Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir dermatoloji uzmanı tarafından sunulan, acil servis hekimleri ve diğer sağlık profesyonelleri için hazırlanmış canlı yayın formatında bir eğitimdir. Sunum sırasında izleyicilerden gelen sorular yanıtlanmaktadır.
- Video, COVID-19 ile ilişkili dermatolojik bulguları kapsamlı şekilde ele almaktadır. Uzman, COVID-19'un deri üzerindeki etkilerini üç ana başlık altında incelemektedir: direkt virüs ilişkili değişiklikler, koruyucu ekipmanlarla ilişkili deri bulguları ve virüsün indirekt etkileri. Pernio benzeri lezyonlar, maküle popüler elipsiyonlar, ürtiker, veziküler döküntüler, eritema multiforme, retiform purpura gibi COVID-19'un karakteristik deri bulguları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Sunumda ayrıca bu deri bulgularının yaş grubuna göre farklılıkları, patojenik mekanizmaları, histopatolojik bulguları ve tedavi yaklaşımları hakkında bilgiler verilmektedir. COVID-19 hastalarının yoğun bakım ihtiyacı, tedavi stratejilerinin zamanla nasıl değiştiği ve deri bulgularının prognoz üzerindeki etkisi de ele alınmaktadır. Türkiye'de bu verilerin toplanmasının önemi ve genetik faktörlerin hastalığın seyrindeki rolü hakkında da bilgiler paylaşılmaktadır.
- 00:02Giriş ve Program Hakkında Bilgiler
- Program, 2020 yılının son yayını olarak sunuluyor ve bu yılın kalitesini son saniyede gösteriyor.
- Site yaklaşık bir buçuk yıl önce sadece quiz ve bilgilendirme tarzında açılmış, Mart-Nisan gibi canlı yayınlarla popüler hale gelmiş.
- Program, pedala ile ilişkili dermatolojik konuları ele alıyor ve bu konu korkuların olduğu için popüler bir konu haline gelmiş.
- 02:38COVID-19 ile İlişkili Dermatolojik Bulgular
- COVID-19 ile ilişkili dermatolojik bulgular üç ana başlık altında ele alınabilir: direkt virüs ilişkili değişiklikler, koruyucu ekipmanlarla ilişkili deri bulguları ve virüsün indirekt etkileri.
- Deri virüsten doğrudan etkilenmez, virüs endoteli invaze edip oradan epidermisi ulaşarak keratinositlerde değişiklikler yapar.
- Virüs hastalık şiddet ve evresinden bağımsız enfekte edebilir, deri bulguları genellikle hastalık bulguları başladıktan sonra ortaya çıkar ancak 48 saat öncesinde görülebilir.
- 06:53COVID-19 ile İlişkili Deri Bulgularının Sıklığı ve Türleri
- Deri bulguları COVID-19 prodromal döneminde de görülebilir ve bu bilgiler dermatoloji, pediatri ve dahiliye pratiğinde önemlidir.
- Deri bulgularının sıklığı yaklaşık %5 ila %20 arasında değişmektedir, çocuklarda ise binde iki oranında görülür.
- Deri bulgularının en karakteristik olanı akra bölgelere yerleşen pernio benzeri lezyonlardır (%19), ikinci en sık görülenler maküle popüler elipsiyonlardır (%47).
- 09:29Deri Bulgularının Önemi ve Patogenezi
- Deri bulguları hastalığın semptomatolojisinin ön bulguları olabilir ve bu nedenle acil serviste bu bulgularla gelen hastaları eve göndermemek önemlidir.
- Deri bulguları COVID-19 öncesi, sonrası ve hastalığın süresince görülebilir ve bu nedenle ayırıcı tanıda COVID-19 düşünmek gerekir.
- Veziküler lezyonlar viremin bir bulgusu olarak değerlendirilebilirken, vasküler tutulumda komploman aktivasyonu ve hiperkuagulabilite süreci rol oynar.
- 11:30Pernio Benzeri Lezyonlar
- En karakteristik bulgularından biri, özellikle ayakta görülen pernio benzeri lezyonlardır.
- Bu lezyonlar sosyal medyada paylaşılınca dikkat çekmiş, %55'i asemptomatik, %45'i COVID bulgusu olan vakalarda görülmüş.
- Pernio benzeri lezyonlar "COVID ayağı" olarak tanımlanmış, gençlerde daha sık görülüyor ve tüm COVID-19 deri bulgularının %19'unu oluşturuyor.
- 12:47COVID-19 ile İlişkili Akral Lezyonlar
- COVID-19 ile ilişkili akral lezyonlar sıklıkla kaşınma, kaşıntı ve yanma şikayeti ile görülebilir, üç hastanın biri kaşıntılı, üç hastanın biri yanma şikayeti ile gelebilirken, üç hastanın birinde asemptomatik olabilir.
- Gençlerde görülen geçici, spontan düzelen akral lezyonlar pernio şeklinde görülebilirken, aynı patojenik mekanizmanın yaşlılarda daha şiddetli seyrettiği, nekrozla giden formlar da olabilir.
- Akra tutulum iki farklı şekilde karşımıza gelebilir: olguların %72'sinde pernio gibi, %28'inde ise atipik targetoid görünümde lezyonlar görülebilir.
- 14:48Lezyonların Özellikleri ve İyileşme Süresi
- Ayaklar daha sık etkileniyor (%85), bazı hastalarda ise hem ayak hem el etkileniyor.
- Hastalarda PCR çalışması yapıldığında %50'den azında pozitiflik saptanmış, genellikle %11-12'de (10 hastanın 1'i) pozitif çıkıyor ve bu genelde geç dönem bulgusu olarak kabul ediliyor.
- Hastaların %45'i semptomatik, %55'i asemptomatik olup, ortalama hastalık süresi 12 gün, iyileşme süresi ortalama 2 hafta olup 8 haftaya kadar uzayabiliyor.
- 16:16Tedavi ve Sistemik Bulgular
- Tedavi konusunda semptomatik yaklaşımla ilerleniyor; kaşıntı varsa kısa süreli düşük potansiyel topikal steroidler, makula popüler ediksiyon eşlik ediyorsa antihistaminikler kullanılıyor.
- Pernio benzeri lezyonlar %45 oranında semptomatik hastalarda karşımıza çıkıyor, en sık bulgu öksürük, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve ateş takip ediyor.
- Lezyonlar %13 oranında sistemik bulgulardan önce, %15 oranında eş zamanlı, %54 oranında sistemik bulgulardan sonra izleniyor.
- 17:30Histopatolojik Bulgular
- Histopatolojide mikro trombüsler, epidermis bazal tabakada vaqualer dejenerasyon gibi değişiklikler izlenmiş, özellikle perivasküler alanda inflamasyonun varlığı belirtiliyor.
- Damar endotelinde şişme ve yer yer eritrosit ekstravazasyonu gibi vaskülitik bulgular izlenebiliyor.
- COVID ilişkili inflamasyon deride peri-ekren yerleşimde de karşımıza çıkıyor, ter bezlerini ataki ediyor.
- 18:44Diğer Lezyon Tipleri ve Patojeniz
- Bazı lokalize döküntüler olabiliyor, maküler bir nevi bildirilmiş, el-ayak-ağız hastalığındakine benzeyen erüpsiyonlar pernio ile birlikte görülebiliyor.
- El ve ayak birlikte etkilenen vakalar %10 oranında görülüyor, mukoza tutuluşu konusunda henüz yeterli bilgi yok.
- Aynı patojenik mekanizma işliyor, hastanın yaşı önemli; gençlerde mikro anjiyopati ve pernio benzeri geçici bulgular olurken, yaşlılarda hiperkual birlikte ortaya çıkıyor.
- 24:20COVID-19 İlişkili Döküntüler
- COVID-19 ile ilişkili en sık görülen döküntü türü makula popüler elipsiyon ve morbilli elipsiyon olup, farklı patenlerde görülebilmektedir.
- Bu döküntülerde purpuralar eşlik edebilir, sadece purpurik olabilir veya üst gövde üzerinde makula popüler, alt ekstremite üzerinde purpurik olabilir.
- Bazı yazarlar, ilaç ilişkili olup olmadığına dair şüphelerini çözmek için ilaçları kesmeden devam ettiklerinde döküntülerin spontan gerilediğini belirtmişlerdir.
- 25:57COVID-19 İlişkili Döküntü Özellikleri
- COVID-19 ilişkili döküntüler birbirinden ayrı yerleşen papüllerle karakterize olup, başlangıçta az sayıda olup daha sonra birleşme eğilimi gösterebilir.
- %62'de sistemik bulgular ile birlikte, %34'te sistemik bulgulardan sonra eripsiyon başlar, sadece %4'te sistemik bulgulardan önce görülür.
- Bu döküntüler %80'de jeneralize, %55'te simetrik ve %54'te birleşme eğiliminde olup, en sık kaşıntıya yol açar.
- 27:29Farklı COVID-19 İlişkili Döküntü Türleri
- Lokalize nekrotik seyreden merkezleri nekrotik papüller, deri çizgilerine paralel yerleşim gösteren döküntüler ve jeneralize eden virüs ilişkili elipsiyonlar da COVID-19 ile ilişkilendirilebilir.
- Peri folliküler yerleşimli, fiya rose'a benzeri veya elitama multiforme benzeri döküntüler de COVID-19 ile ilişkilendirilebilir.
- Pia rosea benzeri döküntüler de COVID-19 ile ilişkilendirilebilir, ancak pozitif test sonucu olan hasta bulunmamıştır.
- 30:21Çocuklarda ve Yetişkinlerde Görülen Döküntüler
- COVID-19 ilişkili döküntülerde eritemli makule-popüler ediksiyon neredeyse eritrodermiye kadar şiddetli olabilir.
- Flekal döküntüleri COVID-19 ile ilişkilendirilebilir ve intern flekal egzantem oluşabilir.
- Ürtiker hem bebeklerde, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilmekte, palmplantar tutulum (ayak tabanı, avuç içi) beklenmez.
- 31:55Eritema Multiforme ve Kawasaki Benzeri Sendrom
- Eritema multiforme, COVID-19 ile ilişkilendirilen en sık bildirilen döküntü türlerinden biridir ve özellikle çocuklarda görülür.
- Eritema multiforme, çok tipik hedef tahtası lezyonları gösterir ve ekstensör yerleşimlerini (el, diz, dirsek) tercih eder.
- Patolojik incelemelerde immünotokimyasal olarak ekrin ter bezi civarında ve damar duvarlarında virüs partikülleri tespit edilmiştir.
- 34:16Kawasaki Benzeri Sendrom
- Kawasaki benzeri inflamatuar sendrom, pediatrik inflamatuar multisistem sendrom (PIMS) olarak da adlandırılmıştır.
- Bu sendrom, Kawasaki hastalığı tanı kriterlerini tam karşılayan ve karşılamayan vakaları içermekte, palmplantar tutulum ve tüm vücutta deskomasyonu olan olguları içermektedir.
- Bu sendrom, yaş grubuna göre daha büyük çocuklar arasında görülür ve Asyalı ve Afrika kökenli bireylerde Avrupa'ya göre daha sık ve şiddetli görülmüştür.
- 36:34COVID-19 Hastalarının Tedavi ve İzlenmesi
- COVID-19 hastalarının en az üç-beş günü kritik yoğun bakımda takip ediliyor, özellikle nörolojik bulgular, ansefali, diva koagülasyon, darotrombis vakaları ve ciddi sepsis bulgusuyla karışan hastalar yoğun bakım tedavisi gerekiyor.
- COVID-19 döneminde sepsis diye yatırdığımız tüm hastaların PCR çıktığını görüyoruz, bu nedenle ekstra bilgilendirmeye ihtiyaç duyuluyor.
- İkinci pite hem farkındalık artmış hem yoğun bakıma daha erken veriliyor, bu sayede daha erken çıkışlar oluyor.
- 37:45Tedavi Yaklaşımı
- Petrik yaş grubunda hiçbir hastaya tedavi verilmiyor, sadece misce tablosu gelirse veya pnömosi olursa tedavi alıyorlar.
- Pandeminin başında Şubat-Haziran arasında gelen 60-70 hastanın neredeyse 35'i korkudan yatırılmış, hiçbir tedavi verilmemiş.
- İkinci pite sadece 10-15 hastayı yatırıyor ve bunların çoğu misce olarak geliyor.
- 39:29Hastaların İzlenmesi ve Veri Toplanması
- Akut batında gastrointestinal sistem bulgularıyla, döküntülerle veya septik şok tablosuyla gelen hastalarda COVID-19 çıkabiliyor.
- Türkiye'de bu tür verilerin toplanması gerekiyor, özellikle yoğun bakıma yatan hastaların takibi ve sürenin alınması önemlidir.
- İrksal farklılıklar nedeniyle Asya kökenli hastalarda seyr farklı olabilir ve tedavilere yanıtları da farklı olabilir.
- 41:59Deri Bulguları
- Deri bulguları daha şiddetli ve daha renkli olabiliyor, perineal bölgede ve yüz bölgesinde deskovasyon görülebiliyor.
- El ve ayakta eritemli sert endure plaklar izlenebiliyor, nannox explatif konjonktivit ve polimorfik epsiyon olabiliyor.
- Veziküler edisyonlar olguların deri prezentasyonunun yüzde 9'unu oluşturuyor ve viremin bir bulgusu olarak belirtiliyor.
- 44:49Vasküler Lezyonlar
- Vasküler lezyonlar deri döküntülerinin yüzde 6'sını oluşturuyor ve petsh purpura, retiform purpura, livedo reticular, remoza, akra iskemi ve pupraminans şeklinde olabiliyor.
- Bu lezyonlar hastalarda saatler içerisinde değişim gösterebiliyor ve erişkinlerde kötü prognoz göstergesi olarak belirtiliyor.
- Retiform purpura ile başvuran hastaların yüzde 100'ünün hastaneye yatırıldığı ve bu hastaların yüzde 82'sinde ARDS geliştiği bildirilmiş.
- 46:28COVID-19 ile İlişkili Deri Bulguları
- İlk başta COVID-19 ile ilgili deri bulgularının hastalık şiddetiyle ilişkili olmadığı düşünülmüş, ancak detaylı değerlendirmeler sonucunda reform purpura (vasküler komplikasyonlar) özellikle yaşlı hastalarda önemli olduğu görülmüştür.
- Döküntü ile gelen her hastadan PCR testi almak gerektiği tartışılıyor, ancak her hastada mutlaka alınması gerektiği mesajı verilmemeli.
- Cilt bulguları olan hastalarda düşük molekül ağırlıklı heparin verilmesi, hastanın yaşı ve bulguların ciddiyetiyle ilgilidir; genç hastalarda hafif bulgular genellikle antikoagülasyon gerektirmezken, yaşlı hastalarda reform purpura varsa gerekli önlemler alınmalıdır.
- 49:14Reform Purpura ve Purpura Fulminans
- Reform purpura, makü ve popüler epizotik döküntüler gibi fleksör bölgelerde görülebilir ve petechial lezyonlar yaygın olabilir.
- Purpura fulminans, mortalitesi yüksek olan dik dik tablo olarak adlandırılan bir durumdur; başlangıçta küçük petechial ve purpurik bulgularla başlayan durum, saatler içinde tüm vücutta yayılan bir tablo oluşturabilir ve sepsis ile sonuçlanabilir.
- Purpura fulminans gelişen hastalarda %31'de purpura, %58'de petechia, %19'da hem palpable purpura hem petechia saptanmıştır; %11'de akral siyanoz ve %19'da hemorolojik döküntü gelişmiştir.
- 52:37Diğer Deri Bulguları ve Prognoz
- COVID-19 ile ilişkili dik gelişen vakalarda vasküler tutuş bulgusu, özellikle ileri yaşta vakalarda kuru gangren ve iskemik akral lezyonları bildirilmiştir.
- Mukozalarda dil papilyalarında hassasiyet, aftöz lezyonlar, veziküler, blözik oral lezyonlar olabilir ve bu bulgular COVID sistemik bulgularından iki gün önce gelişebilir veya 24 gün sonrasında ortaya çıkabilir.
- Deri bulguları hastalık şiddetiyle ilişkili olabilir; pernio iyi prognoz göstergesi olurken, makro popüler epizotlar şiddetine göre %45'e varan hastaneye yatış oranlarıyla ilişkilidir; retiform purpura ise %100 hastaneye yatış ve %82'sinde ARDS gelişimiyle ilişkilidir.
- 54:50COVID-19 ile İlişkili El ve Ayak Bulguları
- COVID-19 ile ilişkili en erken bulgu olarak veziküler lezyonlar görülebilir.
- En sık görülen bulgu makro popüler epizotlardır.
- En karakteristik bulgular akral eritemli lezyonlardır ve COVID ayağı olarak tanımlanabilir.