahisi Derneği yönetim kurulunda görev yapmakta ve Avrupa Derneği'nin Türkiye'deki temsilcisidir.
- Röportajda kalın bağırsak kanserinin özellikleri, belirtileri, risk faktörleri, tanı yöntemleri ve tedavi stratejileri detaylı olarak ele alınmaktadır. Video, kanserin toplumdaki yaygınlığından başlayarak, kolonoskopi gibi tarama yöntemlerinin önemi, cerrahi tedavi teknikleri (laparoskopi, robotik ameliyatlar), kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yöntemlerini kapsamaktadır.
- Videoda ayrıca kanserin erken teşhisinin önemi, 50 yaşından itibaren düzenli kolonoskopi yaptırmanın gerekliliği, kanserle mücadelede umutsuzluğa kapılmamanın önemi ve gelecekteki tedavi teknolojileri hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Prof. Dr. Öncül, kanserin yayılma mekanizmaları, tedavi sonrası takip süreçleri ve makat koruma stratejileri gibi konularda da uzman görüşlerini aktarmaktadır.
- 00:46Kanser Hakkında Genel Bilgiler
- Kanser, toplumda en sık ikinci ölüm nedeni olup, her beş kişiden biri kanser sebebiyle ölecek.
- Her birimizin vücudunda her gün yüzlerce, binlerce kanser hücre oluşuyor, ancak bunların büyük bir kısmı insan vücudu tarafından ortadan kaldırılıyor.
- Kanser, artık oluşan hücrelerin fazla olması veya onu ortadan kaldıran sistemlerin bozulması durumunda ortaya çıkıyor.
- 02:17Kalın Bağırsak Kanserinin Önemi
- Kalın bağırsak kanseri, sık görülen kanserlerden biri olup, gelişmiş toplumlarda hem kadınlarda hem erkeklerde en sık görülen ve en öldürücü ilk üç kanser arasında yer alıyor.
- Kalın bağırsağın uzunluğu yaklaşık 120 santim olup, son 15 santimi rektum olarak kabul ediliyor.
- Rektum, makatın üzerindeki bir bölgedir ve kalın bağırsağın diğer bölgelerinden farklı olarak büyük abdestin depolandığı ve çıkartılması emrinin verildiği bir yerdir.
- 06:03Kolorektal Kanserlerin Özellikleri
- Kolorektal kanserler iki cinsiyette de benzer oranlarda görülüyor ve bir insanın ömrü boyunca kalın bağırsak kanseri ile karşılaşma ihtimali yüzde altı.
- Kalın bağırsak kanserlerinin çoğu 50'li, 60'lı ve 70'li yaşlarda görülüyor, özellikle 60-80 yaş aralığında en sık görülen.
- Gençlerde kalın bağırsak kanseri artıyor, bu nedenle gençlerin de bu hastalığı kendilerine yakıştırmamaları önemli.
- 08:06Kolonoskopi ve Kanser Tespiti
- Kolonoskopi, bir hortumun makattan sokularak tüm kalın bağırsağı görebilme imkanı sağlayan bir tetkik yöntemidir.
- Kalın bağırsak kanserlerinin çoğu kalın bağırsağın en iç katmanından (mukoza) oluşur ve bu nedenle kolonoskopi ile kolayca görülebilir.
- Kalın bağırsak kanserlerinin yaklaşık %85'i adenom karsinom sequence (polip zemininde) oluşur ve bir polipin kanserleşmesi yaklaşık 5 yıl sürer.
- 11:35Kalın Bağırsak Kanserinin Belirtileri
- Kalın bağırsak kanserinden şüphelenmek için büyük abdest alışkanlıklarındaki değişiklikler önemlidir; sümük gibi yapılar veya kanlı bir şey görülürse bir tümör olabilir.
- Kanama, özellikle kırmızı renkli kanamalar kalın bağırsak kanserinin önemli bir belirtisidir, ancak bunlar genellikle hemoroid veya yırtılma gibi problemlerden kaynaklanabilir.
- Kilo kaybı, kansızlık, halsizlik, bitkinlik ve çabuk yorulma gibi belirtiler de kalın bağırsak kanserine işaret olabilir.
- 13:48Kalın Bağırsak Kanserinin Risk Faktörleri
- Herkes ortalama risk altındadır, ancak genetik yatkınlığı olan kişiler (FAP sendromu, HPC sendromu gibi) risk altındadır ve bunlar tüm kalın bağırsak kanserinin %10'undan azını oluşturur.
- Aile tarihinde kanser varlığı, özellikle kalın bağırsak kanseri, kişinin kanser riskini artırır.
- Batı tarzı diyet (et, yağ tüketimi), şişmanlık, egzersiz azlığı ve iltihabı bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit) kalın bağırsak kanserine yol açabilir.
- 19:51Tanı ve Tedavi
- Kolonoskopi kalın bağırsak kanserinin tanı konusunda altın standarttır ve oradan alınan biyopsi ile kanser türü belirlenir.
- Erken aşamalarda kanser, kolonoskopinin aygıtları kullanılarak makatın içerisinden çıkarılabilir, ancak ileri aşamalarda cerrahi gereklidir.
- Tedavi planı hastanın durumuna göre belirlenir; kemoterapi, radyoterapi ve robotik kapalı cerrahi gibi yöntemler de kullanılır.
- 22:46Laparoskopi Ameliyatlarının Amacı
- Cerrahların birinci amacı hastayı laparoskopik veya robotla ameliyat etmek değil, oradaki kanseri tamamen ortadan kaldırmaktır.
- Eğer mümkünse kapalı olarak ameliyat etmek (karnında büyük kesik bırakmadan) hastaya ciddi avantaj getirebilir.
- Hastaların büyük bir kısmında bu kapalı ameliyat yöntemi başarıyla uygulanabilmektedir.
- 23:54Cerrahinin Uygulanamadığı Durumlar
- Hastaların bazılarında cerrahi uygulanamaz, örneğin hastanın metastazı varsa (kemiğe veya beyne yayılmış) ameliyat olamaz.
- Bazı hastalar çok ileri yaşta veya sağlık koşulları yetersiz olduğundan cerrahi riskli olabilir.
- En üzücü durum, ameliyat olmayı kabul etmeyen hastalar olup, bu hastalar genellikle sonra pişman olarak gelirler.
- 28:11Kanserlerin Yayılma Potansiyeli
- Kanserler belirli bir evrede başka organlara yayılma potansiyeline sahiptir.
- Kalın bağırsak kanserleri önce bağırsağın iç katmanından dışa doğru, sonra çevresindeki lenf bezlerine yayılır.
- Tümör hücreleri kana geçerek karaciğer, akciğer veya komşu organlara yayılabilir.
- 30:03Evreleme ve Takip
- Ameliyat öncesi evreleme çok önemlidir ve standartize edilmiş tetkiklerle gerçekleştirilir.
- Hastaların MR ve tomografi filmleri cerrah tarafından incelenmelidir.
- Başarılı bir tedavi sonrası bile kanserin tekrar oluşma olasılığı vardır.
- 32:17Tedavi Sonrası Önleme ve Takip
- Ameliyat sonrası hastaların önemli bir kısmına önleme kemoterapi verilir, bu hastalığın geri dönme ihtimallerini azaltır.
- Hastalar üç ila altı ayda bir takibe alınır ve CEA (karsinojenik antijen) gibi tümör belirteçleri kontrol edilir.
- Hastaların yaklaşık %80-85'i ilk iki yılda, büyük bir kısmının da ilk beş yılda geri dönmesi görülür, beş yıldan sonra takip süreçleri gevşetilir veya sonlandırılır.
- 35:19Kalın Bağırsak Kanserinin Önlenmesi
- D vitamini, kalsiyum veya aspirin gibi besin takviyelerinin kalın bağırsak kanserini önleyici etkisi bilimsel olarak kesin değildir.
- 80.000 kişilik bir çalışmaya göre aspirin kullanımı kalın bağırsak kanser riskini azaltabilir, ancak aspirin kullanımı kanama riski gibi yan etkileri de vardır.
- Kalın bağırsak kanserinden korunmanın en etkili yolu 51 yaşından itibaren kolonoskopi yaptırarak polip veya erken evre kanser olup olmadığını kontrol etmektir.
- 40:10Hemoroid ve Kanser İlişkisi
- Hemoroid bir hastalık değil, makatın üzerinde yer alan bir bağ dokusudur ve 50-80 yaş arası insanların yaklaşık yarısında büyümüştür.
- Hemoroid kanserleşmez, ancak hemoroid hastalığının bulguları (kanama) kanser hastalığının bulgularıyla örtüşebilir.
- Erken yaşlarda makatından kanama olan kişilerde hemoroid değil kanser olasılığı da düşünülmelidir.
- 42:30Kalın Bağırsak Kanserinin Önlenmesi ve Tedavisi
- Kalın bağırsak kanserinden korunmanın en iyi yolu batı tarzı diyet yerine lif içeren gıdalar tüketmektir.
- Tedavi boyutunda çok dikkatli olmak gerekir, kalın bağırsak kanserinin tedavisi mükemmel değildir ve geri dönüş ihtimali vardır.
- Besin takviyeleri veya bitkisel ilaçlar tedavi olarak kullanılmamalıdır, çünkü bunların kanıtı yoktur.
- 45:47Gelecekteki Yenilikler
- Kalın bağırsak kanserinin tedavisinde son 25 yılda büyük ilerlemeler olmuştur: etkin görüntüleme yöntemleri, radyoterapi, robotik cerrahi ve hedefe yönelik ilaçlar.
- Gelecekte daha kolay teşhis ve tedavi yöntemleri beklenmektedir.
- Hastalardan alınan kan örneklerinde tümör hücresi bulunabilmektedir.
- 47:26Kalın Bağırsak Kanseri ve Teknolojik Gelişmeler
- Kalın bağırsak kanserinde, bir santimetreküp gibi küçük bir alanda bir midye aramak gibi zorlu bir süreçte, teknolojimiz bu tümör hücrelerini saptayabiliyor.
- Bu teknolojinin ne kadar faydalı olacağını henüz bilmiyoruz; bu hücrelerin ilaç tedavisini uzatır mı yoksa kanımızdaki savunma hücreleri tarafından zaten öldürülecekler mi bilinmiyor.
- Bu teknoloji, kanser tedavisinde olağanüstü bir ufak açıyor.
- 48:30Cerrahi Pratiğindeki Gelişmeler
- Makatın hemen üzerindeki tümörlerde, yirmi yıl önce rutin olarak makatı iptal ederken, şimdi hastaların makatını koruyor ve büyük abdestini yapabiliyorlar.
- Türkiye'de çok iyi bir jenerasyon kolon cerrahisi alanında geliyor ve kriter cerrahisi alanında büyük ilerleme kaydediliyor.
- Avrupa Derneği'nin verdiği board sınavında, genç jenerasyondan altı kişi aynı anda sınavı geçerek İspanyollar hariç en fazla sınavı geçen yer haline geldi.
- 50:35Cerrahinin Geleceği ve Hastaların Durumu
- Cerrahinin gelecekte azalabileceği veya daha endoskopik düzeyde olabileceği, veya daha da gelişebileceği potansiyeli var.
- Radyoterapi sonrası tümör tamamen kaybolursa hastalar ameliyatsız takip edilebilir, bu da cerrahinin azalmasına neden olabilir.
- Hastalar, yirmi yıl öncesine göre daha fazla yaşıyor, daha az torbayla yaşıyor ve yaşam kalitesi daha artmış olarak yaşıyorlar.