Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Çukurova Türk TV'de yayınlanan bir sağlık programıdır. Programda beyin, sinir ve omurilik cerrahisi uzmanı Profesör Dr. Orhan Şen, gastroenteroloji uzmanı Dr. Salih Bey İskenderunlu ve Gülay Hanım yer almaktadır.
- Programın ana konusu hidrosefali (beyinde su toplanması) hastalığıdır. Video, hidrosefalin ne olduğu, nedenleri, klinik bulguları, tedavi yöntemleri ve ameliyat sonrası süreçleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Özellikle çocuklarda görülen hidrosefali durumları, şant takılması gibi tedavi yöntemleri ve ameliyat kararlarının önemi ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca hidrosefalin Alzheimer demans olarak yanlış tanısı konulmasının tehlikeleri, ameliyat sonrası tekrarlanma olasılığı ve hastanın dikkat etmesi gereken noktalar da açıklanmaktadır. Doğru tanı ve zamanlamanın önemi vurgulanırken, ameliyat kararlarının sevgiyle değil mantıkla alınması gerektiği ve ailelerin bilinçli olmaları gerektiği belirtilmektedir.
- 00:03Programın Başlangıcı ve Konunun Tanıtımı
- Programın ikinci bölümünde beyin, sinir ve omurilik cerrahisi uzmanı Profesör Dr. Orhan Şen konuk olarak yer alıyor.
- Profesör Dr. Orhan Şen, geçtiğimiz haftalarda COVID-19'a yakalanmış ve programda öksürmekten yan ağrıları, iştahsızlık ve eklem ağrıları gibi klinik bulgularla mücadele etmiş.
- Programın konusu hidrosefali olacak ve bu hastalığın daha kolay anlatılması için örnekler kullanılacak.
- 01:14Hidrosefali Nedir?
- Hidrosefali, beyinde su toplanması olarak halk arasında adlandırılır ve ventrikül adı verilen beyin içindeki boşlukların genişlemesi sonucu etrafındaki beyin dokusuna baskı yapar.
- Çocukluk döneminde hidrosefali, çocuğun kafasında büyüme ile kendini gösterebilir ve bir yere kadar büyüme arkasından durma öyküsü olabilir, bu durumda adı arrest hidrosefali olur.
- Hidrosefali durumunda kafatasındaki bıngıldak (ön fontanel) şişer, gergindir ve bombedir; ayrıca gözler batan güneş manzarası adı verilen aşağı doğru devir, huzursuzluk, ağlama krizleri ve fışkırır tarzda kusmalar görülebilir.
- 04:37Arrest Hidrosefali Örneği
- İslahiye Belediye Başkan Yardımcısı'nın torunu, beyinde kistik yapılar ve hidrosefali bulunmasına rağmen ön fontanel gergin değil, gözler normal bakıyor ve huzursuzluk yok.
- Aktif hidrosefali yoksa cerrahi yapmak gereksizdir; aktif hidrosefali varsa doğru bir iki gün içinde ölüm riski vardır.
- Bir hafta on günlük bebekte zihinsel gelişimin kimse tarafından bilinmediği için, cerrahi işlem zihinsel hasarı geriye döndürme olasılığı olmadığı için gereksizdir.
- 09:50Cerrahi Riskleri
- Hidrosefali tedavisinde genellikle third ventrikülla artı ventrikülo peritonal jantlar takılır, fazla olan sıvı şant aracılığıyla drene edilir.
- Şant yabancı bir cisim olduğu için alerjik reaksiyon gelişebilir ve en ufak bir enfeksiyonda peritonit veya menenjit gibi ağır tablolar seyredebilir.
- Şant tıkanabilir ve revizyonu gerekebilir, bu nedenle gereksiz bir işlem olarak değerlendirilmelidir.
- 11:57Bir Çocuğun Gelişimi ve Ameliyat Kararı
- Doktor, bir çocuğun zeka gelişimini takip ettiğini ve son iki yılda gelmediğini belirtiyor.
- Çocuk, zeka ve düşünsel anlamda altı ay geriden değil, altı ay yönünden gidiyor ve en ufak bir sıkıntısı yok.
- Doktor, ciddi bir risk alarak herkesin ameliyat dediği bir olguya karşı çıkıyor ve bilgiye ve tecrübesine güveniyor.
- 13:37Hekimlik Mesleğinde Sevgi ve Sorumluluk
- Hekimlik mesleğinde karar verirken, hastanın bir insan olduğunu, babası, annesi ve dedesi olduğunu unutmamak gerekir.
- Doktor, Facebook, web sayfası ve Twitter hesabında bu tür durumları paylaşarak bilinçli toplum yaratmayı amaçlıyor.
- Hasta yakınlarının sevgiden kaynaklanan korkuları, ameliyatın gerekli olduğu durumlarda engel olabilir ve bu durumda hasta acı içinde kıvranabilir.
- 15:38Ameliyat Kararında Bilinçli Olma
- Sevginin zarar vermeyecek şekilde olması ve mantığın ön planda olması gerekir.
- Ameliyat kararı verirken her zaman iyi sorgulamak ve internet üzerinden bilgi toplamak önemlidir.
- Şant (beyin-omurilik sıvısı kateteri) takılması durumunda, tıkanma, enfeksiyon ve menenjit gibi komplikasyonlar olabilir.
- 17:45Şant Komplikasyonları ve Tedavisi
- Şantın yararı, yapmasam sonu yüzde yüz ölüm ama yaparsam bir umut ve ışık olmasıdır.
- Çocuklar büyüdükçe şantın uç kısılır ve cilt altında kalır, bu durumda emilim bozukluğu başlar.
- Doktor, bir çocuğun alt ucunu değiştirdiğinde, ailenin yüzünün güldüğünü ve çocuğun iyileştiğini anlatıyor.
- 19:44Doğru Tanı ve Zamanlama Önemi
- Tarsus'ta yaşayan bir çocuk ve İstanbul'da yaşayan bir çocuk, bebek yaşta şant takılıp aynı şikayetlerle kapı kapı geziyor.
- Bir çocuğa zamanında müdahale yapıldığı için şimdi gülüyor, oynuyor ve görüyor, diğerine sebep araştırılırken görmesini kaybediyor.
- Beyin, sinir ve omurilik cerrahisinde doğru tanı ve zamanlama çok önemlidir, telafisi mümkün olmayan sonuçlarla karşılaşılabilir.
- 21:54Hidrosefali Nedenleri
- Yenidoğanların hemorolojik hastalıkları veya meninyum misel kesesi nedeniyle belde sırtta kese şeklinde seyredebilir ve emilim bozukluğu nedeniyle hidrosefali yol açabilir.
- Beyin omurilik sıvısının dolaşım yerlerinde oluşan kanamalar pıhtılaşır ve küçük pıhtılar tıkayarak hidrosefaliye neden olabilir.
- Ventrikül içerisindeki tümörler fazla beyin-omurilik sıvısı üretmesine bağlı olarak hidrosefali ortaya çıkabilir, ayrıca tıkanma, obstrüksiyon veya yapım fazlalığı da hidrosefali nedeni olabilir.
- 23:12Erişkinlerde Hidrosefali Örneği
- Dr. Salih Bey İskenderunlu, gastroenteroloji uzmanı olarak, babasının beyincik bölgesinde küçük bir kanama olduğunu anlatıyor.
- Kanama boyut olarak ameliyatlık olmasa da, dördüncü ventrikül adını verdiğimiz beyin-omurilik sıvısının geçtiği yollardan birinin hemen yanı başında olduğu için tıkamış ve sıkıştırmış.
- Kanama ventrikülleri sıkıştırdığı için ventriküller şişmeye başlamış, basınç artmış ve hasta uykuya eğilimli, zor cevap veren ve hareketleri yavaşlamış durumda olmuş.
- 25:19Hidrosefali Tedavisi
- Tomografi çekildiğinde ventriküllerin belirginleştiği görülmüş ve kanama dördüncü ventrikülü sıkıştırdığı için ventrikül genişlemiş.
- Kanama konup boşaltmak yerine küçük bir delik açılıp katetere atıldığında hasta anında iyileşmiş ve yaklaşık bir hafta izlendikten sonra sağlıklı yaşamına devam etmiş.
- Önemli olan doğru tanıyı koyabilmek ve zamanlama yapmak.
- 26:36Yaşlılarda Hidrosefali
- Yaşlılarda normal basınçlı hidrosefali görülebilir ve psikiyatri kliniğinde demans veya Alzheimer tanısı ile izlenen hastalarda bu durum olabilir.
- Yaşla birlikte emilim bozukluğu ve beyinde atrofi oluşur, hastalar belirgin unutkanlık, idrar kaçırma, geniş adımla yürüme ve dengesizlik şikayetiyle kapı kapı gezerler.
- MR çekimi, dinamik MR veya lomber fonksiyon testi (ellip) ile periventriküler ödemi görülebilir ve şant takıldığında hastalar eski sağlıklı hallerine kavuşabilirler.
- 29:13Hekimlik Mesleğinin Önemi
- Hekimlik mesleği kutsaldır ve hekimler en iyisini yapmaya çalışırken ailelere iyi öykü vermesi gerekir.
- Ailelerin hasta yakınlarını iyi sorgulaması ve doktorlara iyi anlatması, hekimin sonuca daha rahat ulaşabilmesi için önemlidir.
- Sağlıkta zaman ayırmak gerekir, iki-üç dakika ile hata yapma olasılığı artar ve verilen hizmetin kalitesi düşer, sağlık sektöründe hizmet verildiğinde değiştirilebilir şeyler yoktur.
- 31:21Hidrosefali Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Hidrosefali ameliyatla tedavi edilir ve ameliyat sonrası ventriküllerin ameliyat öncesi genişliğine dönmesi, olayın devam ettiği anlamına gelmez.
- Ameliyat basıncı düşürür, ventriküllerin küçülmediği durumlarda hidrosefali devam ediyor diye düşünülmemelidir.
- Klinik durum düzelmişse, radyolojik görüntünün önemi yoktur; önemli olan belirtilerin devam etmesidir.
- 32:46Şant Ameliyatının Önemi ve Riskleri
- Doktor, aile ve hasta koordineli bir şekilde hareket etmelidir.
- Şantın komplikasyonu yüksek olsa da, tanıdan emin olunduğunda hayat kurtarıcı bir tedavidir.
- Şantın tekrarlama olasılığı, ventrikülün genişliğine göre değil, klinik duruma göre değerlendirilmelidir.
- 34:32Doktorun Mesajı ve Programın Sonu
- Doktor, mesleğinin ne olursa olsun toplulukla iyi iletişim kuramayan birinin bir hiç olduğunu vurgulamaktadır.
- Doktorun misyonu insanları bilgilendirmek, bilinçlendirmek ve bilinçli toplum yaratmaktır.
- Program sonunda bir yemek tarifi alınacağı belirtilmektedir.