Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Baharla Güzel Şeyler" adlı televizyon programında, İşitme Engelliler Vakfı Başkanı Güler Dağı ile yapılan bir röportaj sunulmaktadır. Programda ayrıca NLP uzmanı Mustafa Bal da yer almaktadır.
- Video, işitme engellilerin yaşadığı sorunları, engelsiz yaşam koşullarını ve eğitim süreçlerini ele almaktadır. Şişli İşitme ve Konuşma Engelliler Derneği'nin kuruluş hikayesi, işitme cihazlarının doğru kullanımı, erken teşhisin önemi, işaret dili eğitimi ve işitme engellilerin eğitim ve iş hayatındaki zorlukları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Röportajda ayrıca işitme engelli çocukların okul öncesi eğitiminden üniversite sınavlarına kadar yaşadığı zorluklar, ailelerin rolü, toplumsal duyarlılık ve NLP'nin eğitim ve kişisel gelişim alanlarındaki uygulamaları da ele alınmaktadır. Güler Dağı, derneğin altı yıldır yaklaşık 200 kişiyi cihazlandırdığını ve işaret dili eğitimi verdiğini belirtmektedir.
- 00:13Programın Tanıtımı
- Program 14:30'da başlıyor ve bir buçuk saat boyunca devam edecek.
- İlk konuk, İşitme Engelliler Vakfı Başkanı Güler Dağı'dır.
- İkinci konuk, NLP uzmanı Mustafa Bal'dır.
- 00:37İşitme Engellilerin Yaşadığı Sorunlar
- Sokaklar işitme engelliler için güvenli değildir.
- Ülkemizde engelli olarak yaşamak kolay değildir.
- Engelsiz bir yaşam işitme engellilerin de hakkı olarak vurgulanmaktadır.
- 02:35Şişli İşitme ve Konuşma Engelliler Derneği
- Şişli İşitme ve Konuşma Engelliler Derneği altı yıl önce kurulmuştur.
- Dernek, konuşmacının işitme engelli oğlunun yaşadığı sıkıntıları azaltmak amacıyla kurulmuştur.
- Derneğin ilk amacı işitme engellilerin doğru cihazlanması ve erken teşhis etmektir.
- 03:06Doğru Cihazlanma Önemi
- İşitme kaybı oranına uygun cihazlanma olmazsa çocuk eğitimde verim alamaz.
- Uygun olmayan cihaz takıldığında çocuk baş ağrısından başka bir şey hissetmez ve sesi net alamaz.
- Türkiye'de işitme cihazları ticari bir furyaya dönüşmüş olup, devlet tamamını ödemediği için aileler en uygun fiyatlı olanı almak zorunda kalıyor.
- 04:15Mevcut Sorunlar
- Ayrıştırma özelliği olmayan cihazlarda çocuklar sesleri net duyamadığından cihazı kaldırıp koyuyorlar.
- Çekmeceler işe yaramayan cihazlarla doludur.
- Eski analog cihazlar tedavülden kaldırılmış olmasına rağmen hala kullanılan yerler var ve bunlar çocuklar üzerinde olumlu etki yapmıyor.
- 04:42İşitme Taraması ve Koklear Implant Ameliyatları
- Yeni doğan bebeklerin işitme taramasının yapılması çok önemlidir, özellikle ilk üç ay teşhis konulduktan sonra ileri derecede işitme engellileri koklear implant ameliyatlarına yönlendirilir.
- Koklear implant cihazları kulak arkası cihazlarına göre daha yeterli seviyede ses alabilir çünkü beynin duyma noktasıyla koklea kısmına takılan kabloyla ses daha net gider.
- Kulak arkası cihazlarında 90 dB ve üzeri işitme kayıplarında PRS, ŞT sesleri ve ince sesler kaçabildiği için kelimeyi tam olarak anlayamama sorunu yaşanır.
- 05:42Dernek Çalışmaları ve İşitme Engellilerin Durumu
- Dernek kurulduktan sonra altı yıldır yaklaşık 200 kişiye yakın kişiyi cihazlandırmışlardır.
- İşitme engellilerin parmakla sayılabilecek kadar azı üniversiteye gidiyor, bu nedenle diğer gençlerin de başarması için gönüllülük esasına dayalı çalışmalar yapmaya karar vermişlerdir.
- Dernek kurulduktan sonra sadece işitme engellilerin sorunları değil, işaret dili ile iletişim kuran sağır dilsiz grubunun sorunları da fark edilmiş ve bu sorunlara da yönelmişlerdir.
- 06:45İşaret Dili ile İlgili Sorunlar
- Şişli Adliyesi'nde bir genç, tercüman yetersizliği nedeniyle hafif bir cezayla kurtulması gerekirken 24 yıl ağır hapsine mahkum olmuş, daha sonra tespit edilip düzeltilmiştir.
- Şişli İtfal'den gelen bir vakada, işitme engelli bir genç acil durumda doktora derdini anlatamadığı için yanlış ilaç yazıp zehirlenmesine neden olmuştur.
- Bu iki vaka üzerine işaret dili ile ilgili ciddi bir çalışma başlatılmıştır.
- 08:22İşaret Dili Tercümanı Sorunu
- İstanbul'da bile çok az işaret dili tercümanı bulunmakta ve bu durumun yetiştirilmesi ve gelişmesi gerekmektedir.
- Özellikle adliyelerde ve çevirilerde, işitme engelli olup annesi babası veya kardeşi işaret dilini ikinci bir anadili gibi öğrenen kişilerin görev alması istenmektedir.
- Bakanlık işaret dili tercümanı olarak bir birim açılmış, şu anda 62 ilde işaret dili tercümanı bulunmakta ancak her ilde bir tercüman yetersizdir.
- 09:50İşaret Dili Eğitimi ve Farkındalık Yaratma
- Dernek Türkiye'de ilk defa işaret dilinde eğitimciler yetiştirmiş ve şu anda üniversitelere eğitimci göndermektedir.
- Yaklaşık 10-15 üniversitede farkındalık eğitimleri, seminerler ve workshoplar düzenlenmiştir.
- İşitme engellilerin sadece cihaz sorunu olduğu zannedilirken, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahlar en yetkili memurları işitme engellilerden seçmiş ve önemli konularda işaret diliyle meclis toplantıları yapmışlardır.
- 11:07İşitme Engellilerin Günümüzdeki Durumu
- Günümüzde işitme engelli gençler çorap fabrikasında, temizlik fabrikasında veya koli taşıttırılmakta çalıştırılmaktadır.
- Türkiye'de yaklaşık 3 milyona yakın işitme engelli bulunmakta ve bunların büyük çoğunluğu işaret dili kullanmaktadır.
- İşitme engelli okulları kapatılmakta ve kaynaştırma eğitimi nasıl sağlanıyor sorusu sorulmaktadır.
- 12:05Okul Öncesi Eğitim ve İşitme Engelli Çocuklar
- Okul öncesi eğitim Türkiye'de çok önemlidir ve devlet rehabilitasyon merkezlerinde sekiz seanslık ücretsiz eğitim desteği verilmektedir.
- Ailelerin evde çocuklarının eğitimi konusunda dikkatli olması gerekmektedir.
- İşitme engelli çocuklar sınıfta en önde oturmalı, öğretmenin yüzünü görebilecek seviyede olmalı ve öğretmen konuşurken yazarak dersi anlatmalıdır.
- 13:16İşitme Engelli Çocukların Eğitim Sorunları
- İşitme engelli çocukların bilgi alma ve algı gücü çok fazla yüksek değildir, kelime yetersizliğinden dolayı bazen çift engel tanısı konulabilmektedir.
- Kelime dağarcıkları az olduğu için konuları bir bir peşine yerleştirip algılamalarında sıkıntı çekiyorlar.
- İşitme engelli çocukların arkadaşlıklarının öğretmen tarafından doğru şekilde planlanması gerekir, aksi takdirde alay edilebilir veya dışlanabilirler.
- 14:49Öğretmenlerin Rolü ve Cihazların Bakımı
- Son yıllarda öğretmenler daha bilinçli hale gelmiş, işitme engelli çocukları tanımaya başlamışlardır.
- İşitme engelli çocukların cihazları çok hassastır, özellikle koklear implantların çarptığı anda çiplerinin yerinden oynama durumu olabilir.
- Kulak arkası cihazları terlememeleri gerekir ve çocukların sosyal etkinliklere katılması için öğretmenlerin daha fazla iş düşmesi gerekmektedir.
- 16:13İşitme Engelli Çocukların Eğitim Durumu
- İşitme engelli çocuklar sıkıştıkları yerde aileleri arayabilmektedir.
- Okul öncesi eğitimin çocukların eğitimlerinde çok büyük etkisi vardır, eğitimcinin sıkıntı yaratması çocukları daha da geriye itmektedir.
- Türkiye genelinde üç milyon işitme engelli olduğu söylenirken, lisede ve üniversitede okuyan işitme engelli çocukların sayısı çok azdır.
- 17:28İşitme Engellilik Nedenleri ve Tedavi
- İşitme engellilik yüzde otuz'u doğuştan olmasına rağmen yüzde yetmiş'i sonradan olan işitme engellilerdir.
- Hava sirkülasyonu ile işitme engelli olan insanlar için 24 saat içerisinde oksijen tedavisi ile bazı işitme engellilik geri dönebilir.
- Uçakta basınç sebebiyle koklea kısmında sinirler yatabilir ve ses alınamaz, ancak 24 saat içerisinde oksijen merkezlerine ulaşılırsa iyi sonuçlar alınabilir.
- 19:03İşaret Dili Eğitimi
- İşaret dili öğrenmek kişinin kendi isteğine bağlıdır, başlangıçta kolay görünse de işin ciddiyetini görünce geri çekilmeye başlanabilir.
- İşaret dili kursu açıldığında haftanın iki günü ikişer saat bu işe kendini ayırmak ve evde çalışmak gerekmektedir.
- 19:48İşaret Dili Eğitimi
- İşaret dili tekrar edilmezse hafızaya yerleşmez ve bilinçaltına unutulur.
- Üç ay boyunca haftanın iki günü iki-şer saat üç-er saat işaret dili eğitimi veriliyor ve sonrasında işitme engellilerle pratik yaptırılıyor.
- Eğitimci olmak isteyenlere ikiyüz saatlik web onaylı işaret dili eğitmenlik ve tercümanlık eğitimi veriliyor, bu eğitim dört aya dört aya bölünerek haftada iki gün ve dört-er saat şeklinde uygulanıyor.
- 20:50İşaret Dili'nin Özellikleri
- İşaret dili evrensel bir dil değil, şivesi var ve İstanbul'da, Ankara'da farklılık gösteriyor.
- Öğretimde hem Ankara'daki hem de İstanbul'daki işaretler öğretiliyor ve Türk Dil Kurumu'nun kullandığı sözlükteki işaretler de öğretiliyor.
- İşaret dili eğitim olarak ve kullanılması 2005 yılına kadar yasaklanmıştı, ancak 2005 yılında yasak kalktı.
- 22:01İşaret Dili'nin Gelişimi
- İşitme engelliler okullarında cihazsız çocuklar için işaret dili bilen eğitimcilerin ihtiyacı duyuldu ve birçok eğitimci işaret dili öğrenmeye başladı.
- Üniversitelerde işaret dili seçmeli ders olarak konulmaya başladı ve bu durum büyük bir avantaj sağladı.
- İşaret dili eğitimi alanlar derneklerde işitme engellilerle pratik yapma imkanı bulabiliyor ve gönüllü olarak etkinliklerde işaret dili pratiği yapıyorlar.
- 23:11İşitme Engelli Gençlerin Üniversite Hayatı
- İşitme engelli gençler üniversiteye yoğun bir şekilde gidemiyor ve psikolojik açıdan zorluklar yaşıyorlar.
- Bazı öğrenciler özel ders alarak ve kendi çalışmalarıyla üniversite kazanabiliyor, ancak bu durum çok nadir.
- Meslek lisesinden meslek yüksekokulu'na dikey geçiş hakkı kullanılarak bazı öğrenciler üniversiteye girebiliyor.
- 24:46Üniversite Sınavında Yaşanan Zorluklar
- Üniversite sınavında işitme engelli öğrenciler cihazlarıyla sınava giremediler, sadece Ankara'da özel bir okulda girebiliyorlardı.
- Cihazsız sınava giren öğrenciler soruları anlayamadıklarını, sessiz bir dünyanın içine gömüldüklerini ve dikkatlerini veremediklerini belirttiler.
- Dernek olarak sınav sisteminin değişmesi konusunda mücadele vereceklerini ve işitme engelli çocukların üniversiteye gidebilmeleri için çaba göstereceklerini belirttiler.
- 27:35İşitme Engelli Çocukların Eğitiminde Ailelerin Rolü
- Her çocuğun ilk üç aylıkken işitme testinin mutlaka yapılması gerekiyor.
- Bebeklikten itibaren cihaz takıldıktan sonra her sesini dinletilmesi ve kaydetmesi, geri dönüşümü daha güzel ve net olabiliyor.
- Ailelerin çocuklarıyla birebir yüzlerine bakarak konuşarak oyunlar esnasında birçok şeyi tanıtmaları ve asla bıkmamaları gerekiyor.
- 29:25Cihazların Doğru Kullanımı ve Eğitim
- Verilen eğitimlerdeki ödevleri harfiyen yapmak ve cihazları doğru kullanmak önemlidir.
- Çocukların cihazlarını çıkardığında hortumların sertleştiğinde değiştirilmesi gerekir.
- Çocukların eğitime kesinlikle cihazsız gitmemesi, sabah kalkıp takması ve akşam yatarken çıkarması gerekir.
- 31:00Engelli Çocukların Sosyal Hayatı
- Engelli çocukların sosyal hayatın içerisinde olmaları önemlidir, dışlanmamaları gerekir.
- Görsel engel olmayan engelli çocuklar otobüslerde ulaşım kartları yüzünden süslenmeyi, giyinmeyi severler.
- Toplumun, eğitimcilerin, komşuların ve kurumların engelli kişileri kabul etmesi çok önemlidir.
- 33:35İşaret Dili ve Toplumsal Farkındalık
- İşaret dili öğrenmek, farklı bir dil öğrenmek gibi bir haz verir ve bir insana dokunmanın hazzını yaşatır.
- Dernek, çocuk yuvalarına, kreşlere, üniversitelere giderek topluma duyarlılık kazandırmaya çalışıyor.
- Şişli bölgesinde rehberlik saatlerinde engellilere tanıtma ile ilgili bir ders konulması için çalışma yapılıyor.
- 37:12NLP Konuşmacısı Mustafa Bey
- Mustafa Bey 1975 İstanbul doğumlu, ilk, orta ve lise tahsilini İstanbul'da yaptıktan sonra Sivas'ta üniversite eğitimi gördü.
- Üniversite yıllarında "kişi nasıl daha iyi başarılı olabilir" sorusunu sorgulamaya başladı.
- Hedeflerimizi yakalamak için ne yapmamız gerektiği konusunda araştırmalar yapmaya başladı.
- 38:16Üniversite Yılları ve NLP ile Tanışma
- Konuşmacı, üniversiteyi kazandıktan sonra hafta sonları dershanelerde gönüllü olarak stajyer öğretmen olarak çalışmaya başladı.
- Üniversite yıllarında psikoloji alanında kendini geliştirirken "Başarı nedir? Başarıyı etkileyen sosyoekonomik faktörler nelerdir?" konulu bitirme tezi yaptı.
- 1993'te üniversiteyi kazandıktan sonra stajyer öğretmenlik yaparken NLP (Neuro-Linguistic Programming) sistemiyle karşılaştı.
- 41:28NLP'nin Tarihi ve Temel Kavramları
- NLP, 1970'li yılların başında California Üniversitesi'nde iki bilim adamı tarafından başarılı kişilerin nasıl başarılı olduklarını inceleyerek geliştirildi.
- NLP'nin ana felsefesi, başarılı olmak için tesadüflerle değil, belli adımlar atıp bu adımların sonucunda başarılı olunabileceğini vurgulamaktadır.
- NLP'nin üç temel kavramı vardır: Nero (zihin), Linguistik (dil ve iletişim) ve Programming (programlama).
- 43:34NLP'nin Hayatımızdaki Etkisi
- NLP, kendi kendimize sınırlar, engeller ve sabotaj yapacak mazeretler koyduğumuzu gösterir.
- İçimizde inanılmaz bir potansiyel var ve bu farkındalığa ulaştığımızda yapamayacağımız hedefimiz yoktur.
- Beyni kontrol etmek ve neyi düşüneceğimizi belirlemek zor olabilir, özellikle stresli ve olumsuzluğa tabi olduğumuzda.
- 44:38NLP ve Koçluk
- Konuşmacı, NLP bilgilerini kullanarak kişilere yaşam koçluğu yapıyor.
- Uzman kişilerle çalışmak, beş yılda yapılacak bir çalışmayı bir veya iki yılda hayata geçirebilmemizi sağlar.
- Koçluk seanslarında NLP kullanılarak geri bildirimler verilir, yönlendirilir ve hedefe doğru giderken balık tutmayı öğreterek destek sağlanır.
- 46:38NLP'nin Uygulanması
- Hedeflerimizi gerçekleştirebiliriz, ancak bunu öğrenmek dışarıdan bakıldığı kadar kolay değildir.
- NLP, çocuklara daha iyi eğitim verilebilir ve empati, duyarlılık engel kalmaz.
- Program, başarıya giden yolda adım adım neler yapmamız gerektiğini ve kendimizi programlamayı öğreneceğimizi anlatacak.