Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu eğitim videosunda Profesör Doktor Atakan Aydın, doğum felci (obsetik paralizi) konusunda bilgi ve tecrübelerini paylaşıyor.
- Video, doğum felcinin ne olduğunu, sıklığını ve nedenlerini açıklayarak başlıyor, ardından braker pleksus yapısı, felç türleri ve tedavi yöntemlerini detaylı şekilde anlatıyor. İlk bölümde çocukların ilk üç aydaki hareketlerinin önemi, ameliyat gerekliliği ve mikrocerrahi teknikleri ele alınırken, ikinci bölümde doğum felci sonrası yaşanan estetik ve fonksiyonel sorunların tedavi yöntemleri (sinir cerrahisi, kemiksel ameliyatlar, yağ enjeksiyonları ve plastiler) açıklanıyor.
- Videoda ayrıca erken müdahalein önemi, doğum felci sonrası psikolojik sorunların ele alınması gerektiği ve çocukların sosyal entegrasyonu için özel çalışma gruplarının gerekliliği gibi önemli bilgiler de paylaşılıyor.
- 00:04Doğum Felci ve Sinir Sistemi
- Profesör Doktor Atakan Aydın, doğum felci veya obsetik paralizi ile ilgili görüşlerini ve tecrübelerini aktaracaktır.
- Vücudumuzdaki sinir sistemi, beyin ve omurilikten oluşan santral sinir sistemi ile periferik sinir sistemi olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Vücudumuzda iki pleksus bulunmaktadır: üst ekstremite kol, dirsek, el kaslarını yöneten braker pleksus ve alt tarafta lumba sakral pleksus.
- 00:40Doğum Felçinin Özellikleri
- Doğum felçleri, doğum esnasında çocuğun doğumundaki zorlanma sebebiyle kola giden sinirlerin geçici ya da kalıcı olarak hasarlanmasıdır.
- Doğum felçlerinin sıklığı yaklaşık binde dört olduğu tahmin edilmektedir ve Türkiye'de her yıl yaklaşık beşbin yeni doğum felçli çocuk dünyaya gelir.
- Bu çocukların genel olarak doğum ağırlıkları dörtbin gramın üstündedir ve doğum esnasında omzunun annenin doğum kanına takılması, kordon dolanması veya annenin doğum kanalının dar olması sebebiyle sinir yaralanmaları görülür.
- 01:28Braker Pleksus ve Sinir Yapısı
- Braker plexus beş tane sinir oluşturmaktadır ve her birinde yaklaşık altmışbin akson bulunur.
- Total olarak üçyüzbin duyu ve motor sinirlerinden oluşan aksonla üst ekstremiti kontrol ederiz.
- Bu köklerin bir kısmı omuzu kaldıran eli enseye götüren kasları, bir kısmı eli ağıza götüren kasları, bir kısmı bilek ve parmakları yukarı doğru kalan kasları, bir kısmı kaba kavrama, bir kısmı ince kavramayı sağlar.
- 01:59Doğum Felci Türleri ve Belirtileri
- Doğum felcinde iki tür hasta görülür: üst taraf sinirlerin tutulduğu düşen erp tipi paralizi (kolu kaldıramayan, enseye götüremeyen, bireyi yukarı doğru kaldıramayan çocuklar) ve total paralizi (brakerleksi oluşturan yapıların neredeyse tamamının zedelendiği ve kolun yanında durduğu, elde ve parmaklarda hareketin hiç olmadığı paralizi türü).
- Çocukların bir kısmında aynı tarafta göz kapaklarında da kısıklık mevcuttur, bu duruma Horner sendromu denir.
- Bu çocukların yüzde seksen'i ya da yüzde doksanı kendiliğinden spontan rejenerasyon (sinirlerin iyileşmesi) ve fizik tedavinin yardımı sayesinde toparlanır.
- 03:11Doğum Felci Tedavisi ve İzleme
- Doğumdan itibaren ilk görülen hareket kolun yukarı doğru kalkmasıdır, üç aylık olduğunda yerçekimine karşı eli ağzına götürmesi beklenir.
- Teşhiste kullanılan yöntemlerden en önemlilerden biri elektromiyografi (EMG) yani sinirlerin iletisine, kasların içindeki sinirlerin uyarısına bakmaktır.
- Çocuğun ilk üç ayı hatta ilk altı ayı ileride ameliyatsız ya da ameliyatla iyileşip iyileşmemesi konusunda cerrahi yol gösterici olmaktadır.
- 04:54Sinir Eksplorasyonu ve Mikrocerrahi
- Sinir eksplorasyonu, çocuk genel anestezi altında uyutulduktan sonra refleks yapılara ulaşıp sinir stimülasyonu sayesinde içinden elektrik akımı geçip geçmediğine bakmaktır.
- Eğer sinir iletisi yoksa ve sinirler omuriliğin içinde koptuysa, başka sinirleri yardımıyla onarmak gerekir ve bunu erken dönemde (üç-altı ay arasında) yapmak gerekir.
- Mikrocerrahi yöntemleriyle ayağın dış kısmındaki duyu sinirlerinden oluşan sinir alınıp eksik olan kısımları tamamlamak için mikroskop altında onarım yapılır.
- 05:41Sinir Rejenerasyonu ve Tedavi Süreci
- Sinir rejenerasyonu günde bir milimetrenin daha ötesine geçemiyor ve mikrocerrahi önerimi yaptıktan sonraki rejenerasyon aylar içinde gerçekleşecektir.
- Üst kesimde yapılan onarım sonrasında kol kasları takriben dokuz ay sonra, eli ağza götürecek kaslar oniki-onbeş ay sonra, bilek kasları onsekiz ay sonra, el kasları da onsekiz-yirmidört ay sonra kendini toparlayabilecektir.
- Tedavi çocuğun büyümesi gelişmesi tamamlanana kadar (onbeş-onaltı yaşına kadar) devam etmesi gerekmektedir ve ortalama bir çocuk üç defa ameliyat olacaktır.
- 06:28Ailelerin Endişeleri ve Tedavi Süreci
- Doğum gibi muhteşem bir olayın yaralanmaya dönüşmesi ailelerde ciddi bir düş kırıklığına ve üzüntüye sebep olmaktadır.
- Ailelerin en sık sorulan soruları: "Çocuğumun kolu yaralanmamış diğer kolu gibi olacak mı?" ve "Tedavi ne kadar uzun sürecektir?"
- Sinir ameliyatlarından sonra bekleme süreci iki yıl kadar uzun sürer ve bu süre zarfında eklemlerde problemler olmasın, kontraktürler gelişmesin diye rehabilitasyon süreci devam eder.
- 07:52Tedavi Uzmanlığı ve Gelecek Planları
- Bu tür hastalıklarda el cerrahları ilgilenmelidir çünkü sinir kaslara, kaslar eklemlere hükmeder.
- İlk ameliyatından sonra iki yıl geçtikten sonra çocukta fonksiyonel bir ekstremite elde etmek için kazanılmış bazı kasları kullanarak ekstra işlemler (palyatif cerrahi) yapılır.
- Amac, çocuk okula başlamadan altı yaşına kadar beklenen sağ-sol eşitlenmesini sağlamak ve fonksiyonel cerrahi kazanmasıdır.
- 09:25Doğum Felci Sonrası Estetik ve Fonksiyonel Tedavi
- Doğum felci sonrası estetik problemler ortaya çıkabilir; omuzların eşit olmadığı, kürek kemiklerinin farklı göründüğü veya bazı kasların zayıf olduğu görülebilir.
- Tedavi amaçlı yağ enjeksiyonları ile sol ve sağ eşitleme yapılır, omurilikle bağlantısı kopmuş sinirlerin rejenerasyonu ile el fonksiyonu sağlanır.
- Ameliyatlar arasında omuz ameliyatları, dirsek ameliyatları, bilek transferleri, opens plastiler ve lirikal plastiler bulunmaktadır.
- 10:49Erken Başvuru ve Tedavi Yöntemleri
- El fonksiyonlarını ve vücut bütünlüğünü sağlamak için hastanın erken başvurması gerekmektedir.
- Kullanılacak kas dokusu yoksa kemiksel ameliyatlarla elin duruş pozisyonu düzeltilebilir.
- Bilek düşükse bileği dondurarak bilek hareketlerinin düzelmesi sağlanabilir.
- 11:49Psikolojik Destek ve Toplumsal Katılım
- Doğum felci sonucu çocuklarda psikolojik sorunlar tespit edilmiştir.
- Çocuk psikiyatristleriyle yapılan çalışma gruplarında ailelerin ve çocukların katılımıyla sağlık sistemine duyulan tepkisel durum düzeltilir.
- Çocukların sosyal bir varlık olarak topluma katılabilmesi için özel çalışma grupları ve psikolojik destek gereklidir.
- 12:40Ameliyat Gerekliliği ve Erken Tedavi Önemi
- Kas omurilikten dal almıyor ise, merkezi sinir sistemi ile irtibat kurması için ameliyat gereklidir.
- Doğum felci olan çocukların %10-20'lik bir kısmında cerrahi uygulanırken, çoğu fizik tedaviyle düzelmektedir.
- Erken dönemde yapılacak sinir ameliyatı ile daha fazla kas kazanılabilir ve üst ekstremiteye daha fazla fonksiyon verilebilir.
- 14:00Tedavi Seçenekleri ve Erken Tespit
- Sinir cerrahisi olmazsa kasten cerrahisi, o da olmazsa kemik ameliyatı, o da olmazsa yağ enjeksiyonlarıyla tedavi sağlanabilir.
- Sinir ameliyatları olabildiğince erken dönemde, kastenon ameliyatları daha geç dönemde, kemik ameliyatları ise daha da geç dönemde uygulanır.
- Bir kolu diğerinden farklı, makrozomik (şişman) bir bebek olarak dünyaya gelmiş ve el hareketlerinin birbirinden farklı olduğunu düşündüğü çocukların bir an evvel nörolog, pediatrist ve el cerrahlarına gösterilmesi önemlidir.