Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İyilik İçimize Derneği'nin her hafta gerçekleştirdiği canlı yayınlarından biridir. Sunucu, Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Uzmanı Doçent Doktor Mehmet Tanrısev ile evde diyaliz konusunu ele almaktadır.
- Yayın, evde diyalizin kimler tarafından yapılabileceği, nasıl yapıldığı, eğitim süreci ve avantajları hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Program iki ana bölümden oluşmaktadır: ilk bölümde periton diyaliz ve ev hemodiyaliz yöntemleri, ikinci bölümde ise evde diyaliz yapabilmek için evin fiziki şartları, ücret konusu ve nakil süreci gibi teknik konular ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca evde diyalizin diyaliz merkezlerinde yapılan diyalizden farkları, hastaların yaşam kalitesini artırdığı, pandemi döneminde COVID-19 hastalarının korunması açısından önemi, diyet kontrolünün gerekliliği ve hastaların psikolojik durumları gibi konular da detaylı olarak açıklanmaktadır. Program sonunda, Ocak ayı itibariyle nakil hastaları ve donör aileleriyle gerçek yaşam öykülerini paylaşacakları yeni bir konseptle yayın yapmaya devam edeceklerini duyuruyorlar.
- Giriş ve Konuk Tanıtımı
- İyilik İçimize Derneği her hafta gerçekleştirdiği canlı yayınlarla izleyicilerle buluşuyor.
- Bu hafta konuk, Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Uzmanı Doçent Doktor Mehmet Tanrısev.
- Yayın, evde diyaliz, periton diyaliz, hemodiyaliz ve evdeki diyaliz süreçlerinde yaşananlar hakkında bilgi verecek.
- 02:22Evde Diyaliz Kimler Yapabilir
- Evde diyaliz, yıllardır yapılan bir uygulama olup öncelikle periton diyaliz ile başlamıştır.
- Evde diyaliz için fiziksel kapasite, mental ve psikolojik durum, eğitim alabilme durumu önemlidir.
- Hastanın görme yetisi olması, okuma yazma ve anlama becerisi gereklidir.
- 05:50Evde Diyaliz Nasıl Yapılır
- Evde diyaliz, periton diyaliz veya hemodiyaliz şeklinde yapılabilir.
- Periton diyaliz, karın içine takılan kateter vasıtasıyla su değişimleri yaparak uygulanır.
- Hemodiyaliz, hastanın kendisinin öğrenip yapması veya yanında bir insanın öğretip yaptırması şeklinde uygulanabilir.
- 08:58Evde Diyaliz Eğitimi ve Yaşam Kalitesi
- Evde diyaliz konusunda üniversite hastanelerinde ve bazı özel hastanelerde eğitim alınabilir.
- Eğitim için nefrolog ve deneyimli hemşire olması gerekir.
- Evde diyaliz, diyaliz merkezlerine yapılan diyalizden daha fazla zaman özgürlüğü sağlar ve yaşam kalitesini artırabilir.
- 13:16Ses Sorunu Çözümü
- Yayında ses kesintileri yaşanıyor ve bu sorun için hocanın tekrar davet edilmesi planlanıyor.
- Hoca WiFi bağlantısına geçerek ses sorununu çözmeye çalışıyor.
- Ses sorunu çözüldükten sonra yayına devam ediliyor.
- 15:07Evde ve Diyaliz Merkezinde Diyalizin Farkları
- Evde yapılan diyaliz, merkezde yapılan diyalizden daha uzun süreye (sekiz saat) yayılıp daha yavaş yapıldığı için hastanın genel durumu daha iyi oluyor.
- Merkezde diyalize giren hastaların en büyük sıkıntısı diyaliz sonrası büyük yorgunluklardır.
- Evde yapılan diyalizde vücudumuzdaki değişiklikler daha fizyolojik boyutlarda oluyor, üreniz daha yavaş düşüyor ve tuz dengesi daha yavaş değişiyor.
- 16:50Evde Diyalizin Avantajları
- Evde yapılan diyalizde daha fazla toksin temizlendiği için damarlar ve kemikler daha iyi oluyor.
- Evde diyaliz yöntemi senelerdir denenen ve iyi olduğu görüldüğü için tavsiye edilen bir yöntemdir.
- Evde diyaliz yapabilmek için hasta motive edilmeli ve ilgili personelle çalışmalıdır.
- 18:35Evde Diyaliz ve Böbrek Nakli Karşılaştırması
- Sekiz saatlik üç seans olan hastanın sağkalım sürelerinin kadavra nakline yakın olduğuna dair istatistikler vardır.
- Böbrek nakli diğer yöntemlerden daha iyi olmasına rağmen, hastanın tercihi olabilir.
- Haftada üç kez sekiz saat diyaliz yapmak, bir gün sadece diğeri işlemi yapmak ve çalışan bir greftin olması hayat kalitesi açısından karşılaştırılamaz.
- 20:04Evde Diyaliz Eğitimi
- Evde diyaliz konusunda eğitimde organ nakli, diyet, periton diyaliz ve hemodiyaliz yöntemleri anlatılıyor.
- Periton diyaliz için kateter karına yerleştiriliyor ve hasta hemşireler tarafından eğitiliyor.
- Hemodiyaliz için hastaya damar yolu hazırlanıyor, fistül açtırılıyor ve yaklaşık iki ay sonra hasta kendisi makinesini setleyip iğnesini takabiliyor.
- 23:31Evde Diyaliz ve Su Sistemi
- Evde diyalizde minyatür temizleme sistemi kuruluyor, büyük merkezlerdeki kadar ayrıntılı olmasa da yeterli oluyor.
- Merkezlerde seansında 180-200 litreye kadar su tüketiliyor, ev ortamında ise şebeke suyu kullanılıyor.
- Evde yapılan diyalizde diyetiz yetersiz olarak görülmediği, hastaların daha iyi sıvı çektiği ve kemik hastalıkları kontrol edildiği belirtiliyor.
- 26:48Periton Diyaliz Yöntemleri
- Periton diyalizi iki ana yöntemle yapılır: aletli periton diyalizi ve sürekli ayaktan periton diyalizi.
- Hastaya yapılan periton eşitleme testi ile hangi yöntemin uygun olduğu belirlenir.
- Aletli periton diyalizi genellikle gece yatarken hasta kendini bağlar ve sabaha kadar gider, 8-12 saat sürer.
- 27:33Periton Diyaliz Süreleri ve Zorluklar
- Klasik yöntem olan sürekli ayaktan periton diyalizi en az 4-6 saat, ortalama 6 saatte bir doldur-boşalt şeklinde 24 saatte bir yapılır.
- Periton diyalizi sırasında hastalarda bıkkınlık yaşanabilir, bu durum en çok görülen sorunlardan biridir.
- Nefrologlar hastaya hangi yöntemin daha uygun olabileceğini belirleyebilir ve yönlendirebilir.
- 29:07Periton Diyaliz Seçim Kriterleri
- Ciddi kalp yetmezliği olan hastalarda periton diyalizi daha iyi olabilir çünkü hemodiyalizde kalp sıkıntısı geçirme ihtimali vardır.
- İdrarının kesilmesini istemeyen hastalarda periton diyaliz daha uygun görülebilir.
- Yakın zamanda nakil olma olasılığı olan hastalarda da periton diyaliz tercih edilebilir.
- 30:00Periton Diyaliz Temizleme Oranı
- Periton diyalizde su pompası yaklaşık 350 civarında tutulur, daha az kan akımı ve su akımı kullanılır.
- Periton diyalizi difüzyon yöntemiyle çalışır; kan tarafındaki üre su tarafına geçirmeye çalışılır.
- Daha yavaş temizleme, çevre dokulardan gelen toksinleri yavaş yavaş kanaya geçirerek daha iyi temizleme sağlar.
- 33:12Ev Diyalizinde İlaç Kullanımı
- Ev diyalizine geçildiğinde tansiyon ilaçları, hemoglobin kontrolü için ilaçlar ve fosfor bağlayıcıları gibi bazı ilaçlar kesilebilir.
- Ev diyalizine geçildiğinde ilaçlardan tamamen kurtulunacağı anlamına gelmez, takip eden doktor tedavileri programlayabilir.
- Ev diyalizinde kullanılan ilaçlar, hastanın durumuna göre değerlendirilerek azaltılabilir veya kesilebilir.
- 34:44Ev Diyalizinde Takip ve Kontrol
- Ev diyalizinde hastalar her ay başında evlerinden numunelerini aldırarak gelirler ve tahlillerini yaptırırlar.
- Hastalar ayda bir kez görülür ve hemşireler ve doktorlar sürekli telefonla iletişim kurabilirler.
- Ev diyalizinde hastaların ev ortamları da ziyaret edilir ve takipler hem periton diyalizde, hem emodide, hem evde hem hastanede yapılır.
- 36:13Ev Diyalizinin Avantajları
- Ev diyalizinin en büyük avantajı pandemi döneminde merkez diyaliz yapan hastaların COVID-19'a yakalanması ve tedavi düzenlerinin bozulmasıdır.
- Ev diyalizinde hastalar daha rahat, özgür yaşayabilir, daha iyi yiyip içebilir ve diyet kısıtlamaları olmadan hayatını sürdürebilir.
- Periton diyaliz hastaları haç görevi, umre ziyareti gibi seyahatleri rahatlıkla yapabilir ve dünyanın her yerinde ilaçlarını temin ederek tedavi olabilir.
- 39:03Hemodiyaliz Sürecinin Avantajları
- Hemodiyaliz merkezlerine giderken veya servise giderken yol yorgunluğu gibi bir avantaj bulunuyor.
- Bazı hastalar araç tutarak hemodiyaliz merkezine gitmeyi tercih ediyor.
- 39:50Diyaliz Süresinin Uzunluğu ve Etkileri
- Böbrekler 24 saat çalışıyor ve vücudumuzdaki üre, toksin üretimi ara vermiyor.
- Uzun aralıklı diyaliz (örneğin pazartesi-çarşamba, cuma) sonrası vücudunuzdaki toksinler en yüksek seviyeye çıkıyor ve diyaliz sırasında hızlıca düşürülüyor.
- Hemodiyaliz hastalarının en fazla pazar ve pazartesi günleri kaybediliyor çünkü en uzun aralık bu iki gün.
- 41:48Gece Diyaliz Deneyimi
- Fransa'da özel merkezlerde gece diyaliz (gece diğer izi) uygulaması yapılmış ve en iyi yaşam beklentisi ve hayat kalitesi bu hastalarda görülmüş.
- Gece diyaliz uygulaması, doktor, hemşire ve servis giderleri nedeniyle ve SGK'nın gece ve gündüz aynı ücreti ödediği için kurumlar tarafından bırakılmış.
- 43:04Kendi Kendine İğne Batırma
- Bazı hastalar kan alınmasından korktuğu için kendilerine iğne batırma konusunda zorluklar yaşıyor.
- Bazı hastalar önce kan iğnesini kendilerine yaptırmış, sonra beraber girmişler ve iğnenin bir kısmını tutturmuşlar.
- Özellikle genç, üretken, nakil ihtimali olmayan hastalara bu teklif ediliyor.
- 45:11Hemodiyaliz Hastalarının Yurtdışı Gezisi
- Periton diyaliz hastaları yurtdışı gezisine rahatlıkla gidebilir çünkü periton diyaliz solüsyonları dünyanın her yerinde bulunuyor.
- Hemodiyaliz hastaları için gittiği ülkede sağlık kurumlarının anlaşması gerekiyor.
- Türkiye'de SGK uygulamasına göre hemodiyaliz çoğu ülkeden çok daha ucuz.
- 47:25Az Sıvı ile Gitmenin Avantajları
- Sıvı fazlalığından ziyade diyette kontrol bozukluğu var; şeker hastası olup şeker kontrolü iyi değilse veya fazla tuz tüketilirse susuzluk hissi artıyor.
- Diyet kontrollü yapıldığında susulmuyor ve fazla sıvı alınmıyor.
- Fazla sıvı alındığında ödem oluşuyor, damarlara ve kalbe yük oluyor, tansiyon düşüşleri ve kalp krizi riski artıyor.
- 49:35Evde Diyalizin Güvenliği
- Evde diyaliz yapabilecek kişiye vermek gerekir; eğitimine verilecek, makineyi setleyecek ve ayarlayacak.
- Evde diyaliz daha yavaş olduğu için acil durumlar pek gerçekleşmiyor.
- Evde diyalizde damar yolunun çıkma ihtimali var ve makinelerde hava alarmı, kan alarmı gibi uyarı sistemleri bulunuyor.
- Acil durumlarda 112 aranması öneriliyor, hemodiyaliz merkezinde de müdahale ediliyor ve hastayı acil servise yönlendiriyorlar.
- 54:25Evde Diyaliz Konusunun Devamı
- Yayının süresi bitmek üzere olduğu için "Evde Diyaliz" konusuna ikinci bölüm olarak devam edilecek.
- Birinci bölümde periton ve ev hemodiyalizi, avantajları, eğitimleri ve evde diyalizin güvenliği konuları ele alındı.
- Ev diyaliz konusunda seçilen hastalar nedeniyle bugüne kadar acil durum yaşanmadığı ve hastaların ciddi bir eğitimden geçtikten sonra ev diyaliz konusuna yönlendirildiği belirtildi.
- 55:46Yurt Dışına Çıkışlar ve Diyaliz
- Periton diyalizi olan hastaların yurtdışına çıkışında sıkıntı yaşanmayacağı, periton diyaliz sıvılarının ve ilaçlarının dünyanın her yerinde bulunabildiği belirtildi.
- Hemodiyaliz konusunda Türkiye'de birçok dünya ülkesinden düşük ücretler olduğu, ancak farklı bir ülkeye gittiğimizde hemodiyaliz konusunda sıkıntı olabileceğini vurguladı.
- Hemodiyaliz hastalarının seyahat etmeden önce diyaliz olabilecek merkezlerin varlığını kontrol etmeleri gerektiği belirtildi.
- 58:34Yayının Geleceği
- Yılbaşı itibariyle farklı bir konseptle yayın yapmaya devam edileceği, nakil hastaları ve donör hastalarla yayınlar yapılacağı belirtildi.
- Beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerin aileleri, organ bağışına onay veren ailelerin gerçek yaşam öyküleri paylaşılacağı belirtildi.
- İzleyicilerin kendileri veya yakınları organ nakli ve bağışı konusunda yaşadıkları süreçleri paylaşmak isteyenlerin derneğe ulaşabilecekleri duyuruldu.
- 1:02:16Evde Diyaliz İçin Gerekli Şartlar
- Evde diyaliz olabilmek için evin belli bir büyüklüğü olması gerektiği ve evin uygunluğunu nasıl tespit edebileceğimiz konuları ele alınacak.
- Evde diyaliz için ekstra ücret ödenmesi gerektiği ve bu ücretin ne kadar olduğu konusu konuşulacak.
- Evde diyaliz için nakil konusu ve nasıl başvurulabileceği, bununla ilgili süreçler son bölümde ele alınacak.
- 1:05:58Evde Diyaliz Hakkında Bilgiler
- Evde diyaliz yaparken diğer diyaliz merkezinden vazgeçmek zorunlu değildir, hasta istemezse veya doktor/hemşire hastanın iyi yapmadığını düşünürse ev diyalizini geri çekebilir.
- Evde diyaliz için baştan seçim kriterlerini net görmek ve hastayı iyi tanımak önemlidir, eğitim süreci (2-3 ay) bu amaçla faydalıdır.
- Evde diyaliz yapabilmek için ev ziyareti yapılması önerilir, su sistemi, elektrik sistemi ve alan sorunları değerlendirilmelidir.
- 1:08:42Evde Diyaliz ve Organ Nakli
- Periton diyalizinde hiçbir şekilde ücret söz konusu değildir.
- Evde diyaliz yaparken böbrek nakli olabilir ve daha iyi olur çünkü hasta daha hazır vaziyette olduğu için reddedilmez.
- Organ nakline hazır bulunmuşluk açısından evde yapılan uygulamalar en iyi uygulamalardır.
- 1:09:49Evde Diyaliz Başvurusu
- Evde diyaliz için özel merkezler, eğitim hastaneleri ve üniversite hastanelerine başvurulabilir.
- Eskiden SGK ödemesi yokken çalışma nedeniyle yapılabiliyordu, ancak şimdi SGK ödemesi de mevcuttur.
- 1:10:44Aşılar Hakkında Bilgiler
- Diyaliz hastaları pandemi öncesi de zatürre aşısı yaptırıyor ve grip mevsimine girmeden önce rutin grip aşıları yaptırılıyor.
- COVID aşısı için menşei önemli değil, aşının etkinliği ve yarattığı etki çok önemlidir.
- Çin'in kullandığı aşı yöntemi (zayıflatılmış virüs yöntemi) yıllardır kullanılan bir yöntemdir ve güvenle yapılabilir.
- 1:15:19Yayının Kapanışı
- Programda Kolum Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Uzmanı Doçent Doktor Mehmet Tanrı Sevdi ile evde diyaliz konusu konuşturulmuştur.
- Yayının yaklaşık bir saat on dakika sürdüğü belirtilmiştir.
- Program sonunda izleyicilere sağlık dolu günler dilenmiş ve 2021'de daha güzel ve sağlıklı günlerde bir araya gelme umudu ifade edilmiştir.