Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sağlık uzmanının çocuklarda malnutrisyon ve enteral beslenme konularında yaptığı bilgilendirici bir sunumdur.
- Sunum, malnutrisyonun tanımı, türleri ve şiddet derecelendirilmesiyle başlayıp, özellikle beş yaş altı çocuklarda bu sorunun önemi, tespit yöntemleri ve tedavi stratejilerine geçiyor. Daha sonra enteral beslenmenin önemi, uygulama yöntemleri (nazogastrik sonda, endoskopik veya cerrahi tüp yerleştirme) ve gastrostomi uygulaması detaylı şekilde anlatılıyor.
- Video ayrıca malnutrisyonun zeka gelişimi, bilişsel fonksiyonlar ve uzun vadeli sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini, enteral ürünlerin özellikleri, protein ve kalori hesaplamalarını ve tüple beslenmenin hangi hastalarda (nörolojik problemler, onkolojik hastalar, kistik fibrozis, infantil anoreksi) kullanıldığını açıklıyor. Son 10-15 yıldır Türkiye'de yaygınlaşan tüple beslenmenin ailelerin başlangıçta itiraz etmesine rağmen zamanla faydalarını anladıkları da belirtiliyor.
- 00:01Malnutrisyonun Tanımı ve Önemi
- Malnutrisyon, insanın ciddi bir sağlık sorunu olup, her yaşta tüm insanları etkileyebilir ve özellikle çocuklarda ciddi bir sorundur.
- Malnutrisyon, bir veya birden çok besinin eksik veya dengesiz alınması şeklinde tanımlanabilir ve yetersiz beslenenler ile şişmanlayanlar ikisi de malnutrisyondur.
- Dünya çapında çocuk ölümlerinin %50-60'ı malnutrisyon ile ilişkilidir ve çocukluk çağında ölüm riskini 12 kat artırmaktadır.
- 04:06Malnutrisyonun Çeşitleri ve Sınıflandırılması
- Malnutrisyon, eksikliğin kaynakları açısından kalori eksikliğinden oluşan marasmus ve protein eksikliğinden oluşan kwashiorkor olarak sınıflandırılır.
- Uzun vadede hem protein hem de kalori eksikliğinin bir arada olduğu, zaman zaman akut olarak kalori eksikliğine eklenmiş olan tabloya marasm-kwashiorkor adı verilir.
- Malnutrisyon, antropometrik ölçümlere göre akut (kilo kaybı, zayıflık) ve kronik (bodurluk, boyunun yaşa göre olması gereken değerden daha gerisinde kalması) olarak değerlendirilir.
- 06:15Malnutrisyonun Çocuklarda Etkileri
- İlk beş yaş, zeka gelişimi, bilişsel fonksiyonlar, konuşma, algılama ve yabancı dil yeteneklerinin gelişmesi açısından en kritik dönemdir.
- Çocukların bilişsel fonksiyonlarının %60-80'i 5-6 yaşa kadar tamamlanır ve bu dönemde malnutrisyona izin vermemek gerekir.
- Kronik malnutrisyonlu çocuklarda kognitif fonksiyonlar eksi 2-4 standart sapma kadar geride kalabilir ve hiçbir zaman normal çocukların düzeyine çıkamaz.
- 07:58Malnutrisyonun Tedavisi ve Önemi
- Malnutrisyonu tedavi etmek veya düzeltmek, önlemekten 27 kat daha maliyetlidir.
- Yakın dönemde malnutrisyonun en önemli sorunu, çocuğun ve ailenin yaşam konforunu bozmasıdır.
- Akut dönemde doğru tanıtıp etkin tedaviyle kontrol edebilirsek, uzun dönemde ciddi sonuçlardan çocukları koruyabiliriz.
- 09:22Malnutrisyonun Yaşam Boyu Etkileri
- Bodurluk (kronik malnutrisyon) dünya çocuklarının %36'sını etkiliyor ve bu çocuklarda depresyon, özgüven eksikliği, hiperaktivite ve okul başarısında düşüklük gibi problemler görülebilir.
- Malnutrisyonun %80'ine varan büyük kısmı hafif ve orta derecededir ve bu durumda belirgin klinik bulgu olmayabilir.
- Malnutrisyon, çocuk ölümlerinin %50-60'ından sorumlu olup, bu ölümlerin %80'ine varan kısmı hafif ve orta derece malnutrisyon grubundan gelmektedir.
- 11:45Gizli Malnutrisyon ve Önemi
- Malnutrisyonlu çocuklar enfeksiyonlara eğilimli olup bilişsel fonksiyonlarında bozukluklar gösterirler ve vitamin-izotop eksiklikleri gözden kaçabilecek düzeydedir.
- Hafif veya gizli malnutrisyon, klinik bulgu olmamasına rağmen son altı ay içerisinde %10'dan fazla kilo kaybı gösteren çocukları ifade eder.
- Türkiye'de malnutrisyon sıklığı özellikle 5 yaş altı çocuklarda önemli olup, hafif malnutrisyon oranları %4-5 ile %10 arasında değişmektedir.
- 14:13Hastane Malnutrisyonu
- Hastane malnutrisyonu, beslenme yetersizliğinin önemli bir alt başlığıdır ve hastanede yatış süresinin uzamasıyla doğrudan ilintili olup, hastaların %60'ının %5'lik bir ağırlık kaybıyla hastaneden çıktığı belirtilmektedir.
- Gelişmiş kuzey Avrupa ülkelerinin verilerine göre hastaneye yatan çocukların %50'sinin malnutrisyonlu olduğu, yoğun bakım gerektiren çocuklarda ise bu oranın %70'lere kadar çıkabileceği görülmektedir.
- Hastane malnutrisyonu çocuklar açısından büyük risk oluşturur, immun sistemi bozar, enfeksiyonlara, metabolizmayla ilgili değişikliklere, çoklu organ yetersizliklerine ve mortalite artışına yol açar.
- 16:48Malnutrisyonun Saptanması
- Çocuklarda malnutrisyonun saptanmasındaki en önemli kriterler ağırlık ve boy ölçümleridir, vücut kitle indeksi genellikle 6 yaş üstündeki çocuklarda kullanılır.
- Ağırlık ve boy ölçümlerinin matematiksel alınmasının yanı sıra büyüme eğrilerinde değerlendirilmesi ve daha önceki verilerle karşılaştırılması önemlidir.
- Özellikle 5 yaş altı çocuklarda ve solunum yolu enfeksiyonu olan çocuklarda malnutrisyon riski çok yüksektir, bu grupta %90'a varan oranda hafif malnutrisyon bulunur.
- 21:08Ortalama Kol Çevresi Ölçümü
- Beş yaş altındaki çocuklarda malnutrisyonun pratik bir ölçüm yöntemi olarak orta kol çevresi ölçümü kullanılır.
- Beş yaş altındaki bir çocuğun orta kol çevresi ölçümü 13,5 cm ve üzeri ise normaldir, 12,5-13,5 cm arasında ise hafif malnutrisyon, 12,5 cm altına iniyorsa ağır malnutrisyon anlamına gelir.
- Ortalama kol çevresi ölçümü, vücudun protein deposunun önemli bir göstergesidir ve bu ölçüm 13,5 cm'in altında ise çocuk malnutrisyonludur, 12,5 cm'in altına iniyorsa ağır malnutrisyon anlamına gelir.
- 23:05Magnisyon ve Enteral Beslenme
- Magnisyonlu çocukların ince bağırsak mukozasındaki villusların involüsyona uğradığı ve küntleşip kısaldığı bilinmelidir.
- Malnutrisyon ağırlaştıkça villus küntleşmesi artar ve gıdaların sindirim ve emilimi ile ilgili ciddi sorunlar ortaya çıkar.
- Magnisyonlu hastalarda verilen besinlerin tamamının emildiği düşünülmemeli, ciddiyete göre sadece %50-70'i emilebilir, geri kalan dışkıyla atılır.
- 24:02Enteral Beslenmenin Önemi
- Enteral beslenme gastrointestinal mukozanın trafisi ve villusların sağlıklı organizasyonu açısından büyük önem taşımaktadır.
- Enteral beslenme intestinal immun sistem için önemli bir uyarıcıdır ve ciddi sağlık sorunlarıyla hastanede olanlarda bile minimal enteral beslenme uygulanmalıdır.
- Damardan beslenmiş olsa bile, immun sistem üzerindeki lokal ve sistemik uyarıcı etkilerinden dolayı enteral beslenmeden faydalanmak gerekir.
- 24:52Enteral Ürünlerin Özellikleri
- Enteral ürünlerin en önemli özellikleri lifli olanlardır ve lifler (fiber) sağlıklı beslenme düzeninin sağlanması için önemlidir.
- Lifler şeker metabolizmasında, iyonların emiliminde, kolesterol düzeylerinin düzenlenmesinde ve dışkılama açısından önemli rol oynarlar.
- Enteral ürünlerde iki tür lif bulunur: kolondaki bakterilerce parçalanabilen (prebiyotik) ve çözülmez olan lifler.
- 25:59Prebiyotik Liflerin Önemi
- Prebiyotik lifler (çözünür lifler) kolon ve gastrointestinal traktusun gelişimi açısından tropik etkileri olan yapılardır.
- Frukto-oligosakkaritler (FOS) grubu prebiyotik liflerin en önemlileridir ve immun sistemi üzerine önemli destekler sağlar.
- Lifler sağlıklı flora oluşumunu sağlar, kalsiyum, magnezyum ve minerallerin emiliminde, lipid profilinin düzenlenmesinde ve özellikle kolesterole etkileri açısından önemlidir.
- 26:59Enteral Ürünlerin Farklılıkları
- Piyasada standart enteral ürünler, hiperkalorik ürünler ve bebekler için özel enteral ürünler bulunmaktadır.
- Bu ürünlerin farklılıkları öncelikle protein içerikleri, enerjileri ve protein kaynaklı ozmotik yükleri ile ilişkilidir.
- Standart ürünlerde protein içeriği genellikle 100 ml'de 2,80 gr civarındadır, hiperkalorik ürünlerde bu oran 6 gr'a kadar çıkabilir.
- 27:44Enteral Ürünlerin Enerji ve Ozmotik Yük Özellikleri
- Standart ürünlerde 1 ml'de 1 kg kalori oluştururken, hiperkalorik ürünlerde bu oran 1,5 kg kaloriye çıkar.
- Ozmotik yük açısından standart ürünlerde genelde 300 mOsm'lere kadar çıkarken, hiperkalorik ürünlerde bu oran 600 mOsm'a kadar çıkabilir.
- Hastanın böbrek fonksiyonları ve böbrekle ilgili ek sorunlarının olup olmadığı bilinmeli ve buna göre ürünler seçilmelidir.
- 28:27Magnisyonlu Çocuklarda Beslenme Programı
- Magnisyonlu çocuğun beslenme programında protein ve kalori belli bir oranda çocuğa sunulmalıdır.
- Kalori hesaplamasında 1 yaşından sonraki çocuklarda "yaş çarpı 100 artı 1000" formülü kullanılabilir, 1 yaşından küçüklerde kg başına 110-120 kalori programı oluşturulmalıdır.
- Protein açısından 1-2 yaş arası genellikle 1,5 gr/kg, 2 yaşın üstünde 1 gr/kg protein önerilir.
- 29:22Ağır Magnisyonlu Çocuklarda Beslenme
- Ağır magnisyonlu, marasmuslu ve hiç yağ-kas kütlesi kalmamış çocuklarda beslenme programı önemlidir.
- Bu çocuklara 75-80 kcal/kg ile başlanıp, zamanla 150-200 kcal/kg'a kadar çıkarılabilir.
- Protein verirken 5-7 gr/kg başlangıçta hesaplanmalı ve hastanın gereksinimine göre 2,5-4 gr/kg'a kadar artırılabilir.
- 30:29Enteral Ürünlerin Günlük Kullanımı
- Enteral ürünlerin günlük kullanımı çocuğun yaşı, magnisyonun durumu ve ciddiyetiye göre değişir.
- Sabah kahvaltıda klasik ürünlerin yanına yarım veya bir enteral ürün eklenebilir.
- Öğlen öğünden sonra ikindide bir yarım enteral ürün ve akşam yemeğinden sonra gece yatmadan 2 saat önce tekrar bir yarım enteral ürün kullanılabilir.
- 31:22Tüple Beslenmenin İndikasyonları
- Tüple beslenme kronik hastalıklar, kronik malnutrisyon, ciddi organ sorunları ve iştahsızlık olan hastalarda düşünülmelidir.
- Nörolojik problemli hastalar, özellikle serebral palsili hastalarda tüple beslenme uygulanabilir.
- 6 aya kadar nazogastrik sondayı, 6 aydan sonra gastrostomiye dönülebilir veya aşırı reflü olan çocuklarda gastrojunal tüpler kullanılabilir.
- 32:12Tüple Beslenmenin Diğer İndikasyonları
- Onkolojik hastalarda kullanılan tedavilerin yarattığı kusma, mukozal inflamasyon ve aşırı iştahsızlık tüple beslenmeyi zorunlu kılar.
- Kistik fibrozis gibi ciddi beslenme problemleri olan ve 1 yaş üstünde iştahsızlık olan grupta tüple beslenme gereklidir.
- Infantil anoreksi (sağlık sorunu olmamasına rağmen beslenme problemleri olan) çocuklarda da tüple beslenme gerekebilir.
- 33:40Tüple Beslenmenin Avantajları
- Tüple beslenme hekim açısından hazırlanan programın tamamen gastrointestinal sistemden geçtiğini bilmesi ve giren-cikan hesaplaması yapabilmesi avantajını sağlar.
- Aile açısından çocuklarının alması gerekeni hekim ve diyetisyen kontrolünde aldığını bilmesi keyif ve mutluluk sağlar.
- Tüple beslenme kontrollü bir süreç olup, hastanın her türlü problemlerine karşı gece-gündüz besleme şansı sağlar.
- 35:02Gastrostomi ve Mikro Aspirasyon Riskleri
- Nörolojik sorunlu hastalarda akciğer enfeksiyonları ve mikro aspirasyon riskleri yüksektir.
- Gastrostomi sırasında cerrahi anti-reflü operasyonu yapılabilir veya gastrostomi tüpü pilordan geçirilerek reflü ve mikro aspirasyonların önüne geçilebilir.
- Bu yöntemler akciğer problemlerini önlerken, akut olarak gelişebilecek manütrisyonlar da engellenir.
- 35:44Tüple Beslenme ve Ürün Seçimi
- Tüple beslenme için hem aile hem de hekimin bu konuda bilgi sahibi olması gerekmektedir.
- Gastroenterologlar, diyetisyenler ve hemşirelerin aileyi bu konuda eğitmeleri önemlidir.
- Tüple beslenmeye uygun ürünlerin seçilmesi, tüp ömrünün uzatılması açısından kritiktir.
- 36:22Tüple Beslenme Riskleri
- Aile yemeklerinin blenderize edilerek tüplerden geçirilmesi risk oluşturabilir.
- Bu yöntem tüplerin kısa sürede tıkanmasına yol açabilir.
- Katı partikül halindeki ilaçlar ve lifli ürünler de tüple beslenme riski oluşturabilir.
- 36:59Gastrostomi Bakımı ve Ürün Seçimi
- Gastrostomi işlemi ciddi emek gerektiren ve kişinin diskede edebileceği bir süreçtir.
- Tüple beslenme için özel enteral ürünlerin oral ürünler yerine kullanılması önemlidir.
- Oral ürünlerin partiküllü yapısı tüpün tıkanmasına ve komplikasyonlara neden olabilir.
- 37:52Evde Yapılan Yemeklerin Kullanımı
- Evdeki yapılmış yemeklerin ve blenderize edilmiş gıdaların kullanımı en çok nörolojik hasta grubunda sorun yaratır.
- Bu ürünlerin partikül sayısı, lif durumları ve kıvamları tüpten geçmeye uygun olmayabilir.
- Güvenli beslenme için protein ve enerjinin tam alınması için enteral ürünler kullanılması önerilir.
- 39:17Tüple Beslenme Hakkındaki Görüşler
- Tüple beslenme düşüncesi Türkiye'de son 10-15 yılın konusu haline gelmiştir.
- Hekimler ve aileler bu konuda pek çok soru işareti taşımaktadır.
- Özellikle nörolojik problemli çocuklarda beslenme süreci çok uzun sürebilir ve ailelerin hayatları etkileyebilir.
- 40:18Ailelerin Yaklaşımı ve Sonuç
- Aileler başlangıçta tüple beslenme yöntemlerine itiraz edebilirler.
- Akciğer enfeksiyonlarının tekrarlanması ve beslenme durumunun düzelmemesi gibi problemler sonrasında aileler ikna olurlar.
- Çocukların hızla kilo alması durumunda aileler bu yöntemlere keyif ve mutlulukla yaklaşır.