Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Poliklinik" adlı televizyon programında sunucu ve çocuk cerrahisi uzmanı Doçent Doktor Ali Çay arasında geçen bir röportaj formatında bir sağlık programıdır. Programda ayrıca izleyiciler telefon arayışlarıyla da yer almaktadır.
- Programın ana konusu çocuklarda karın ağrısı ve özellikle apandisit hastalığıdır. Video, karın ağrısının bir hastalık değil, çeşitli organlardan kaynaklanan bir belirti olduğu açıklamasıyla başlayıp, apandisit hastalığının belirtileri, komplikasyonları ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Ayrıca kabızlık, anal fissür, gaz sancısı ve infantil kolik gibi diğer karın ağrısı nedenleri de ele alınmaktadır.
- Programda 6-12 yaş arasındaki çocuklarda karın ağrısının aksi ispatlanıncaya kadar cerrahi bir hastalık olarak kabul edilmesi gerektiği vurgulanmakta, teşhis yöntemleri (ultrasonografi, safra kesesi boşalım sintigrafisi, endoskopi) ve evde uygulanabilecek tedavi teknikleri hakkında bilgiler verilmektedir. Anne sütü ve normal sütün gaz yapma özellikleri, doğru beslenme teknikleri ve cerrahi gerektiren durumların nasıl ayırt edileceği de programda açıklanmaktadır.
- 00:03Çocuklarda Karın Ağrısı Programı
- Poliklinik programının bugünkü konusu çocuklarda karın ağrısıdır.
- Programa katılmak isteyenler telefon numarası 212 486 67 ve mail adresi poliklinik@tv.net.tr üzerinden iletişime geçebilir.
- Stüdyoda çocuk cerrahisi uzmanı Doçent Doktor Ali Çay konuk olarak yer almaktadır.
- 01:08Karın Ağrısının Özellikleri
- Karın ağrısı bir hastalık olmaktan ziyade, sindirim sistemi veya diğer sistemlerle ilgili organlardan kaynaklanan problemlerin yansımasıdır.
- Çocuklarda karın ağrısı oldukça sık karşılaşılan bir durumdur ve çok fazla sayıda hastalık karın ağrısına sebep olabilir.
- Bazı karın ağrıları ilaç tedavisi veya takip etmekle düzelirken, bazıları hastanın hayatını tehdit eden acil cerrahi girişim gerektirebilir.
- 02:02Çocuklarda Karın Ağrısının Sebepleri
- Çocuklarda en sık karın ağrısı sebepleri gastroenterit (ishal), kabızlık problemleri, gaz sancıları, enfeksiyonlar ve parazitozlardır.
- Özellikle kız çocuklarında adolesan dönemde yumurtalıkla ilgili şikayetler ve jinekolojik şikayetler daha sık rastlanır.
- Cerrahi müdahale gerektirebilecek karın ağrılarının dikkatli bir şekilde araştırılması önemlidir.
- 02:51Apandisit Ameliyatları
- Amerika'da bir yılda yaklaşık 80 bin apandisit ameliyatı yapıldığı tespit edilmiştir.
- Bu ameliyatların yaklaşık %15'i apandisite benzer hastalıklardan dolayı, %30-40'ı ise apandisit patladıktan sonra yapılmıştır.
- Türkiye'de de durum çok farklı değildir; hastaların birçoğu erken dönemde teşhis edilemediği için hastalık ilerlemiş ve apandisit patlamış olmaktadır.
- 04:31Apandisit Belirtileri
- Çocuklar, özellikle küçük çocuklar ağrı'nın lokalizasyonunu ve karakterini çok iyi tanımlayamazlar.
- Apandisit ani başlangıçlı, 24 saat içinde geçmeden hastayı hastaneye getirecek kadar şiddetli ağrılar verir.
- Ani başlangıçta ağrılar, müphem başlayıp giderek artan, sebat eden, o güne kadar hiç rastlanmamış bir şekilde ağrılar kesinlikle ağrı kesici verilmeden doktora götürülmesi gerekir.
- 05:38Apandisit Hakkında Bilgiler
- Apandisit, ince bağırsakla kalın bağırsağın birleşim yerinde (check) yaklaşık 3-4 cm uzunluğunda, 6 çapında, çok ince ve kör sonlanan bir bağırsaktır.
- Apandisit bağışıklık sisteminde rol aldığı düşünülür ve gençlik ve erken erişkinlik döneminde içerisinde 300-400 lenf folikülü olur.
- Apandisit oluşması için apendiksin lümeninin (iç kısmının) tıkanması gerekir, tıkandığında salgılar birikir, basınç artar, dolaşım bozulur ve bakteriler üremeye başlar.
- 06:43Apandisit Ağrı Döngüsü
- Apandisit başlangıcında nöbet nöbet gelen visseral ağrı (yeri iyi belirlenemeyen karın rahatsızlığı) görülür.
- Daha sonra apendiksin dümenin şişip gerilmesiyle kronik müphem abdominal discomfort (yeri iyi belirlenemeyen karın rahatsızlığı) ortaya çıkar.
- İçi boş organların gerilmesiyle ortaya çıkan, yeri tam olarak lokalize edilemeyen, genellikle göbek çevresinde hissedilen ağrı dönemi vardır.
- 09:24Apandisit Komplikasyonları
- Akut dönemde tanı konulur ve ameliyatı erken dönemde yapılırsa komplikasyonların görülme sıklığı %1-2 civarındadır.
- Tanının gecikerek apandisit patlaması ve iltihabın bağırsak içeriğinin karına yayılmasıyla peritonit (karın zarı iltihabı) gibi hayatı tehdit edecek ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
- Perfore olduktan sonra karın içinde apse oluşabilir ve bağırsaklarda yapışıklık oluşabilir.
- 10:15Apandisit Ameliyatı
- Eskiden daha çok açık ameliyatlar yapıldıysa da son 10 yıldır laparoskopi (kapalı ameliyat) hayatımıza girmeye başlamıştır.
- Laparoskopi özellikle erken dönemde yakalanırsa başarıyla uygulanabilmektedir.
- Çocuklarda apendektomilerde 15 yaş altında görülme sıklığı %1'dir.
- 11:05Apandisit Hastalığının Yaş Dağılımı
- Apandisit en sık 6-12 yaş arası çocuklarda ve erişkin dönemde görülür, bebeklerde ve yaşlılarda daha az görülür.
- Bebeklerde apandisit görüldüğünde mortalite ve morbidite (ölüm oranı ve komplikasyon görülme oranı) çok daha yüksektir.
- Apandisit her yaşta görülebilir, bebeklerde görülmeyecek diye bir kural yoktur.
- 11:45Apandisit Patlaması ve Perforasyon
- Apandisit patladıktan sonra ince bağırsaklar ve karın zarı (omentum) iltihabi materyalin karnının diğer kısımlarına yayılmaması için sınırlamaya çalışır.
- Çocuklarda apendiksin lümeni daha dar, bağışıklık sistemi daha az gelişmiş ve omentum daha az gelişmiş olduğu için perforasyon daha erken görülür.
- Perforasyon sonrası iltihabi durum karın tamamen yayılabilir ve kana karışarak sepsis gibi vahim durumlara yol açabilir.
- 13:12Apandisit Teşhisi ve Tedavisi
- Yapılan bir araştırmada perfore apandisitlerin üçte biri hastaneye geç geldiği, üçte biri hastaneye geldiğinde hekime göre perfor olduğu ortaya çıkmıştır.
- Karnı ağrıyan bir çocukta kesin tanı konulmadan veya cerrahi sebep aksi ispatlanıncaya kadar ağrı kesici antibiyotik verilmemeli ve çocuk evine gönderilmemelidir.
- Apandisit patlaması 24-48 saat, erişkinlerde 72 saate kadar uzayabilir.
- 14:15Apandisit Ağrısının Gelişimi
- Apandisit başlangıcında göbek çevresinde yeri iyi kestirilemeyen bir ağrı vardır, tıkandıktan sonra basınç artarak dolaşım bloke olur.
- Öncelikle lenfatik ve venöz dolaşım bloke olur, sonra organ şiştiği için atardamar dolaşımı da bloke olur ve apendiks çürüme (nekroz) söz konusu olur.
- Bu dönemden sonra ağrı sağ alt tarafa kendini daha ciddi şekilde göstermeye başlar ve lokalize edilebilir.
- 15:36Apandisit Belirtileri ve Etkileri
- Apandisit patladığında ağrı bacağı vurabilir, testise vurabilir ve idrar kesesine yakın olduğu için idrar yolu enfeksiyonu gibi bulgu verebilir.
- Çocuk konuşurken ve hareket ederken ağrı duyduğu için parietal ağrı dönemi başlar.
- Apandisit alındıktan sonra bağırsak terminal kısmını üstlenir ve bu organ kaybı çocuğun gelişimine herhangi bir etkisi olmayacaktır.
- 17:28Çocuklarda Kabızlık
- Çocuklarda görülen kabızlık birçok farklı hastalık nedeniyle oluşabilir ve bunların bir kısmı cerrahi tedavi gerektirir.
- İdiyopatik fonksiyonel konstipasyon genellikle 2 yaşında başlar ve anal stenoz, konjenital megakolon gibi hastalıklarla bağdaştırılabilir.
- Anal fissür (çatlak) durumunda çocuk ağrı duyduğu için kakasını yapmaz, kaka sertleşir ve birikir, bu da ağrı ve spazm kısır döngüsüne girer.
- 19:21Kabızlığın Nedenleri ve Tedavisi
- Kronik konstipasyonda dışkı refleksi bozulur, kalın bağırsağın son kısmı sertleşmiş kaka ile dolduğu için dışkılama refleksi bozulur.
- Kabızlığın temel problemi kronik döneme girmesidir, kronik dönemde anüsün son kısmında sertleşmiş kayıtlar olduğu için dışkılama refleksi bozulur.
- Tedavide kaka yumuşatıcı ilaçlar verilir, ağrı giderilir, biriken sert kakalar boşaltılır ve kabızlığa sebep olacak gıdalar (örneğin inek sütü) alınmaz.
- 20:50Anal Fissür ve Tedavi
- Anal fissür (kabızlık) uzun süre devam eder ve iyileşmesi kolay değildir, iyileşse bile tekrar edebilir.
- Çocuklar poposu ağrıyınca "karnım ağrıyor" diyebilir veya kaka yapmak istemediğinde ağlayabilir.
- Karın ağrısına sebep olan patolojilerin çocuklarda ayırt edilmesi zordur, bu nedenle çocuk cerrahına başvurulmalıdır.
- 21:37Karın Ağrısının Sebepleri
- Karın ağrısının en sık görülen sebepleri: ishalle birlikte üriner enfeksiyon, kabızlık, jinekolojik problemler ve parazitozdur.
- Cerrahi gerektiren hastalıkların karın ağrısı yelpazesi içinde ötelenmeden uzman bir doktora götürülmesi önemlidir.
- Amerika gibi gelişmiş ülkelerde bile yılda 80 bin apandisit ameliyatı yapılıyor, bunların %30-40'ı patladıktan sonra geliyor.
- 23:34Anal Fissür Tedavisi
- Anal fissür tedavisinde önce çocuğun ağrısını gidermek gerekir, bunun için lokal anestezi etkili merhemler kullanılabilir.
- Lavman adı verilen sıvı preparatlar kullanılarak popoda biriken sert kakalar boşaltılmalıdır.
- Kakayı yumuşatıcı preparatlar kullanılabilir, ayrıca diyet ayarlanmalı ve kabızlık yapıcı besinler kullanılmamalıdır.
- 25:50Gaz Sancısı ve Infantil Kolik
- Gaz sancısı özellikle küçük çocuklarda ciddi bir sıkıntı haline gelir ve hem çocuk için hem aile için rahatsızlık yaratır.
- Infantil kolik (infanti spazm) genellikle bir hafta sonra başlar, emerken ve ağlarken hava yutulması sonucu bağırsakta gaz oluşur.
- Gaz sancısı 4-6 aya kadar sürebilir, çeşitli ilaçlar ve preparatlar kullanılabilir.
- 27:32Diğer Ağlama Nedenleri
- Malı rotasyon (orta bağırsak rotasyonu) adı verilen bir hastalık da ağlamaya sebep olabilir.
- Bağırsakların normalde 270 derecelik bir rotasyonu vardır, bu rotasyonun yapılamamasıyla bağırsakların karın duvarına tek noktadan asılı olması ve dönmesi mittum olarak adlandırılır.
- Şiddetli ağlama nöbetleri, ayaklarını karnına çekme ve sürekli ağlama durumunda gaz sancısı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- 28:31Cerrahi Patolojiler ve Gaz Sancısı
- Cerrahi patolojiler daha dirençli ve inatçıdır, ağrı sürekli sebat eder.
- Cerrahi gerektirecek karın ağrılarında genellikle safralı kusma, ilerleyen vakalarda karında şişkinlik ve popodan kan gelmesi görülür.
- Gaz sancısı genellikle kısa süreli olur, cerrahi patolojiler ise daha uzun sürebilir.
- 29:26Gaz Sancısı ve Beslenme
- Anne sütü gaz yapma özelliği yoktur, ancak sindirimi zor besinler gaz sancısına daha fazla sebep olabilir.
- Gaz sancısı ve kabızlık için doğru beslenme teknikleri uygulanmalıdır, sık sık bir defada çok fazla emdirilmemelidir.
- Emdikten sonra gaz çıkarma hareketleri yapılabilir veya bitkisel gaz giderici preparatlar tercih edilebilir.
- 31:15Çocuklarda Karın Ağrısı Hakkında Bilgiler
- Altı-on iki yaş arasındaki çocuklarda karın ağrısı aksi ispatlanıncaya kadar ağrı kesici verilmemeli ve cerrahi bir hastalık olarak kabul edilmelidir.
- Yemeklerden sonra karın ağrısı sindirim sistemi ile alakalı olabilir ve öncelikle midenin araştırılması gerekiyor.
- Çocuklarda diskinezi (safra kesesinin boşalması ile ilgili problemler), kızamıkçık gibi ateşli hastalıkların seyri esnasında akarklos kolesi (safra kesesi iltihabı) ve safra kesesinde boşalma problemi ortaya çıkabilir.
- 33:09Karın Ağrısının Teşhisi ve Önemi
- Safra kesesi boşalım sintigrafisi çekilebilir ve gerekirse mide endoskopisi yapılabilir.
- Karın ağrısı ciddi olabilir, özellikle hastalık çocuğun oyun oynamasını, yemesini erteliyorsa veya kilo alamıyorsa.
- Apandisit olan bir çocuk neşeyle oynamaz, kendini kısıtlar, dokunmaz, pek konuşmaz ve gülmez.
- 36:06Karın Ağrısının Çeşitli Sebepleri
- Karın ağrısı çok fazla sebebi olabilir; oploop pnömonisi, üst solunum yolu mezenter lenfadenit, viral gastroenteritler gibi durumlar karın ağrısı yapabilir.
- Gaz sancısı, poposunda çatlak, idrar sistemi ile ilgili sorunlar (erkeklerde sünnet olmamışsa fimoist) karın ağrısına sebep olabilir.
- Büyük çocuklarda karın ağrısına sebep olan sık görülen hastalıklardan başlayarak parazit bakılabilir, ayakta karın grafisi, ultrasonografi, kan ve idrar tahlilleri yapılabilir.
- 38:44Sonuç ve Öneriler
- Çocuklarda karın ağrısı çok önemlidir, özellikle altı-on iki yaş arası çocuklarda karın ağrısı aksi ispatlanıncaya kadar cerrahi gerektirecek bir sebep olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.
- Karın ağrısına ağrı kesici verilmemeli ve ihmal edilmemelidir.