Buradasın
Çocuklarda Tüylenme ve Ergenlik Hastalıkları Bilgilendirme Programı
youtube.com/watch?v=3Bt-hCKsFnwYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bölümü öğretim üyesi Profesör Dr. Rüveyda Bunda arasında geçen bir röportajdır. Program canlı yayın formatında olup, izleyicilerin sorularını da kabul etmektedir.
- Programın ana konusu çocuklarda tüylenme durumları, erken ergenlik ve polikistik over sendromu gibi ergenlik hastalıklarıdır. Profesör Dr. Bunda, tüylenmenin iki farklı tipini (hipertrikoz ve hirsutizm) açıklamakta, erken ergenlik belirtileri, polikistik over sendromunun genetik ve çevresel faktörleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgiler vermektedir.
- Programda ayrıca ergenlik dönemindeki hormonal değişimler, sekiz yaşından önce edep bölgesi ve koltuk altı tüylenmelerinin patolojik olabileceği, sekiz yaşından sonra kız çocuklarında erkek tipi tüylenmenin polikistik over sendromu ile ilişkili olabileceği vurgulanmaktadır. Erken teşhisin önemi üzerinde durularak, hormon bozukluğu olan çocuklarda kemik yaşının hızla ilerlediği ve erişkinlerin kısa kalabileceği bilgisi paylaşılmaktadır.
- 01:21Tüylenme Türleri ve Özellikleri
- Tüylenme değişik yaşlarda farklı yaklaşmak gerektiği ve tipi önemli bir faktördür.
- Hipertroz (aşırı tüylenme) genetik sebepten kaynaklanır, esmer tenlilerde daha çok görülür ancak açık renkli ailelerde de görülebilir.
- Hirsutizm (altında bir hastalık yatabilecek tüylenme) genellikle erkeklik hormonlarının artışı sonucu oluşur ve erkeklerdeki tüylü bölgelerde (sakal, göğüs, göbek çevresi) görülebilir.
- 05:21Ergenlik ve Tüylenme
- Kız çocuklarında ergenlik en erken sekiz, en geç on üç yaşında başlar ve yüzde sekseninde meme dokusu gelişir veya edep bölgesinde tüylenme görülür.
- Kız çocuklarında meme gelişimi tek taraflı başlayabilir, altı ay içinde diğer memenin de gelişmesi gerekir.
- Erkek çocuklarda ergenlik en erken dokuz, en geç on dört yaşında başlar ve ilk bulgu mutlaka yumurtalıkların büyümesidir.
- 08:10Erken Tüylenme ve Tedavi
- Sekiz yaşından önce ister kız olsun ister erkek olsun bir çocukta koltuk altında ya da edep bölgesinde tüylenme varsa çocuk hekimine veya çocuk endokrinolojisine gitmesi gerekir.
- Altı-yedi yaş civarında görülen tüylenme "prematür adrenal" olarak adlandırılır ve genellikle böbrek üstü bezinin aşırı çalışması sonucu oluşur.
- On sekiz yaşın altındaki çocuklarda lazer epilasyon önerilmez, psikolojik olarak rahatsız edici tüylenme durumlarında iğne ile yapılan epilasyon tercih edilebilir.
- 11:41Çocuklarda Tüylenme ve Sağlık Riskleri
- Sekiz yaşın öncesinde, özellikle beş yaşın altında edep bölgesinde veya koltuk altında tüylenme görüldüğünde, bu tüylerin kıvrık, uzun ve sert olması durumunda doktora gitmek gerekiyor.
- Sekiz yaşın altındaki erkek çocuklarda aşırı tüylenme ve büyük penis (pipi) durumunda, böbrek üstü bezi hastalığı veya tümör olabileceği için doktora gitmek gerekiyor.
- Sekiz yaşından sonra, özellikle onlu yaşlardaki kız çocuklarında sakal, bıyık ve göğüs bölgelerinde erkek tipi tüylenme ve adet düzensizlikleri görüldüğünde, polikistik over sendromu olabileceği düşünülerek doktora başvurulmalı.
- 15:31Polikistik Over Sendromu ve İnsülin Direnci
- Polikistik over sendromu, yumurtalıklarda çok sayıda kistin oluşması ve androjen hormonlarının fazla olması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.
- Bu durumun altında çoğunlukla insülin direnci yatmaktadır; insülin direnci, hücrelerdeki insülin reseptörlerinde insüline karşı bir direnç oluşmasıdır.
- Şişmanlık (obezite) insülin direncinin oluşmasına neden olan en önemli faktörlerden biridir ve çağımızın en büyük hastalıklarından biridir.
- 17:45Obezite ve Gelecekteki Sağlık Riskleri
- Modern toplumlarda obezite, insülin direnci ve çocukluk çağı tip iki diyabeti artmaktadır.
- Eskiden görülmemiş olan tip iki diyabet artık onlu yaşlarda da görülmeye başlanmıştır.
- Doğum tartısı düşük olan bebekler (2,5 kg'nın altında doğanlar) obezite ve gelecekte insülin direnci riskine sahiptir.
- İlk beş yaş altında hızlı kilo alımı olan bu bebeklerde ergenlik yaşı veya daha büyük yaşlarda polikistik over sendromu riski yüksektir.
- 24:46Polikistik Ovaryum Sendromunun Nedenleri
- Polikistik over ailenin genetik eğilimi yüzde kırk-elli oranında etkili olabilir.
- Genetik eğilim varsa, çevresel faktörler (özellikle şişmanlık) hastalığı tetikleyebilir.
- Küçük doğmak ve sonra aşırı şişmanlamak, polikistik over riskini artırabilir.
- 25:46Şişmanlığın Önemi
- Şişmanlık ve obezite aynı şeydir, ancak halk arasında obezite hastalık gibi algılanırken şişmanlık değil.
- Polikistik over durumunda en önemli şey şişmanlamamaktır.
- İnsülin direncini kırmak, polikistik over durumunu düzeltemek için gerekli olan en önemli faktördür.
- 26:07Kız Çocuklarında Belirtiler
- Kız çocuklarında ilk adet sonrası ilk iki yıl içinde düzensiz adetler normal olabilir.
- Artı tüylenme (sakal bölge, göğüs, göbek veya bacakların iç kısımlarında), akne ve ses kalınlaşması androjen artışı belirtileridir.
- İlk adet sonrası ilk iki yıl içinde düzensiz adet ve tüylenme varsa, doktora gitmek gerekir.
- 27:39Tedavi ve Önleme
- Polikistik over durumunda ilaçlarla adet düzenlemesi yapılabilir.
- Zayıflama ve hareket artırması insülin direncini azaltmak için önemlidir.
- Kilo alındığında tekrar polikistik over durumu ortaya çıkabilir ve kısırlık sorunu yaşanabilir.
- 28:24Spor ve Hareket
- Polikistik over durumunda ilacın yanı sıra kilo vermek ve spor yapmak önemlidir.
- Haftada en az üç kez bir buçuk-iki saatlik terletici bir spor yapmak gerekir.
- Günlük yaşamın üzerinde hareket etmek, bazal metabolizmayı artırmak ve şişmanlamayı önlemek için önemlidir.
- 30:27İzleyici Sorusu
- Onyedi yaşında bir kızın göğüs ve göbek bölgesinde tüylenmesi normal değildir.
- Adet düzensizliği olmadan da polikistik over olabilir veya böbrek üstü bezi ile ilgili başka bir durum olabilir.
- Bu durumda çocuk endokrinoloji bölümünde uzman bir doktora başvurulmalıdır.
- 33:00Çocuk Sağlığı ve Ergenlik Uzmanlığı
- Son dönemlerde yapılan düzenlemelerle 18 yaşından önceki çocuklar çocuk doktorlarının bakımı altına alındı ve sigorta kapsamında da 15 yaşından sonra çocuk doktorlarına gönderilmeye başlandı.
- Ergenlik uzmanlığı (adolesan hekimliği) artık bir bölüm olarak açıldı ve bu ekip içinde endokrinist, normal hekim, psikolog ve psikiyatrist bulunur.
- Ergenlik döneminden bahseden bir psikiyatrist, "biz de bir tane ergen büyütmüşüz" diyerek ergenlik döneminin özel bir dönem olduğunu vurgulamıştır.
- 35:03Ergenlik Dönemi ve Anne Baba Rolü
- Ergenlik, çocukluktan erişkinliğe geçiş çağıdır ve bu dönemde hormonlar değişir, vücut yapıları değişir, kız çocuklarında göğüs gelişmesi ve adet görme gibi değişimler yaşanır.
- Anne babaların ergenlik döneminde çocuklarına karşı sabırlı ve anlayışlı davranmaları, gerektiğinde psikologla görüşmeleri gerekir.
- Bu dönemde çocuklar her şeye karşı olabildikleri için anne babaların yanında olmaları ve bilinçli davranmaları önemlidir.
- 36:14İzleyici Soruları ve Cevapları
- Üç yaşındaki bir kızın bacak ve sırt kısmında görülen tüylenme, genellikle aileye çekimli olup hastalık yatan bir durum değildir.
- 22 yaşındaki bir erkek çocuğunun sakallarının çıkmaması, ergenliğe geç girmesi nedeniyle olabilir ve bu süreç 5 yıl sürebilir.
- 17 yaşındaki bir kızın çenesindeki tüylenme ve böbrek üstü bezlerindeki hafif yükseklik, polikistik over olma ihtimalini gösterir ve takip edilmesi gerekir.
- 41:48Tüylenme Sorunları Hakkında Bilgiler
- Hormon sonuçları normal olsa bile çene bölgesinde yükseklik varsa, epilasyon yöntemleri kullanılabilir.
- Çocuklarda belli bir yaşın altında ve tüylerin karakteri gerçekten tüy şeklindeyse çok endişe etmeye gerek yok, bunun ailesel sebeplerle oluştuğu düşünülüyor.
- Erkeklerde erkek tipi kıllanma varsa ve kızlarda ergenlik yaşları altında tüylenme varsa araştırılması gerekiyor.
- 42:59Önemli Tüylenme Durumları
- Sekiz yaşından önce edep bölgesi ve koltuk altı tüylenmelerinde mutlaka bir doktora gitmek gerekiyor.
- Sırtta, burun üzerinde ve kollarda ince, uzun ve zayıf tüyler varsa bunlar normal tüyler olarak kabul ediliyor.
- Tüylenme altında bir hormon bozukluğu varsa tedavisi vardır, ancak erken müdahale önemlidir çünkü hormonlar kemik yaşını hızla ileriye götürür.
- 44:04Program Kapanışı
- Prof. Dr. Rüveyda Budak, pratik bilgiler vererek programı bitirmiş.
- Yarın sabah programda Prof. Dr. İnci Yıldız, çocuk hematoloji ve onkoloji uzmanı misafir olacak.
- Konuşulacak konu çocukluk çağı lösemilerinde erken teşhisin önemi, erken belirtiler ve tedavisinde son yıllarda yapılan yenilikler olacaktır.