Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programında sunucu ve Üsküdar Üniversitesi Efebey Hastanesi'nde nöroloji uzmanı olarak çalışan Profesör Doktor Sultan Tarlacı arasında geçen kapsamlı bir röportajdır. Sultan Tarlacı Hoca aynı zamanda bir yazar olarak da bilinmektedir.
- Program, epilepsi hastalığının tanımı, türleri, nedenleri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Video, epilepsinin 50 farklı tipi olduğunu, Türkiye'de yaklaşık 700-800 bin hastası bulunduğunu ve hastalığın nadir olmadığını açıklayarak başlamakta, ardından nöbetlerin çeşitleri, nedenleri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri (ilaç tedavisi, ameliyat, beyin pili kullanımı) hakkında bilgiler vermektedir.
- Programda ayrıca epilepsi hastalarının iş hayatında karşılaştığı ayrımcılık sorunu, gerçek epilepsi ve psikolojik nöbet arasındaki farklar, uykusuzluk gibi tetikleyici faktörlerin etkisi ve hastaların sosyal yaşamındaki önyargılar da ele alınmaktadır. Sokağa yapılan röportajlar ve Instagram'dan gelen sorularla epilepsi hastalığı hakkında genel bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:03Program Tanıtımı
- Programda Sultan Tarlacı, nörolog ve yazar olarak epilepsiyi anlatacak ve yeni tedavi yöntemleri hakkında bilgi verecek.
- Programda epilepsi tanımlaması, hastalık tipleri ve nöbet tipleri hakkında bilgi paylaşılacak.
- İzleyiciler program boyunca sorularını sorabilecek ve danışma hattından da ulaşabilirler.
- 01:33Epilepsi Hakkında Genel Bilgiler
- Epilepsi, yaklaşık elli farklı tipi olan ve nadir olmayan bir hastalık olup, Türkiye'de yaklaşık 700-800 bin hastası bulunuyor.
- Çocukluk çağında ateşli havaleler (epileptik nöbetler) sık görülebiliyor; birinci doğum gününe ulaşmadan 100 çocuktan 3'ü epileptik nöbet geçiriyor.
- Beyindeki sinir hücreleri arasında elektriksel iletişim sağlanıyor ve bu denge uyarıcı ve engelleyici sinirler arasında sağlanıyor.
- 03:09Epilepsi Nöbetlerinin Görünümü
- Epilepsi nöbetlerinin en bilinen görünümü, bedenin her tarafında kasılma, zangır zangır titreme, köpükler çıkması ve tükürük bezlerinden salgılar akmasıdır.
- Nöbetler sadece büyük kasılmalar olmayıp, elde uyuşma, kolda uyuşma, yüzde uyuşma, ağız şapırdatma veya otomatik el hareketleri gibi多种形式的癫痫发作 00:04:20
- 有些癫痫发作可能表现为简单的凝视、咀嚼动作、自动手部动作等，大约有60种可分类的发作类型，还有一些罕见的发作形式。
- 有些癫痫发作可能表现为无法控制的笑声、攻击性或愤怒发作，甚至单纯的记忆力丧失。
- 当大脑的电活动在兴奋和抑制之间失去平衡时，就会出现与运动或感知相关的异常行为。
- 05:19Epilepsiye Neden Olan Faktörler
- Epilepsiye neden olabilecek birçok sebepten bahsedilebilir; beyindeki yapısal hasarlar, beyin kanaması, damar tıkanıklığı, beyin travması veya ateşli silah yaralanması gibi durumlar potansiyel olarak epilepsi yaratabilir.
- Bazı madde kullanımları doğrudan epilepsi nöbetini tetikleyebilir; özellikle yüksek doz alkol kullanımı ve birden kesilmesi durumunda nöbet yapabilir.
- Bağımlılık yapan maddeler beyindeki kimyasal dengenin bozulmasına neden olur; bu durum uyarıcıları arttırır veya baskılayıcıları azaltır, böylece elektrik kaçağına eğilim artar ve nöbet oluşur.
- 07:29Epilepsiye Neden Olan Beyin Hasarları
- Beyne hasar veren her şey potansiyel olarak epilepsi nöbeti yaratabilir; beyin kanaması, damar tıkanıklığı, beyin tümörleri, kafaya alınan darbe, ateşli silah yaralanması veya beyin ameliyatı gibi durumlar dahil olmak üzere.
- Gözle görülebilir sebepli epilepsi nöbetleri genel sara nöbetlerinin sadece yüzde yirmi'sini oluşturur; yüzde seksen'lik kısımda idiyopatik (altında açık bir sebep gösterilemeyen) nöbetler bulunur.
- Beyin, anne karnından başlayarak yaşam boyu sürekli bir değişim içerisinde olup, bu değişim sırasında oluşan bozukluklar bazı kişilerde epilepsiye neden olabilir.
- 11:30Epilepsi ve Genetik Bağlantı
- Epilepsi için tek bir gen yoktur; anne-babada epilepsi varsa çocukta mutlaka olacak diye bir kural yoktur, poligenetik (çoklu genler) etkisi vardır.
- Normal toplumda epilepsi riski yüzde bir iken, ailede birinci derecede akrabada epilepsi varsa bu risk yüzde üç'e çıkar.
- Çocukluk döneminde ortaya çıkan epilepsi, anne-babada epilepsi olmasa bile oluşabilir; genellikle iyon dengesi bozukluğu (kalsiyum, magnezyum düşüklüğü) gibi bedensel uyumsuzluklardan kaynaklanır ve düzeltildiğinde ortadan kalkar.
- 13:21Epilepsi ve Toplumsal Görüş
- Epilepsi hastalarına tansiyon veya şeker hastalarına kıyasla daha fazla önyargı ile bakılmakta ve korkulmaktadır.
- Epilepsi hastaları iş ve evlilik konularında sorunlar yaşamaktadır.
- Epilepsi teşhisi için hastanede nöropsikolojik değerlendirme ve EKG gibi yöntemler kullanılmaktadır.
- 14:15Epilepsi Tanısında Önemli Aşamalar
- Epilepsi hastalarında en önemli aşama, hastanın öyküsünü almak ve nöbetin nasıl başladığını, hangi pozisyonda (ayaktan, otururken, yatarken) gerçekleştiğini, düşme ve yaralanma olup olmadığını belirlemektir.
- Nöbet sırasında yakınların panik içinde olması nedeniyle olayı doğru gözlemlemeleri zor olduğu için, nöbet sırasında çekilen video kayıtlarının incelenmesi önemlidir.
- Hekimler, gerçek nöbet, psikolojik bayılma veya bayılma şekillerini ayırmakta zorlanabilirler ve bu durumda yardımcı yöntemlere başvururlar.
- 15:53Epilepsi Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- EEG (elektroensefalografi) yöntemi, beynin elektriğini saçlı deriden kaydederek anormal beyin dalgalarının olup olmadığını incelemek için kullanılır.
- EEG'in sınırları vardır; saçlı deri ile beyin arasında 2,5 cm mesafe ve beynin 7-8 cm derinliği nedeniyle, bazen nöbet olsa bile EEG normal olabilir (yüzde 40'ında gerçek epilepsi hastalarında EEG normal olabilir).
- Epilepsi şüphesi olan hastalarda beyin MR'ı mutlaka incelenmelidir ve şakak epilepsisi gibi cerrahi adayı olabilecek hastalarda detaylı görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
- 17:36Epilepsi Tanısı ve Tedavi
- Epilepsi, tetiklenmemiş tekrarlayan ataklar olarak tanımlanır; alkol, madde, yüksek ateş veya bazı ilaçlar gibi tetikleyiciler nedeniyle oluşan tek ataklar epilepsi olarak kabul edilmez.
- Nöroloji alanında "herkesin hayatında bir kere sara nöbeti geçirmeye hakkı vardır" denilen bir görüş vardır ve tek atak durumunda hemen teşhis koymak yerine takip edilebilir.
- Bir kere atak olmuş hastalarda EEG çok bozuksa veya tekrar nöbet geçirme riski yüksekse ilaç kullanılabilir, aksi halde sadece takip edilebilir.
- 18:58Uykusuzluk ve Epilepsi İlişkisi
- Uzun süre uykusuz kalmak günümüzde yaygın bir durum olup, tablet, videolar ve gece mesailerinin yaygınlaşmasıyla uyumamayı bir marifet gibi görüyorumuz.
- Bir gün uykusuz kalmak sağlıklı birine bir şey yapmaması gerekir, ancak nöbet sonrası uyku eksikliği tetikleyici bir faktör olarak değerlendirilir.
- Uzun süre uykusuz kalmak, alkol tüketimi gibi faktörler normal beyinde bile nöbeti tetikleyebilir ve bu durum hastanın beyini daha uyararak incelenmesi için bir fırsat oluşturabilir.
- 20:34Epilepsi ve İş Hayatı
- Epilepsi hastaları iş başvurularında sağlık raporlarında hastalıklarının görülmesi nedeniyle işe alınmamaktadır.
- Epilepsi tedavisi başarılı oranında %70-80 civarında olup, hastalar genellikle daha titiz, güvenilir ve işlerini daha sağlıklı yapan kişilerdir.
- Türkiye'de epilepsi hastalarının işsizlik oranı %56 olarak belirtilmiş olup, bu durum ciddi bir önyargı ve ayrımcılık olarak değerlendirilmektedir.
- 24:39Epilepsi Hakkında Bilinçaltı Önyargıları
- Epilepsi hastalığıni evlilik ve ilişki hayatında da önyargılarla karşılamaktayız, bazen ilişkiyi sürdürmeme kararı verilmesine sebep olabilmektedir.
- Epilepsi hastalığı tarihinde ilk kayıtlar Sümerlerde MÖ 2500'lerde olup, o dönemde de doğaüstü bir şey, cin çarpması gibi düşünülmüştür.
- Epilepsi tedavi edildiği zaman %70'lik oranında ciddi kontrol edilebilmekte olup, şeker hastalığı gibi diğer kronik hastalıklarla karşılaştırıldığında daha kötü bir hastalık değildir.
- 26:41Epilepsi Hakkında Halk Bilinci
- Halk arasında epilepsi hastalığı (sara hastalığı olarak bilinen) Doğuştan bir hastalık olarak bilinmektedir ve daha çok çocuklarda ve gençlerde görüldüğü bilinmektedir.
- Epilepsi hastalarının krizler geçirdiği, vücudu istemsiz hareketler yaptığı ve soğan gibi şeylerle tedavi edildiği yaygın bir inançtır.
- Epilepsi tedavileri için EEG ve EMG çekimleri, beyinsel elektriksel dalgaları ölçen nöroloji uzmanları tarafından uygulanmaktadır ve ilaç tedavisi yaygın bir yöntemdir.
- 28:21Epilepsi Hakkında Sorular
- İzleyiciler epilepsi hastalığı hakkında ilaç tedavisi, ilaç fiyatları, hastalık doğuştan olup olmadığı, kalıcı çözüm ve aşı olup olmadığı gibi sorular sormuştur.
- Epilepsi hastalığı hakkında tedavi yöntemleri, ameliyat olup olmadığı ve hastalık tetikleyen nedenler hakkında bilgi talep edilmektedir.
- 30:00Epilepsi Tanısı ve Belirtileri
- Epilepsi hastalığı sadece dışarıdan görünen kasılmalar şeklinde olmayabilir, dalgınlık, öğrenme zorluğu ve bellek bozukluğu şeklinde de görülebilir.
- Bazı epilepsi hastalarında nöbet kontrol edilmediği zaman unutkanlık gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
- Kadınlarda stres dönemlerinde psikolojik bayılma olabilir ve gerçek nöbetten ayırt edilmesi zordur.
- 31:04Epilepsi Teşhisi ve Tedavisi
- Epilepsi teşhisi için video kaydı yapmak ve EEG (beyin grafisi) çekmek önemlidir, ancak EEG hastalığın tanısını yüzde yüz koyduran bir yöntem değildir.
- Bazı durumlarda tedaviden teşhise gidilebilir; epilepsi ilaçları verildiğinde iyileşme olursa gerçek nöbet olduğu anlaşılır.
- 32:02Epilepsi Tedavi Seçenekleri
- Epilepsi hastalarının bir grubunda uygun tanısı varsa yaklaşık 3-5 yıl sonra ilaçlar kesilebilir, ancak juveni kronik epilepsi gibi bazı durumlarda yaşam boyu ilaç kullanmak gerekebilir.
- Epilepsi tedavisinde günlük yaşam düzeninin uyarlanması önemlidir; uyku düzeni korunmalı, karbonhidrat az ve yağlı beslenmeli, acı biber tüketimi azaltılmalı ve spor yapılmalıdır.
- İlaç tedavisi başarılı olmayan hastalarda ameliyat, beyin pili (vagus sinir sitasyon) gibi alternatif tedavi yöntemleri uygulanabilir.
- 34:48Önemli Uyarılar
- Epilepsi tedavisinde ilaç kesimi çok tehlikelidir, hastaların kendileri tarafından ilaçları kesmesi en sık üst üste nöbet (statuse epilepsi) nedeni olabilir.
- Üst üste nöbet durumunda %20 ölüm riski vardır ve Türkiye'de en sık sebebi hastaların ilaçları kendi kendine kesmesidir.
- Epilepsi tedavisinde hekim kontrolünde olmak ve ilaçları dikkatli kullanmak önemlidir.