Buradasın

Gün Biterken: Koronavirüs Analizi

youtube.com/watch?v=KDvdMEzg55U

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Gün Biterken" adlı programın bu bölümünde sunucu Hayda Aydemir, Prof. Dr. Mustafa Çetiner, Prof. Dr. Sıla Akan, Prof. Dr. Derya Unutmaz ve Dr. Ata Maden (Kudüs'ten genel cerrahi asistanı) gibi sağlık uzmanları yer almaktadır.
Program, Türkiye'deki COVID-19 pandemisi durumunu, aşılanma sürecini ve uygulanan tedbirleri ele almaktadır. Video boyunca uzmanlar, vaka sayıları, vefat oranları, aşı karşıtlığı, farklı aşılardan (Biontech, Sinovac, Sputnik-5) etkinlikleri ve yan etkileri, COVID-19 varyantları ve bunların aşılarla karşılanması hakkında bilgiler paylaşmaktadır. Ayrıca İsrail, Amerika, Şili ve diğer ülkelerin aşılama stratejileri ile karşılaştırmalar yapılmaktadır.
Programda ayrıca kapanma tedbirleri, yaş gruplarına göre aşı sıralaması, hastanelerdeki yoğun bakım yatak eksikliği ve sağlık sisteminin durumu gibi konular da tartışılmaktadır. Uzmanlar, kişisel önlemlerin (maske takma, mesafe koruma, hijyen) önemi ve toplumsal bağışıklık kazanılana kadar bu kurallara uyulması gerektiğini vurgulamaktadır.

00:37Türkiye'de Koronavirüs Sayıları: Türkiye'de son 24 saatte 61.028 kişi daha koronavirüse yakalandı ve 346 hasta hayatını kaybetti.
Toplam vaka sayısı 4.384.624'e, toplam can kaybı ise 36.613'e yükseldi.
Son 24 saatte 2.895 yeni hasta tespit edildi ve 55.592 hasta virüsü yenerek sağlığına kavuştu.
01:40Sağlık Bakanı'nın Değerlendirmesi: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, vaka artış hızının azaldığını ve sayıların tedbirlerle birlikte azalacağını belirtti.
Vaka sayısının en çok arttığı iller Düzce, Çanakkale, Zonguldak, Yozgat ve Yalova oldu.
Vakaların azaldığı beş il ise Kırklareli, Kilis, Samsun, Osmaniye ve Adıyaman oldu.
02:52Aşı Sırası Değişikliği: 60 yaş üstünün aşılanması yavaşlamıştı ve koronavirüs nedeniyle ölümler 300'lü sayılara ulaştı.
Sağlık Bakanlığı aşı sırasını 55 yaş üstüne indirdi ve bu gruptaki kişiler aşılarını almaya başladı.
Türkiye'ye toplam 30 milyon doz aşı geldi ve 55 yaş üstü aşı sırası sağlık bakanı tarafından duyurulduktan sonra hastanelerde yoğunluk oluştu.
04:56Uzmanların Değerlendirmesi: Son 24 saatte 61.149 yeni vaka görülürken 346 kişi hayatını kaybetti.
Prof. Dr. Mustafa Çetiner, vaka sayılarının düşüşe geçmesine rağmen vefat sayılarının yükseldiğini belirtti.
İstanbul'da vaka sayısı yüz bin nüfusa 89'dan 920'ye kadar yükseldi ve bu durumun 10 kat artışa eşdeğer olduğu belirtildi.
09:28Amerika'daki Durum: Amerika Birleşik Devletleri'nde aşılama konusunda günde 3,5-4 milyon doza yakın aşı yapılmakta ve 16 yaşın üzerinde herkese aşı yapılma imkanı sağlanmaktadır.
Amerika'da aşı karşıtlığı yüksek oranda görülüyor; aşı olmamış kişilerin sadece %15'i aşı olacaklarını söylüyorlar.
Demokratların olduğu eyaletlerde aşılama daha iyi gidiyorken, cumhuriyetçilerin olduğu yerlerde aşı olmak istemeyenler nedeniyle zorluklar yaşanıyor.
11:13COVID-19 Durumunun Güncel Durumu: Vaka sayıları ve ölümler yaklaşık beş-on kat azalmış durumda, hastanelerde yoğunluk oldukça azalmış ve şu anda bir sıkıntı yok.
Özellikle 65 yaş üzerindekilerin çoğu aşılandığı için huzurevlerindeki ölümler azalmış, günde 3500-4000'e ulaşan ölümler dörtyüz'lere düşmüş.
Vaka sayılarında stabil durum var, sebebi bazı insanların aşıya karşı dirençli olması.
12:02Geçmişte Alınan Tedbirler ve Gelecek Önerileri: Geçtiğimiz yıldan itibaren "tam kapanma" dedikten sonra açılma, rehavet, asker uğurlama ve partiler düzenlendiği bir dönem yaşanmış.
Şimdi tam kapanma veya ona benzer önlemler dizisi yapılması gerekiyor çünkü geçen hafta büyük bir değişiklik olmadı.
Vaka sayıları hala 60 bin bandında giderek, hafta sonları test sayısı azaldığı için düşüyormuş gibi görünüyor.
13:19Kişisel Önlemlerin Önemi: Kişisel önlemlerin maksimum düzeyde uygulanması gerekiyor: mesafe, kapalı ortamda bulunmama ve maske takma.
Virüs değişti ve bu nedenle maksimum düzeyde önlemlerin uygulanması gerekiyor.
Geçen seneki gibi evden çıkmama durumuna gitmek gerekebilir.
14:47Mevcut Tedbirlerin Yetersizliği: Mevcut tedbirlerin yetersiz olduğu görülüyor, 16-19 saatleri arasında İstanbul'da ciddi trafik oluyor.
Ramazan ayı nedeniyle iftara ulaşmak isteyenler var ve trafik sadece %2 oranında azalmış.
Kuralların daha iyi benimsenmesi ve uygulanması gerekiyor, bir senedir pandemiyle uğraşmanın yorgunluğundan dolayı bu zor olabilir.
15:35Varyant Etkisi ve Gelecek Beklentileri: Varyant etkisi ve değişen virüsün çok önemli rolü var.
Yaza doğru biraz rahatlayabileceğimiz düşünülüyor, aşıların yapılması ve açık havaya geçiş imkanı sunabilir.
Hız gerekiyor, tüm önlemlerin bir arada ve kısa sürede uygulanması gerekiyor.
16:20Toplumsal Sorunlar ve Çözümler: İnsanlara maske ve mesafe kuralları söyleyip toplu taşıma kabusuna mahkum etmek, kurallara uyma imkanı sağlamamak.
Test yaptırma imkanı ve aşı konusunda ciddi problem var.
İnsanların evine gitmek için kalabalıklara katılması çaresizlikten kaynaklanıyor, bu konuda çözüm bulunmalı.
17:51İsrail'deki Durum: İsrail aşılamada ilk sıraya gelmiş ve şu anda durumu iyi.
Geçtiğimiz yıl korona geldikten sonra toplumu aydınlatma sürecine girilmiş, bakanlar ve dini liderler haberlerde konuşmuş.
Ciddi kapanmalar yaşanmış, vakalar mahalle mahalle açıklanarak riskli bölgeler tamamen kapatılmış.
19:59Kapanma Dönemi ve Denetimler: Polis ve asker yoluyla denetimler yapılmış, hastanede çalışanlara özel kartlar verilmiş ve polis barikatları geçmek için kimlik gösterilmesi gerekiyordu.
Hafif kapanmalarda sadece işe gidişler açık olurken, polisler insanlara nereye gittiklerini ve belge göstermelerini istemiş, sebep gösteremeyenlere ceza yazılmıştı.
20:46Aşılama Süreci: Türkiye'de aşılama 65 yaş ve üstünden başlamış, ancak yaş gruplarıyla başlamak yerine öncelikle zorunlu olarak işe gitmesi gereken kişiler (sağlık çalışanları, öğretmenler) aşılanmış.
Aşılama merkezleri her mahallede kurulmuş, dini liderler kullanılarak aşı karşıtlığı azaltılmış ve 50 yaş üzerinde %90, 20-85 yaş arasında %75 oranında aşılanma başarılmış.
İsrail'de %68-70 oranında toplum bağışıklığı sağlanmış, bu da sürü bağışıklığı anlamına gelerek dışarı çıkma ve maskenin çıkarılmasının önünü açmış.
25:42Vaka Sayıları ve Kapanma Önerisi: Türkiye'de Ocak ayının ortasında günlük 5.000-10.000 vaka olmasına rağmen, aşılama sonrası vaka sayısı 91'e, ölüm sayısı 1'e düşmüştür.
İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde de benzer bir kapanma sürecinin uygulanması öneriliyor.
İftar öncesi toplu taşımadaki yoğunluk büyük bir risk oluşturduğu için, evde kalma hakkı kullanmak isteyen kişilerin sağlığını koruması için kapanma kararı alınması gerektiği vurgulanıyor.
27:37Aşı Programı ve Yaş Grupları: Ekonomik anlamda tam kapanma, insanların gündelik yaşamını sürdürebilecekleri yaşam şartlarını sağlamadan konuşulamaz.
Toplumda iki belirgin grup var: 65 yaş üstü ve gençler; gençler hastalıktan daha az korkar, daha iş odaklıdır ve para kazanmaları gerekiyor.
65 yaş üstü insanlar evlerde sıkılıp dururken, ailelerindeki gençlerle birlikte yaşayarak korunamıyorlar.
29:08Aşı Öncelikleri ve Bilim Kurulu: Hizmet sektöründe çalışanlar ve metro kullanan grupların öncelikle aşılanması düşünülebilir.
Bilim Kurulu tavsiyede bulunur, karar alıcı bir kurum değildir; tavsiyeler bakanlara ve cumhurbaşkanına sunulur.
Bilim Kurulu'nun varlığı bazen yanlış kararların meşru zemini olarak kullanılabiliyor.
31:31İstanbul'un Durumu: İstanbul, Türkiye'nin bir ikamesi gibidir; salgın burada başladı ve burada bitecek.
İstanbul'da olabildiğince az ekonomik kayıp, can kaybı ve sakatlık yaşanması gerekiyor.
Şırnak'ın risk durumu bir ay önce maviyken (düşük risk), şimdi sarıya (orta risk) dönüşmüş durumda.
34:31Aşıların Etkinliği: Sinovac aşısının ilk dozundan sonra pek bir etkisi olmadı, ikinci dozdan iki hafta sonra yaklaşık %60'lar civarında enfeksiyondan ve %80-85 civarında ağır hastalıktan koruduğu anlaşıldı.
Biontech aşısı ilk dozdan sonra da koruma başlıyor ve toplumsal bağışıklığa daha hızlı ulaşılmasını sağlıyor.
Sputnik V aşısı, Astrazeneca ve Johnson Johnson'a benzer şekilde adone vektör teknolojisini kullanıyor ve etkinlik oranı %90'lara varıyor.
39:01Sputnik Aşısı ve Aşılar Hakkında Genel Bilgi: Sputnik aşısı vektör aşısı olup farklı adenovirüs kullanıyor ve etkinliği iyi bir aşıdır.
Türkiye'de henüz vektör aşıları kullanılmamış olsa da gelirse ve kullanılırsa yerine sahip olacaktır.
Tüm aşılar kötü değil, hepsinin etkinliği gayet iyi ve yaş üstünde hastaneye yatışlarda azalma yaşanıyor.
40:02Aşı Karşıtlığı ve Tereddütler: Aşı randevusu alınıp gitmeme durumu büyük bir yazık olarak değerlendiriliyor.
Türkiye'de iki çeşit aşının olması büyük bir ümit verici durum olmasına rağmen beklenenden daha yüksek bir kararsızlık var.
Her iki aşıda Türkiye'de Fas çalışmaları yapıldı ve yan etki profilleri izlendi.
41:31Aşıların Önemi ve Yan Etki Verileri: Aşılar yapılmadığında veya randevuya gelinmediğinde, özellikle Biontech aşısında açılmış olan aşılar kullanılmayacak duruma gelebiliyor.
Altı milyonun üzerinde aşılama yapıldı, altmışaltı milyon kişiye beş bin küsür hastalanan sayısı ve yüz binde sekiz oranında düşük yan etki görülüyor.
İsrail'de yüzde seksenbeş aşılama oranıyla vaka sayılarında yüzde seksen üzeri azalma ve hastaneye yatışlarda ciddi azalma yaşanıyor.
43:53Aşı Karşıtlığındaki İrrasyonellik: Aşı karşıtlığındaki bazı iddialar (örneğin kısırlık yapma gibi) irrasyonel olarak değerlendiriliyor.
Kırk bin kişinin katıldığı klinik çalışmayı dikkate almayıp, adını bile daha önce duymamış bir İtalyanca konuşan kişinin Facebook videosunu viral hale getirmek anlaşılmıyor.
Türkiye'deki aşı karşıtlığı fanatik değil, insanların aşı konusunda yeterince ikna olmamaları ile ilgili.
46:15Aşı İkna Etme Stratejileri: Aşı ikna etme işi sadece bilim insanları ve hekimlerin değil, profesyonel iletişim uzmanları ve psikologların da katkısıyla daha etkili yapılabilir.
Aşı randevularında yüzde yirmi eksi otuz doluluk varken, yüzde seksen boş kalmakta ve olmak isteyen yüzlerce genç insan var.
İsrail'de aşı karşıtlığını nasıl aşmışlar sorusu gündeme getiriliyor.
48:27Aşı Bilinçlendirme Stratejileri: Aşı randevularında gelinmeyen kişiler nedeniyle aşıların çöpe gitmesi sorunu, mahallelerde anons yaparak ve teşvikler vererek çözülmüştür.
Gençlerin aşılanması için, sadece 80 yaş üstü aşı yapılması yerine, teşviklerle gençlerin de aşılanması sağlanmıştır.
Bilinçlendirme için ünlüler, siyasetçiler ve din adamları gibi saygı duyulan kişilerin ziyaretleri ve teşvikler verilerek toplulukların aşıya yönlendirilmesi yapılmıştır.
50:09İlaç Kullanımı ve Bilinçlendirme: Bazı vatandaşlar ilaçları kullanmak istememekte, "intihar ediyormuşum gibi ilaçları almak istemiyorum" diyerek ilaçları kullanmamaktadır.
İsrail'de ilaç aşamasında, sağlık duyan hastaneler ilaçların etkinliğine dair çalışmalar yaparak sonuçlarını topluma açıklamıştır.
İnsanların kötü duruma görüşmelerinin ve önlemlerinin en önemli etkenlerinin aşı ve ilaç olduğu gösterilmiştir.
52:45Aşı Güvensizliği ve Yanlış Algılar: Türkiye'de aşı karşıtlığı küçük bir grupta olsa da, çoğunluk aşı olmak istemeyenlerin güvensizlikten kaynaklanmaktadır.
Biontech aşısının alerjili kişilerde güvenli olduğu, Amerika'da 120 milyon kişinin aşı olmasına rağmen alerjisi olanlar arasında bile ölüm açıdan dolayı olmadığı belirtilmiştir.
Sinovac aşısı ile ilgili de güvensizlik oluşmuş, bazı hekimler ve hocalar yeni aşı olmanın ileride ne olacağı bilinmediği için tehlikeli olduğunu söylemişlerdir.
54:52İlaç Kullanımı ve Yanlış Bilgiler: Türkiye'de hala bazı yerlerde hidroksiklorokin gibi ilaçlar verilmekte, bu ilacın hiçbir işe yaramadığı ve hatta COVID-19 hastalarında ölümleri artırdığı gösterilmiştir.
İlaçlar "leblebi dağıtır gibi" insanlara verilmiş, bu nedenle insanlar kime güveneceklerini şaşırmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri'nde sadece bir tek dizi bir ilaç kullanılmakta, hafif geçiren evdeki kişilere hiçbir ilaç verilmemektedir.
56:04Varyantlar ve Aşı Etkinliği: Varyantlar iki türlü olmakta: İngiltere varyantı gibi bulaşıcılığı artıran ve Güney Afrika, Brezilya, Hindistan'daki gibi antikorlardan kaçabilen varyantlar.
Antikorlardan kaçabilen varyantlar ikinci kere enfeksiyon olma riski ve aşılardaki etkisini azaltma etkisi göstermektedir.
Aşılar varyantlara karşı da koruyucu etkileri olup, ağır hastalıktan ve ölümlerden koruyor, ancak enfekte olmayı tamamen önleyememektedir.
58:46Türkiye'de Varyantlar ve Mutasyonlar: Türkiye'de İngiliz varyantı %90 oranında bulunurken, Güney Afrika varyantının bazı mutasyonları da İngiliz varyantında görülmektedir.
Türkiye'de E484K mutasyonu bulunmakta olup, bu mutasyon hem aşılardan kaçabilen bir mutasyon hem de İngiliz varyantının diğer mutasyonlarını içerir.
Türkiye'de ne saf olarak Güney Afrika varyantı ne de saf olarak İngiliz varyantı bulunmakta, ancak farklı mutasyonların kombinasyonu ile yeni bir varyant oluşabilir.
1:01:15Aşıların Etkisi ve Varyantlar: E484K mutasyonu virüsün konfigürasyonunu değiştirerek antikorları tam olarak yakalayamamasına neden olmaktadır.
Biontech aşısı, Güney Afrika mutasyonu ile ilgili nötralize etme kapasitesinde 5-10 kat düşüş gösterse de, yine de virüsü durdurabilmektedir.
Sinovac aşısında antikor düzeyleri daha düşük olduğundan, kaçabilen virüsler karşısında koruma sağlayamamaktadır.
1:03:15Üç Doz Aşı Tartışması: COVID-19 geçirmiş kişilerin tek doz Biontech aşısı alması tavsiye edilmektedir, çünkü bu durumda bağışıklık 10-20 kat artabilmektedir.
Varyantlar büyük bir tehlike oluşturursa, bir yıl sonra üçüncü doz olarak onlara özel bir aşı yapılması uygun olabilir.
Virüsün hem hücreye girebilmesi hem de antikorlardan kaçabilmesi için sınırlı sayıda mutasyon var, bu nedenle virüsün yeni stratejiler bulması zordur.
1:04:29Varyantların Ortaya Çıkma Nedenleri: Varyantlar, virüs çoğalırken kopyalama hataları sonucu oluşmaktadır ve bazen virüsü avantaj sağlar, bazen dezavantaj.
Hindistan, Brezilya ve İngiltere'de yüksek bulaş oranları nedeniyle varyantlar ortaya çıkmıştır.
Varyantların ortaya çıkmasını engellemek için önlemlere uymak önemlidir.
1:05:53Aşı Karşıtlığı ve Aşılama oranları: Türkiye'de 65 yaş üstünün %75'i aşılanmış, %25'i aşılanmamıştır.
Sağlık çalışanlarının %86'sı aşılanmış, %14'ü aşılanmamıştır.
Hindistan, İsrail'den son olarak günde 200 bin vaka bildirmektedir.
1:08:09İsrail'in Aşılama Durumu: İsrail toplumunun %61'i aşılanmış durumdadır.
İsrail, %68'e ulaşınca sürü bağışıklığına ulaştıklarını düşündüler ve günlük vaka sayısı 190'ye indi.
İsrail'de maskeler çıkarıldı, restoranlar ve okullar açıldı, ayrıca 12-16 yaş arası için aşılar siparişi verildi.
1:09:18İsrail'de Aşı ve Koronavirüs Durumu: Türkiye'de açık alanda maskelerin çıkarılmasına rağmen, kapalı ortamlarda maskelere ve sosyal mesafeye dikkat edilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Hiçbir aşı bulaşma riskini yüzde yüz azaltmıyor; Pfizer aşısında bu oran %90'in üzerinde, İsrail'deki çalışmada ise %97'e kadar azalttığı gösterildi.
İsrail'de aşı olmadan önceki vaka sayısı Türkiye'nin nüfusa oranında çok daha yüksekken, aşılar uygulandıktan sonra vaka sayısı %91'e düşmüştür.
1:11:02İsrail'deki Aşı Pasaport Sistemi: İsrail'de aşı pasaportu, hastaneler tarafından sağlık çalışanlarına verilirken, toplumun geri kalanına sağlık bakanlığı tarafından mail adresine gönderilir.
Aşı pasaportu ile restoranlarda yemek yemek veya markette alışveriş yapabilmek için gerekli bir belge haline gelmiştir.
Aşılanma, vaka sayılarını ve ölümleri inanılmaz derecede azaltan en ideal çözüm olarak görülüyor.
1:13:41Aşı Yan Etleri ve Alerjiler: Mevsimsel alerjiler veya astım gibi alerjik rahatsızlıklara sahip kişilerin aşı olmaktan çekinmesi gerekmez; herkes aşı olabilir.
Biontech aşısında yüz binde bir oranında ciddi alerjik reaksiyon oluşabilmektedir, ancak bu aşının kendisine değil içindeki bir maddeye karşıdır.
Aşı sonrası 15-20 dakika hastanede tutulma ve herhangi bir ciddi alerjik reaksiyon durumunda hemen müdahale edilmesi gerekmektedir.
1:16:40Kanser Hastaları ve Aşı: Kanser hastalarının aşı olmasının önünde herhangi bir engel yoktur; aksine bu grup hastaların aşılanması önemlidir.
Kanser hastalarında asıl endişe, yeterince etkin bir antikor cevabının oluşamamasıdır.
Kanser hastalarında özellikle Biontech aşısının öncelikle yapılması önerilmektedir.
1:19:35Aşı Stratejileri ve Öncelikler: Dünyada ve Türkiye'de aşı stratejisi tartışması oldu: önce yoğun bakım riski olanları aşılamak mı, yoksa salgını çevirmek için hastalığı yayabilecek potansiyeli yüksek olanları mı öncelikli hale getirmek.
İstanbul gibi büyük kentlerde genç popülasyon, virüsün yayılmasında önemli rol oynayabilir ve bu nedenle bu gruplara hızlı bir öncelik verilebilir.
65 yaş üstü aşılanması mantıklıydı çünkü bu grup daha fazla yoğun bakım ihtiyacı olabilir ve daha ağır geçirebilir.
1:21:53Aşı Stratejilerinin Değişimi: Artık yaşa göre değil, meslek gruplarına göre ve insan ilişkisi yoğunluğuyla ilgili bir strateji uygulanabilir.
Şoförler, öğretmenler gibi çok fazla insanla karşılaşıp giden kişilerin aşılanmasında öncelik verilmelidir.
Her ülke farklı stratejiler uyguluyor ve bu stratejiler sürekli değiştirilerek ilerleme sağlanmaya çalışılıyor.
1:23:07Aşı Dozları ve Karışıklık: Hangi aşıyla başlandıysa o aşıyla ikinci doz da tamamlanmalı, farklı aşılarla karıştırılmamalıdır.
Geçiren kişilerin en az altı ay korundukları düşünülürken, üçüncü doza erken olunmamalıdır.
Aşılananlar bile korunmaya ve önlemlere dikkat etmek zorundadır çünkü virüs değişebilir ve aşı da değişik bir doz gerektirebilir.
1:25:45Aşı Stratejileri ve Belgeler: İlk dozda bir aşı, ikinci dozda farklı bir aşı kullanılmasının bağışıklık açısından negatif etkisi yoktur, hatta pozitif olabilir.
Sinovac ile başlayan kişilerin ikinci dozunda Biontech kullanması sakıncalı değildir, hatta iyi olabilir.
Amerika'da Biden'ın başa gelmesiyle aşı dağıtımında müthiş bir organizasyon kurulmuş, büyük eczaneler ve sağlık bölgelerinde aşılama yapılmaktadır.
1:27:43Aşı Belgeleri ve Yerli Aşı Çalışmaları: Amerika'da CDC (bulaşıcı hastalıkları önleyici kurum) tarafından verilen bir kart bulunmakta ve bu kartın gelecekte giriş çıkışlar için önemi artabilir.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kurulmasına dair karar Resmi Gazete'de yayımlandı.
Yerli aşı çalışmalarının tüm hızıyla devam ettiği ve üç alternatifin Türkiye için iyi olacağı belirtilmiştir.
1:30:33Türkiye'de Aşı Çalışmaları: Türkiye'de geliştirilen aşının, virüsün bütün proteinlerini içeren, subnit adı verilen teknolojik olarak hazırlanan bir aşı olduğu belirtiliyor.
Türkiye'de toplam onsekiz tane aşı çalışması yürüyor ve bunlardan biri faz bir aşamasına girmiş durumda.
Türkiye'nin kendi aşısını yapması hem ekonomik hem teknolojik açıdan büyük önem taşıyor ve bunun için bilime yatırım yapılması gerekiyor.
1:34:01Aşı Çalışmalarının Geleceği: Aşı çalışmalarının umut verici olmasına rağmen, iyi dizayn edilmiş bir faz üç çalışmasının ve akademik bir dergide yayınlanması gerekiyor.
Aşıların onaylanması için İlaç ve Tıbbi Cihaz Türkiye'de onayı verecek merkez tarafından onaylanması gerekiyor.
1:34:4623 Nisan ve Bayram Tatilinde Kapanma Olasılığı: 23 Nisan'dan başlayan bir süreçte, bayrama kadar da olabilecek bir aylık kapanma olabileceği düşünülüyor.
Sayılarda bariz bir düşüş olmadığı için, 23 Nisan-17 Mayıs arasında bir kapanma kararı alınabilir.
Bayram tatilinde çocuklar online dersler aldı, aileler otellere gitmek istiyor ve bu durum virüs bulaşımında küçük de olsa bir etkisi olabilir.
1:36:13Salgın Sürecindeki Psikolojik Etkiler: Hastalara bakılan kişilerin psikolojik durumu çok yıpratıcı bir dönem geçirdiği için zorlanıyor.
Sağlık çalışanları, kural koyucular ve denetleyen kişilerin başta uyması gerekiyor, aksi takdirde insanlardaki adalet duygusu zedeleniyor.
Amerika'da Trump döneminde virüsün varlığı bile soru işaretiydi, ancak son zamanlarda durum daha iyi hale geldi.
1:38:34Amerika'daki Aşı Çalışmaları ve Durum: Amerika'da Trump dahil olmak üzere insanlara büyük maddi destek verildi, trilyonlarca dolar harcandı.
Amerika'da hastanelerde durum oldukça stabil, yoğun bakımlarda yerler boş ve genelde beş-altı hasta bulunuyor.
Amerika Birleşik Devletleri'nde aşılanmaya rağmen günde kırk-elli bin vaka çıkıyor ve bu durum bir süre daha devam edecek.
1:41:31COVID-19 Dalgalanmaları ve Sağlık Sistemi: İkinci dalga Kasım-Aralık aylarında çok endişe vericiydi ve şimdi üçüncü dalgada hasta sayıları tekrar artıyor.
Marmara Bölgesi, özellikle İstanbul'da hasta sayıları çok fazla, Kocaeli'de ise yoğun bakımlar dolu olmasına rağmen alamayacak durumda değil.
COVID-19 servisleri tekrar açılması ve yoğun bakımda yatak sayısı artırılması gerekiyor, ancak bu durum diğer hastalar için ayrılan yoğun bakım alanlarını azaltıyor.
1:42:29Sağlık Sisteminin Baskısı: Tüm branşlardaki hekimler görev dönüşümlü olarak COVID-19 servislerinde çalışıyor ve servis sayısı hasta sayısına göre artıyor.
Diğer hastalıkların ameliyatları erteleniyor, bu büyük bir sağlık sistemini baskı altına alacak bir dönem oluşturuyor.
Yoğun bakım yatak sayısını azaltmak ve yoğun bakıma gidecek hasta sayısını azaltmak önemli, çünkü bazı hastalar üç ay, hatta altı ay yatağa düşebiliyor.
1:44:32Aşı ve Test Sayıları: Test sayıları son derece önemli, Almanya ve İngiltere günde bir buçuk milyon test yapıyorken, biz üçyüz bin-dörtyüz bin test yapıyoruz.
İngiltere'de herhangi bir vatandaş haftada iki kere ücretsiz test alabiliyor.
Özellikle büyük şehirlerde yüksek sayıda test yapılması salgının kontrol edilmesi açısından çok önemli.
1:45:32Son Mesajlar: İnsanlar karamsarlığa kapılmamalı, aşılarla bu beladan kesinlikle kurtulabileceğimiz net bir konu.
Şu anda durum çok acil, günler ve saatler önemlidir.
Herkesin korunma önlemlerini ve aşıyı hızla yapması gerekiyor, aksi takdirde gelecek günleri ertelemiş olacağız.

Gün Biterken: Koronavirüs Analizi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir