Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Her Şeyin Başı Sağlık" programında sunucu ve kadın doğum uzmanı, operatör, doktor Gönül Çimen arasında geçen bu bilgilendirici röportajda, kadın sağlığı konuları ele alınmaktadır.
- Video, miyom hastalığı, yumurtalık kistleri ve polikistik overyum sendromu (POS) hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde miyomların türleri, nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri anlatılırken, ikinci bölümde yumurtalık kistleri ve miyom ile arasındaki farklar açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde POS'un tanımı, belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri ele alınırken, son bölümde sağlıklı gebelik için gerekli hazırlıklar ve gebelik takibi konuları işlenmektedir.
- Programda ayrıca miyomların 30-40 yaş arası kadınlarda sık görüldüğü, POS'un genetik faktörler, hormonal dengesizlikler ve insülin direnci ile ilişkisi, sağlıklı gebelik için folik asit kullanımı ve riskli gebelik durumları gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 01:18Miyom Nedir ve Çeşitleri
- Miyomlar rahmin düz kas tabakasından kaynaklanır ve rahmin en sık görülen iyi huylu kitleleridir, halk arasında "ur" olarak bilinir.
- Miyomlar rahimdeki yerleşim yerine göre çeşitlendirilir: zarın altından kaynaklanan subserozal miyomlar, rahim duvarının içerisine yerleşik intramural miyomlar ve rahim kanalının içerisinde olan submüköz miyomlar.
- 02:56Miyomların Nedenleri
- Miyomlar düz kas tabakasındaki hücrelerin anormal çoğalması sonucunda meydana gelir ve genetik faktörler, kromozomal anormallikler, büyüme faktörleri ve östrojen hormonu sorumludur.
- Östrojenin çeşitli beslenme faktörlerinden etkilendiği düşünülmektedir.
- 03:48Miyomların Görülme Oranları
- Miyomlar özellikle 30 ile 40 yaş arasında sıklıkla görülür ve 35 yaş üstündeki kadınlarda görünme insidansı olasılığı yüzde 40'lardadır.
- Siyah ırkta beyaz ırktan daha fazla görülmektedir.
- Hiç doğum yapmamış, erken adet görme yaşı olan, hayvansal besinlerden zengin beslenen, obez, hipertansiyonlu ve alkol tüketen kişilerde miyomla karşılaşma ihtimali daha fazladır.
- Düzenli egzersiz yapan ve sebze ağırlıklı beslenen insanlarda miyom görünme ihtimali daha düşüktür.
- 04:48Miyomların Belirtileri
- Çoğu miyom herhangi bir belirti vermez ve rutin jinekolojik muayene veya ultrasonografi esnasında saptanır.
- Miyomla bağlı şikayetlerde en sık karşılaşılan problem anormal vajinal kanama, adet kanamalarının düzensiz ve sık olması ve adet miktarının fazla olmasıdır.
- Bazı hastalarda karında basınç hissi, ağrı, idrar torbasına bası yaparak idrar yapmakta zorlanma, sık idrara çıkma, kabızlık ve kısırlık gibi şikayetler de görülebilir.
- 06:12Miyomların Tanısı
- Miyomların tanısı için öncelikle fizik muayene yapılır, vajinal tüşe ve karından elle yapılan muayene ile rahmin büyüklüğü saptanır.
- Ultrasonografi miyomun yerleşim yeri ve boyutu hakkında bilgi verir, bazen rahim filmi, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans da kullanılabilir.
- 07:18Miyomların Tedavisi
- Bütün miyomların tedavi edilmesine gerek yoktur, gözlemsel tedavi (hastaların belli aralıklarla muayene edilerek takip edilmesi) yeterli olabilir.
- İlaçla tedavisi vardır ancak sınırlıdır; genel analogları (hormon ilaçları) östrojen ve progesteron salınımını azaltır ve miyom boyutunu küçültür, ancak ilaç bırakıldığında miyomlar tekrar eski boyutuna dönebilir.
- Leonargestral liria (ilaçlı spiral) miyom boyutunu küçültmek amacıyla kullanılabilmektedir, kullanım süresi beş yıldır ve hastaya korunma sağlar.
- Cerrahi tedavi miyom tedavisinde en önemli tedavidir; hastanın yaşı ve doğurganlık isteğine göre sadece miyom alınabilir veya rahim alınabilir.
- 09:39Miyom Tedavisi ve Ameliyat Seçenekleri
- Miyom ameliyatı sırasında hastanın konforu önemlidir; menopoz yaşına yakın veya doğurganlık isteği olmayan hastalarda rahmin alınması daha avantajlı olabilir.
- Miyomlar üreme çağı boyunca kendiliğinden küçülmez, ancak menopoza girdikten sonra rahmin küçülmesiyle birlikte küçülmesi beklenir.
- Miyom boyutu 12 hafta gebelik cesametinden büyük, kanama, idrar yapmada zorluk, kabızlık gibi şikayetler mevcutsa veya kanser şüphesi varsa ameliyat önerilir.
- 12:35Miyomun Yaş ve Tedavi Yöntemleri
- Miyom her yaşta görülebilir ancak en sık üreme çağıyla birlikte görülür ve pik yaptığı yaş 30-40 yaş arasındadır.
- Miyom ameliyatı laparoskopi (kamera yöntemi), açık cerrahi veya histeroskopi (rahim kanalına girilerek) yapılabilir ve genel anestezi altında gerçekleştirilir.
- Ameliyat sonrası hastanede kalış süresi 1-3 gün arasındadır, laparoskopiden sonra 2 hafta, açık ameliyatlardan sonra 4 hafta istirahat önerilir.
- 14:38Miyom ve Gebelik
- Bazı miyomlar gebe kalmayı etkileyebilir ve özellikle gebe kaldıktan sonra düşük yapmayı da etkileyebilir.
- Rahim duvar içerisinde yerleşmiş ve rahim kanalında bozukluk yaratmayan miyomlar takip edilebilir, ancak gebelik süresinde hormonların etkisiyle büyüme görülebilir.
- Miyom ameliyatından sonra gebe kalma oranları %57 civarındadır, özellikle hastanın yaşı 35'ten küçükse bu oran daha yüksektir.
- 16:23Yumurtalık Kisti ve Özellikleri
- Miyom rahimden, kistler ise yumurtalıktan kaynaklanır ve yumurtalık kistleri içi sıvı ile dolu keseciklerdir.
- Yumurtalık kistleri genellikle belirtiye sahip olmayabilir, ancak kasık ağrısı en sık karşılaşılan belirtidir.
- Hormon salgılayan kistlerde adet düzensizlikleri, patlama durumunda şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma ve bayılma gibi şikayetler görülebilir.
- 18:30Yumurtalık Kistlerinin Türleri ve Tedavisi
- Yumurtalık kistlerinin %60'ı fonksiyonel (fizyolojik) kistlerdir ve bunlardan en sık görülen folikül kistleridir.
- Folikül kistleri 3 cm'in üzerindeki, içi berrak sıvıyla dolu kistlerdir ve genellikle 4-8 hafta sonrasında kendiliğinden kaybolur.
- Ameliyat gerektiren tümöral oluşum gösteren kistlerde sadece ultrasonografi yeterli olmayabilir, MR, kan tetkikleri ve renkli ultrason gibi ileri tetkikler yapılabilir.
- 20:56Polikistik Over Nedir?
- Polikistik over, yumurtalıkta iki ile dokuz arasında değişen on iki ve daha fazla folikülün bulunması ve yumurtalık hacminin artmasıdır.
- Bu görünüm kadınların yaklaşık yüzde yirmi üçünde bulunabilir ve önemli olan bu görünümün hastada ek şikayetlerle birlikte olup olmamasıdır.
- Eğer ek şikayetler eklenirse bu durumda polikistik over sendromundan bahsedilir.
- 21:54Polikistik Over Sendromu Belirtileri
- Polikistik over sendromu genellikle sinsi ilerlemez çünkü hastanın ek şikayetleri de bulunacaktır.
- İlk belirti kronik anovülasyon (yumurtlamanın olmaması) olup, hasta bunu seyrek adet görme veya adet görmeme olarak ifade eder.
- İkinci belirti klinik olarak veya laboratuvar testleri ile androjen (erkeklik hormonu) düzeyinin artmış olmasıdır.
- Üçüncü belirti ultrasonda polikistik over görünümünü görmemizdir.
- 23:21Polikistik Over Sendromu Nedenleri ve Tedavisi
- Polikistik over sendromunun nedeni konusunda netlik kazanabilmiş bir durum değil, üzerinde durulan en önemli konulardan biri genetik faktörlerdir.
- Hastalarda androjen yükü artmıştır ve yumurtlamalarında bir bozukluk söz konusudur.
- Hastalarda insülin direnci vardır ve insülinin fazla artmış olması da androjeni artırarak şikayetlere sebebiyet verir.
- Tedavide esas amaç yumurtlama olmama durumunun uzun dönem etkilerinden hastayı korumaktır.
- 24:32Tedavi Yöntemleri
- İlk yapılacak şey yaşam tarzı değişikliğidir; kilo vermek, egzersiz yapmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek, sigara ve alkol gibi alışkanlıklardan uzak kalmak önemlidir.
- Kilolu bir hastanın yüzde beş'i kadar kilo vermesi bile yumurtlamalarının tekrar düzene girmesini sağlayabilmektedir.
- Adet düzensizliği ve kıllanması olan hastalarda doğum kontrol ilaçları en sık kullanılan ilaçlardır, ancak yanıt alabilmek için ilaçların uzun süre kullanılması gerekebilir.
- İlaçların kullanılmasıyla birlikte mevcut kıllar için epilasyon yapılması gerekmektedir, en sık önerilen epilasyon çeşidi lazer epilasyondur.
- 26:14Cerrahi Tedavi ve Diğer Belirtiler
- Polikistik over sendromunda esas olan yaşam tarzı değişikliği ve ilaç tedavisidir, cerrahi bir yöntem vardır ancak yumurtalık kistlerindeki gibi kistin çıkarılıp alınması şeklinde değildir.
- Seçilmiş hastalarda cerrahi uygulanabilir, bu ameliyat laparoskopik olarak yapılır ve dirillink adı verilen yumurtalıklara üç-beş adet delik açma şeklinde bir operasyondur.
- Tüylenme tedavisi için en az bir yıl boyunca ilaçların kullanılması gerekecektir, en çok verilen ilaçlar doğum kontrol ilaçlarıdır.
- Saç dökülmesi varsa androjen yükü oldukça fazla demektir ve ilac kullanımıyla birlikte androjen yükünü düşürmek en önemli faktördür.
- 29:45Tedavi Sonuçları ve Risk Faktörleri
- Polikistik over sendromu kronik bir durumdur, geçici bir durum değildir ve maksad hastayı yumurtlamanın olmaması yönüyle uzun dönem risklerden korumaktır.
- Tedaviye hastaların uyum göstermesi oldukça önemlidir, ilaçlar kullanmaya başlayınca adet düzeni oturacaktır ancak ilaçların bırakılmasıyla tekrar düzensizlikler oluşabilir.
- Risk faktörleri arasında genetik faktörler, kilolu olmak ve şeker hastalığı olmak bulunmaktadır.
- Hastaların diyetisyenle birlikte çalışması ve sadece diyet değil beraberinde egzersiz yapmaları önemlidir.
- 31:37Polikistik Over Sendromu ve Tedavi
- Insülin direnci olan hastalarda sadece diyetle kilo vermek mümkün olmayabilir, insülin duyarlaştırıcı ajanlar da eklenebilir.
- Sağlıklı beslenme, glisemik indeksi düşük besinler ve doymuş yağ asitlerinden fakir bir beslenme önemlidir.
- Polikistik over sendromunda erken teşhis önemlidir çünkü uzun dönem etkileri vardır.
- 33:00Polikistik Over Sendromunun Uzun Dönem Etkileri
- Hastalarda tip 2 diyabet riski, kolesterol artışı ve lipid profillerinde bozukluklar görülür.
- Rahim kanseri, meme kanseri ve yumurtalık kanserinde risk artışı vardır.
- Depresyon ve duygudurum bozukluğu gibi uzun dönem riskleri de mevcuttur.
- 33:40Polikistik Over Sendromu ve İnfertilite
- Polikistik over sendromunda yumurtlama ve yumurtanın dışarıya atılmasında bozukluklar söz konusudur.
- Aşılama, tüp bebek veya yumurtayı büyütecek tedavi ile gebelik elde etme oranları oldukça yüksektir.
- Polikistik over sendromu hastaları infertil hasta grubunda oldukça şanslıdır.
- 34:44Planlı Gebelik ve Gebelik Öncesi Hazırlık
- Planlı gebelikler hastanın psikolojik olarak hazır olması açısından önemlidir.
- Gebelik öncesinde hastanın değerlendirilmesi, ultrason muayenesi ve kan tetkikleri yapılması gerekir.
- Kansızlık, tiroid bozuklukları veya enfeksiyonlar varsa tedavi edilmeli, folik asit desteği gebelik öncesinde başlanmalıdır.
- 36:04Folik Asit Kullanımı
- Folik asit nöral tüp defektleri gibi anomalileri önleyecek ve etkinliği kanıtlanmış tek vitamindir.
- Kalıtsal anemi durumu yoksa folik asit takibi kan tetkikleri ile yapılmaz.
- En çok savunulan görüş ilk 12 hafta (ilk 3 ay) boyunca folik asit kullanmasıdır, ardından multivitamin veya demir desteğine geçilir.
- 36:56Gebelik Takibi
- Gebelik teşhisi için ultrasonda bebeğin ve kalp atışlarının görülmesi gerekir.
- Risk faktörü olmayan hastalarda 32 haftaya kadar aylık, 32-36 hafta arasında iki haftada bir, 36 haftadan sonra haftalık takip yapılır.
- 37. gebelik haftasından önce doğmuş bebekler prematüre olarak kabul edilir, 34-37 hafta arasında olanlar geç prematürite grubunu oluşturur.
- 39:25Riskli Gebelikler
- Miyomlar özellikle sağlıklı gebelik kısmını etkiler ve riskli gebelik kategorisine girer.
- Polikistik over sendromu tam başlı başına etkilemese de gebelikle beraber tansiyon yükselmesi veya gebelik şekerinin görülme riski daha fazladır.