Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Haftada Bir" adlı televizyon programının bu bölümünde, iş dünyasının önemli isimlerinden Eray Karaaslan ve tüp bebek uzmanı Dr. Elif Ergin ile bir röportaj gerçekleştirilmektedir. Programda ayrıca Hakan adlı bir sunucu ve bir galeri sahibi de yer almaktadır.
- Program iki ana konuyu ele almaktadır: İlk bölümde Eray Karaaslan'ın sanat portalı ve sanat dünyasına katkıları, çocukların sanatla tanıştırılması ve sanatın toplumsal algısı tartışılmaktadır. İkinci bölümde ise Dr. Elif Ergin tarafından tüp bebek tedavisinin tüm aşamaları (yumurta toplama, sperm seçimi, mikroenjeksiyon, embriyo gelişimi ve rahim transferi) detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca tüp bebek tedavisinin başarı oranları (%60 civarında), kimlerin bu tedaviye başvurması gerektiği, yumurta dondurma teknolojisi, erken menopoz riskli hastalar ve tedavi başarısızlığında alınabilecek alternatif yöntemler gibi konular ele alınmaktadır. Programın sonunda, sanat eserlerini değerlendirmenin önemi ve sanatın bir yatırım aracı olarak kullanımı hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:30Programın Konukları
- Programın ilk konuğu iş dünyasının önemli isimlerinden Eray Karaaslan, sanatseverlere değerli projeler sunan biri olarak tanıtılıyor.
- Programın ikinci konuğu Dr. Elif Ergin, tüp bebek laboratuvarı konusunda bilgi paylaşacak ve laboratuvarın dışında da çeşitli konularda uzmanlık sahibi.
- 01:38Eray Karaaslan'ın Mesleki Yolculuğu
- Eray Karaaslan, sanatseverlerle önemli sanatçıları, ressamları buluşturarak sunan bir işadamı olarak tanımlanıyor.
- Karaaslan'ın eğitiminde sanattan bağımsız bir eğitim alması ve farklı sektörlerde faaliyet göstermesi belirtiliyor.
- Bir anlık fikir ve sanat dünyasındaki eksiklikleri fark ederek, tecrübesini ve birikimini sanata faydalı hale getirmeye çalıştığı, bu çabalarla bir buçuk iki yılda önemli ilerlemeler kaydettiği ifade ediliyor.
- 03:13Sanat Dünyasındaki Sorunlar
- Sanat dünyasının Türkiye'de hak ettiği değeri görmemesi ve tanınmaması belirtiliyor.
- Sanat kavramının akla sadece tiyatro, sinema, oyunculuk ve şarkıcılık gibi kavramlar getirdiği, sanatın birçok dalının olduğunu vurguluyor.
- Sanat dünyasının en büyük sorununun tanınmamak, ön plana çıkamamak ve hak ettiği değeri görmemek olduğu belirtiliyor.
- 04:18Sanat Eğitiminin Önemi
- Sanat eğitiminin çocukluktan başlayıp aileden devam ederek eğitim sistemiyle ilerlediği vurgulanıyor.
- İlkokulda müze gezmelerinin tarihi müzeler yerine resim ve heykel sanatını içeren galerilerde yapılması gerektiği belirtiliyor.
- Çocuklarda sanat bilincinin geliştirilmesinin, yetişkinlikte iyi bir sanat izleyicisi olmalarına katkı sağlayacağı vurgulanıyor.
- 05:35Sanat Galerilerinin Erişilebilirliği
- Son yıllarda galeri ziyaretçileri kitle artmaya başladı, ancak önceki yıllarda belirli bir kitlenin etrafında dönüyordu ve herkes birbirini tanır hale geliyordu.
- Galerilere giriş ücretli olmasa da, insanların kıyafetleri veya algısı nedeniyle sanatın zenginlerin bir uğraşısı olarak görülmesi sorun yaratıyor.
- Sanat herkes için olmalı ve herkesin rahatlıkla gelip izleyebileceği yerler olmalı, ancak bu da eğitimle ilgili bir sorun.
- 06:46Sanat Algısının Değiştirilmesi
- Medya, yönetmenler ve senaristler sanatı zenginlerin uğraşısı olarak göstererek toplumda yanlış bir algı yaratıyor.
- Sanat pahalı bir şey olabilir, ancak çok geniş çaplı bir alandır ve almak zorunda değiliz, izlemek bile yeterli ve bize fayda sağlar.
- Bu kültür ve eğitimle ilgili bir sorundur ve önümüzdeki nesil için kurtarılabilir.
- 09:31Tüp Bebek Oranlarındaki Gelişmeler
- Tüp bebek gebelik oranları yıllar içinde yüzde otuzlardan yüzde ellilerlere çıkmıştır.
- Gebelik oranını artırmak için her şeyin mükemmel olması gerekir, bu da bir orkestra gibi herkesin aynı anda doğru sesi vermesi gibi düşünülebilir.
- Zaman içinde kullanılan solüsyonlar, ekipmanlar, ilaçlar ve tecrübenin artmasıyla tek embriyo transferiyle bile yüzde altmış gibi oranlar elde edilebilmektedir.
- 13:04Tüp Bebek Teknikleri
- Mikro enjeksiyon işlemi için kullanılan pipet, saç telinden biraz daha kalındır ve sperm ile yumurta arasındaki farkı göstermektedir.
- Sperm yumurtanın içerisine girer ve mikroenjeksiyon işlemi yaklaşık on saniyede tamamlanır.
- Bu işlem joystickler kullanılarak yapılır ve her yumurtayı enjeksiyon süresinin kısa olması gerekir, hepsini ezbere yapmak gerekir.
- 15:35Embriyo Gelişim Süreci
- Embriyo ilk başlangıçta dört hücreli görünür, mikroenjeksiyon sonrası hücre sayısını çoğaltır.
- Embriyo blastik (içi sıvı dolu kesecik) hale gelerek rahmin içerisine yerleşir, etrafındaki zona pellucida (kabuk) zarından kurtulur.
- Yaşla birlikte bu zar sertleşebilir, özellikle 40 yaşındaki hastalarda embriyo bu zardan kurtulamadığı için yerleşemeyebilir.
- 16:40Döllenmiş Yumurta ve Embriyo Gelişimi
- Döllenmiş yumurta içerisinde anne ve babadan gelen nükleuslar (çekirdekçikler) görülür, mikroenjeksiyondan 16-18 saat sonra normal döllenmiş olarak kabul edilir.
- Embriyo ikinci günün sabahında iki hücreli hale gelir, sonrasında günde ikiye katlanarak hücre sayısını artırır.
- Üçüncü günden sonra hücre sayısı çok fazla olur ve beşinci günde blastokis (içi sıvı dolu kesecik) haline gelir.
- 17:30Embriyo Transferi
- Olgun döllenmiş embriyolar herhangi bir günde transfer edilebilir, transfer günü karar verilebilir.
- Blastokis transferi gebelik oranının yüksek olduğu için tercih edilebilir, ancak bu sadece çok fazla embriyo elde edilen iyi bir gruba ait hastalarda geçerlidir.
- 40 yaşındaki hastalarda sadece bir embriyo elde edildiğinde, transfer günü (2., 3., 4. veya 5. gün) hastadan hastaya değişebilir ve klinik politikasına göre belirlenir.
- 19:26Tüp Bebek Tarihi
- İlk tüp bebek işlemi 1978'de İngiltere'de yapılmıştır.
- 19:30Tüp Bebek Teknolojisi
- Tüp bebek, tüp tıkalı kadınlar için geliştirilmiş bir yöntemdir; yumurta dışarı alınarak sperm ile döllenir ve sonra rahmine yerleştirilir.
- Tüp bebek (in vitro fertilizasyon) başlangıçta tüp tıkalı hastalarda uygulanırken, zamanla erkeklerde sperm azlığı, kadınlarda polikistik yumurtalık veya çikolata kisti gibi durumlarda da yaygınlaşmıştır.
- Günümüzde tüp bebeğin başarı oranı yüzde altmış civarındadır, bu nedenle aşılamaya göre tercih edilmektedir.
- 21:00Tüp Bebek Uygulaması ve Sınırlamaları
- Tüp bebeğin en büyük avantajı, çocuğa ulaşma süresinin kısa olmasıdır; hafif bir problem olan hastalar genellikle ilk tedavide hamile kalabilmektedir.
- Tüp bebeğe uygulanamayan durumlar: sperm hücresi olmayan erkekler, menopoza giren kadınlar ve rahim olmayan kadınlardır.
- Yaşlanma sürecinde yumurta hücresinin kalitesi düşer, bu nedenle 45 yaş üstünde hamile kalma şansı yüzde birin altındadır.
- 23:29Genetik Sorunlar ve Çözümler
- 30 yaş üstündeki hastalara genetik testler (QPCR) yaptırılır çünkü yaşlanan yumurtalarda genetik kusurlar ortaya çıkabilir.
- Genetik kusurlu yumurtalar hamilelikte tutunamaz veya sakat bebekler doğurabilir.
- Yaşlanan yumurtalarda kromozom sayısının normal olmadığı durumlar ortaya çıkabilir ve bu durumda hamilelik tutunmaz veya sakat bebekler doğurulabilir.
- 25:19Sanat ve Gayrimenkul Sektörü
- Konuşmacı, gayrimenkul ve insaat sektöründe faaliyet gösteren bir şirket sahibidir ve bu sektörün Türkiye'de ayakta kalan tek sektör olduğunu belirtir.
- Gayrimenkul sektörünün birçok alt dalı olduğunu ve ev içi doldurma ihtiyaçlarının birçok sektörü beslediğini vurgular.
- Sanat eserlerini genel topluma daha erişilebilir hale getirmek için bir sanat portalı kurmuştur.
- 27:40Sanat Portalı Hakkında
- Konuşmacı, yönetim bilişim sistemleri eğitimi almış ve sanat portalı fikri bu eğitimden ve sanat dünyasındaki eksikliklerden doğmuştur.
- Sanatçıların işlerini araba veya ev satışı sitelerinde yerleştirmelerinin değerlerini düşürdüğünü düşünerek özel bir sanat portalı kurmuştur.
- Portal bir buçuk yıl önce yayına girmiş, Türkiye Bilişim Derneği'nin organize ettiği bir yarışmada ödül almış ve beklenenden daha fazla tıklama ve talep almıştır.
- 30:24Sanat Portalı Hakkında
- Sanatçılar eserlerini portalda sergileyebiliyor, bu portal sadece sanat üzerine olup diğer eşya, araba veya ev ilanları bulunmuyor.
- Portalda resim, tablo, heykel, seramik gibi çeşitli sanat eserleri bulunuyor ve ebru sanatı, hat sanatı gibi geleneksel sanatlar da yer alıyor.
- Portalda eser fiyatları 500 liradan 100 bin liraya kadar değişiyor, şu anda yüzün üzerinde üye ve bin iki yüz ile bin üç yüz arasında eser bulunuyor.
- 33:14Tüp Bebek Süreci
- Tüp bebek sürecinde laboratuvar çok önemli bir rol oynuyor, sadece kadında değil erkekte de sperm sayısında veya şeklindedeki problemler değerlendiriliyor.
- Yumurta ve sperm laboratuvara getirildikten sonra, yumurtalar özel solüsyonlara alınıp bekletiliyor ve etrafındaki hücreleri temizleniyor.
- Spermlerden en iyi olanları seçildikten sonra mikroenjeksiyon işlemi yapılıyor ve 16-18 saat sonra döllenmiş yumurtalar kontrol ediliyor.
- 36:31Embriyo Transferi
- Embriyo kaliteleri ve sayıları takip edildikten sonra transfer işlemi yapılıyor ve bu işlem kadın doğum uzmanlarının işi devreye giriyor.
- Embriyo transferi ultrason altında yapılıyor, her kadının rahim yapısı farklı olduğu için ideal nokta belirleniyor.
- Embriyo rahimde üç gün geziniyor ve ideal noktaya yerleşiyor, bu işlem kişiye özel olarak gerçekleştiriliyor.
- 37:44Tüp Bebek Tedavisinin Kişiselleştirilmesi
- Tüp bebek tedavisi kişiye özel bir tedavi olup, herkesin yumurtalık tipi, ilaç reaksiyonu, yumurta ve sperm kalitesi farklıdır.
- Hastaların yaşları, yumurtalık kapasitesi, AMH hormonu miktarı, sigara alışkanlıkları ve kiloları gibi faktörler tedavi şekillerini belirliyor.
- İlaç kullanmak istemeyen hastalar için doğal tüp bebek yöntemi uygulanabiliyor ve tek yumurtayla bile işlem gerçekleştirilebiliyor.
- 40:37Yumurta Dondurma Tekniği
- Yumurtaları dondurma tekniği, özellikle kanser hastaları ve erken menopoz riski olan hastalarda kullanılmaktadır.
- Yumurtaları dondurma teknolojisi eskiden başarılı olmamış, ancak gelişen solüsyonlar sayesinde artık yüzde doksanbeş oranında yumurtayı geri kazanabilmek mümkün hale gelmiştir.
- Yumurtaların dondurulması sperm gibi kolay değildir çünkü yumurta çok büyük olduğu için içindeki sıvı buz haline dönerek yumurtayı patlatabilir.
- 42:47Erken Menopoz Belirtileri
- Adet düzensizliği, erken menopoz veya yumurtalık rezervi kapasitesinde düşüş olup olmadığını anlamak için önemli bir belirtidir.
- Normalde kadınlar yirmisekiz gün, otuz gün veya otuz iki günde bir adet görmelidir, iki ay, iki buçuk ay veya üç aya kadar uzayan adet süreleri önemlidir.
- Zaman, kadınlar için aleyhine işleyen bir faktördür ve erken müdahale etmek gereklidir.
- 44:00Tüp Bebek Tedavisinde Zaman Aralığı
- Tüp bebek tedavisinde başarısızlık yaşanması durumunda, kadının yaşına göre farklı zaman aralıkları önerilmektedir.
- Genç kadınlar (yirmisekiz-yirmi sekiz yaş) için üç ay, beş ay veya altı ay aralık bırakılabilirken, kırk yaş üstü kadınlar için bir ay bile çok önemlidir.
- Erken menopoz riski olan hastalarda, bir ay arayla tedavi başlatmak önemlidir çünkü bu süre içinde yumurtalar ölebilir.
- 45:05Başarısız Tüp Bebek Tedavisinde Alternatifler
- Tekrarlayan başarısızlık durumunda, genetik inceleme (cup pcr) yapılabilir.
- Serum tedavisi ile bağışıklık sistemi dengeleştirilerek bir sonraki tedavide başarılı olma şansı artırılabilir.
- 45:31Sanat Galerisi Deneyimi
- Sanal galeriden başlayıp, ihtiyaç doğmasıyla somut bir galeri açılmıştır.
- Galeri, Etiler semtinde açılmış ve kısa sürede üç program sonra büyük bir ziyaretçi kitlesi kazanmıştır.
- Farklı kitlelerin gelmesinin sebebi, inatçı olmak ve herkesin bu konuya ilgi gösterebileceğine inanmaktır.
- 48:16Sanat Eserleri ile İlgilenmek
- Sanat eserleri ile ilgilenmek için çok eser görmek ve sergi gezmek önemlidir.
- Profesyonel bir şekilde ilgi göstermek isteyenler için resim okuma teknikleri ve sanat tarihi gibi kısa sertifika programları bulunmaktadır.
- Sanatla ilgilenmek kişinin bakış açısını, olayları değerlendirmeyi ve ruh yapısını olumlu yönde etkiler.
- 50:04Tüp Bebek Tedavisinde Önemli Dikkat Edilecekler
- Tüp bebek tedavisinde en önemli olmazsa olmaz faktörlerden biri sigara içmemektir.
- Sigara hem yumurta hem de sperm kalitesini olumsuz etkilediği bilinmektedir.
- Sigara bırakılması, beslenme şekillerine dikkat etmek ve antioksidan destek almak tedavi başarılarını artırmaktadır.
- 50:57Tüp Bebek Tedavisi Hakkında Soru-Cevap
- Kırküç yaşındaki bir kadın iki kez tüp bebek yaptırmış, birincisi tutmamış, ikincisi boş gebelik olmuş ve tekrar tedavi yapmaya karar vermiş.
- Kırk yaşın üzerinde geçirilen her ay hastaya aleyhinde olduğu için, bebek sahibi olmak isteyenlerin tedaviyi hemen yapmaları öneriliyor.
- Hastalar ilaçlarını zamanında kullanmalı ve iğneleri kendileri veya eşleri yapabilmek için yazılı talimatlarla destekleniyorlar.
- 54:38Hastaların Psikolojik Durumu
- Hastaların tedavi sırasında sorularını yazıp hekimlerine sorması öneriliyor.
- Hastaların psikolojisi tedavinin başarısını etkileyen önemli bir faktör, bu nedenle hastaların beklentileri ile tedavinin gerçek sonuçları arasında denge kurulması gerekiyor.
- Otuz yaşındaki bir kadın için on kadından altı gebe kalırken, kırk yaşındaki bir hasta için on kadından sadece iki tanesi gebe kalacağından, hastaların beklentileri gerçekçi olmalı.
- 58:56Sosyal Sorumluluk Projeleri
- Klinik, sosyal sorumluluk projesi kapsamında düzenledikleri sergilerin gelirlerini Mehmetçik Vakfı gibi vakıflara bağışladıklarını belirtiyor.
- Bu tür etkinlikleri yılda iki en fazla üç kez düzenlemeyi tercih ediyorlar.
- Yakın zamanda Ağustos ayında ve İstanbul'da Sendromlu Çocuklar için Kongre'ya sergi düzenlemeyi planlıyorlar.
- 1:01:00Psikolojik Etkiler ve Embriyo Sağlığı
- Bazı hastalar tüp bebek dışında hamile kalamayacağını düşünürken, psikolojik sorunları aştıklarında kendiliğinden hamile kalabilmektedir.
- Embriyoların psikolojik durumu önemlidir ve onları strese sokmamak gerekir.
- Anne karnındaki ortamı taklit etmek için embriyoları sürekli hareket halinde tutan ve ihtiyaçlarını karşılayan sistemler geliştirilmektedir.
- 1:02:56Erkek Kısırlığı ve Fertilité Çip
- Erkek kısırlığı artmaktadır; cep telefonları, laptoplar ve beslenme alışkanlıkları erkeklerin sperm kalitesini etkilemektedir.
- Eskiden kısırlık %70'inde kadın kökenliydi, ancak artık erkek kısırlığı %50'nin üzerinde olabilir.
- Fertilité çip yöntemi, anne karnını taklit ederek incecik kanallardan geçerek sperm seçimi yapmaktadır ve DNA sperm fragmantasyonu yüksek hastalarda kullanılmaktadır.
- 1:05:06Sanat Alıcılığı ve Yatırım
- Sanat alıcılığında iki boyut vardır: sanatçılar için ve alıcılar için dikkat edilmesi gereken noktalar.
- Sanat hem zevk için alınabilir hem de yatırım aracı olarak kullanılabilir.
- Sanat eserlerini alırken orijinallik önemlidir ve bilirkişiden danışmanlık alınması önerilir.
- 1:07:27Gelecek Bakış Açısı ve Tedavi Yaklaşımı
- Tekniğin ve teknolojinin elverdiği ölçüde en yüksek gebelik oranı için mücadele edilmektedir.
- Tedaviler hastayı çok fazla rahatsız etmeden, ümit ve mücadele gücü sağlayarak uygulanmaktadır.
- Program haftalık olarak devam edecektir.