Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Profesör Dr. Banu Açıkalan ile yapılan bilgilendirici bir röportajdır. Sunucu, Profesör Dr. Açıkalan'a göz kuruluğu sendromu hakkında kapsamlı sorular sormaktadır.
- Röportajda gözyaşının yapısı ve işlevi, göz kuruluğu sendromunun nedenleri, risk faktörleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve tedavi yaklaşımları detaylı olarak anlatılmaktadır. Video, kuru gözün çok faktöriyel bir hastalık olduğunu, yaşla birlikte arttığını ve özellikle kadınlar arasında daha sık görüldüğünü vurgulamaktadır.
- Programda ayrıca kontakt lens kullanımı, menopoz sonrası hormonal değişiklikler, belirli ilaçların yan etkileri, sistemik hastalıklar ve punktum tıkanması gibi konular da ele alınmaktadır. Profesör Dr. Açıkalan, kuru gözün ciddi bir ekonomik yük oluşturduğunu ve düzenli kontrollerin önemini vurgulamaktadır. Video, izleyicilerden gelen soruların yanıtlanması ve sokağa çıkma, vatandaşların görüşlerini dinleme bölümleriyle zenginleştirilmiştir.
- 00:10Göz Kırpma ve Gözyaşı
- Göz kırpmak gözlerimizi kayganlaştırmayı ve nemlendirmeye yardımcı olur, böylece kuruluk hissetmeyiz.
- Gözyaşı, gözümüzün çeşitli bezleri tarafından 24 saat sürekli üretilen bir salgıdır ve günde 300 mililitre kadar üretimi vardır.
- Gözyaşı, kornea ve konjonktiva dokusunun sağlığı için gerekli olup, göz kapağı ile bu dokular arasında sürtünmeyi önler.
- 02:45Gözyaşının Önemi
- Gözyaşı içerisinde laktoferrin, lizozom, immünglobulin gibi maddeler bulunur ve bu maddeler gözümüze giren bakteri, virüs, mantar gibi enfeksiyon oluşturabilecek maddelere karşı antibakteriyel etki gösterir.
- Gözümüze yabancı cisim kaçtığında gözyaşı hemen sulanır ve bu yabancı cisim dışarı atılır.
- Gözyaşı, gözümüzde sürekli giren alerjenleri (polenler, tozlar, akarlar) temizleyerek dışa atılımını sağlar.
- 03:42Göz Kuruluğu Sendromu
- Göz kuruluğu genetik bir hastalık değil, çok faktöriyel bir hastalıktır ve gözyaşı miktarı az veya gözyaşının yapısı bozuk olabilir.
- Gözyaşının üç tabakası vardır: dışta olan yağlı tabaka, orta bölümde yerleşen sıvı tabaka ve içte olan müsin tabakası.
- Müsin tabakası gözyaşının korneaya yapışmasını ve gözden uzaklaşmamasını sağlar, aküs tabaka göz nemlendirir, libit tabaka ise gözyaşının buharlaşmasına engel olur.
- 04:54Göz Kuruluğunun Nedenleri ve Önlemleri
- Teknolojinin gelişmesiyle bilgisayarlar, laptoplar ve telefonlara çok dikkatli bakmak sebebiyle gözyaşı kırpma sayısında düşüş olmaktadır.
- Bilgisayar kullananlara göz kırpmayı unutmamaları, ortamın nemine dikkat etmeleri ve üç saatten daha uzun süre bilgisayar başında kalmamaları önerilmektedir.
- Bilgisayar ekranının 30 santim uzaklıkta ve göz yüzeyinden 15 santim daha aşağıda olması, ortam nemini düzeltmesi tavsiye edilmektedir.
- 06:40Beslenme ve Göz Kuruluğu
- Kuru gözle beslenme çok önemlidir; sıvı içeren beslenmeye dikkat edilmeli, kafein içeren içeceklerden uzak durulmalı ve alkol alımı minimuma indirilmelidir.
- Omega-3 ve omega-6 yağlarının vücutta oranı önemlidir; omega-3'ün her zaman omega-6'dan fazla olması gerekir.
- Omega-3 balık ve balık yağında, keten tohumunda bulunurken, omega-6 yağ ayçiçek yağı, mısırözü yağı ve pamuk yağı gibi ürünlerde yer alır.
- 08:25Göz Kuruluğunun Yaygınlığı
- Kurugöz, buharlaşma çok önemli olduğu için sıcak ortamda yaşayan insanlarda daha fazla görülür.
- Klimalı ortamlarda, kapalı ortamlarda çalışan kişilerde kurugöz daha fazla görülmektedir.
- Kurugöz gittikçe oran olarak artan bir hastalıktır; polikliniklerde gelen hastaların neredeyse üçte biri kurugöz hastasıdır ve yaşla birlikte artmaktadır.
- 09:07Kurugözün Nedenleri
- Kadınlarda özellikle menopoz sonrası hormonal değişikliklere bağlı olarak kurugöz daha fazla görülür.
- Ağrı kesiciler (özellikle ibf maddesi içerenler), antihistaminikler, diüretikler, beta blokerler ve sivilce tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kurugöz yapabilir.
- Kurugözü yapan sistemik hastalıklardan biri olan Sjögren sendromunda ağız kuruluğu ve gözyaşı azalması görülür, bu otoimmün bir hastalık olup vücut kendi kendine tükürük bezlerine karşı savaş açar.
- 12:25Kurugözün Belirtileri ve Risk Faktörleri
- Kurugöz hastalığının en önemli bulgularından biri yanma, batma, yabancı cisim hissi, ışığa bakamama ve görme netliğinin tam oluşmaması gibi şikayetlerdir.
- Diyabet hastalarında kuru göz daha fazla görülür çünkü nöropati nedeniyle gözyaşı yapımı düşer ve kirpik diplerinde blefarit (enfeksiyon) daha fazla görülür.
- Kurugöz migren hastalığını tetikleyebilir, bu nedenle migren olan hastalarda göz doktoruna görünmesi faydalıdır.
- 15:09Kontakt Lensler ve Kurugöz
- Kontakt lensler korneanın duyarlılığını azaltarak gözyaşının yapımını düşürür ve kapaklarda lipit tabakasını yapan kanallarda sıkıntılar yaratır.
- Kirpik dibinde demodeks adı verilen bir parazit, kontakt lens kullananlarda daha fazla görülür ve kurugöze katkı yapan bir faktördür.
- 15:43Kontakt Lens Kullanımı ve Önemi
- Kontakt lens alırken mutlaka bir göz uzmanının muayenesinden geçmek gerekiyor, çünkü kuru gözü, okul yüzey hastalığı veya alerji gibi kontakt lens kullanmasına engel olan durumlar incelenmelidir.
- Kontakt lens göz doktoru tarafından takılıp uygun çapta ve yarıçapta verilmelidir; çok sıkı veya çok gevşek olmamalıdır.
- Kontakt lenslerin bedenleri vardır ve hastaya uygun beden seçilmelidir, aksi takdirde gözyaşı dağılamaz veya lens oynayabilir, bu da görme netliğini bozabilir ve kuru göze sebep olabilir.
- 17:33Kontakt Lens Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kontakt lens kullanmak önemli çünkü yabancı bir malzeme gözün önüne konulur ve enfeksiyon riskini artırır.
- Gece yatarken lenslerin çıkarılması tavsiye edilir, ancak teknoloji ilerlediği için gözde daha uzun süre kalabilen lensler de mevcuttur.
- Lenslerin temizliğine dikkat edilmeli, el temizliği önemlidir ve kullanılan solüsyonlar belirli yerlerden alınmalıdır.
- 18:44Kontakt Lens Kullanımında Riskler
- Kirli ellerle lens takmamak ve havuza, denize kontakt lensle girmemek gerekiyor çünkü enfeksiyon riski yüksektir.
- Enfeksiyon korneaya gelirse şeffaf tabakada lekeler kalabilir ve bu ciddi görme düşüklüğüne sebep olabilir.
- Kontakt lens kullanımı basit bir şey değildir, mutlaka göz doktoru muayenesi ile verilmeli ve muayeneler sıklıkla yapılmalıdır.
- 19:23Göz Kuruluğu ve Tedavi
- Göz kuruluğu olan kişilerin mutlaka göz doktoruna gitmeleri gerekiyor çünkü kurugöz ileri evrelere geldiğinde görmeyi kalıcı olarak etkileyebilecek hastalıklara sebep olabilir.
- Kurugöz, alerji, bilefarite (kirpik iltihabı) gibi hastalıklarla eş benzer şikayetlerde bulunabilir ve bu hastalıklar bir araya gelip birlikte tedavi gerektirebilir.
- Kurugöz'ün ilk evrelerinde göz daha fazla gözyaşı yapımına gidebilir veya gözyaşının atılamaması olabilir, bu durumda göz doktoruna gidilmesi önerilir.
- 21:51Muayene Öncesi ve Testler
- Muayeneden önce hastanın beslenmesine dikkat etmesi, sıvı alımını artırması ve ortamın nemini artırarak göz kırpmayı hatırlaması gerekiyor.
- Kurugözün tanısı çok zor olduğu için altın standart bir test yoktur, ancak gözyaşı miktarı, gözyaşı menisküsü kalitesi, gözyaşı kırılma zamanı testi gibi çeşitli testler yapılır.
- Epitel hücreleri boyayarak bozulan hücrelerin tespit edilmesi ve şişirme testi gibi yöntemlerle göz kapağının ıslanma seviyeleri ölçülür.
- 23:37Kuru Göz Tedavisi Yöntemleri
- Hafif evrede kuru göz tedavisinde semptomatik tedavi önerilir: beslenmeye dikkat etmek, bol sıvı almak, ortamın nemini ayarlamak, güneş gözlüğü takmak ve sıcak ortamlarda bulunmamak.
- Göz damlaları semptomatik tedavide kullanılır, ancak doğal gözyaşına eşdeğer değildir çünkü doğal gözyaşında immünglobulin, alatofin ve lizozim gibi antibakteriyel maddeler bulunurken, yapay gözyaşlarında sadece nemlendirici maddeler vardır.
- Kuru göz tedavisi kısa süreli veya uzun süreli olabilir; kısa süreli tedavilerde şişe şeklinde gözyaşları, uzun süreli tedavilerde ise koruyucu maddeler içermeyen, günlük kullanılan, kırılan ve atılan gözyaşı preparatları tercih edilmelidir.
- 25:11Göz Damlalarının Kullanımı ve Yan Etkileri
- Göz damlalarının sıklığı kuru gözün ağırlığına göre hekim tarafından belirlenir ve günde üç veya beş defa kullanılabilir.
- Koruyucu maddeler içeren günlük kullanılan damlaların uzun süreli kullanımı kuru göze sebebiyet verebilir çünkü göz yüzeyindeki hücreleri öldürmeye başlar.
- Basit damlalarla başa çıkılamadığında omega-3 takviyesi, omega-3 içeren gözyaşı preparatları veya siklosporin A gibi immün spresif damlalar kullanılabilir.
- 26:09Diğer Tedavi Yöntemleri
- Burnun içindeki mukozayı uyararak gözyaşı yapımını artıran özel aletler kullanılabilir.
- Kirpik dibi iltihabı (blefarite) tedavi edilebilir ve kirpik diplerindeki bezlerde problem varsa sıcak pansuman ve masaj önerilebilir.
- Sıcak pansuman, lipit bezlerinin ucundaki donmuş yağ pıhtılarını eriterek kanalın boşalmasını sağlayabilir.
- 28:00Gözyaşı Bezi ve Masaj
- Gözümüzde gözyaşını üreten birçok bez vardır, ancak ana gözyaşı bezimiz gözün üst ve dış tabakasında yer alır.
- Kapak kenarlarındaki yağ benzeri mavi bezlere masaj yapılmalıdır.
- Alt kapakta üste doğru, üst kapakta da aşağı doğru hafif masajlar kanalların boşalmasını sağlayacaktır.
- 28:44Göz Kuruluğu Tedavisi Yöntemleri
- Göz kuruluğu tedavisinde punktum tıkanması yöntemi kullanılır; bu, gözyaşının gözde daha fazla kalması için gözün iç kısmındaki delikten burna dökülmesini engelleyen bir yöntemdir.
- Punktum tıkanması için geçici ve kalıcı tıkaçlar kullanılır; öncelikle geçici tıkaçlarla başlanır ve fayda görüldüğünde kalıcı tıkaçlar uygulanabilir.
- Tıkaçlar implantasyon aletiyle punktum deliğine yerleştirilir ve gözyaşı kanalını kapatarak gözyaşının gözde kalmasını sağlar.
- 30:13Göz Kuruluğunun Önemi ve Tedavi Sonrası Takip
- Göz kuruluğu tedavisinde düzenli kontroller çok önemlidir çünkü hastalığın iyi cevap verip vermediği ve şikayetlerin geçip geçmediği kontrol edilmelidir.
- Göz kuruluğu ciddi bir ekonomik yük getirir çünkü kişiyi mutsuz eder, hayat standartını düşürür ve iş hayatında başarısızlık yaratır.
- Göz kuruluğu tedavisinde kullanılan damlalar da ciddi bir ekonomik yük oluşturur.
- 30:56Göz Kuruluğu ve Cerrahi Ameliyatlar
- Göz kuruluğu, özellikle lazer cerrahileri (miyop, astigmat ve hipermetrop düzeltmesi) ve katarakt cerrahisi gibi cerrahi işlemlerden sonra tetiklenebilir.
- Katarakt ameliyatı öncesi kurugöz tedavi edilmelidir çünkü ameliyat sırasında kullanılan mikroskop ışığı, batikon ve blefarosa gibi malzemeler gözyaşı üreten hücrelere zarar verir.
- Ameliyat sırasında yapılan kesiler de kurugözü tetikleyebilir, bu nedenle katarakt ameliyatı öncesi kurugöz iyi irdelenmeli ve tedavi edilmelidir.
- 32:18Kontakt Lens Kullanımı ve Alerji
- Kontakt lens kullanan bir kişi, göz beyazının kızardığı durumda muhtemelen kontakt lens alerjisi yapmaktadır.
- Alerjik yapısı olan kişilerin kontakt lens kullanması genel olarak uygun değildir.
- Hafif alerjisi olan kişilerin kontakt lens kullanması durumunda çok iyi takip edilmesi gerekir.
- 33:33Göz Seyirme ve Nedenleri
- Göz seyirmesi genellikle stres, uykusuzluk ve yorgunlukta görülen bir durumdur.
- Seyirme şikayetinde iyi uyumak, yorgun olmamak ve stresten uzak durmak önemlidir.
- Seyirme dışında başka şikayetler de varsa mutlaka göz doktoruna gitmek gerekir.