Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Şimdi Konuşalım" adlı programda, İç Hastalıkları ve Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, Psikiyatri Uzmanı Dr. Necip Çapraz, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ülkü Yılmaz ve Akdeniz Üniversitesi Farmakoloji Uzmanı Prof. Dr. Coşkun Usta yer alan bir uzman sohbeti sunulmaktadır.
- Program, Türkiye'deki COVID-19 pandemisi durumu, vaka sayıları, test sonuçları ve tedavi yöntemleri üzerine odaklanmaktadır. Uzmanlar, hidroksiklorokin, favipiravir, remdesivir gibi ilaçların etkinliği, immün plazma tedavisi, aşı geliştirme çalışmaları ve pandemi sürecindeki psikolojik etkiler hakkında bilgiler vermektedir. Ayrıca, obezite, hipertansiyon gibi risk faktörleri, akciğer hastalıklarının COVID-19'a yatkınlığı ve pandemi sonrası normal yaşama dönüşüm süreci de ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca BCG aşısının COVID-19'a karşı koruyucu etkisi, Çin'de yapılan çalışmalara göre yaşlı hastaların gençlere göre daha fazla antikor ürettiği, kan bağışı yapabilme koşulları ve aşı geliştirme sürecinin zorlukları gibi konular da tartışılmaktadır. Sağlık çalışanlarının yaşadığı stres, tükenmişlik sendromu ve toplumun yeni normalle başa çıkma stratejileri de programın önemli bölümleridir.
- 00:14Programın Tanıtımı ve Konuklar
- Program, koronavirüs hakkında merak edilen soruları uzman konuklarla tartışacak.
- İzleyiciler Twitter'dan #şimdiKonuşalım etiketiyle sorular gönderebilirler.
- Programda İstanbul stüdyosunda iç hastalıkları ve hematoloji uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, psikiyatri uzmanı Dr. Necip Çapraz; Ankara stüdyosundan sağlık bilimleri üniversitesi öğretim üyesi, göğüs hastalıkları uzmanı ve TÜSATI başkanı Prof. Dr. Ülkü Yılmaz; Skype bağlantısıyla Akdeniz üniversitesi öğretim üyesi farmakoloji uzmanı Prof. Dr. Coşkun Usta konuk olarak yer alıyor.
- 02:11Türkiye'deki Koronavirüs Tablosu
- 22 Nisan itibariyle Türkiye'de toplam vaka sayısı 3.083 kişi artarak 98.674 kişiye ulaştı.
- Günün sonunda 117 vatandaşın hayatını kaybetmesiyle toplam ölümler 2.376 kişiye ulaştı.
- Son 24 saatte 37.535 test yapılmış olup, toplam test sayısı 750.944'e ulaştı.
- 1.559 hastaya iyileşip taburcu edildi ve toplam iyileşen hasta sayısı 16.477 kişiye ulaştı.
- 31 ilde, 30 büyükşehir ve Zonguldak'ta sokağa çıkma kısıtlaması uygulanıyor ve Bilecik valiliği kente giriş çıkışlarını durdurma kararı aldı.
- 03:46Uzmanların Yorumları
- Prof. Dr. Mustafa Çetiner, vaka sayısında görülen düşüşün umut verici olduğunu ancak bunun en az bir hafta devam etmesi gerektiğini vurguladı.
- Normal yaşama dönmenin için önemli olan, hasta artış hızının kontrol edilebilir seviyeye gelmesi ve yatay bir seyir göstermesi gerektiğine dikkat çekti.
- Sağlık sisteminin salgını göğüslemekte iyi bir performans gösterdiği ve test sayılarının artması gerektiğini belirtti.
- Test sayısının artmasıyla popülasyonun geniş anlamda tanımlanabilmesi gerekiyor, bu da saha taraması veya filyasyon denilen yöntemle mümkün olabilir.
- Koronavirüs pandemisi nedeniyle kanser tedavisi gören hastalar, bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar ve bekleyen ameliyatlar gibi durumlar birikmiş durumda.
- 10:23Viral Enfeksiyonların Paradoksu
- Viral enfeksiyonlarda paradoks bir durum vardır: enfekte olacak insan sayısı arttıkça, bulaştırıcılık dönemindeki insanların bulaştıracağı insanlarla karşılaşma oranları azalmaktadır.
- Önlemlerin amacı, aynı anda birçok kişinin hasta olmamasını sağlamaktır, aksi takdirde yoğun bakıma yatan hasta sayılarında ciddi bir artış yaşanır ve sağlık sistemi çöküşe uğrar.
- Önemli olan, virüsün pik noktasında ne kadar süre kalacağı ve ne kadar süre sonra aşağı ineceğidir.
- 12:42Türkiye'nin Durumu
- Bilim Kurulu'ndan Ateş K. tarafından on gün sonra Türkiye'nin pik noktasına ulaşabileceği tahmin edilmektedir.
- Türkiye'de vaka sayıları artmaya devam ediyor, ancak yoğun bakıma giren hasta sayısı ve ağır hastaların sayısı biraz azalmıştır.
- Enfeksiyon büyüme hızında hafif bir düşüş belirtilmektedir.
- 15:02Pandeminin Sonu
- Pandeminin sona erme senaryoları arasında toplumun büyük bir bölümü enfekte olup antikor geliştirmesi, aşı bulunması ve virüsün hastalık yapıcı özelliğinde azalması bulunmaktadır.
- Şu an için kökten tedavi önlemleri yoktur, bu nedenle genel önlemler uygulanmaktadır: hasta kişileri izole etmek, bulaşma riskini en aza indirmek, sosyal mesafe ve maske önlemlerine dikkat etmek.
- Şu anda en etkili önlem karantinadır ve nüfus hareketlerini sınırlama önerisi uygulanabilir.
- 17:02Sokağa Çıkma Yasakları ve Psikolojik Etkileri
- Sokağa çıkma yasakları, günlük tespit edilen hasta sayısının azalması olarak sevindirici bir grafik sunmaktadır.
- Vaka sayısındaki düşüş, insanların içteki rahatlama hissi yaratmakta ve geleceğe dair umut beslemelerine yardımcı olmaktadır.
- Karantina önlemleri uzadıkça, insanların stres seviyesi artmakta, kendilerini engellenmiş hissetmekte ve ihtiyaçlarını giderememekte olmaktadır.
- 19:31Evde Kalırken Yapılacaklar
- Evde kalırken fazla bilgiye maruz kalmak, sürekli haber takip etmek stresi ve gerginliği artırabilmektedir.
- Evde kalırken evdeki normallere dönmek, aileyle vakit geçirmek, sevdiklerine ulaşmak veya ev işleri yapmak gibi aktiviteler önerilmektedir.
- Bahar mevsiminde dışarı çıkmak için çiçek dikmek veya tohum dikmek gibi alternatifler de düşünülebilir.
- 22:0223 Nisan kutlamaları ve normalleşme süreci
- Atatürk'ün çocuklara armağan ettiği 23 Nisan kutlaması, Meclisin 100. yılı ve ulusal egemenlik bayramı kutlanıyor.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti MYK toplantısında salgının yatay seyre geçtiğini ve bayram sonrası normal hayata geçmeyi hedeflediklerini belirtti.
- Sağlık Bakanı Koca, kurallara uymamız ölçüsünde normalleşme takviminin gecikmeyeceğini vurguladı.
- 24:09Normalleşme sürecinin nasıl olacağı
- Normalleşme sürecinde bir gün sabah uyanıp "her şey bitti" diyebileceğimiz bir durum yaşanmayacak, bu virüs hayatımıza girdi ve çıkmayacak.
- Normalleşme için sağlık sisteminin kompanse etmemesi, hastalığın yatay seyri devam etmesi ve vaka oranının %10'un altına inmesi gerekiyor.
- Aktif taramayı devam ettirmek ve kimlerin hastalığı geçirmiş olduğunu bilmek önemlidir, çünkü geçirenlerin en azından bir süreliğine bağışıklığı vardır.
- 26:01Normalleşmede öncelikli gruplar
- Almanya'da konuşulan "immün pasaport" gibi, serolojik testlerle hastalığı geçirenlerin ilk sahaya çıkması gerekiyor.
- Ekonomik üretime en çok katkı veren iş kollarının normalleşmesi ve genç nüfusunun (daha dirençli ve kariyer ilerleme ihtiyacı olan) normal hayata dönmesi öncelikli.
- Normalleşme sürecinde eskiden yaptığımız gibi yaşamaya devam edemeyeceğimiz, maske takma ve sosyal mesafe koruma alışkanlıkları devam edecek.
- 28:26Tedavi yöntemleri ve ilaçlar
- Bilim dünyası, çok hızlı gelişen olaylar nedeniyle normalde uymak zorunda olduğu temkinli süreçleri bypass etmek durumunda kalıyor.
- Sıtma ilacı (hidroksiklorokin) başlangıçta umut verici sonuçlar vermiş ancak sonraki çalışmalar bu umudu boş gösterdi.
- Hidroksiklorokin önemli yan etkilere neden olabilir, özellikle kalpteki yan etkilerle hastalarda kötüye gitme riski var.
- 31:05Normalleşme sürecinde yaşam değişiklikleri
- Pandemiyle beraber sağlık, ekonomik ve sosyal yönden ciddi travmalar yaşanıyor, evde oturup sıkılmak aslında bir lüks.
- Bu pandemi döneminde yeni bir alışkanlık ve alışma dönemi yaşanmalı, maske takma ve sosyal mesafe koruma alışkanlıkları zor olmayacak.
- Normalleşme sürecinde zamanın geçmesi, aşı çalışmalarının tamamlanması ve uygun tedavilerin geliştirilmesi için gereklidir.
- 33:48Dornaz Alfa ve Tedavi Yaklaşımları
- Dornaz alfa, yoğun bakım hastalarında akciğerlerdeki kalınlaşma ve oksijenin kana geçmemesinden kaynaklanan boğulma hissi durumlarında olumlu etkiler gösteriyor.
- Dornaz alfa, kistik fibroz gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılmakta ve virüse etki etmesi konusunda bilgi bulunmamakla birlikte olumlu görünüyor.
- 35:05Remdesivir İlaçının Etkinliği
- Virüsün üremesini engellemek veya öldürmek, bu hastalığa karşı en iyi tedavi stratejisi olarak görülüyor.
- Remdesivir, MERS ve SARS virüsleri için hayvan modellerinde (maymunlar) hem profilaksik hem de tedavi amaçlı olumlu etkiler göstermiş.
- Son çalışmalar, remdesivir'in bazı semptomlarda ve klinik açıdan yararlı etkileri olduğunu göstermiş, bu nedenle ilacın daha öne çıktığı söylenebilir.
- 36:47Madagaskar'ın Pelin Ot İlaç İddiası
- Madagaskar başkanı, koronavirüse karşı bitkisel bir ilaç bulduklarını iddia etti ve bu ilacın içinde sıtma tedavisinde kullanılan artemisia bitkisi (pelin otu) olduğu bildirildi.
- Pelin otu, çok acı bir ot olup fitoterapide parazit hastalıkların tedavisinde kullanılmakta ve safrada olumlu etkileri olabilir.
- Pelin otu içerisinde tujon adlı tehlikeli bir molekül bulunuyor, bu molekül epilepsi oluşturma riskini artırıyor ve hiçbir bilimsel çalışma virüslere karşı etkili olduğunu göstermemektedir.
- 40:14Fitoterapi ve Coronavirüs
- Fitoterapinin coronavirüsle mücadelede yeri olabilir, ancak bunun için çok ciddi araştırmalar gerekmektedir.
- Çin'de bazı vakalarda bitkisel tedaviler kullanılmış, ancak bu yeni bir keşif değil, var olan ajanları kullanmışlardır.
- Fitoterapitik ajanlar da masum değil, ciddi yan etkileri olabilir ve karaciğer toksiteleri, böbrek toksiteleri gibi öldürücü düzeyde etkilere neden olabilir, bu nedenle mutlaka sağlık profesyonellerinin eşliğinde kullanılmalıdır.
- 43:25Yeni Normal ve Stres Etkileri
- Pandemi nedeniyle sevdiklerimizle sarılmak, markette vakit geçirmek, komşu ziyareti yapmak gibi alışkanlıklarımız değişmiş durumda ve bu değişiklikler gerginliğimizi artırıyor.
- Yeni normalle karşı karşıyayız ve maske takmaya, asosyal olmaya alışabiliriz, ancak bu durumun kaygı düzeylerimizi artırdığı bir faturası var.
- Pandemi sürecinin en zor yanı belirsiz olması ve devam eden stresle karşı karşıya olmak, özellikle 20 yaş altı ve 65 yaş üstü gruplar için.
- 45:02Uzun Karantina Sürelerinin Etkileri
- Yapılan araştırmalar, 10 günün üzerindeki karantina sürelerinin daha sonra ortaya çıkabilecek ruhsal rahatsızlıklar riskini çok artırdığını gösteriyor.
- Belirsizlik, anksiyete, kaygı ve endişe duygu düzeylerini günden güne artırmaktadır.
- Bu süreç ne kadar uzun sürerse etkileri de o kadar fazla olacaktır.
- 46:35Stresle Başa Çıkma Yöntemleri
- Stresten ve kaygıdan kaçınmak için haberlerden olabildiğince kaçınmak ve yeni normale adaptasyon için yapabilecekler konusunda düşünmek gerekiyor.
- Herkesin hayatında ilk kez karşılaşılan bir stres değil, farklı şekillerde yoğun stres, sıkıntı, kaygı ve endişe yaşadıkları zamanlar vardır.
- Herkesin kendi stresle başa çıkma yöntemini bulması, keşfetmesi ve uygulamaya özen göstermesi önemli.
- 48:08Sağlık Çalışanlarının Stresi ve Destek Hattı
- En çok stresi yaşayan kişiler, 7/24 ailesinden uzakta çalışan sağlık çalışanlarıdır.
- Türkiye Psikiyatri Derneği, sağlık çalışanlarına ücretsiz destek hattı oluşturdu ve 7/24 saat arayan sağlık çalışanları ücretsiz ruhsal danışmanlık alabilecek.
- Bu hattın gecenin her saatinde kullanılabilmesi sembolik olarak çok önemli olmuştur.
- 50:40Sağlık Çalışanlarının Yaşadığı Sorunlar
- Sağlık çalışanlarının yaşadığı en büyük sorun yoğun iş stresidir; çok daha fazla ve sert koşullarda çalışıyorlar.
- Sağlık çalışanlarının kendilerine hastalık bulaşma riski vardır; Türk Devletleri Birliği'ne göre 3.474 sağlık çalışanının COVID-19'de pozitif olduğu ve 24 kişinin hayatını kaybettiği açıklanmıştır.
- Sağlık çalışanları, evlerine giderlerse çocuklarına, aile üyelerine hastalığı bulaştırma riski taşıyorlar, bu da streslerini artıran bir sorumluluktur.
- 53:36Ulker'ın 23 Nisan Mesajı
- Ulker'ın kurucusu Sabri Ülker'in "her çocuk mutlu olmayı hak eder" sözüne vurgu yapılarak, her çocuğun mutlu olma hakkı vurgulanıyor.
- Ulker'in görevi herkesin mutlu bir çocukluk geçirmesi için çalışmak olarak belirtiliyor.
- Atatürk'ün çocuklara armağan ettiği 23 Nisan kutlanıyor ve çocuklar mutlu olsun diye dilekler sunuluyor.
- 54:24Vestel Reklamı
- Vestel'den üç ürün alan herkese 1599 TL değerinde 80 ekran televizyon hediye ediliyor.
- Vestel ürünlerini evden alabiliyor ve tüm ürünler fabrikadan hediye hijyen seti sunuluyor.
- BeCO.com üzerinden her sipariş 48 saate kadar eve ulaşıyor ve %40'a varan indirimler sunuluyor.
- 55:32Programın Devamı ve Konuşmacılar
- Program konuşmacıları Prof. Dr. Mustafa Çetiner, Dr. Öğretim Üyesi Necip Çapraz, Prof. Dr. Ülkü Yılmaz ve Prof. Dr. Coşkun Usta ile devam ediyor.
- Ankara stüdyosunda bulunan Prof. Dr. Ülkü Yılmaz, Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği başkanı olarak konuşturmaya dahil ediliyor.
- Konuşmacılara koronavirüs tedavi yöntemleri ve solunum problemi olan hastaların dikkat etmesi gerekenler hakkında sorular soruluyor.
- 56:29Koronavirüs Tedavi İlaçları
- Koronavirüs için etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemi bulunmamakta, ancak Çin kaynaklı çalışmalarla etkinliği olduğu üzerinde yayınlar olan pek çok ilaca erişimimiz var.
- Hidroksiklorokin, virüsün hücre içine girmesini engellediği teorisiyle kullanılmakta ve hafif vakalarda öncelikle bu ilaç kullanılmakta.
- Fabipiravir ve Remdesivir gibi ilaçlar ağır pnömonili hastalarda kullanılmakta, ancak etkinlikleri kesin olarak kanıtlanmış değil.
- 59:28Serolojik Testler
- Serolojik testler normalleşme sürecinde çok önemli olup, aktif enfeksiyon geçirenler ve enfeksiyonu geçirmiş olanları birbirlerinden ayırmakta.
- Serolojik testler, enfeksiyonun oluşturduğu proteinin varlığını göstererek virüse karşı bağışıklığın olduğunu belirtiyor.
- İlk başta Çin'den gelen testler çalışmayan durumda olup, spesifikliği yüksek olmadığı ve çapraz reaksiyonlar olduğu için sorunlar yaşanmış.
- 1:03:36Akciğer Hastalığı ve Sigara
- Sigara, hastalığa eğilimi artıran bir faktör olup, el ve mukoza maruziyetini artırıyor.
- Sigara içenlerde anjiyotensin dönüştürücü enzim reseptörleri artmış olup, sigara içen bir birey hastalığı on dört kat daha fazla ağır seyreder.
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) hastalarında inhaler tedavilerin mutlaka kullanılması gerekiyor, ancak nebulizatör cihazlarının bulaş riskini artırdığı için kullanılmaması öneriliyor.
- 1:06:46Akciğer Hastalıkları ve Koronavirüs
- Akciğer hastalıkları, özellikle kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), koronavirüs hastalığına yatkınlığı artırıyor.
- Akciğer hastalarının ilaçlarına devam etmeleri gerekiyor, dozları kafaya göre değiştirilmemeli.
- Mart ayı başlarında bu tür ilaçların kullanılmaması doğrultusunda yanlış haberler çıkmıştı.
- 1:07:51Immün Plazma Tedavisi
- Çin'den yapılan bir çalışmaya göre, orta yaşlı hastaların bu virüse yakalanan genç vakalara göre daha çok antikor ürettiği belirtiliyor.
- Immün plazma tedavisi ilk İspanyol gribi pandemisinden beri kullanılan bir yöntem olup, hastalarda yaklaşık %50'ye yakında bir başarı oranı elde ediliyor.
- Bu tedavi yöntemi, hastalığı geçirmiş olan kişilerin serumunun zor durumda olan hastalara verilmesi işlemidir.
- 1:09:32Plazma Bağışı Süreci
- Plazma bağışı için hastalığı geçirmiş olacak, 14 günde negatif olduğu görülecek ve 28 günde tekrar bakılıp verilecek.
- Virüsün daha uzun süreler kanda kalabileceğini bilmektedirler.
- Bir kan bağışı sırasında virüs bulaşma şansı çok azdır, ancak koronavirüs hastası olup iyileşen birinin kan vermesi için 28 günlük bir bekleme süresi gerekiyor.
- 1:15:00Kan Bağışı Sorunu
- Kan transfüzyonuna bağımlı yaşayan hasta grupları için kan bağışı sorunu dünyada yaygın bir problem.
- Kan vermek için gidildiğinde, işlem ustaca ve steril şekilde yapıldığında virüs bulaşma şansı çok azdır.
- Ramazan süreci ve pandemi nedeniyle kan bağışlama oranları düşmüş durumda.
- 1:18:05Plazma Bağışı Detayları
- Plazma bağışı gönüllülük esasında gerçekleşiyor ve hastalar kendi tedavi oldukları hastanelerde hekimlere başvurarak bu yolu açabiliyorlar.
- Bir bağışçı 600 mililitre kadar plazma verebiliyor ve bu plazma 3 hastaya dağıtılarak kullanılıyor.
- Immün plazma yönteminin son döneme gelmeden, yoğun bakım koşullarına gelişmeden verilmesi daha etkili oluyor.
- 1:19:23Virüsün Isıya Dayanıklılığı
- Virüs 56 derecelik bir ısıya 15 dakika dayanabiliyor, ancak bu laboratuvar koşullarında ortaya çıkan bir durum.
- Vücudumuzun hücreleri 41-43 derecenin üzerinde fonksiyonlarını kaybeder, bu nedenle 56 derecelik ısı uygulaması vücudumuza zarar verir.
- Yazın hava sıcaklığı 56 dereceye kadar yükselmediği için virüsün etkisini kaybedeceği konusunda kesin bir sonuç vermek zordur.
- 1:22:42Plazma Tedavisi ve Yan Etkileri
- Plazma tedavisi güvenilir bir tedavi şekli değildir, dört dörtlük bir zararı olmayacak bir yöntem değildir.
- Plazma tedavisinde alerji yapma riski taşır, çünkü başka birinin kan ürünü içerisinde proteinler bulunur.
- Bazı kişilerin çok aşırı duyarlı olması durumunda, başkalarının proteinlerine karşı olumsuz yanıt verebilir.
- 1:25:24Aşı Geliştirme Süreci
- Dünya Sağlık Örgütü, tüm verileri bir havuza toplayarak "Solidarity" adlı bir çalışma başlattı.
- Oxford Üniversitesi'nin geliştirilen aşının 23 Nisan'da insanlar üzerinde denenmeye başlanacağı açıklanmıştır.
- Dünyada 110-115 üzerinde aşı geliştirme çalışması yapılmakta, bunlardan 78'i onay almış ve başlamış, 5'i insanlarda denenmeye başlanmış durumda.
- 1:28:33Aşı Geliştirme Süreci
- Aşı geliştirme süreci faz aşamaları olarak adlandırılan aşamalardan geçmektedir.
- Çin'de en önde giden çalışma olup, faz aşamasının Aralık-Ocak aylarında tamamlanacağını düşünüyorlar.
- Oxford'daki araştırmacılar da faz iki aşamasına geçti ve Mayıs 2021 için çalışmayı bitireceklerini iddia ettiler.
- 1:29:19Aşı Deneme Çalışmaları
- Hastalara aşı verilirken, hastaların bir aydır hiç ilaç kullanmaması, alerjik öyküsü olmaması ve herhangi bir viral enfeksiyona sahip olmaması gerekiyor.
- Faz iki aşamasında beşyüz kişiye aşı verilecek ve bu kişilerin kanları toplanarak yan etkiler ve nötralizan antikor miktarları incelenecek.
- Şu anda en önde giden aşı Çin'deki aşıdır.
- 1:30:43Aşı Geliştirme Sürecinin Önemi
- Aşı bulunana kadar dünya popülasyonunun önemli bir kısmı bu virüsle karşılaşmış olacak ve kendi antikorlarını üretmiş olabilir.
- Aşı çok gerekli bir şey olsa da, önümüzdeki acil dönemde pek işimize yaramayacak, daha etkin bir ilacın bulunması daha acil olan kısmıdır.
- İngiltere'de bulunan bir aşı tüm dünyada etkili olabilir ancak virüs mutasyona uğramışsa çalışmayabilir veya tam koruyuculuk sağlayamayabilir.
- 1:32:51Ulusal Aşı Projesi
- Ulusal aşının geliştirilmesinin önemli olduğu vurgulanmaktadır.
- Aşı geliştirmek zaman alacak bir süreç olup, ölüm oranı yüzde birler civarında bir enfeksiyon için büyük kitlelere aşılamakta yan etkiler, virüsün mutasyonu ve bağışıklığın kalıcılığı gibi sorunlar vardır.
- Aşı bulunsa bile, üretim hızı, maliyetleri, bize ulaşma çabukluğu ve ilk kim aşılayacağı gibi sorular bulunmaktadır.
- 1:34:49Göğüs Hastalıkları ve COVID-19
- Ankara'daki Göğüs Hastalıkları Uzmanı, Ortadoğu ve Bilkent Üniversitesi'nin birlikteliğiyle yerli ve milli aşı projesinin önemli olduğunu belirtiyor.
- Akciğer kanserli erken evre hastalarda ameliyatın gecikmemesi gerekiyor, ancak kanser dışı ameliyatlar mümkünse ertelenmeli.
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, astım, diyabet, kanser, kalp-damar hastalıkları ve yüksek tansiyon gibi hastalıklar COVID-19'a yatkınlığa neden olup, hastalığın seyrini daha ağır hale getiriyor.
- 1:38:44COVID-19'de Risk Faktörleri
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki veriler, yaştan sonraki en büyük risk faktörünün obezite olduğunu göstermiştir.
- Hipertansiyon ölenlerin %70'lerinde rapor edilen bir risk faktörüdür ve ileri yaşlarda bu oran çok yüksektir.
- Amerika'da vücut kitle indeksinin 40'un üzerinde olan hastalarda mortalite çok yüksek seyrediyor.
- 1:40:09Amerika'daki Sağlık Sistemi ve Etkileri
- Amerika Birleşik Devletleri'nde koruyucu hekimliğe değer verilmediği ortaya çıkmıştır.
- Kişi başına düşen yıllık sağlık maliyetinin 11 bin dolar olmasına rağmen, bunun sadece 275 doları halk sağlığı hizmetlerine ayrılmıştır.
- Louisiana'da ölenlerin %70'i siyah nüfusunu oluşturmaktadır ve bu grupların önemli bir bölümü hipertansiyon, diyabet ve morbit obezite risk faktörlerine sahiptir.
- 1:41:00BCG Aşısı ve COVID-19
- BCG aşısına sahip olan ülkelerde COVID-19 virüsüne karşı koruyucu bir bağışıklığın olduğu ve bu aşının yapılmayan coğrafyalara göre daha koruyucu etkisinin olduğu öngörülmektedir.
- İtalya, İspanya ve Amerika Birleşik Devletleri BCG aşısı yapmayan ülkelerdir, öbür tarafta Japonya ve Türkiye'de 1951 yılından itibaren rutin olarak uygulanmaktadır.
- İspanya'da mortalite ciddi boyutlarda iken, BCG aşısını uygulayan Portekiz'de mortalite oranları oldukça düşük seyredmektedir.
- 1:44:08Sağlık Çalışanlarının Psikolojik Durumu
- Sağlık çalışanlarında yoğun iş stresi ve çalışma koşullarındaki zorluklar nedeniyle "tükenmişlik sendromu" adı verilen bir tablo ortaya çıkabilmektedir.
- Tükenmişlikten korunmanın kurumsal olarak (iş ortamı düzenleme, net görev tanımları) ve kişisel olarak uygulanabilecek yolları vardır.
- Yöneticilerin sağlık çalışanlarının sorunlarını farkında olduğunu hissettirmesi, yanında olduğunu göstermesi ve tükenmişlik riski olan çalışanları erken fark etmesi önemlidir.
- 1:46:54COVID-19'de Ruhsal Etkiler
- COVID-19 sürecinde devam eden ve travmatik bir stres olan bu durumun sonunda travma sonrası stres bozukluğu en sık görülecek belirtilerden biridir.
- İnsanların yakınlarını kaybetmelerine rağmen son bir kez görememeleri ve cenazelerine katılamamaları, inanmama ve reddetme durumunu daha fazla yapmaktadır.
- Bu durum karmaşık yas reaksiyonlarına neden olabilir ve başka ruhsal sıkıntıların da yanında getirebilir.
- 1:50:29Koruyucu Hekimlik ve Obezite
- Koruyucu hekimlik, özellikle obezite ile mücadele, halk sağlığı açısından çok önemli bir faktördür.
- Şişmanlık ve obezite, vücutta ACE reseptörlerinin sayısını artırarak virüs hastalıklarına karşı riski artırabilir.
- Obez kişilerde salgı sistemindeki sitokinlerin artması, akciğer hastalıklarını teşvik edebilir.
- 1:53:26Ruhsal Sağlık ve Koruyucu Hekimlik
- Ruhsal sağlığı korumak, koruyucu hekimlikte önemli bir faktördür.
- Evde kalmak durumunda uyku dengesi, beslenme şekilleri ve fiziksel aktivite bozulabilir.
- Düzenli uyku, dengeli beslenme, fiziksel aktivite ve sosyal destek, ruhsal dayanıklılığı artıracak ve hastalık riskini azaltacak faktörlerdir.
- 1:54:40Klorokin İlaçının Yan Etkileri
- Çin'de COVID-19 tedavisinde klorokin kullanan iki doktorun ten renginin değiştiği gözlemlenmiştir.
- Bu renk değişikliği, klorokin kullanımının yan etkisi olarak değerlendirilmektedir.
- Her vaka için COVID-19'a değil, kullanılan tedavinin yan etkilerine de dikkat edilmelidir.
- 1:56:06Atatürk ve Sağlık
- Atatürk, İspanyol gribine iki kez yakalanmıştır.
- Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türkiye'de tifüs, trahom ve tifo gibi hastalıklar var olanken, on yıl içinde bu hastalıkların kökünden kurtulmuştur.
- Türk hekimlerinin bu pandemi sürecinde gösterdiği başarı, Atatürk'ün "Türk hekimlerine beni emanet edin" sözüne iyi bir hediye olmuştur.