Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu ve Tıbbi Patoloji uzmanı Dr. Güneş Güner tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir.
- Video, hiper-sensitivite reaksiyonlarının dört ana tipini (tip 1, tip 2, tip 3 ve tip 4) detaylı şekilde ele almaktadır. Her tip için mekanizmalar, örnekler ve klinik bulgular açıklanmakta, mast hücrelerinin rolü, immünglobulin E'nin önemi, reaksiyonların evreleri ve çeşitli hastalıkların hipersensitivite reaksiyonlarıyla ilişkisi anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca granülom oluşumu mikroskopik görüntülerle gösterilmekte ve konuyu pekiştirmek için soru çözümleri yapılmaktadır. Transfüzyon reaksiyonları, eritrosi transfüzyonu, eritroblastosis fetalis, otoimmün hemolitik anemiler, Graves hastalığı, Miasena gravis, Lupus gibi hastalıkların hipersensitivite reaksiyonlarıyla ilişkisi de açıklanmaktadır.
- 00:14Hiper-Sensitivite Reaksiyonları
- Sensitizasyon, antijenle ilk karşılaşıldığında CD4 pozitif T hücrelerinin verdiği yanıt ve ilk antikor yapımıdır.
- Sensitizasyon sonrasında tekrar maruziyette patolojik reaksiyon gelişirse buna hipersensitivite adı verilir.
- Hipersensitivite endojen veya egzojen antijenlere karşı olabilir, endojen antijenlere karşı olursa otoimmün hastalık olarak adlandırılır.
- 01:04Hipersensitivite Reaksiyonlarının Türleri
- Hipersensitivite reaksiyonları dörde ayrılır: Tip 1 (en hızlı), Tip 2, Tip 3 ve Tip 4 (hücre aracılığı veya gecikmiş).
- Tip 1'de immünglobulin E yapımı ve mast hücre degrenasyonu önemlidir, sistemik versiyonu anafilaksi olarak adlandırılır.
- Tip 2'de doku ya da hücre üzerindeki antijene bağlanan antikorlar reaksiyon meydana getirir ve hastalık oluşturur (otoimmün hemolitik anemi, Goodpassçı).
- Tip 3'te dolaşımda antijene karşı antikor geliştirilir ve bu antikorla birleşen antijenin kompleksleri damar duvarlarına birikerek hastalık oluşturur.
- Tip 4'te aktive T lenfositlerinin statoksik etkileri önemlidir.
- 02:22Tip 1 Hipersensitivite Reaksiyonu
- Tip 1 hipersensitivite reaksiyonunda mast hücreler hızlı ve öfkeli hücrelerdir, tipik olarak immünglobulin E'ye bağlama özelliğine sahiptir.
- Mast hücreler antijenle tekrar karşılaştığında degrenli olur ve immün reaksiyonu gerçekleştirir, bu reaksiyonlar dakikalar içinde gelişir ve genellikle alerji adını alır.
- Alerjik reaksiyonlar lokal (alergik rinit, alerjik konjonktivit, alerjik astım) veya sistemik olabilir.
- 03:06Sensitizasyon Süreci
- Sensitizasyonda antijen dendritik hücre veya makrofaj tarafından naif yardımcı T hücresine sunulur.
- T hücresi T-helper 2 fenotipine dönüşür, bu dönüşüm insanların immunite genlerindeki polimorfizmlere ve kişisel eğilimlerine bağlıdır.
- T-helper 2, interleukin-4, interleukin-5 ve interleukin-13 üretir; interleukin-4 B hücrelerine immünglobulin E yaptırır, interleukin-5 eozinofilleri aktive eder, interleukin-13 immün E yapımını arttırıp mukus salgılattırır.
- 04:31Tip 1 Hipersensitivite Reaksiyonunun Evreleri
- İlk evre mast hücrelerinden çıkan mediatörlerin vazodilatasyon, düz kas spazmı ve sekresyonlarla başlar, ilk beş dakika içinde başlar ve yaklaşık bir saat sürer.
- İkinci evre, antijenin olup olmamasına bağlı olmaksızın eozinofillerin, nötrofillerin ve diğer lökositlerin ortama çağrılması ve doku hasarı yapmasıyla karakterizedir, iki saat ile yirmidört saat arasında başlayıp birkaç gün sürer.
- 05:12Mast Hücresi ve Mediatörleri
- Mast hücresi kemik iliği kökenli, tolu idi mavisi boyayla boyanır ve sitoplazmik granülleri vardır.
- Mast hücreler antijen, anafilotoksinler, interlokin-8, bazı ilaçlar (codein, morfin), arı sokması, ısı, soğuk ve ışık gibi faktörlerle de granülasyonunu tetikleyebilir.
- Granüller ortaya saçıldığında histamin, proteazlar, asit hidrolazlar, proteaglikanlar ve lipid mediatörler salınır.
- 06:12Mediatörlerin Etkileri
- Histamin düz kasları kasar, basküler permiabiliteyi arttırır, ödemeye yol açar ve mukus sekresyonunu arttırır.
- Proteazlar kininlerin yapılmasını sağlar, özellikle bronşit düz kasında önemli spazmlara yol açar ve komplemen proteinlerini aktive eder.
- Mast hücreler fosforpaz A2'yi aktive ederek araşidonik asit üretir, bu asit lökorien ve prostaglandin yapar.
- 08:35Eozinofillerin Rolü
- Eozinofiller ikinci evrenin en önemli hücresi haline gelir, interlokin-5 ile aktive olurlar.
- Eozinofiller proteolitik enzimler ve caroli protein gibi epitel hasarlayıcı yapılar salırlar.
- Eozinofiller proteot aktive eden faktör ve lökorien C4 ile üreterek diğer lökositleri ortama çekmeye yardımcı olurlar.
- 09:11Tip 1 Hipersensitivite Reaksiyonlarının Türleri
- Lokal tip 1 hipersensitivite reaksiyonlarına ürtiker, anjioödem, alerjik bronşi, astım gibi atopik reaksiyonlar denir.
- Atopik insanlarda genel olarak seruminyum glom E'si yüksek ve T-helper 2 hücreleri fazladır.
- Anafilaksi sistemik bir tip 1 hipersensitivite reaksiyonudur, tehlikeli, hızlı başlayan, genelize periferik vasküler direnç azalması, genelize ödem, solunum zorluğu, kusma, ishal ve karın ağrısı ile gider.
- 10:36Tip 2 Hipersensitivite Reaksiyonları
- Tip 2 reaksiyonlarda dokuda yerleşik normal veya anormal antijenlere karşı reaksiyon gelişir ve oluşan antikorlar opsiyonizasyon, komple aktivasyon veya hücresel stok site ile bulgular ortaya çıkarır.
- Antikor bağımlı hücresel toksite, antikor ile kaplanmış hücrelerin veya doku elemanlarının nakiller veya makrofajlar tarafından parçalanmasını temsil eder.
- Transfüzyon reaksiyonları, eritrosi transfüzyonunda eritrositin üzerindeki membran proteinlerine karşı insanın antikorlarının hemoliz yaratması gibi tip 2 reaksiyonlardır.
- 12:49Tip 2 Reaksiyonlarının Diğer Örnekleri
- Bazı ilaçlar hücrelerin üzerine yapışıp antijen rolüne bürünebilir ve tip 2 reaksiyon yaratabilirler.
- Antikorlar hücreye değil bazal membranına bağlanabilir ve kompleman aktive ederek lökositler, lizozom enzimleri ve reaktif oksijen bileşikleri salarak doku hasar yaparlar.
- Penfigus grubu hastalıklarda epidermisin hücrelerinde bazal membrana bağlanmasını sağlayan proteinlere karşı hipertansifte bir otoimm reaksiyon görülür ve büller ortaya çıkar.
- 13:56Tip 2 Reaksiyonlarının Diğer Örnekleri
- Anka vaskülitinde nötrofillerin kendi sitoplazmalarındaki granüllerindeki proteinlere karşı immün sistemin reaksiyonu olur, nötrofil yıkımı ve doku yıkıcı faktörler nedeniyle basküle ortaya çıkar.
- Goodpa sendromunda bazal membra'daki kolajen olmayan bir proteine karşı reaksiyon gelişir, alveoller ve glomürlerin bazal membranlarındaki proteinden hoşlanmama sonucu nefrete ve akciğer kanamasına yol açar.
- Akut romatizmal ateşte bakteri hücre duvarına karşı üretilen antikor, moleküler benzerlik yoluyla miyokardlı bir antijeni tanır ve miyokardite ve artrite sebep olur.
- 14:55Tip 2 Reaksiyonlarının Diğer Örnekleri
- Miami gravis'te asetilkolin reseptörüne karşı nöromusküler bileşkedeki asetilkolin reseptörüne karşı antikor gelişir, reseptörün üzerini kapattığı için kas güçsüzlüğü olur.
- Graves hastalığında tirositlerin üzerindeki tiroid hormon reseptörüne karşı antikorlar gelişir, reseptörü stimüle ederek hipertiroide yol açar.
- Pens anemi'de midenin parietal hücrelerinin ürettiği intrinsik faktöre karşı reaksiyon gelişir, B12 vitamininin emilmesi azalır ve megaloblastik anemi ortaya çıkar.
- 16:25Tip 3 Hipersensitivite Reaksiyonları
- Tip 3 hipersensitivite reaksiyonlarında dolaşımdaki antijen ve antijen-antikor kompleksleri, damarlar daralıyor, basınç artıyor veya filtrasyon varsa oralara toplanıp inflamasyona neden olur.
- Lupus'ta nükleus içerisindeki DNA'yı paketleyen proteinlere karşı iyi bir reaksiyon gelişir ve tüm vücut organlarında bulgu yapabilen bir hastalık olur.
- Porpto, cokcay, blomore, nefrit'de stroptokoka karşı üretilen antikorlar grammerlerde birikerek nefrete yol açar.
- 18:02Tip 3 Reaksiyonlarının Diğer Örnekleri
- Paplier tara nodozza'nın tam olarak hangi antijene karşı reaksiyon olduğunu anlamamış olmakla birlikte bazen HDV'ye karşı olduğunu biliyoruz ve sistemik vaskülit yapar.
- Reaktif artırlar, enfeksiyon sonrası o enfeksiyona karşı olan antikorların yaptığı immün komplekslerin birikip artrit yapmasıdır.
- Serum hastalığında dışarıdan verilen serumdaki globülüne karşı reaksiyon gelişir ve dolaşımda immün kompleksler oluşur.
- 18:43Tip 3 Reaksiyonlarının Diğer Örnekleri
- Arthus reaksiyonu, hayvanın cildine enjekte edilen bir maddeyi kutanöz vaskülit oluşması durumudur.
- Gravürler, idrar, snovium sinavier hastalığı gibi kanın filtre edildiği yerlerde immün kompleks birikimi ile akut inflamasyona yol açar.
- Immünglobulin G ve M'den oluşan immün kompleksler komplem da aktive ettikleri için serum C3 seviyesini azaltırlar ve bazen nefretlerin tanısında, tedavisinde veya tedavi cevabında monitörizasyon amaçlı kullanılabiliyorlar.
- 20:09Tip 4 Hipersensitivite Reaksiyonları
- Tip 4 hipersensitivite gecikmiş tip hipersensitivite veya hücresel statustoksisite olarak da adlandırılır.
- Bu reaksiyonlarda CD4 pozitif T hücrelerinden gelen sitokinler, CD8 pozitif sitotoksik T hücrelerini ortama çekip doku hasarına yol açar.
- Antijen prezente edilen CD4 pozitif T hücresi T-hyper-1 veya T-hyper-17 fenotipine bürünür; T-hyper-1 interferon gama üretip makrofajları aktive ederken, T-hyper-17 yol ağında CD4 pozitif T hücreleri interleukin-17, 21 ve 22 üretir.
- 21:42T Hücrelerinin Antijenle Mücadelesi
- CD8 pozitif T hücreleri, antijeni taşıyan hücreleri perforin ve granülom kullanarak yıkar ve FAST/FAS ligand bağlantılarıyla hücre ölümünü tetikler.
- T hücreleri interferon-gama üretir ve bu molekül makrofajları aktive ederek antijeni yıkmaya yardımcı olur.
- Antijeni yıkmakta zorluk çekildiğinde (yabancı cisim, Mikobacterium tüberküloz gibi) makrofajlar aktive olur, sitoplazmalarını genişletir ve epiteroid makrofajlara dönüşür.
- 22:28Granülom Yapısı
- Aktive olan makrofajlar bir araya gelip agregatlar oluşturur ve çevresinde onları destekleyen lenfositlerle birlikte granülom yapısı oluştururlar.
- Granülom, T-helper bir fenotipindeki helper T hücreleri ve interferon-gama ile oluşan bir yapıdır.
- Granülomlar bazen çok aktive olup birbirleriyle birleşip multi nükleer hücreler oluşturabilirler.
- 23:36İlac Reaksiyonları ve Tipler
- Penfigus grubu ve ziklobiz hastalıklarında tip iki reaksiyon görülür çünkü dokunun içinde ya da hücrenin kendisine ait bir yapıya karşı antikorlar birikir.
- İlac reaksiyonları dört tip olarak sınıflandırılır: tip bir (mast hücre, SMglobulin E), tip iki (antikora bağlı), tip üç (immün kompleks birikimi) ve tip dört (gecikmiş tip hücresel detoks, granülom).
- Tip bir hipersensitif reaksiyonlarda mast hücrelerinin granüllerinden ortaya çıkan proteazların ürettiği ki'nin, deriye enjekte edildiğinde ağrı meydana getirir.