Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Düzlem" adlı programda sunucu ve Farabi Hastanesi'nden plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi uzmanı Dr. Aysel Doğan arasında geçen bir röportajdır.
- Video, iş kazalarının tanımı, sıklığı, nedenleri ve tedavi yöntemleri üzerine odaklanmaktadır. Dr. Doğan, iş kazalarının tanımı, parmak kopmaları gibi yaygın yaralanmaların tedavi süreçleri, replantasyon ameliyatları ve mikrocerrahi teknikleri hakkında detaylı bilgiler vermektedir. Ayrıca, iş kazası sonrası yapılması gerekenler, ameliyat sonrası bakım ve fizik tedavi gerekliliği de anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca rekonstrüktif cerrahinin plastik cerrahideki önemi, doku kaybı durumlarında yapılan yeniden yapılandırma çalışmaları ve mikrocerrahi teknikleri hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Dr. Doğan, Farabi Hastanesi'nde yaşadığı bir iş kazası örneği üzerinden iki parmağı kopmuş bir hastanın tedavisi, sülük tedavisi ve damar tedavisi gibi yöntemleri de anlatmaktadır.
- 00:33İş Kazası Tanımı ve Çerçevesi
- İş kazası, işçinin evinden çıktıktan sonra servis aracına binip tekrar evine dönene kadar süre içerisinde oluşan kazalara denir.
- İş kazası, araçta kaza geçirmek, işyerinde dikkatsiz davranış sonucu yaralanmak veya öğle arası yemek esnasında yaşanan kazalar da dahil olmak üzere çeşitli durumlarda oluşabilir.
- Pazarlamacılar gibi sabit bir yerde çalışmayan ancak belirli bir mesai süresi olan kişiler için de iş kazası olarak değerlendirilir.
- 02:32İş Kazalarının Artış Nedenleri
- İş kazalarının sıklığı, Türkiye'nin birçok ilinde sanayileşmenin artması ve yüksek enerjili makinelerin (flex makinesi, pres makinesi) kullanılmaya başlanmasıyla artmaktadır.
- Yüksek enerjili makineler daha kuvvetli darbeler ve yaralar oluşturabilir, örneğin bir makineye kolu kopabilir veya kişi makine arasına sıkışarak hayatını kaybedebilir.
- En sık el yaralanmaları görülür, özellikle parmak kısımlarında, ancak kol seviyesinden dirsek veya üst bölgeden kopmalar da daha sık görülür.
- 04:11İş Kazalarının Sıklığı ve Nedenleri
- İş kazaları en sık sabahları vardiyasında devir verirken ve yazın kışa göre daha fazla olmaktadır.
- Her altı dakikada bir iş kazasının olduğu söylenmektedir.
- İş kazalarının nedenleri kişinin kendisine bağlı olabilir (fiziksel yetersizlik, duygusal stres, aceleci olma, ekipman kullanmama) veya çalıştığı ortamla alakalı olabilir (yeterli aydınlatma, havalandırma, ekipman eksikliği).
- 06:30İş Kazası Sonrası Süreç ve Önleme
- Farabi Hastanesi'nde iş kazası sonrası başvuran hastalar adli olarak alınmaktadır.
- İş kazası sonrası en sık ileri sürülen mazeretler "bana bir şey olmaz", "ben bunu yapabilirim" ve "bana bilgi vermediler" şeklinde olmaktadır.
- İş kazalarını azaltmak için gerekli ekipman sağlanması, işverenlerin işçilerini eğitmesi, yaptırımlarda bulunması ve uygun koşulları sağlaması gerekmektedir.
- 08:41İş Kazalarının Faydaları ve En Sık Karşılaşılan Kazalar
- İş kazalarını önlemek veya azaltmak işveren açısından ekonomik kayıpların azalması, işçi açısından düzgün koşullarda çalışma ve devlet açısından sağlık harcamalarının azalması anlamına gelir.
- En sık karşılaşılan iş kazaları el yaralanmalarıdır.
- El yaralanmaları ezici, kesici veya parçalayıcı tarzda olabilir; pres makinesi ile ezici tarzda, fleks makinesi ile parçalayarak kopma durumları yaşanabilir.
- 10:06Parmak Kopmalarında Tedavi
- Parmak kopmalarında, mikroskop altında damar yapılarına bakılarak parçalar bir araya getirilip canlandırılabilir.
- Çok parçalanmış veya çok ufak olmuş parçalar canlandırılamaz, ancak uç kısımları parçalanarak kesildiyse damar yapısı uygunsa canlandırılabilir.
- Yaşlı kişiler, damar hastalığı olanlar ve sigara kullananlar için parmak canlandırma şansı daha azdır.
- 11:15İş Kazası Ameliyatları
- İş kazası ameliyatları çok zor ve tedavisi uzun süren tedavilerdir.
- Replantasyon (parmağı, eli, kolu, bacağı dikme) tedavisi 8-10 saat süren, kesintisiz bir çalışmadır.
- Ameliyat ekibi genellikle 5-6 kişilik olup, mikrocerrahi uzmanı, yardımcıları ve anestezi doktoru içerir.
- 12:39El Yaralanmalarında Acil Müdahale
- El yaralanmalarında hemen yardım çağrılmalı ve makine kapatılmalıdır.
- El makineden çekilmemeli, tüm parçalar eksiksiz çıkarılmalı ve kanama durdurulmaya çalışılmalıdır.
- Kanama durmuyorsa turnike uygulanmalı ve 15 dakikada bir gevşetilmelidir.
- 13:52Kopan Parçaların Saklanması
- Kopan parçalar temiz bezle sarılıp, nemlendirilmiş bezle kaplanmalı ve temiz bir torbaya konulmalıdır.
- Torbalar buz torbasının içerisine yerleştirilmeli, ancak doğrudan buza temas etmemelidir çünkü donması istenmez.
- Hastayla beraber kopan parçalar hep beraber getirilmelidir, önce hasta sonra parçalar getirilmemelidir.
- 14:33Zaman Önemi
- El, kol veya bacak koptuğu zaman 5-6 saat içerisinde tedavi edilmelidir.
- Parmak kopmalarında kas olmadığı için oksijensizliğe dayanabilir ve tedavi süresi 8-10 saate kadar uzayabilir.
- Buz bulunamazsa, parçalar ıslak nemlendirilmiş bezle sarılmalı ve kurumaması sağlanmalıdır.
- 16:06Acil Müdahale ve Taşıma
- Acil durumda 112'ye ulaşmak mümkünse, hastanın tansiyonu düşebilir ve serum takılması gerekebilir.
- Uzak yerlerde 112'ye ulaşamıyorsa, hastayı alıp kanamayı durdurup nemli bezle sardıktan sonra hızlıca getirilmelidir.
- Uygun koşullara göre getirilen parçalar %90-95 oranında tutar.
- 18:08Yapılan Yanlışlar ve Tedavi Süreci
- Uzuv kopmalarında genellikle hastayı önce getirip parçayı getirmemek, parçaları suyun içine atmak veya buz kalıbına ezerek getirmek gibi yanlışlar yapılır.
- Hastalar mikrocerrahi uzmanının olduğu yere götürülmelidir, aksi takdirde tedavi anlamı olmaz.
- Hastalar ameliyata alınmadan önce aç kalmalı, su verilmemelidir ki nefes yollarına kaçma tehlikesi artmasın.
- 20:16Cerrahi Tedavi Süreci
- Cerrahi tedavide kopan parmak ve parçanın damarları incelenir, uygun damarlar ve toplardamarlar bulunur.
- Parmak hareketlerini sağlayan lifler ve damarlar dikildikten sonra hastaya bir hafta-on gün boyunca kan sulandırıcı ilaçlar verilir.
- Ameliyat sonrası bir ay içerisinde fizik tedaviye başlanarak parmak canlandırılır ve kişi işine, günlük hayatına geri döndürülür.
- 21:46Ameliyat Sonrası Bakım
- El bölgesinden kesildiğinde hareketlerin ve hissinin yüzde yüz kendine gelmesi olmaz çünkü ana sinir kesilmiş olur.
- Kemiklerde kırılma olursa, kemik tespiti yapılır ve kemik bir plakla veya çivi şeklinde kaynatılarak sabitlenir.
- Damarların onarılması çok önemlidir, çünkü damar tutmazsa parmak yaşamaz.
- 23:36Estetik Tedavi
- Dikiş izleri için bir sene kadar takip edilir, gerekirse ilaç tedavisi, kremler, silikon yapıştırma veya lazer uygulaması yapılır.
- İş kazası sonrasında hastalar bir-iki ay içerisinde normal hayatına dönebilir, ancak tüm kol koptuğu zaman fizik tedavileri uzun sürer.
- Ayak yaralanmaları da olabilir, örneğin maket bıçağıyla bacak boylu boyunca kesilebilir veya ağır bir şeyin altında ezilebilir.
- 26:49Plastik Cerrahi Alanları
- Plastik cerrahide rekonstrüksiyon (yeniden yapılandırma) daha önemli olup, plastik cerrahide yüzde doksan'ı rekonstrüksiyon olmalıdır.
- Rekonstrüksiyon, doku kaybı durumunda (parmak kopması, deri parçalanması) başka bir bölgeden deri bulup yeniden yapılandırma işlemidir.
- Plastik cerrahide serbest doku flepleri, mikrocerrahi gibi zor ve ayrıntılı ameliyatlar da bulunmaktadır.
- 30:14Mikrocerrahi
- Mikrocerrahi plastik cerrahinin içerisinde eğitimi alınan bir alandır.
- Mikrocerrahi için mikroskop, mikrocerrahi aletleri ve yardımcı personel gereklidir.
- Mikrocerrahi ekip halinde yapılan bir iş olup, her plastik cerrah bu eğitimi alır fakat pratiğini ilerletmiş olması daha iyi olur.
- 31:02İş Kazası Örneği ve Tedavi Yöntemleri
- Farabi Hastanesi'nde bir hastanın iki parmağı iş kazası sonucu kopmak üzereydi, damarları çok ezildiği için damarlarını birbirine dikemediler.
- Kemik tespitini yaptıktan sonra lifleri diktiler ve sülük tedavisi uyguladılar.
- Damarlarını genişletici ilaçları serum şeklinde verdiler ve sülük tedavisi ile kirli kanı toplayacak toplardamarının olmaması durumunda ölüm oluşumunu engellediler.
- 32:13Sülük Tedavisinin Faydaları
- Sülük tedavisinde damarları açmaya yardımcı oluyor, kirli kanı toplamasını sağlıyor.
- Sülüğün ağzındaki etken madde sayesinde kan kat kat daha fazla sulanmış oluyor.
- İş kazalarında sonuç alınamayan olaylar için hastalara şansının az olabileceğini önceden söylüyorlar.
- 33:28Program Kapanışı
- Farabi Hastanesi plastik rekonstrüktif ve estetik cerrahi uzmanı operatör doktor Aysel Doğan, iş kazaları sonucu yaralanmaları konuştuk.
- İzleyicilere kimsenin başına bu tür kazalar gelmemesi umuluyor, ancak geldiği zaman kendilerine emanet edebilecekleri ehil eller olduğunu hatırlatıyorlar.