Buradasın
DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) Hakkında Bilgilendirici Video
youtube.com/watch?v=F9BeWAeGErwYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, DEHB tanısı almış ve altı aydır ilaç kullanan bir konuşmacının kendi deneyimlerini paylaşarak DEHB hakkında detaylı bilgiler verdiği eğitici bir içeriktir. Konuşmacı, kızının da DEHB tanısı aldığını ve eşi de dikkat eksikliği tipinde olduğunu belirtiyor.
- Video, DEHB'nin ne olduğu, sınıflandırılması, semptomları, çocukluk, ergenlik ve erişkinlikte nasıl yaşandığı, riskleri, olumlu yönleri ve tedavisi gibi konuları ele alıyor. Konuşmacı, DEHB profilinin duygusal özellikleri, dürtüsellik, sosyal beceriler, para yönetimi konusundaki sorunları ve günlük hayattaki yansımalarını detaylı şekilde anlatıyor.
- Video, 30-40 dakikalık bir ders serisinin parçası olarak sunuluyor ve DEHB'nin sadece %20'sinin tanılı olduğu, büyük oranda tanısız gezdiği bilgisiyle başlıyor. Konuşmacı, hastalığın genetik geçişinin güçlü olduğunu, ancak psikiyatrik hastalıkların spektrum içinde olduğunu ve DEHB'nin bu spektrumun bir parçası olduğunu vurguluyor.
- Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Hakkında Genel Bilgiler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan insanların uyuşturucu bağımlılığı oranı normal topluma göre kat be kat yüksektir.
- DEHB hastalarının trafik kazasında ölme ihtimalleri, alkol ve kumar bağımlısı olma ihtimalleri yüksek olup, DEHB'li bir çocuğu olan ailelerin boşanma riski normal ailelere göre kat be kat yüksektir.
- DEHB hastalığının ne kadarı genetik, ne kadar kişinin tercihlerine bağlı olduğu tartışılıyor ve tedavisinde kullanılan ilaç kırmızı reçeteli bir ilaçtır.
- 00:42Video Serisi Hakkında Bilgilendirme
- Konuşmacı, Ocak ayında DEHB tanısı aldıktan ve ilaç kullanmaya başladıktan sonra altı aydır video çekemediğini belirtiyor.
- DEHB hastalarının yaklaşık olarak sadece yüzde yirmi'si tanılı, yüzde seksen'i tanısız geziyor ve büyük oranda bunu kendi mizacı, özellikleri veya başarısızlıkları zannediyorlar.
- Video serisi, DEHB hastalığının ne olduğu, hangi profillerde ortaya çıktığı, riskleri, olumlu yönleri, tedavisi, tanısı ve DEHBli bir çocuk nasıl eğitilir gibi konuları kapsayacak.
- 02:55Konuşmacının Kişisel Deneyimi
- Konuşmacı, kızının bazı davranışları nedeniyle DEHB tanısı aldığını ve bu tanıyı bir üniversite çocuk psikiyatri anabilim dalı başkanından öğrendiğini anlatıyor.
- Muayene sırasında IQ testinde bilişsel zekasıyla sözel başarısı arasında ciddi bir fark olduğu ve bu tanıyı destekleyici bir sonuç olduğu belirtiliyor.
- İlaç kullanımı konusunda şizofreni riski ve bağımlılık endişesi olmasına rağmen, kızının ve kendisinin DEHB'li olması nedeniyle ilacı kullanmaya başladıklarını ve bu durumun hayatlarında dramatik bir etkisi olduğunu ifade ediyor.
- 05:55DEHB'nin Profili ve Spektrum Kavramı
- DEHB çok güçlü biyolojik ve genetik geçişi olan bir hastalıktır.
- Psikiyatrik hastalıkların çoğu sebebi belli hastalıklar değildir, spektrum olarak düşünülebilir.
- Spektrumun başında yüzde beş standart sapmaları hasta olarak kabul edilir, uçlarda paranoya ve bipolar bozukluk gibi toplumdan ayrışan durumlar bulunur.
- 07:25Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Hakkında Genel Bilgi
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve mix (iki özellik bir arada) olmak üzere üç farklı tip olarak ayrılır.
- Hastalığın ismi yanıltıcı olabilir çünkü dikkat eksikliği olan kişilerde hiper focus (bir konuya tamamen odaklanma) özelliği de görülebilir.
- Gerçek problem yürütücü işlev bozukluğudur; çocuk dikkatini normal insanlar gibi ayarlayamaz ve kontrol edemez.
- 08:27Hiper Focus ve Dürtüsellik Özellikleri
- Hiper focus özelliği, normal insanlar için zorlayıcı ortamlarda bile odaklanabilme yeteneğidir ve bu durum ÖSS sınavı gibi önemli dönemlerde görülebilir.
- Kız çocuklarında hiperaktivite belirtileri daha az görülür, daha belirgin semptom dürtüsellik (kendini tutamama) olur.
- Dürtüsellik, otokontrol ve stoplama yetersizliği, kendini toplamada yetersizlik ve dürtü peşine inanılmaz hızla gitme özelliğidir.
- 10:36Tedavi ve Zaman Algısı
- Tedavide kullanılan ilaçlar psikostimülan (uyarıcı) ilaçlardır ve toplama mekanizmasını aktifleştirerek durabilmeyi sağlar.
- Dikkat eksikliği olan kişilerde zaman algısı bozuktur; zaman onlar için daha yavaş akar ve tahammül edilemez hale gelir.
- Sosyal ortamda uyumlu olmayan davranışlar, uzun sorulara tahammül edememe gibi durumlar işlev bozukluğu oluşturabilir.
- 13:15Dürtüsellik ve Toplumsal Uyum
- Dürtüsellik, uzun vadeli olumlu sonuç yerine kısa vadeli çabuk bir ödül tercih etmeyi içerir ve gelecek dair kurgusu düşük, geçmişe dair kurgusu şu anda odaklıdır.
- Dikkat eksikliği olan kişiler görevleri yapmaz, meslek değiştirir, işinden kolay atılır ve görevlerini tamamlayamaz.
- Eğlence ve yenilik isteyen, dikkatini yöneltecek iş tercih eder ve sürekli plan yapar ancak organizasyonlar tamamlanmaz.
- 15:08DE Profil Özellikleri
- DE profil sakin ve soğukkanlı olmaktan ziyade duygularıyla hareket eden, duyguları daha yoğun ve hızlı olan kişilere aittir.
- DE profil insanlar daha samimi algılanır çünkü içiyle dışına ayırt edebilecek kadar sabredemezler ve daha duygusal hareketler gösterirler.
- DE profil insanlar duygu yoğunluğu içerisinde davranırlar, öfkesi ve neşesi bir anda parlar, çok hızlı ve yüksek voltajlı duygu değişimi gösterirler.
- 16:18DE Profil Davranışları
- DE profil insanlar merkezde olmayı sever, insanların onu dinleyeceğini düşünür, dinlemeye tahammül edemez, sabırsız olur ve konuya dahil olur.
- DE profil insanlar duygu değişimi sayesinde ortamı neşelendirebilir veya keyifsiz hale getirebilir, ortam dominasyonu yapamadığında mutsuz olur.
- DE profil insanlar "ya hep ya hiç" mantığıyla davranır, orta yolcu değil, bir şey yapılacaksa tamamen yapılmalı ya da hiç yapılmamalı.
- 17:40DE Profil Yetişkinlikte Karşılaşma
- DE profil yetişkinlikte kumar oynarsa patolojik kumarcı, içki içerse alkolik, hayatı yokuş aşağı giderse uyuşturucu bağımlısı, kontrol edemezse katil olabilir.
- DE profil insanlar mutedil olmayı beceremeyen bir mizaçta olup, duygusal uyarılma işi değişik bir şeydir.
- DE profil çocuklar merkezde olamadığında rahatsız olur, ağlamaya başlar, tek kalınca daha da mutsuz olur ve bu durum ebeveynleri de zorlar.
- 19:42DE Profil Çocuklarda
- DE profil çocuklarda dürtüsellik baskın olabilir, özellikle kız çocukları hiperaktif olma nedeniyle çok zorlanır.
- Sadece dikkat eksikliği varsa çocuk hayal kuruyor, kafası hiç orada değil ve tanı almıyor, bu çocuklar daha garip görünür.
- DE profil çocuklarda depresyon çok daha yaygın olur, kendi istediklerini yapmadıkları için depresyon daha fazla görülür ve erkeklerde kızlardan üç kat daha yaygın olur.
- 20:46Dürtüsellik ve Otokontrol
- Dürtüsellik, çocuğun otokontrol mekanizmasının zayıf olmasıdır; örneğin 10 yaşındaki bir çocuk, 7 yaşındaki bir çocuğun dürtülerini kontrol edebilir.
- Dürtüsellik, yaşıtlarıyla nasıl tolere edilebileceği açısından değerlendirilmelidir.
- Dürtüsellik erişkinlikte de devam eder: çok konuşur, başkasını dinlemeye tahammül edemez, söz keser ve sürekli merkezde olmak ister.
- 21:35Dürtüselliğin Etkileri
- Dürtüsellik, çocuğun davranışının normal olduğunu zannettiğimizde, onu kasıtlı yaptığını zannetmemizi sağlar.
- Çocuklar ilgi çekmek için dürtüsel davranışlar sergiler; örneğin yemek masasında durmaz, inat ederek istenen şeyi yapmaz veya önemli bir konuyu bölmek için dürtülür.
- Dürtüsellik, ebeveynlerin tükenmişlik hissi yaratabilir ve çocukları kontrol etmek zor olabilir.
- 22:29Dürtüselliğin Örnekleri
- Dürtüsellik, hayatın özeti olarak tanımlanabilir; örneğin bir çocuk, dişçiye gitmiş ve diş perisi aldığını söyleyerek seyir halinde giderken arabayı sağa çektirebilir.
- Dürtüsellik engellenirse, çocuk ezilir; özgüveni düşer, depresyona girer ve başarısız olur.
- Dürtüsellik, okul başarısını etkileyebilir; ilkokulda başarılı olabilirken, lisede ders kompleksleştiğinde okul başarısı düşmeye başlar.
- 24:26Okul Hayatı ve Dürtüsellik
- Dürtüsellik, okul hayatını zorlaştırır; sabit oturmak, yavaş konuşan birini dinlemek ve merkezde olmak istemez.
- Dürtüsellik, müfredatlı eğitimden tiksinti yaratabilir çünkü kendi gündemini belirlemek ister.
- Dürtüsellik, ödev yapmayı zorlaştırır; ödev vermek bir çile olabilir ve çocuk direndiğinde merkezde olur.
- 26:05Ödev Sistemi ve Dürtüsellik
- Türkiye'deki ödev sistemi, eğitime faydası olmayan bir saçmalık olarak tanımlanabilir.
- Yaşına göre ödev süresi belirlenmelidir; örneğin 2. sınıfta 20 dakika, 3. sınıfta 30 dakika ödev verilmelidir.
- Yarım gün eğitim alan çocuklar için verilen ödevler, çocukların vakit geçirmesini engelleyebilir ve bu durum ebeveynler için sorun yaratabilir.
- 27:21DE Profili Özellikleri
- DE profili mutedil olmayan, riskli bir profildir; risk aldığında başarabilirse özgüveni yükselecek ve daha yukarı gidecek.
- Bu profilde ilgi alanları darmadağınık ve zihni karışık bir yapı vardır; mucidimsi adamlar arasında çok fazla geniş ilgi alanlı insanlar görülür.
- DE profili, özgüvenini kırılmamış bir profildir çünkü çok risklidir; soru sorulduğunda cevap vermek için donanımlı olmak veya zekalı olmak gerekir.
- 28:21DE Profili ile Karşılaşılan Zorluklar
- DE profili en sık karşılaştığı şey dışarıdan gelen eleştiridir; dağınıklık, derli toplu yapmama, tembellik, inat, agresiflik ve şımarıklık gibi eleştirilerle sürekli karşılaşırlar.
- Eğer kendi özgüvenini kendisi tesis edemezse, toplum onu yiyecektir; bu nedenle yetişkinlerde savunmacılık daha sık görülür.
- DE profili, eleştirilere karşı "sen ne düşünüyorsun umrumda bile değil" gibi savunmalar yapar ve giyimine dikkat etmez çünkü çevreyi ciddiye almaz.
- 29:24DE Profili ve Zeka İlişkisi
- DE profili ile normal zeka arasında bir ilişki yoktur; bu profil IQ skalasında her yerde bulunur ancak rüzgarla beraber daha yukarı gidenler daha dikkat çekicidir.
- DE profili çok neşeli olup, mizah yaparak hayatı katlanır kılar; başarısız şaka ve aşağılanan insan, başarılı şaka ise hep risklidir.
- Yetişkin olduğunda para yönetme konusunda problemli olabilir, çok müsrif ve garip alışverişler yapabilir, bu da normal toplumdan ayrı olduğu hissi verebilir.