Buradasın
COVID-19 Aşılarının Etkinliği ve Varyantlar Üzerine Bilgilendirici Video
youtube.com/watch?v=RBWkmdNOrSUYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, COVID-19 pandemisinde geliştirilen aşıların etkinliği ve varyantların oluşumu hakkında bilgilendirici bir içeriktir. Video, 8 Aralık 2020 tarihinde 91 yaşındaki Margaret Kenan'ın ilk COVID aşısı yapılan kişi olmasıyla başlayıp, aşıların etkinliğini ve varyantların oluşumunu detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, aşıların etkinlik ve etkililik kavramlarını açıklayarak başlıyor, ardından aşıların vaka sayılarını nasıl etkilediğini İngiltere ve Amerika örnekleri üzerinden anlatıyor. Vakaların tekrar artmasının nedenleri olarak aşıların bulaşıcılığı tamamen önleyememesi ve ortaya çıkan varyantlar ele alınıyor. Ayrıca, varyantların oluşumunda mutasyonların rolü, aşıların varyantlara karşı etkinliği ve Türkiye'deki aşı durumu hakkında bilgiler veriliyor. Video, aşılanmanın önemi ve yeni varyantlara karşı aşının etkinliğinin azalması konusunda uyarılarla sonlanıyor.
- 00:03COVID-19 Aşılarının Gelişimi ve Etkileri
- 8 Aralık 2020 tarihinde 91 yaşındaki Margaret Kenan ilk COVID aşısı yapılan kişi oldu ve o günden bugüne milyarlarca doz aşı uygulandı.
- 2020 sonlarında Biontech, Moderna ve AstraZeneca firmaları geliştirdikleri aşıların etkinlik oranlarını açıkladı ve bu oranlar aşıların onay alabilmesi için gereken %50 limitinin çok üzerindeydi.
- Etkinlik ideal şartlarda aşılardan beklenen koruyuculuk oranı iken, etkililik gerçek hayatta aşının elde ettiği koruyuculuk oranıdır ve aşıların ne kadar aralıkla uygulandığı, hangi yaş gruplarından başlandığı gibi faktörlerle etkilenir.
- 01:38Aşıların Vaka Sayılarına Etkisi
- İngiltere'de aşılamanın başladığı Aralık ayının ortalarında zirve yapan vaka sayısı, hızlı bir aşılama süreci ve önlemlerin ardından 20 kat azaldı.
- Amerika'da da aşılama sonrası vaka sayılarında sert düşüşler görüldü, ancak aşı sonrası en dramatik etki ağır hasta ve ölüm sayılarında yaşandı.
- Birleşik Krallık'ta günlük ortalama 1200 kişinin öldüğü Ocak ayından sadece üç ay sonra bu sayı tek haneli sayılara düştü ve hastaneye kaldırılan günlük hasta sayısı 4000 seviyelerinden 100 civarına kadar geriledi.
- 02:18Aşıların Bulaşıcılığı Önleme Yeteneği
- Vakaların tekrar artmasında aşıların bulaşıcılığı tamamen önleyememesi önemli bir faktördür.
- Aşılar virüsün zararsız bir versiyonunun ya da bir parçasının vücuda enjekte edilerek gerçek bir virüsle karşılaştığında nasıl mücadele edeceğini öğretmeyi amaçlar.
- İlk doz aşı olduktan sonra vücudunuzda bir miktar antikor oluşur ve bu miktar belli bir süre sonra yapılan ikinci doz ile yeterli seviyeye yükseliyor, ancak iki doz arasında enfekte olmuş biriyle temas kurduğunuzda yeterince antikorunuz yoksa virüs vücudunuzda çoğalabiliyor.
- 03:39Aşıların Amacı ve Varyantlar
- Aşıların amacı ya bulaşıcılığı önlemek (steril bağışıklık) ya da ciddi hastalığı önlemektir.
- COVID-19 aşılarında da benzer bir durum geçerli; aşı bulaşmayı önlemese bile ciddi hastalığı önlüyorsa, hastanedeki yatak sayıları azalıyor ve yoğun bakım üniteleri rahatlıyor ise bu zaten aşı için bir başarıdır.
- Vakaların tekrar artmasının ikinci sebebi ortaya çıkan varyantlardır; yapılan araştırmalar yeni varyantların daha bulaşıcı olduğunu ve vücutta daha hızlı çoğaldığını gösteriyor.
- 04:49Varyantların Oluşumu ve Önlenmesi
- Varyantların oluşmasında en büyük etken mutasyondur ve mutasyonlar virüsler çoğalırken oluşan hata sonucu olur.
- Virüsün yayılımını ne kadar yavaşlatabilir, ne kadar engelleyebilirsek o zaman varyant oluşumunu da yavaşlatmış oluyoruz.
- Aşılanmış kişilerde daha fazla çoğalamayan virüsler, aşılanmamış kişilerde istedikleri gibi çoğalıyor ve bu çoğalmalar esnasında meydana gelen genetik değişiklikler sayesinde mutasyona uğruyor.
- 07:43Türkiye'deki Veriler ve Aşıların Etkinliği
- Türkiye'de açıklanan vaka sayılarında detaylı bilgiler yer almıyor, ancak 28 Temmuz günü Fahrettin Koca'nın paylaştığı verilere göre aktif vakaların yaklaşık %87'si aşısı tamamlanmamış kişilerdir.
- Mevcut aktif vakalar içinde tam aşılı olup hastalığa yakalananların oranı %5'ten az, hastanede yatan hastaların %95'i de aşısı tamamlanmamış kişilerdir.
- Birleşik Krallık'ta ve Amerika'da mRNA ve viral vektör aşıları yapılıyor, ancak geleneksel aşıların (Sinovac gibi) yeni varyantlara karşı daha az etkili olduğu yönünde gözlemler var.
- 10:16Gelecekteki Aşılanma Önemi
- Bundan sonraki süreçte aşılanmanın önemi daha da kritik çünkü oluşacak yeni varyantlara karşı aşının etkililiği azalıyor.
- İngiltere'de yapılan bir araştırmada aşı etkinliğinde yaşanacak %4'lük düşüş, hastaneye yatan hasta sayısını üç katına çıkarabilir.
- Bu yüzden ülkelerin bir an önce aşılanmış nüfus oranını artırması çok önemlidir.