Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tıp eğitim sunumu formatında olup, COVID-19 hastalığının klinik özellikleri, laboratuvar bulguları ve radyolojik görüntüleme sonuçları hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Sunumda Dr. Sevgili Köse'nin COVID radyolojisi hakkında sunumu da yer almaktadır.
- Video, COVID-19'un klinik özellikleri, semptomları, tanı yöntemleri ve radyolojik görüntüleme bulgularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde SARS-CoV-2 virüsünün özellikleri ve yaygın semptomlar anlatılırken, devamında PCR ve serolojik testlerin tanıdaki yeri açıklanmaktadır. Son bölümde ise COVID-19 pnömonisinin radyolojik bulguları (buzlu cam görünümü, konsolidasyon, kaldırım taşı görünümü, halo işareti, ters halı işareti) detaylı olarak incelenmektedir.
- Sunumda ayrıca hastalığın farklı yaş gruplarındaki etkileri, komorbiditelerin önemi, asemptomatik vakalar ve taşıyıcılık durumu, Diamond Princess cruise gemisi örneği üzerinden bilgiler verilmektedir. Video, soru-cevap bölümüyle sonlanmaktadır.
- 00:12COVID-19 Tanıtımı
- İkinci COVID toplantısı düzenleniyor ve konuşmacı klinik ve laboratuvar bulgularından bahsedecek.
- Pandemiye neden olan virüsün adı SARS-CoV-2, bu bir coronavirüs türüdür.
- COVID-19, SARS-CoV-2'nin etken olduğu enfeksiyon tablosudur ve açılımı "Corona Virüsü ve 19'da ortaya çıktığı yılı" temsil etmektedir.
- 02:03İnkübasyon Süresi ve Semptomlar
- COVID-19'un inkübasyon süresi teması takiben 2-14 gün arasında değişebilmekte, ortalama 4-5 günde bulgular ortaya çıkmaktadır.
- Dünya Sağlık Örgütü, Çin Ulusal Sağlık Örgütü ve CDC 2-14 gün arasında inkübasyon süresi belirtmektedir.
- En sık görülen semptomlar ateş, öksürük, nefes darlığı, halsizlik ve yorgunluktur.
- 03:56Semptom Spektrumu ve Farklılıklar
- COVID-19'in semptom spektrumu Çin'den Avrupa ve Amerika'ya geçişiyle birlikte değişmiştir.
- Yatan hastalarda ateş, öksürük ve nefes darlığı daha sık iken, ayaktan takip edilen hastalarda miyalji, yorgunluk ve baş ağrısı daha sık görülmektedir.
- COVID-19 solunum sistemine özgü olmayan, sistemik ve multidisipliner yönetilmesi gereken bir hastalıktır.
- 07:32Ateş ve Diğer Semptomlar
- Ateş, COVID-19 ile beraber alınan bir semptom olarak %83 ile %99 arasında bildirilmiştir.
- Ateş genellikle kliniğin 7. gününden itibaren ortaya çıkıyor ve yoğun bakım hastalarında daha uzun sürede düşmesi beklenmektedir.
- Avrupa'da yapılan bir anket çalışmasında ortalama semptom süresi 11,5 gün olarak bulunmuştur.
- 08:47Yaş ve Cinsiyete Göre Farklılıklar
- Gençlerde ateş, yorgunluk, iştahsızlık ve ishal, yaşlılarda kulak burun boğaz komplikasyonları daha sık görülmektedir.
- Koku kaybı, nazar obstrüksiyonu, boğaz ağrısı ve yorgunluk kadınlarda, ateş ve öksürük erkeklerde daha sık görülmektedir.
- Ayaktan takip edilen hastalarda miyalji, yorgunluk ve baş ağrısı daha sık görülmektedir.
- 09:31Gastrointestinal Semptomlar
- Gastrointestinal semptomlar ateşten önce başlayabiliyor ve tek başına olabiliyor.
- Anoreksi, iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi semptomlar görülmektedir.
- Bazı çalışmalarda gastrointestinal semptom varlığıyla kötü seyir arasında ilişki kurulmuş ancak henüz konfirme edilmiş bir veri değildir.
- 10:38Diğer Semptomlar ve Multisistemik Özellikler
- Burun akıntısı, hapşırık ve aksırık diğer viral enfeksiyonlardaki semptomlar COVID-19'de sık değildir.
- Anzmi ve hipozbinin COVID-19'de nispeten spesifik olduğu gösterilmiş ve bunun olfaktör sinirlerin direkt tutulumuna bağlı olduğu öngörülmektedir.
- COVID-19 multisistemik bir hastalık olup nörolojik, kardiyovasküler, tromboembolik, endokrin, cilt, böbrek ve oküler sistemleri etkileyebilmektedir.
- 13:26COVID-19 Hastalarının Klinik Seyri
- Hastaların çoğu hafif semptomlarla veya çok hafif promoli bulgusuyla geçiriyor, ciddi hastalığa ilerleme oranı %14, kritik hastalık oranı %5 olarak raporlanmış.
- Çin'de takip edilen 72.000 hastalık kohortundan vaka fatalite oranı %2,29 olarak bildirilmiş.
- Amerika kılavuzunda klinik durum 15 sınıfa ayrılmış: asemptomatik/presemptomatik, hafif, orta, ağır ve kritik.
- 16:31Hastalığın Spektrumu ve Risk Faktörleri
- Hastalığın spektrumu oldukça farklı, semptomatik vakaların %2-4'ü hastaneye yatırılıyor, hastaneye yatırılanların %10-40'ı yoğun bakım ihtiyacı oluyor ve yoğun bakımdakilerin %20-80'i kaybediliyor.
- Çin'den gözlemsel bir çalışmada kritik hastalığı olmayanlarda ve 9 yaş altında kaybedilen hasta olmadığı, vaka fatalite hızının kritik olgularda %49 olduğu saptanmış.
- 80 yaş üzeri, diyabet, kardiyovasküler, solunumsal, hipertansiyon ve kanser gibi komorbiditelerde vaka fatilite oranları artmış.
- 19:25Semptomların Devamı ve Asemptomatik Vakalar
- Hastaların semptomları uzun süre devam edebiliyor, özellikle yorgunluk %58 hastada, ateş ise hiçbir hastada devam etmiyor.
- Asemptomatik vakaların gerçek oranları kesin olarak bilinmiyor, epidemiyolojik çalışmalarla %30-40 gibi bahsediliyor.
- Diamond Princess cruise gemisinde yapılan taramada, pozitif çıkanların %46,5'inin asemptomatik olduğu ve karantina sonrası %70'inin de semptomu olmadığı gözlenmiş.
- 22:54Laboratuvar Bulguları ve Tanı
- Laboratuvar bulguları klinik gibi spesifik olmasa da hastalığı tanımak, şüphelenmek ve izlemek açısından yol gösterici.
- Şiddetli COVID hastalarında akut faz reaktanları, CD4/CD8 hücre sayısı, ferritin, eritrosit sedimantasyon hızı, interlokin 6, kardiyak enzimler, karaciğer enzimleri ve böbrek fonksiyon testleri önemli bulgular.
- Lenfosit sayısındaki düşüş, karaciğer enzimlerinin yüksekliği, CRP'nin giderek yükselmesi ve böbrek fonksiyon bozukluğu kötü prognozla ilişkili laboratuvar parametreleri olarak karşımıza çıkıyor.
- 25:41Koronavirüs Tanı Testleri
- Mevcut enfeksiyonu ortaya koymak için PCR testleri kullanılıyor, ancak yalancı negatiflikleri var ve uygun örnek almak, taşıma sorunları, yüksek viral yük veya viral mutasyonlar nedeniyle sorunlar yaşanabiliyor.
- Serolojik testler tanıda yeri yok, çoğu zaman geçirilmiş enfeksiyonu konusunda fikir veriyor ve duyarlılıkları pek çok parametreden etkileniyor.
- PCR testlerinin pozitifliği %70-95 arasında değişmekte, yalancı negatifliği ise %30'a kadar varabiliyor.
- 28:12PCR Testlerinin Doğru Kullanımı
- Testlerin doğru çalışması için ideal olan alt solunum yolu örnekleri (bronşiyal aspirasyon veya trakya aspirasyon) alınmalı, mümkün olmadığı durumlarda nazofaring yıkama veya kombine sürüntü örneği alınabilir.
- Dünya Sağlık Örgütü PCR'ı tanı testi olarak kabul etmekte, ancak PCR negatifliği kesinlikle hastalığı dışlamıyor.
- Sağlık Bakanlığı'nın tanı algoritmasında olası bir vaka görüldüğünde PCR örneği alınır, pozitifse COVID-19 tanısı koyulur, negatifse 24-48 saat sonra tekrar test edilir.
- 30:23PCR Testlerinin Sınırlamaları
- PCR'ın yalancı negatiflikleri viral yükün zamana, örnek türüne ve hastalığın evresine bağlı olarak değişiyor.
- Hastalığın erken ve progresif dönemlerinde viral yük daha fazla olduğu için alt solunum yolu örnekleri daha sağlıklı sonuç veriyor.
- Test sayısı arttıkça duyarlılığı artıyor, ancak gaitada da virüs izole edildi ve daha uzun viral saptama süresi olduğu söylendi ama henüz Türkiye'de kullanımda değil.
- 31:24Antikor Testleri
- İlk haftada PCR gerçekten doğru sonucu verebiliyor, antikor testleri ancak hastalığın ikinci evresinden sonra pozitifleşmeye başlıyor.
- Pek çok antikor testi var, duyarlılıkları ve özgürlükleri kendi aralarında değişiyor, bazılarının tanısal kullanım olayı var.
- Antikor testleri yaştan ve hastalık şiddetinden etkileniyor, bu da testlerin doğru konumlandırılmasının zor olduğunu gösteriyor.
- 33:04Radyolojik Görüntüleme
- Koronavirüs enfeksiyonunun özellikle pnömoni bulgularından bahsedilecek, şüpheli ve hafif olgularda görüntüleme önerilmiyor.
- Gençlerde ve çocuklarda ilk seçilecek tetkik akciğer grafisi olmalı, orta ve şiddetli olgularda kontrastsız tomografi çekilmesi öneriliyor.
- Akciğer grafisinde daha çok konsolidasyon görülüyor, özellikle alt zonlarda ve parankimde havalanma kaybı şeklinde.
- 35:10Tomografi Bulguları
- Tomografi için ince kesitli volümetrik tomografinin çekilmesi öneriliyor, kontrast verilmesi önerilmiyor, düşük dozda çekilmesi tercih ediliyor.
- Tomografide temel görülen bulgular organize pnömoni bulguları: buzlu cam görünümü, konsolidasyon, kaldırım taşı görünümü (crazy paving), vasküler genişleme ve bronşektazi.
- Atipik bulgular: lenfotik lezyon, kavitasyon, tomurcuklanan ağaç görünümü, primotoraks ve çok sayıda ince küçük nodüller.
- 38:56COVID-19'da Radyolojik Bulgular
- Vasküler genişleme, buzlu cam ve konsolidasyon alanı içerisine giren vasküler yapıların kapiller yumaktaki inflamasyon nedeniyle genişlediği bir bulgudur ve hastalıklı hastalarda yüzde on oranında görülür.
- Kaldırım taşı görünümü, konsolidasyon alanı içerisinde çizgilenme şeklinde daha yüksek dansları alanlar ve arnavut kaldırımı görünümüne benzettiği için bu isimle anılır.
- Halo işareti, santral nodüler konsolidasyonun buzlu cam alanı ile çevrelenmesine; ters halı işareti ise santralden çözülmeye başlarsa enfeksiyon ters işareti santrali normalken periferinde bulacağım tarzında dans artışı olarak tanımlanır.
- 41:49Hastalığın Progresyonu ve Ayırımı
- Hastalığın progresyonunda önce buzlu cam alanları artar, konsolidasyonlar gelişir ve kör lineer çizgiler oluşur; iyileşme döneminde ise konsolidasyon alanlarında gerileme görülür.
- Bu hastalığı diğer viral pnömonilerden ayırmak zor olabilir, özellikle onkolojik hastalarda fırsatçı enfeksiyonları ayırt etmek zaman içerisinde bulgular oturdukça ortaya çıkacak.
- Kardiyovasküler hastalığı olan hastalarda ödem ve yüklenme ile buzlu cam alanı enfeksiyonu, interse akciğer hastalığı olan hastalarda buzlu cam alanlarındaki belirginleşme ile hastalığın alevlenmesi arasında ayırt etmek zor olabilir.
- 44:10Radyolojik Görüntüleme ve Sonuç
- Radyolojik görüntüleme tanıya yardımcı olup hastalığın takip seyri hakkında bilgi verir.
- Tipik bulgular genellikle outloop yerleşimi, supplevral, buzlu cam veya konsolidasyon alanlarıdır.
- Buzlu camın fizyopatolojisinde alveollerin içerisinde inflamatuar eksudanın birikimi görülür; yetmezliğe bağlı akciğer ödeminde ise sıvı birikimi vardır.