Buradasın
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Bilgilendirme Videosu
youtube.com/watch?v=8DVirLlDYGIYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, konuşmacıların dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) hakkında bilgi verdiği eğitici bir içeriktir. Konuşmacılar kendi deneyimlerini de paylaşarak konuyu anlatmaktadır.
- Video, DEHB'nin ne olduğunu, belirtilerini ve türlerini (dikkat eksikliği baskın tip, hiperaktivite dürtüsellik baskın tip ve kombine tip) açıklıyor. Ayrıca teşhis süreçleri, tedavi yöntemleri (psikostimülanlar, bilişsel davranışçı terapi, kabul ve kararlılık terapisi, mindfulness) ve destek kaynakları hakkında bilgiler sunuluyor.
- Videoda DEHB'nin bir "bozukluk" değil, işlevsellikteki bir uyum sorunu olduğu vurgulanıyor ve ahtapot metaforu kullanılarak dikkat dağılma durumu açıklanıyor. Ayrıca ADHD'nin nedenleri, genetik faktörler, beynin dopamin sistemiyle ilişkisi ve DEHB'li bireylerin toplumda karşılaştığı zorluklar da ele alınıyor.
- 00:03Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Hakkında Temel Bilgiler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), bireylerin bozuk olduğu değil, işlevselliğin bozuk olduğu bir durumdur.
- DEHB, dikkat eksikliği ve taktik bozukluğunun çok daha ötesinde bir çatı kavramdır.
- DSM psikiyatri yönerge kitabında nöropsikiyatrik bir bozukluk olarak ele alınan DEHB, beynin yürütücü kumanda kutusunda aksama ve kişinin yaşadığı uyum sorunu olarak değerlendirilir.
- 01:50DEHB'nin Fizyolojik ve Psikolojik Etkileri
- DEHB, yaşamlarda işlevsellik açısından karşılığını bulur ve belirli açılardan yaşam yönetimi güçlüğüne sebep olabilir.
- DEHB, kişinin dikkatini düzgün yönlendirememesi durumunda işlerin tamamlanamamasına neden olur.
- Çocuk yaşlarında DEHB, özellikle hiperaktivite alt tipiyle gelenlerde öğrenmeyle ilgili zorluklarla eşlik edebilir.
- 02:54DEHB'nin Psikolojik Etkileri ve Sosyal Algısı
- DEHB, kişinin kendini beceriksiz, tembel olarak algılamasına ve özsaygı düşmesine yol açabilir.
- Sakarlık ve etraf farkındalığı azalması gibi psikolojik etkilere neden olabilir.
- DEHB, yaşla birlikte semptomların gerileyebilmesine rağmen, erişkinlerde de sıklıkla görülür ve genellikle başka eş tanılarla birlikte saptanır.
- 04:08DEHB'nin Genel Özellikleri
- DSM-4'teki kriterler erkek çocuğu baz alınarak değerlendirilir.
- DEHB, sürekli yeni şeyler öğrenmeye başlamak ve yarım bırakmak gibi davranışları içerir.
- DEHB, kişilerin sürekli yeni yetiler edinmesine ve bunların bir araya gelerek işe yaramasına neden olabilir.
- 04:48Teknoloji ve DEHB
- Ekranlar, özellikle sosyal medya uygulamaları, DEHB'li bireyler için tehlikeli olabilir.
- Teknoloji, DEHB'li bireylerin dikkat dağılmasını ve küçük ödüllere yönelik olmalarını artırır.
- DEHB'li bireyler, kişisel ilgi alanlarında "hiperfokus" yapabilirler, yani tüm dikkatini o alana odaklayabilirler.
- 06:11DEHB'nin Günlük Hayatta Etkileri
- DEHB'li bireyler, objeyi görmediğinde gözlerinin önünden kaybolması gibi unutkanlık problemleri yaşarlar.
- DEHB'li bireyler, hareket eden nesnelere karşı aşırı tepki verebilirler.
- DEHB'li bireyler, konuştuklarında neyi söylediğini unutabilir ve bu durum iletişimde karışıklıklara yol açabilir.
- 07:49DEHB ve Toplumsal Algı
- DEHB'li bireyler, sorumluluklarını yerine getirirken farklı zorlamlarla karşılaşırlar.
- DEHB'li bireyler, dikkat dağılması gibi sorunları toplumun "şımarık çocukları" olarak algılanmamalıdır.
- DEHB, günümüzde dopaminin haberci fonksiyonunda, üretilme fonksiyonunda ve aktivasyonunda sorunlarla ilişkilendirilir.
- 08:45DEHB'nin Nedenleri
- DEHB'nin bir nedeni, anne karnında ve gelişimin ilk yıllarında yaşanan sorunlar olabilir.
- Anne karnında sigara ve alkol kullanımı, prematüre doğum ve doğum komplikasyonları DEHB'ye neden olabilir.
- Doğum sonrası ve yaşamın ilk yıllarında anne depresyonu da DEHB riskini artırabilir.
- 09:08Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Özellikleri
- Dikkat eksikliği bozukluğu parmak izi gibi, herkesin farklı özelliklerine sahip olduğu bir durumdur.
- DSM'nin kriterlerine göre üç alt sınıf vardır: dikkat eksikliği baskın tip, hiperaktivite dürtüsellik baskın tip ve kombine tip.
- Türkiye'de erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktif bozukluğunun kliniği yaklaşık on yıllık bir süreçte gelişmiştir.
- 09:50Teşhis Sürecindeki Zorluklar
- Eski eğitim alanlarında bu durumun alaylı öğretilmiş olması, bazı hekimlerin bireysel tutumlarında paradigmalar arası bir mücadele oluşturuyor.
- Bazı hekimler bu duruma inanmıyor veya koşullu cümleler kullanarak hastaları reddedebiliyor.
- Özellikle üniversite mezunu hastalar için "sen üniversiteyi bitirmişsin demek ki hiperaktif olamazsın" gibi yanlış düşünceler yaygın.
- 10:45Cinsiyet Bazında Teşhis Zorlukları
- Teşhisteki bir diğer güçlük kadın-erkek ayrımıdır, odaklanma sorunu yerine sadece hareketlilik üzerinden değerlendiriliyor.
- Erkek çocuklar daha çabuk teşhis ediliyorken, kız çocuklarda sorun olduğu görülmeyebiliyor.
- İlaç desteği gerekiyorsa, kırmızı reçeteli ilaçlar kullanılıyor ve devlet 25 yaş üstüne ödeme yapmıyor çünkü çocukluk çağı hastalığı olarak kabul ediliyor.
- 11:33İlaç Kullanımı ve Diğer Tedavi Yöntemleri
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu için psikostimülan denilen uyarıcı tedaviler başta olmak üzere çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur.
- Tedavi sadece ilaç tedavisinden oluşmaz, bilişsel davranışçı terapi, kabul ve kararlılık terapisi gibi yöntemler de kullanılır.
- Mindfulness temelli terapiler ve nefes çalışmalarıyla kişinin yaşadığı zorluklar ve stresi idare edebilmesi sağlanabilir.
- 12:25Farkındalık ve Destek Grupları
- Dikkat eksikliği farkına varmak ilaçtan daha etkili olabilir çünkü beynin nasıl çalıştığını anlamaya başlar.
- Tanı odaklı değil, sorunun kaynağı odaklı düşünmek ve sorular sormak önemlidir.
- Akran tecrübelerini paylaşmak, Discord gibi gruplarda toplanmak ve Reddit gibi platformlarda bulunan olumsuz içeriklerden kaçınıp destek almak önemlidir.