Buradasın

Kedi ve Köpeklerde Sıvı ve Elektrolit Tedavisi Eğitim Videosu

youtube.com/watch?v=Zo9ElJRN6Oo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir veteriner tarafından sunulan online eğitim formatında hazırlanmış olup, hayvan tedavisinde sıvı sağımı ve elektrolit tedavisi konularını ele almaktadır.
Video, hayvanlarda dehidrasyonun nedenleri, türleri ve tedavi yöntemleri ile başlayıp, farklı sıvı türlerinin (izotonik, hipotonik, hipertonik) özellikleri ve kullanım alanlarını detaylı şekilde anlatmaktadır. İçerikte ayrıca koloidler, oksijen taşıyıcılar, elektrolit dengesi ve potasyum bozuklukları gibi konular ele alınmakta, sıvı tedavisinin nasıl hesaplanacağı ve uygulanacağı örneklerle açıklanmaktadır.
Video, hayvan tedavisinde kullanılan çeşitli sıvı türlerinin (fizyolojik tuzlu su, Ringer laktat solüsyonu, sodyum klorür, glikoz içeren sıvılar, koloidler) özellikleri, kullanım alanları ve dikkat edilmesi gereken durumları detaylı şekilde ele almaktadır. Ayrıca, dehidrasyon derecesine göre replasman tedavisi, günlük idame sıvısı hesaplamaları, deri altı ve damar yolu sıvı verilmesi teknikleri ve bu tedavilerin takibi hakkında teknik bilgiler sunulmaktadır.

00:30Sıvı Sağımı ve Önemi: Konuşmacı kedi ve köpeklerde sıvı ve elektrolit tedavisi ile ilgili bilgiler vereceğini belirtiyor.
Sıvı sağaltımı sadece dehidrasyon için değil, birçok hastalığın tedavisinde destekleyici olarak uygulanan bir tedavi şeklidir.
Vücudun yaklaşık %60'ı sudan oluşur ve sıvı sağaltımı, hipovolemik durumları düzeltmek, dolaşımı sağlamak ve elektronik bozuklukları düzeltmeyi amaçlar.
02:34Sıvı Sağımının Önemi ve Özellikleri: Sıvı sağaltması veteriner hekimlikte en yaygın kullanılan tedavi şeklidir ve bir ilaç niteliğindedir.
Sıvı sağaltması her hastaya uygulanamaz, hastanın durumuna göre farklılık gösterebilir.
Vücudun %60'ı su oluşturur, bu miktar yaşa, cinsiyete ve vücuttaki yağ oranına göre değişebilir.
03:48Vücut Sıvılarının Yapısı: Vücudun %60'lık sıvısının yaklaşık %40'ı hücre içerisinde, %20'si ise interstitial sıvı oluşturur.
Kanın sıvı kısmı vücuttaki suyun yaklaşık %5'ini oluşturur.
Köpeklerde toplam kan miktarı 97 ile 60 ml/kg arasında değişir, kedilerin ise farklı bir yapıya sahip olduğu için dikkatli olunmalıdır.
05:29Sıvı ve Elektrolit Kompozisyonu: Vücut sıvılarındaki elektronik kompozisyonu ve tampon miktarı sıvı seçiminde önemli bir faktördür.
Plazma ve interstitial sıvının en önemli katyonu sodyum, en önemli anionu ise klor'dur.
Ringer laktat solüsyonu, vücudun kompozisyonuna en yakın olan ve en çok kullanılan sıvı türüdür.
07:45Sıvı Geçişi ve Dengesi: Vücuttaki sıvı ve elektrolit kompartmanları birbirlerine sıvı ve elektrolitlerin geçişini sağlar.
Damara verilen sıvı, vücuttaki hidrostatik ve ozmotik basınç farkı sayesinde farklı kompartmanlara geçiş yapar.
Damarda oluşan basınç farkı, hücrelerde ve interstitial dokularda da mevcuttur ve bu şekilde dokular arasındaki sıvı geçişi sağlanır.
10:18Vücut Sıvı Dengesi: Vücut sıvı dengesi, alınan ve metabolik olarak üretilen su ile atılan su miktarı arasındaki dengedir.
Vücuttaki su dengesi, idrar, dışkı, solunum havası ve terleme yoluyla atılan sıvıyla dengelenir.
Köpeklerde günlük alması gereken sıvı miktarı kilo başına 24-72 ml/gün arasında değişir, yeni doğanlarda bu oran 80-100 ml/gün civarındadır.
12:18Dehidrasyonun Nedenleri ve Türleri: Dehidrasyon, alınan sıvı miktarının azalması veya kaybedilen sıvı miktarının artması sonucu oluşur.
Hayvanlarda hastalık şekillendiğinde iştahsızlık görülür ve bu durumda su tüketimi azalır.
Dehidrasyon, suya ulaşım engeli, travma, kusma, aşırı salivasyon, ateşli hastalıklar, yanıklar ve yaralar gibi durumlarda oluşabilir.
13:42Dehidrasyonun Türleri ve Belirtileri: Dehidrasyon, podyum konsantrasyonuna göre izotonik, hipertonik veya hipotonik olabilir.
İzonotik dehidrasyonda atılan sıvı ile eşit miktarda sıvı kaybedilirken, hipotonik dehidrasyonda sıvı miktarı fazla kaybedilir ve vücutta elektrolitler kalmış olur.
Dehidrasyonun belirtileri: iştah ve su alma eksikliği, göz çukurluğunun çökmesi, mukozaların kuruması ve laboratuvar bulgularında albümin ve protein değerlerinde artış olabilir.
16:12Dehidrasyonun Sınıflandırılması: Dehidrasyon %5'in altındaysa klinik semptom yoktur, %6-8 arası hafif, %10-12 arası orta, %12'nin üzerinde şiddetli veya şok durum olarak sınıflandırılır.
%8-10 arası dehidrasyonda hayvanlar hale gelir, %12'nin üzerinde ise klinik bulgular artar.
Yaşlı hayvanlarda yağ doku kaybı nedeniyle normal hidrasyonda bile göz çukurluğunda azalma görülebilir.
19:25Dehidrasyon Tedavisi: Dehidrasyon tedavisinde hangi sıvının kullanılacağı, ne kadar sıvı verileceği, hangi yolla verileceği ve nasıl takip edileceği önemlidir.
Kullanılan sıvılar küçük moleküllü ve büyük moleküllü olarak ikiye ayrılır; küçük moleküllü sıvılar damardan yaklaşık %80'i bir saat içinde dışarı çıkar ve dokuyu doldurur.
Dehidrasyon tedavisinde fazla veya hızlı sıvı verildiğinde akciğerde veya beyinde ödem oluşabilir.
22:26Sıvı Türleri ve Kullanımı: Sıvılar içinde bulundukları dengeli elektronik bulunup bulunmamasına, tampon içerip içermemesine ve replasman veya idame sıvısı olup olmamasına göre sınıflandırılır.
Sodyum miktarına göre sıvılar izotonik (125-150 mili), hipotonik (150-160 mili) ve hipertonik (160'nın üzerinde) olarak ifade edilir.
Replasman sıvıları, dehidrasyon derecesini düzeltmek için kullanılırken, idame sıvıları hayvanın günlük kaybettiği sıvıyı yerine koymak için kullanılır.
26:03İdame Sıvıları: İdame sıvıları, idrarla, dışkıyla veya solunum sistemi ile atılan sıvıların kompozisyonuna benzer şekilde seçilmelidir.
İdame sıvıları genellikle 40-81 mili sodyum ve 10-31 mili potasyum içerir.
Replasman sıvısı idame haline dönüştürülürken glikoz katarsanması ve potasyum ilavesi yapılabilir.
27:37Sodyum Klorür Sıvıları ve Kullanım Alanları: Sodyum klorür fizyolojik olmasa da izotonik bir sıvıdır ve sadece sodyum ve klor içerir.
Metabolik alkol durumunda basitleştirici olarak kullanılır, klor yerine karbonat kullanıldığında metabolik asit oluşumunu engeller.
Elektrolit kompozisyonu oluştuğunda seyretmek için kullanılır, diğer sıvıların içinde hem kalsiyum hem potasyum bulunur.
28:45Sodyum Klorür Sıvılarının Kullanım Alanları ve Kısıtlamaları: Diyabetik ketoasidoz durumunda karbonat yerine sodyum klorür kullanılarak birlik seviyesi düşürülerek tedavi edilir.
Konjestif kalp yetmezliği, inme, hipertansiyon ve son dönem karaciğer yetmezliğinde yüksek sodyum ve klor içeren sıvılar kullanılmamalıdır.
Potasyum-sodyum 9/9 yerine, podyum klorür yarı yarıya düşürülmüş formülasyonlar kullanılır.
30:24Glikoz İçeren Sıvılar ve Kullanım Alanları: Glikoz içeren sıvılar litrede 50 mg glikoz içerir ve hayvanlarda enerji sağlar, ancak günlük enerji ihtiyacının tamamını karşılamaz.
Uzun süreli açlık durumunda parante besleme veya enteral besleme tercih edilmelidir.
Glikoz harcandıktan sonra sadece su kalır, bu nedenle hipotonik olup, deplasman sıvılarına ilave edildiğinde idame haline dönüştürür.
32:11Fizyolojik Sıvılar ve Kullanım Alanları: Fizyolojik sıvılar içerisinde sodyum, potasyum ve karbonat içerir, karaciğerde karbonata dönüştürülebilir.
İleri karaciğer yetmezliği durumunda karbonat yerine asetat veya glik tamponları kullanılmalıdır.
Asetat içeren sıvılar kas dokularında karbonata dönüştürülebilir, kalsiyum içermediği için karbonat ile kullanılabilmektedir.
34:35Hipertonik Solüsyonlar ve Kullanım Alanları: Hipertonik solüsyonlar alandan hücrelere sıvı geçişini sağlayarak vasküler volüm artışına sebep olur.
Hipovolemik şok durumunda hızlı müdahale için kullanılır, ancak dokudan çekilen sıvının tekrar doku arasına geçmesi için başka bir sıvı takılması gerekir.
%3'lük sodyum klorür miyokard kontraktiyonunu artırır ve beyin dokusundan intravasküler alana sıvı geçişini sağlayarak intrakranial basıncı düşürür.
37:00Koloidler ve Kullanım Alanları: Koloidler genellikle kombine edildiğinde daha iyi gösterir ve hipertonik sıvı kullandıktan sonra mutlaka verilmelidir.
Koloidler büyük moleküllü maddeler içerir, damar dışına geçiş yapmaz ve damar içerisinde 24 saat kadar kalabilir.
Bir litrelik volüm için bir litre koloid gerekirken, hipotonik %5 gibi sıvılar için 14 litre vermek gerekir.
39:04Koloidlerin Kullanım Alanları ve Kısıtlamaları: Koloidler intro vasküler sıvı kaybı olan emolojik şok, yasal hastalıklar ve bakteriyel nedenli olgularda kullanılır.
Karaciğer yetmezliği ve protein kaybı fazla olan durumlarda koloidler kullanılır.
Konjestif kalp yetmezliğinde ve böbrek yetmezliklerinde koloidler kullanılmamalıdır, koagülasyon problemleri dikkat edilmelidir.
41:23Oksijen Taşıyıcılar ve Sıvı Tedavisi: Jelatin ve hemoglobin oksijen taşıyıcıları yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak hemoglobin böbrek hasarına neden olabildiği için köpeklerde artık tercih edilmemektedir.
Voliben, hemoglobin yerine kullanılmaktadır ve insanlarda ciddi durumlarda oksijen taşımak için hemoglobin bazlı oksijen taşıyıcıları kullanılmaktadır.
Nişasta, karbonhidratlardan elde edilen bir sıvıdır ve hidrolitik etkisinden kurtulmak için kullanılır, yarılanma ömrü yirmidört saat olarak değerlendirilmektedir.
43:34Sıvı Kaybı Durumlarında Elektrolit Değerlendirmesi: İshal durumunda sodyum, klor, potasyum, bir karbonat ve sıvı kaybedilir, tedavide potasyum ve basitleştirici olarak sodyum klorür kullanılmalıdır.
Gastrik kusma durumunda potasyum ve klor düşerken bir karbonat artar, bu durumda sodyum klorür kullanılır.
Safra içeren kusmalarda sodyum, potasyum, klor ve bir karbonat düşer, bu durumda sodyum klorür ve bir karbonat birlikte verilmelidir.
45:55Özel Durumlarda Sıvı Tedavisi: Hayvanda iştahsızlık varsa tüm elektrolitler artar çünkü sıvı kaybı oluşur, bu durumda potasyum ile birlikte sıvı verilmelidir.
Kalp yetmezliğinde dehidrasyon varsa, binde dokuz'luk yerine onbinde kırkbeş'lik sodyum klorür içerisinde yüzde iki buçukluk veya yüzde beş'lik de satılarak elde edilmiş sıvı kullanılmalıdır.
Karaciğer yetmezliğinde sodyum tutulumu oluştuğu için binde onbinde beş'lik kullanmak gerekir, akut böbrek yetmezliğinde ise potasyum artışı nedeniyle sodyum klorür yerine bir karbonat tercih edilmelidir.
48:07Elektrolit Anormallikleri ve Potasyum Tedavisi: Hipokalemi (potasyum azlığı) uzun süre açlık çekerken, kusma varken, poli varken veya alkol durumunda oluşabilir.
Potasyum azlığı nedeniyle kas güçsüzlüğü, iştahsızlık, isteksizlik ve hareket etmede güçlük görülür, tedavi edilen hayvanın iyileşmesi gecikebilir.
Potasyum tedavisi, kan potasyum seviyesine göre değişir; normal değerlerde (3,5-5) litrede 20 mili, 2,5-3 arasındaysa litrede 40 mili, 2'nin altındaysa litrede 60 mili potasyum eklenmelidir.
51:48Potasyum Verme Hızı ve Hiperkalemi: Potasyum verme hızı kilogram başına saatte 0,05 mili olmalıdır, daha hızlı verildiğinde kardiyotoksik etkisi nedeniyle kalp durması ve ölüm olabilir.
Hiperkalemi (potasyum fazlası) böbrek yetmezliği, üreten oks veya metabolik asidoz durumlarında oluşabilir ve kas güçsüzlüğü ve EKG'de yükselen T dalgası ile görülür.
Hiperkalemi tedavisinde potasyumsuz sıvılar (sodyum klorür, deks), insülin ile birlikte potasyumun hücre içerisine girişi sağlanır, karbonat tedavisi ile asidoz düzeltilir ve kalsiyum glukonat ile kardiyak risk ortadan kaldırılır.
55:11Sıvı Tedavisi Hesaplama: Sıvı tedavisi hesaplamasında üç ana faktör dikkate alınır: dehidrasyon düzeyi, günlük ihtiyaç (idame sağaltısı) ve hayvanın kusma ve ishal ile kaybedilen sıvı miktarı.
Replasman tedavisi (dehidrasyonun giderilmesi) canlı ağırlık çarpı dehidrasyon derecesi formülüyle hesaplanır; örneğin 4 kilogramlık bir kedi %10 dehidrasyonda ise 400 mililitre sıvı alması gerekir.
Son yıllarda önerilen yöntem, dehidrasyonun %80'ini 24 saat içinde gidermek, tamamını gidermek yerine fazla sıvı (hiperhidrasyon) riskini önlemek için.
57:29İdame Sıvı Hesaplama: İdame sıvı, idrar, dışkı ve diğer yollarla atılan sıvının miktarını ifade eder; kedilerde 50, köpeklerde 60 miligram olarak kabul edilir.
Hayvanların günlük sıvı tüketimi, dinlenme halindeki enerji tüketimiyle eşit olduğu belirtiliyor ve bu için farklı formüller bulunmaktadır.
Örneğin 15 kilogramlık bir köpek için günlük idame sıvı miktarı yaklaşık 520 mililitre olup, bu miktarı saatte 21 mililitre olacak şekilde alması gerekiyor.
59:23Toplam Sıvı Hesabı ve Devam Eden Sıvı Kaybı: Örnek hesaplamada 10 kilogramlık, %7 dehidrasyonlu bir köpek için replasman (560 ml) ve idame (370 ml) toplam 930 mililitre günlük sıvı ihtiyacı bulunuyor.
Hayvanın kusma veya ishal gibi devam eden sıvı kaybı varsa, bu da hesaba katılmalıdır; örneğin 20 kilogramlık bir köpek 3 kere ishal yapmışsa 340 mililitre daha ek sıvı ihtiyacı olabilir.
Bu üç faktör toplamı, günlük verilmek gereken toplam sıvı miktarını verir.
1:01:43Şok Tedavisi ve Sıvı Verilme Yolları: Şok durumunda klasik bilgiye göre köpeklerde 80-90 ml/kg/saat, kedilerde 55-60 ml/kg/saat hızla sıvı verilmesi gerekiyordu.
Yeni yaklaşım, polemik şokun düzeltilmesi için 15-20 dakika sürede 15-30 ml/kg dozunda sıvı verilmesi ve hayvanın klinik durumuna göre değerlendirilmesi gerektiği.
Sıvılar yaklaşık %80'i bir saat içinde damar dışına çıkacağından, doz dört eşit parçaya bölünerek verilmesi ve koloidlerle birlikte kullanıldığında daha etkili olduğu belirtiliyor.
1:04:18Sıvı Verilme Yolları: Sıvıların verilme yolları arasında oral (ağız yolu) ve deri altı (subcutaneous) yollar bulunmaktadır.
Köpeklerde en çok deri altı yolu kullanılır ve kronik böbrek yetmezliği gibi durumlarda hasta sahibi eğitilerek evde devam ettirilebilir.
1:05:05Deri Altı Sıvı Verilmesi: Deri altı sıvı verilmesi, son derece hafif dehidrasyonlu durumlarda kullanılır ve sadece kristoleri kullanılabilir.
Sıvı içerisinde %2,5'ten fazla NaCl olmaması ve miktarı 40 milyar üzerine çıkmaması gerekiyor.
Deri altında verilen sıvılar genellikle 121 balığı konsantrasyonunda olmalı ve beden olması gerekiyor.
1:06:01Sıvı Verilme Teknikleri: Sıvı kapının üzerine veya belirli bölgelere verilebilir ve kilograma 10 ila 20 ml olacak şekilde toplamda 30 ila 60 ml bölü günü verilmelidir.
Sıvı yaklaşık 68 saatte emilir, bu süre içinde damar yolundan vermek daha mantıklıdır.
Deride enfeksiyon, nekroz veya yara varsa deri altı sıvı verilmemelidir.
1:06:51Sıvı Türleri ve Kullanım Alanları: Ön bacaklar, arka bacaklar, lateral veya diğer bölgelerde sıvı verilebilir.
Kusma durumunda arka bacaklar tercih edilmelidir.
Köpeklerde 15-20 kg için pembe, 10-15 kg için mavi, 25 kg üzeri için yeşil sıvılar kullanılır.
1:08:27Sıvı Verilme Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler: Traş edilirken geniş bir alan seçilmesi gerekir çünkü kıllar üzerindeki bakteri sayısının azaltılması enfeksiyon riskini düşürür.
Damara girdikten sonra damarda olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Damar yolunda 72 saat sonra değiştirilmesi gerekir.
1:10:33Sıvı Verilme Hızı ve Süresi: İdeal olarak sıvı 24 saatte verilmeli, ancak hayvanlarda genellikle 6-8 saat içinde gerçekleşmesi gerekiyor.
Kedi ve tedavi edilen hayvan kalp yetmezliği yoksa 12 saat gibi bir sürede replasman sıvı verilmelidir.
İdame suyu 24 saat gibi bir sürede verilmelidir.
1:12:12Sıvı Hesaplama Örnekleri: 3 kg ağırlığında, %16 dehidrasyonlu bir kedi için günlük 180 ml replasman sıvısı ve 150 ml idame suyu verilmelidir.
İlk 12 saatte 15 ml replasman ve 6 ml idame suyu, diğer 12 saatte 6 ml idame suyu verilmelidir.
Saniyede bir damla verildiğinde saatte 180 ml sıvı verilmiş olur.
1:15:18Sıvı Verilme Hızı Hesaplama: %8 dehidrasyon olan 10 kg köpeğe 8 saatte sıvı vermek için saatte 100 ml, dakikada 1,6 ml verilmelidir.
20 damla eşittir 1 ml olan sette dakikada 32 damla (2 saniyede bir damla) verilmelidir.
Damla hesaplaması ileriye doğru veya geriye doğru yapılabilir.
1:16:47Sıvı Takibi ve Olumsuz Etkiler: Sıvı verildikten sonra damar dolgunluğu, mukozaların nemliliği, kaplar dolum zamanı ve turna değerlendirilmelidir.
Kalp osptasyonu, nabız sayısı, nabız kalitesi, kan basıncı ve günlük kartlarla takip edilmelidir.
Hiperemi oluştuğunda hayvan huzursuzluk, kıvranma, öksürük, nazal akıntı, göz mukozasında ödem ve deride ödem belirtileri gösterir.

Kedi ve Köpeklerde Sıvı ve Elektrolit Tedavisi Eğitim Videosu

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir