Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, kadın hastalıkları, doğum ve tüp bebek uzmanı Dr. Philip Taşan ve diğer sağlık uzmanlarının (Filip Hoca, Egecan ürolog) katılımıyla sunulan canlı bir soru-cevap programıdır. Programda izleyicilerden gelen sorular yanıtlanmaktadır.
- Programın ana konuları HPV (Human Papillomavirus) virüsü, smear testi, HPV aşısı, genital siğiller, rahim ağzı kanseri ve üreme sağlığı sorunlarıdır. Video, HPV'nin ne olduğu, nasıl bulaştığı, türleri, teşhis yöntemleri ve önleme yöntemleri hakkında bilgilerle başlayıp, tüp bebek, pıhtılaşma sorunları, polikistik over ve infertilite gibi konulara geçmektedir.
- Programda ayrıca HPV aşısının uygulama yaşları, tedavi yöntemleri, rahim ağzı kanserinin kadınların hayatını kaybetmesine sebep olan ikinci en sık görülen kanser olduğu bilgisi ve Ocak ayının rahim ağzı kanseri farkındalık ayı olduğu vurgulanmaktadır. Tüp tıkanıklıklarının tedavi yöntemleri, infertilite tanısı ve tedavi süreçleri hakkında da detaylı bilgiler paylaşılmaktadır.
- Kadın Sağlığı ve Smear Testi
- Dr. Philip Taşan, kadın hastalıkları, doğum ve tüp bebek uzmanıdır.
- Kadın hastalıkları çok önemlidir ve tüp bebek öncesi smear testi yapılması gerekir.
- Kadın sağlığı, üreme sağlığı öncesinde gelir; rahim ağzı hastalığı olup olmadığı ve meme durumu kontrol edilmelidir.
- 01:34Smear Testi ve Önemi
- Smear testi yılda bir kere yapılması gerekir, şikayet olmasa bile.
- Smear testi rahim ağzında hpv virüsü, kronik servis veya kronik vajinal enfeksiyonlar gibi hücresel hasarları gösterir.
- Smear testi ve hpv testi farklı amaçlara hizmet eder; hpv testi virüsün varlığını gösterirken, smear testi hücresel hasarı gösterir.
- 03:08HPV Virüs Hakkında Bilgi
- HPV, cinsel yolla bulaşabilen, kırkdokuz tipi tespit edilmiş bir virüstür.
- HPV, düşük riskli ve yüksek riskli tipleri vardır; düşük riskli tipler genital siğilleri yaparken, yüksek riskli tipler rahim ağzı kanserine sebep olabilir.
- En sık genital siğil yapan tipler 6 ve 11, en sık rahim ağzı kanseri yapanlar 16 ve 18'tir.
- 04:26HPV Teşhisi ve Tedavisi
- HPV teşhisi, smear testinde hücresel bozukluklar varsa şüphelenilir ve doğrudan tipleme ve tarama testi ile teşhis konur.
- Düşük riskli HPV tiplerinde sadece takip yeterlidir, ancak yüksek riskli tiplerde kolposkopi ve biyopsi yapılmalıdır.
- Yüksek riskli HPV tiplerinde, smile temiz olsa bile patoloji çıkabildiği için tedavi yapılması gerekir.
- 07:27HPV Önleme ve Aşı
- HPV bulaşmasını önlemek için tek eşlilik, sigara içmemek ve kondom kullanmak önemlidir.
- HPV aşısı önerilmektedir ve dünyada 30 yıldır kullanılmaktadır.
- Mevcut aşı 6, 11, 16 ve 18 tiplerini etkiler ve yeni aşılar daha fazla tipi kapsayabilir.
- 10:01HPV Aşısı Detayları
- HPV aşısı 9 yaşından itibaren başlar ve ideali cinsel aktiflik öncesinde tamamlanmasıdır.
- 9-14 yaş arası iki doz, 14 yaşından sonra üç doz olarak uygulanır.
- Aşı sadece kız çocuklarına değil, erkek çocuklarına da uygulanır ve kadınlarda yaş sınırı yoktur.
- 11:28HPV Aşıları ve Yaş Sınırları
- HPV aşısı için erkeklerde çalışmalar henüz tamamlanmadığı için erkeklerde yaş sınırı kırkbeş.
- Çocuk hekimleri HPV aşısını daha çok biliyor ve aşının içindeyken, diğer hekimlerin de aşının bu kadar yakın olması bu tür hastalıkların önlenmesinde yardımcı olabilir.
- 12:41HPV ve Doğum
- Aktif HPV olmazsa normal doğum olabilir, ancak aktif HPV lezyon veya genital kondilom varsa sezeryan endikasyonu olur.
- Doğum öncesi genital kondilom varsa tedavisi yapılır, ancak aktif ve yayılmış kondilom varsa bebeklerde laringeal papillom riski olduğu için normal doğum olmaması gerekir.
- Rahim ağzındaki virüsün bebekte yapacağı bir şey olmadığı için ekstra önlem almaya gerek yoktur, ikinci bebek için kadın doğumcudan yakın kontrol ettirmeleri yeterlidir.
- 14:43HPV Testi ve Smear Testi
- Smear testi hücresel bozuklukları gösterirken, HPV testi varlığı veya yokluğu gösterir.
- HPV pozitif olmasına rağmen smear testi temiz çıkabilir, ayrıca smear testi temiz olmasına rağmen HPV pozitif olabilir.
- Rahim ağzı çok kötü görünse de HPV çıkmayabilir veya tamamen temiz gözükse bile HPV pozitif olabilir.
- 15:55HPV Tedavileri
- Genital kondilomlar yakma (koterizasyon) veya dondurma ile tedavi edilir.
- Yakma yöntemiyle kondilomlar anında yok olur, yerine yeni yaralar oluşur ve on gün içinde iyileşir.
- Dondurma yöntemiyle kondilomlar on-onbeş gün içinde kendi kendine dökülür.
- 16:31HPV Aşıları ve Erkeklerde Siğiller
- HPV aşısını pediatri hekimlerine veya kadın doğum hekimlerine gittiğinizde temin edebilir, bazı kliniklerde ve eczanelerde de bulunabilir.
- Eczaneden aldıktan sonra kadın doğum hekiminize yaptıracaksınız, aşı uygun şartlarda tutulmalıdır.
- Siğiller hem erkekte hem kadında olabilir, erkeklerde penis bölgesinde, skrotum, testisler üzerinde ve anüs bölgesinde görülebilir.
- 17:56HPV Tedavisi ve Bağışıklık Sistemi
- HPV tedavisinde önce hastanın bağışıklığını korumaya çalışılır.
- Aşı 6, 11, 16 türlerini kesin korur, 18'i de tedavi etmek için farklı yöntemler kullanılır.
- Bağışıklık sistemini özellikle HPV konusunda geliştiren ilaçlar ve kremler mevcuttur, ancak aşı yaptırmak tekrar çıkmasını kesinlikle engellemeyebilir.
- 19:40CIN Hastalığı ve Tedavisi
- CIN, rahim ağzı kanserinden önceki bir durumdur ve rahim ağzı üç kata ayrıldığında bu duruma denir.
- CIN üçte lip tedavisi yapılır ve cerrahi sınır temizlendikten sonra hastalara üç ayda bir sınır takibi yapılır.
- HPV'yi temizlemek için ağızdan ve vajinal kullanılan ilaçlar mevcuttur.
- 21:48Doktorların Sorumluluğu
- Her doktorun aynı bilimsel kanıtlara dayanarak konuşması gerektiği vurgulanmaktadır.
- Pediatri ve kadın doğum branşları suistimal edilmeye açık mesleklerdir.
- Bilimsel literatüre dayanarak konuşmak ve tecrübeli doktorlara güvenmek daha doğru bir yaklaşımdır.
- 23:54Yüksek Riskli HPV ve Cinsel İlişki
- Yüksek riskli HPV tipi (örneğin tip 31) taşıyan hastalar korunmasız ilişkiye girmemelidir.
- Sürtünme ve oral seks olmamalı, prezervatif kullanılmalıdır.
- Lüks engelleyen kremler en az 6-8 hafta kullanılmalı, bu hem lüksü engeller hem de bulaş riskini azaltır.
- 26:40HPV ve Kanser Riski
- Cinsel organlar sadece vajina veya penis değil, tüm perine (genital) alanıdır ve bu bölgede gözle görülmeyecek kadar siğiller olabilir.
- Rahim ağzı kanseri, meme kanserinden sonra kadınların hayatını kaybetmesine sebep olan en sık kanserdir.
- Ocak ayı rahim ağzı kanseri farkındalık ayıdır ve jinekolojik muayene ve smear testleri yaptırılmalıdır.
- 28:09HPV'nin Diğer Etkileri ve Önlemler
- HPV sadece rahim ağzı kanserine değil, vulva ve vajina hastalıklarına da neden olabilir.
- Vulvada geçen kaşıntılar ve kitlelerde biyopsi alınmalıdır.
- Erkeklerde de penis kanal içerisinden HPV taraması yapılabilir, genital siğil çıkmadan da bu testler yapılabilir.
- 31:11HPV Tedavi İlaçları
- HPV'yi temizlediğini iddia eden ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylanmış iki ağızdan ilaç var: AHCC ve Papillex.
- Bu ilaçlar hem erkeklerde hem kadınlarda üç ila altı ay kullanılmak zorunda.
- Vajinal olarak kullanılan bir ilaç da var ve özellikle CIN 1, CIN 2 ve CIN 3 tedavisi yapıldıktan sonra rahim ağzı iyileştikten sonra kullanılıyor.
- 32:20HPV ve Siğiller Hakkında Sorular
- On yıllık boşanma sonrası HPV virüsü vücuda girebilir ve yüksek riskli HPV virüsü ortalama on iki yıl içerisinde rahim ağzı kanseri yapabilir.
- Siğilin tipleri çok farklıdır; HPV özgü tomurcuk tomurcuk karnabahar şeklinde olan siler ve göbekli sil (mollosk) şeklinde olan diğer tipler vardır.
- Genital bölgedeki her kitle sil değildir, bazen benimsi yapılar da olabilir.
- 35:26Siğil Tedavisi ve Önemi
- Siğil çıktığında bir an önce tedavi ettirmek gerekir çünkü bir anda genital bölgeye, ön tarafa veya anüse dağılabilir.
- Anüse zarar vermemek için siğil tedavisinin çabuk yapılması gerekir.
- HPV kaynaklı ses teli polibi için kulak burun boğaz doktorlarına danışmak gerekir.
- 36:35Genital Bölgede Varis
- Genital bölgede varis olabilir ve bir toplardamarın genişlemesi demektir.
- Genital bölgedeki varisin tedavisi pek mümkün değildir, belki gaflon gibi varis ilaçları kullanılabilir.
- Genital bölgedeki varisler özellikle doğum sırasında kadınlarda görülebilir.
- 38:13Rahim Ağzı Tedavisi
- Rahim ağzında yüksek riskli bir tip varsa kolposkopi yapılır, rahim ağzı boyanır ve hastalıklı alanlar biyopsi alınır.
- Biyopsilerde CIN 1, CIN 2 veya CIN 3 çıkarsa lip operasyonu yapılır.
- Lipin sonucunda cerrahi sınırı pozitif ise soğuk konizasyon yapmak gerekir, cerrahi sınırı temizse hiçbir şey yapılmaz.
- 40:29Tüp Bebek ve HPV
- Lip sonrası rapor temiz çıkınca bile ağızdan ve vajinal ilaç kullanmak gerekir.
- HPV pozitif ve CIN vakalarında altı ayda bir kolposkopi alınır.
- Tüp bebek başarısızlığı genellikle genetik problemler, polikistik over ve ağır erkek faktörü gibi nedenlerle olabilir.
- 41:59Pıhtılaşma ve Gebelik
- Tüp bebek sonrası gebe kalan bir kadın, iki kez pıhtılaşma yaşadığını belirtiyor.
- Pıhtılaşmalar (faktör 5, protrombin, MTR, PAI genlerindeki mutasyonlar, antikardio antikor pozitifliği) hiperkoagülasyon oluşturarak tekrarlayan düşüklere veya gebelik kayıplarına yol açabilir.
- Pıhtılaşmalarda kendi kendine gebe kalınabilir, ancak gebelik sonrası kan sulandırıcı ilaçlar kullanılmalıdır.
- 43:16Östrojen Hormonu Yüksekliği
- Östrojen hormonu yüksekliği bir rahatsızlık olarak görülse de, aslında başka bir sorunun belirtisi olabilir.
- Üreme çağındaki genç kadınlar veya basit kisti olan kadınlarda östrojen yüksek çıkabilir, bu normaldir.
- Yaş, FSH, LH değerleri ve menopoz durumu östrojen seviyesini etkileyebilir.
- 44:11Tüp Bebek ve Yumurta Sayısı
- Beş kez tüp bebek yaptırmış ancak perde almadan yine negatif sonuçlar alan bir kadın soru soruyor.
- AMH iyi olsa bile dört yumurta çıkıyorsa, yumurta sayısı az olduğu için yumurta kalitesi de düşük olabilir.
- Yumurta sayısı az olan kadınlarda havuz yöntemi uygulanabilir; birkaç kez tüp bebek yapılarak yumurtalar toplanır, bebekler yapılır ve dondurulur.
- 46:27Polikistik Ovaryum Sendromu
- Polikistik overli kadınlar erken menopoz veya yumurta sayısı az olan kadınlardan farklı olarak daha fazla yumurta üretirler.
- Polikistik overli kadınlarda negatif sonuçlar alındığında, sadece polikistik over'e değil, diğer potansiyel sorunlara da bakılmalıdır.
- Kadınlar sadece kendi durumlarını değil, erkek eşlerinin sperm analizlerini de kontrol etmelidir.
- 48:11Tüp Bebek Başarısı
- Tüp bebekte gerçek başarı şansı yüzde kırk civarındadır, yüzde altmış başarısızlık anlamına gelir.
- Rahim zarının bebeği tutma kapasitesi ve embriyo tutulma kapasitesi üzerinde kontrol edilemez faktörler vardır.
- Embriyo biyopsisi yapılsa bile sonuç negatif olabilir çünkü görünüşte iyi olan embriyolar bile genetik anomali gösterebilir.
- 50:09Tüp Tıkanıklığı
- Yirmidört yaşlarında iki kez üst üste düşük yaşayan bir kadın, kürtaj sonrası tüpteki kalınlaşma nedeniyle gebe kalamadığını belirtiyor.
- Tüpteki sucuk gibi kalınlaşma, tüp tıkanıklığı oluşturabilir ve gebelik engelleyebilir.
- Tüp tıkanıklığı durumunda, tüpün kesilip tamir edilip edilmeyeceği veya tüp bebek önerilip önerilmeyeceği belirtilmemiştir.
- 50:59Hidrosalpenks ve Tüp Tıkanıklıkları
- Hidrosalpenks, tüpün dış ağzından tıkanması durumunda oluşur ve ultrasonda görülebilir.
- Tüpün iç taraftan tıkanması durumunda ise ultrasonda tüpler görünmez.
- Tek tüpte hidrosalpenks varsa, o tüp alınabilir ve diğer tüp çalışıyorsa kendi kendine gebe kalma olasılığı vardır.
- 52:18Tedavi Seçenekleri
- Kendi kendine gebe kalamayan hastalarda aşılama yapılabilir, iki aşılama başarısız olursa tüp bebeğe geçilebilir.
- İki tüpte de hidrosalpenks varsa, her iki tüp de alınmalı ve tüp bebeğe geçilmesi gerekir.
- Rahim filmi çekmeden aşılama yapılması önerilmez çünkü iç taraftan tıkanmış tüpler ultrasonda görünmez.
- 54:24Diğer Sağlık Sorunları
- HPV tip 16 hastalarında, rahim ağzı temizse hem anne hem de bebek açısından risk yoktur ve gebelik etkilemez.
- Beş yıllık evlilikte çocuk olmamasına rağmen hiçbir sorun yoksa, bu duruma açıklanamayan infertilite denir.
- Beş yıllık evlilikte çocuk olunamıyorsa, en azından aşılama ile tedaviye başlanmalıdır.
- 57:29Yaş ve Tedavi Süreci
- Otuzbeş yaşının altındayken hiçbir problem yoksa en azından bir sene, iki yıla kadar bekleyebilirsiniz.
- Otuzbeş yaşının üzerindeyken bir yıl bile çok beklememek gerekir çünkü sorunlar ortaya çıkabilir.
- Beş yıl hiçbir tedavi yapılmadan çocuk olunamıyorsa, aşılama gibi tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.