Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ege Üniversitesi Televizyon ve Radyo'nun "Ege'den Sağlık" programında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Profesör Dr. Burcu Öz Baran ile yapılan bir röportajdır.
- Videoda çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu konusu detaylı olarak ele alınmaktadır. Profesör Dr. Öz Baran, bu nörogelişimsel bozukluğun tanımı, belirtileri, türleri ve tanısı hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca, Türkiye'de bu bozukluğun genetik faktörlerin etkisiyle daha sık görüldüğü ve erken dönemde spor, okul öncesi eğitim ve teknoloji kullanımı gibi önlemlerle tedavi edilebileceği anlatılmaktadır.
- Röportajda ayrıca dijital medya kullanımının çocukların gelişimine olumsuz etkileri, anne-baba eğitiminin önemi, spor yapma, kitap okuma ve sosyal ilişkileri geliştirme gibi tedavi yöntemleri de vurgulanmaktadır. Ebeveynlere çocuklarının geleceği için kaliteli vakit geçirmeleri, dijital medya kullanımını sınırlamaları ve çocuklarının gelişimi için gerekli önlemleri alması konusunda uyarılar da sunulmaktadır.
- 00:17Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanıtımı
- Ege Üniversitesi Televizyon ve Radyo'da "Ege'den Sağlık" programında çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite konusu ele alınıyor.
- Programda Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatristi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Profesör Dr. Burcu Öz Baran konuk olarak yer alıyor.
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, nörogelişimsel bir bozukluk olup genetik yapıyla beynin bazı bölümlerinin etkilenmesiyle ortaya çıkıyor.
- 02:27Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Türleri
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu üç ayrı alt tipte görülüyor: aşırı hareketlilik ön planda olan, dikkat sorunları ön planda olan ve hem dikkat sorunları hem hiperaktivitenin ön planda olduğu bileşik tip.
- Bu durum aslında "yürütücü işlev bozukluğu" olarak adlandırılmalı, çünkü günlük hayatta otomatik yaptığımız, farkında olmadan yaptığımız plan yapma, dikkat etme gibi işlevleri etkiliyor.
- Zekadan bağımsız olarak beyindeki bir işlev bozukluğu olan bu durum, çocukların hayatlarını olumsuz etkilemeden tedavi edilmeli.
- 04:07Belirtiler ve Tanı Süreci
- Hiperaktivite ve dikkat eksikliğini bir arada olan tip daha erken tanı konuyor çünkü çocuk çok hareketli oluyor ve kontrolsüz hareketlerden dolayı sık kazalar yaşayabiliyor.
- Dikkat eksikliği ön planda olan çocuklarda ise yavaşlık, işe başlayamama, konsantre olamama gibi belirtiler görülüyor ve bu nedenle daha geç fark ediliyor.
- Tanı için en esas yöntem psikiyatrik muayene olup, testlerin yanı sıra okuldan bilgi alınması ve çevre anamnesi (öğretmen, anne, anneanne gibi kişilerden bilgi toplama) önemlidir.
- 09:02Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri
- Türkiye'de hareketlilik, dürtüsellik ve dikkat sorunları genetik alt yapımızda var olduğu için dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu açısından risk altındayız.
- Toplumda her sınıfta en az iki-üç çocuk dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanı alır vaziyette ve bu hastalık kalıtımsal özelliklerin çok yüksek olduğu bir hastalıktır.
- Genetik özelliklerini ve kalıtımsal taşıdığımız riskleri bilip çocuğumuza aktardığımız riskleri öngörebilir ve bazı önlemler alabiliriz.
- 10:04Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Karşı Önlemler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklara erken dönemde spora yönlendirmek, okulla tanıştırmak ve okul öncesi eğitim almasını sağlamak önemlidir.
- Teknolojik aletler (tabletler, akıllı telefonlar, bilgisayar oyunları, oyun konsolları) dikkati bozup dürtüselliği artırır, bu nedenle teknoloji maruziyeti azaltılmalıdır.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan bir çocuğun hayatını organize etmek ve yapılandırmak gerekir, böylece çocuk daha iyi yönetilebilir.
- 11:27Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Önemi
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozuklukları tedavi olursa ve önlem alınırsa, bazı çocuklarda belirtiler ortaya çıkmayabilir.
- Erken okul öncesi eğitim ve spor, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda dağılmasını engelleyen önemli faktörlerdir.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu yaşamı olumsuz etkileyebilir ve alkol, madde ve dijital bağımlılıklara doğru risk taşıyabilir.
- 12:42Prof. Dr. Burcu Özbaran'ın Kitapları
- Prof. Dr. Burcu Özbaran'ın "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu" kitabı, okul öncesinde hiperaktivite belirtileri, psikososyal, eğitsel ve medikal tedavilerle ilgili yazılmıştır.
- "Büyümek" isimli kitabı, eksi onsekiz yaş bebek, çocuk ve ergen ruh sağlığını tüm hatlarıyla ele almıştır.
- Her iki kitap da çocuk gelişimi ile ilgili, ebeveynlerin anlayabileceği dilde yol gösterici ve tavsiye edilen başucu kitaplarıdır.
- 14:06Kitapların Yazılma Süreci
- Kitaplar, yılların vermiş olduğu klinik pratiğinden yola çıkarak yazılmıştır.
- "Büyümek" kitabı, psikoterapi eğitimlerinde öğrendiklerin ve hastalarla karşılaşmanın bir sentezi olarak ortaya çıkmıştır.
- "Okul Öncesi Hiperaktivite" kitabı, bebek ruh sağlığı ve erken çocuklukta beyin gelişiminin önemini vurgulayarak, oyun teknikleri, davranışçı yöntemler ve dikkat kontrolü için örnekler sunmaktadır.
- 16:28Televizyon ve Dijital Araçların Çocuklara Etkisi
- Çocukların beyni iletişimle gelişir; karşılıklı sosyal ilişki, göz kontağı ve tepkili tepkiler sayesinde gelişir.
- Televizyon, tablet veya akıllı telefon gibi dijital araçlar ilişkide olmadığı için çocuğun gelişimini aksatır.
- Bir çocuğun üç yaşına kadar dijital ilişki olmayan şeyle tanışmasına gerek yoktur, ancak bazı akıllı anneler dijital araçları eğitim aracı olarak kullanabilirler.
- 18:06Dijital Araçların Riskleri
- Dijital araçlar dikkati bozduğu ve dürtüselliği artırdığı bilimsel yayınlarla gösterilmiştir.
- Bazı çocuklarda dijital araçlara bağımlılık geliştirebilir, bu durum madde bağımlılığına benzer özelliklere sahiptir.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların bağımlılık geliştirme riski normal çocuklardan daha fazladır.
- 20:01Alternatif Oyun ve Aktiviteler
- Çocukların eve geldiğinde televizyon veya tablet yerine normal oyunlar oynamaları, anneleriyle sohbet etmeleri veya evcilik oyunları oynamaları daha faydalıdır.
- Kitap okumak sabır ve dikkat gerektiren bir aktivite olduğundan, dijital uyaranlara maruz kalan çocuklar kitaba sabredemeyebilir.
- Kitap, spor ve temizlik dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda koruyucu etkilere sahiptir.
- 22:32Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi
- Dikkat eksikliği hiperaktivite tedavisi ilk basamağı anne-babanın eğitimi ve psiko-egitimdir.
- Anne-babanın tutarlı olması, aynı dili konuşması ve ev içi düzenlemelerin yapılması önemlidir.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal ilişki sorunları görülebilir, bu nedenle evde empati çalışmaları yapılmalıdır.
- 23:44İlaç Tedavisi ve Ebeveyn Görevleri
- İlaç tedavileri yüksek oranlarda yanıt alır, yüzde doksanlarda ilaç yanıtı görülür.
- İlaç tedavisi sonrası çevre düzenlemesi, hayat düzenlemesi ve kaliteli bakma önemlidir.
- İlaç kullanan çocuk tedavi içinde olduğu için hekim, aile ve okul işbirliği içerisinde çocuk özelinde çalışmak gerekir.
- 25:46Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu İçin Sosyal Önlemler
- Çocukla vakit geçirmek, ebeveynin çocuğa model olarak sunulması anlamına gelir; dürtü kontrolü, cep telefonu kullanımı, alışveriş ve sigara gibi konularda iyi model olmak önemlidir.
- Kaliteli zaman geçirmek için alışveriş yerine boyama yapmak, salata hazırlamak veya sofrayı kurmak gibi aktiviteler tercih edilmelidir.
- Sofra hazırlamak, el becerisi, organizasyon, dikkat ve empati gibi becerileri geliştiren bir aktivite olarak değerlendirilmelidir.
- 26:54Okul ve Aile İlişkilerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çocuğun okulda yaşadığı sosyal durumları ve mutluluğunu anne babanın iyi monitörize etmesi ve okulla işbirliği yapması önemlidir.
- Tutarlılık, aynılık ve süreklilik çok önemlidir; kuralların değişmemesi ve ebeveynler arasında tutarlılık sağlanmalıdır.
- Anneanne ve babaanneler kuralları gevşetebilirler, ancak ebeveynlerin toparlayıcı olması ve aynı dili konuşmaları gerekir.
- 28:22Programın Kapanışı
- Programda Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burcu Özbaran, çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu konusunu ele almıştır.
- Spor, dijital dışı oyunlar, sosyal ilişki ve empati, çocukların gelişiminde en çok dikkat edilmesi gereken konulardır.
- Program sonunda, sevgisizlik ve başkasının duygusuna dikkat etmeme eğiliminin çocuklarda maraz çıkmasına neden olabileceği vurgulanmıştır.