Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Yaz Acilleri" adlı programın canlı yayınıdır ve Ulaş Hoca, Hasan Hoca, Büşra ve diğer sağlık uzmanları tarafından sunulmaktadır. Programın izleyicileri çoğunlukla pediatrist, acil hekimi, pratisyen hekim, internler, stajyerler ve paramediklerden oluşmaktadır.
- Video, çocuk alerjik hastalıkları ve acil durumları konusunda kapsamlı bir eğitim sunmaktadır. İçerikte anafilaksi, ürtiker, anjiyoödem, astım ve besin alerjisi gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır. Program, teorik bilgilerin yanı sıra pratik vakalar üzerinden anlatım yapmakta ve izleyicilerden gelen sorulara cevap vererek interaktif bir ortam oluşturmaktadır.
- Sunumda özellikle anafilksi vakalarında uygulanması gereken tedavi protokolleri (adrenalin enjektörü kullanımı, antihistaminik ilaçlar, kortikosteroidler), anjiyoödem hastalığının tanı ve tedavi yöntemleri, C1 inhibitör eksikliğinin türleri ve tedavi seçenekleri gibi kritik bilgiler paylaşılmaktadır. Ayrıca, anafilksi sonrası izleme süreleri, epi-pen kullanımı ve anafilksi eylem planı oluşturma gibi pratik bilgiler de sunulmaktadır.
- 00:24Programın Tanıtımı
- Program, yaz acillerinden oluşan bir sunumla devam ediyor ve bugün alerjik acilleri tartışacaklar.
- Ulaş Hoca ve Hasan Hoca, programın canlı yayına katılmışlar.
- Program yaklaşık iki yıldır devam ediyor ve bir yıldır her salı günü canlı yayın yapıyor.
- 01:34Programın Hedef Kitlesi
- Programın takipçilerinin yaklaşık %80-90'i ekip show, %80'i pediatrist, kalanları acil hekimi, pratisyen hekim, internler, stajyerler ve paramediklerden oluşuyor.
- Program sağlıkçılara konuşuluyor ve özellikle pediatristlerle ilgili yanlış uygulamalar var.
- Ulaş Hoca, konunun öneminden dolayı Hasan Hocayı davet ettiğini ve birlikte olmanın onur verici olduğunu belirtiyor.
- 03:39Alerjik Hastalıkların Önemi
- Çocuk acil servisinde alerjik hastalıklar çok önemli bir konu.
- Alerjik acillere acilcilerle alerjilerin bir arada olması çok nadir görülüyor.
- Programın sloganı "bilgi paylaştıkça çoğalır" olarak belirtiliyor.
- 04:52Çocuk Alerjik Hastalıkları
- Çocuk alerjik hastalıkları açısından en önemli sorunlar anafilaksicilik, ürtiker ve anjioödem.
- Astım, acil servislerde atak sonlandırılıyor ancak uzun süreli tedavi planı yapılmadıkça bitmiş değildir.
- Astım acilde çözerse de uzun vadeli yönetim planlamazsa hafta içinde tekrar gelebilir.
- 07:06Alerjik Hastalıkların Artışı
- Son yirmi yılda alerjik hastalıklar çok hızlı bir şekilde artıyor ve bunun artışının önemli bir nedeni giderek infanta doğru dönüyor.
- Besin alerjisi giderek artıyor ve bununla ilgili olan akut tablolar da artmakla birlikte.
- Protokolit tabloları ve pro- enteropatiler de acilin konuları arasına girecek diye düşünülüyor.
- 09:16Besin Alerjisi ve Protokolitler
- İmmünglobulin E olan tip üç ve protokolit ve besin alerjisi indüklenen entropati sendromlarında ciddi bir artış var.
- Bu artışın nedeni çocukların daha yüksek oranda deterjana, antibiyotik terapi ve çevresel stresörlere maruz kalması.
- Besin alerjisi denilen proktokolit ve protokolitler tablosunda yapılan yanlışlıklar var, eliminasyon ve challenge yanlış yapılıyor.
- 12:49Alerjik Hastalıklar ve Anafilaksi
- Konuşmacı, Google'dan gelen yanlış bilgilerin doktorlara ve hasta ilişkisine zarar verdiği konusunda endişe duyuyor.
- Alerjik astım giderek artmakta ve anafilaksi, hayati tehdit eden tek alerjik hastalık olarak çocukluk çağında en kritik tablo.
- Alerjik hastalıklarda özellikle besin alerjisi ile ilişkili artış mevcut.
- 14:56Anafilaksi Vakası
- Altı aylık bir kız çocuğa ilk kez yoğurt verildikten sonra döküntü, hırıltı ve nefes almada zorluk gibi belirtiler ortaya çıktı.
- Acil serviste yapılan muayenede çocuğun soluk görünümde, taşikar, hipotansif tansiyon ve akciğer mahallinde spazm ve espri uzunluğu tespit edildi.
- Özgeçmişte annesinin ve babasının alerjik konjonktivit ve beş yaşındaki ablasının astım tablosu vardı.
- 18:03Anafilaksi Tanı ve Tedavisi
- Vakada belirgin bir anafilaksi tablosu tespit edildi.
- Anafilaksi, çocukluk çağında hayati tehdit eden en önemli tablolardan biridir.
- Anafilaksi tablosunda ilk yapılması gereken, 0,1 mg/kg (maksimum 3 mg) adrenalin'in intramüsküler uygulanmasıdır.
- Subkutan adrenalin uygulaması pratikte ciddi sıkıntılar yaratabileceği için tercih edilmemelidir.
- 25:47Anafilaksi Tedavisi ve İzleme
- Anafilaksi durumunda olabildiğince erken ve hızlı bir şekilde intramüsküler adrenalini uygulanmalıdır.
- Adrenalini, histaminin fizyolojik antikoru olarak hayatta kalma için en önemli girişimdir.
- Anafilaksi şüphesi durumunda adrenalini uygulamak yanlış bir uygulama değildir, ancak hipotansiyon ve kardiyovasküler komplikasyonlarla mücadele edilmelidir.
- 27:15Anafilaksi Tanısı ve Tedavi Planı
- Anafilaksi tanısı için tek başına hipotansiyon yeterli olabilir, ancak bu çocukta bronkospazm gibi birden fazla doku bulgusu da mevcuttur.
- Bronkospazm için de tedavi yapılması gerekir.
- Anafilaksi bulgularına hakim olunamazsa tedavinin 101 geçilmesi söz konusu olabilir.
- 28:04İzleme Süresi ve Uzun Vadeli Plan
- Anafilaksi sonrası çocuğun stabilizasyonu ve yaşamda tutulması en önemlidir.
- Acil uygulama sonrası çocuk en az altı saat acil serviste izlenmelidir.
- Uzun süreli izleme planı yapılmadığı takdirde anafilaksi yönetimi bitmiş sayılmaz.
- 30:02Anafilaksi Önleme ve Tedavi Planı
- Çocuğa adrenalin oto enjektörü verilmelidir, bu artık Türkiye'de de üretiliyor ve erişkin formları da mevcuttur.
- Anafilaksi eylem planı oluşturulmalıdır: otomatik enjektörü kullanma, acil servise başvurma, izlenme ve anafilaksi oluşturan besinlerden uzak tutulma.
- Serum spesifik IgE değeri 15 kU/L üzerinde ise bulguların daha ağır devam edeceği ve toleransın geç gelişeceği gösterir.
- 32:42Alerji Testleri ve Tedavi
- Prick testi anafilaksi riski olan sağlıklı bir çocuğa yapılmamalıdır, provokasyon testi asla yapılmalıdır.
- Tek bir yüksek bulgu varsa prick testi veya provokasyon testi yapılmaya gerek yoktur.
- İnek sütü alerjisi durumunda anne ve bebeğe inek sütü eliminasyonu yapılmalı, bebeğe amino asit bazlı mama verilmelidir.
- 34:24Beslenme ve Kortikosteroid Kullanımı
- İnek sütü eliminasyonu sırasında anne için kalsiyum ve D vitamini ilave edilmelidir.
- Anne için inek eti kesilmesi gerekmez çünkü inek sütüyle inek eti arasında çapraz reaksiyon oranı %10'dan fazla değildir.
- Anafilaksi sonrası kortikosteroidler 1-3 gün hafif, 2-5 gün orta derecede, 5-7 gün ağır vakalarda kullanılmalıdır.
- 37:51Anafilaksi Türleri ve İzleme
- Anafilaksi bulguları genellikle ilk 20-30 dakikada çıkar.
- Akselere anafilaksi bir saatin sonuna kadar çıkabilir.
- Geç anafilaksi nadiren olabilir ve 24 saate kadar çıkabilir, bu nedenle en az 24 saat izleme yapılmalıdır.
- 38:50Anafilaksi ve Patolojisi
- Son yıllarda anafilaksi hastalıklarında artış gözlemlenmektedir.
- Anafilaksi, genellikle IgE aracılığıyla meydana gelen aşırı duyarlılık reaksiyonudur, ancak bazı durumlarda IgG aracılığıyla da oluşabilir.
- Anafilaksi klinik bulguları genel durum bozukluğu, ürtiker, anjiyo ve diğer belirtiler içerebilir.
- 39:43Anafilakoid Reaksiyonlar
- Anafilakoid reaksiyonlar, anafilaksi gibi görünse de farklı bir mekanizma ile oluşur ve genellikle no-immünolojik anafilaksi olarak değerlendirilir.
- Radyo kontrast madde, metabolizma bozuklukları, vankomisin gibi diri mas hücre liberatörleri ve bazı enfeksiyonlar anafilakoid reaksiyonlara yol açabilir.
- 40:23Anafilaksi Mekanizması
- Alerjen girdikten sonra spesifik IgE oluşur, bu birinci fazdır.
- Tekrar alerjen maruziyeti, mast hücrelerdeki midyatörlerin liberasyonunu ve anafilaksi akut bulgularını oluşturur.
- Mast hücreler, her yerde bulunur ve çok çeşitli midyatörler üretir, bu midyatörler anafilaksi belirtilerini meydana getirir.
- 43:32Anafilaksi Tanı Kriterleri
- Anafilaksi tanı için üç kriter vardır: mukozadaki bulgular ve solunum ya da kan basıncı düşüklüğü, veya olası bir alerjine maruziyetten sonra dört kriterden ikisini çıkması.
- Ciddi koza bulgusu, solunum yetmezliği, kan basıncında azalma ve inatçı saklananlar anafilksi kriterleridir.
- İnterleukin-3, düz kasıcsı ve direktör özelliğine sahiptir, bu nedenle üst katlarda ciddi gates kramplar oluşabilir.
- 44:51Anafilksi Tedavisi
- Anafilksi tedavisinde en önemli adım, adrenalin enjektörü kullanmaktır.
- Hipotansiyon ve genel durum bozukluğu devam ediyorsa, 20-30 mikrogram/kilogram dozunda adrenalin enjektörü tekrarlanabilir veya infüzyon yapılabilir.
- Antihistaminik ilaçlar ve nebulizasyon önemli olup, yanıt alınamıyorsa glukagon kullanılabilir.
- 46:09Geç Anafilaksi ve İzlenme
- Anafilksi geçiren hastalar, özellikle riskli gruplarda, en az 6-12 saat izlenmelidir.
- Geç anafilksi, 6-48 saat arasında görülebilir ve çok nadir olmasına rağmen özellikle erişkinlerde görülebilir.
- Alerjik aşılara yanlış uygulama ve desektan kullanımında geç yanıt görülebilir.
- 50:46Anafilksi Önleme ve Eğitim
- Anafilksi durumunda en önemli adım, vakit kaybetmeden adrenalin uygulamasıdır.
- Alerjik hastalarda anafilksi eylem planı hazırlanmalı ve adrenalin enjektörü her zaman yanlarında olmalıdır.
- Aile ve eğitim kurumlarında (okul) anafilksi konusunda eğitim verilmeli ve adrenalin enjektörlerinin kullanılması için gerekli bilgi verilmelidir.
- 51:43İkinci Olgu Tanımlaması
- İkinci olgu, 18 aylık bir çocuk olup, iki gün önce başlayan ve birkaç saat içinde kollar ve bacaklara yayılan kızarıklık ve kabarıklık belirtileri gösteriyor.
- Acil serviste bacaklarda yaygın hiperemi ve basmakla solan endrasyonlar, plaklar bulunmuş.
- Özgeçmişte, lezyonların başlamasından birkaç gün önce yoğun katkı maddeli besinler tüketildiği ve iki gün önce belirgin seroz burun akıntısı olduğu belirtiliyor.
- 53:09Alerji Tedavisi ve Enjektör Kullanımı
- Adrenalin yazılamayan ve alerjiye geç başvurabilecek aileler için besinler kesiliyor ancak oto enjektörleri yazamıyorlar.
- Konuşmacı, Türkiye'de adrenalin enjektörünün kullanımı konusunda korkudan kaynaklanan bir sorun olduğunu belirtiyor.
- Hastaların enjektörleri kullanmamasının nedeni, acil durumda hastaneye gitmeyi tercih etmeleri ve eğitim eksikliği olabilir.
- 59:11Ürtiker Tedavisi
- Normal çocuk popülasyonda her dört çocuktan en az biri hayatta bir kez ürtiker geçirir, yüzde otuz'unda tekrar eder ve yüzde beşinde ciddi sorun olur.
- Akut ürtiker genellikle 24-48 saatte geçer, iki günden daha uzun süre devam ederse endişe edilmelidir.
- Erken yaş grubunda ürtiker bazen hemorolojik anjiyo gibi davranabilir.
- 1:01:53Akut Ürtiker Tedavisi Stratejisi
- Akut ürtikerde ilk tedavi olarak antihistaminik ilaçlar kullanılır, ancak bir kuşak antihistaminiklerin kardiyak toksikitesi ve ritim bozukluklarına dikkat edilmelidir.
- Antihistaminik tedaviden sonra hafiflenme görülmezse, poster-parantel egzama tozu uygulanabilir.
- Akut ürtiker 6 haftaya kadar yinelenirse veya devam ederse kronik ürtiker olarak değerlendirilir.
- 1:04:11Ürtiker ve Anjiyoödem Arasındaki Farklar
- Ürtiker ve anjiyoödem bronkomoni gibi akraba tablolarıdır.
- Akut ürtikerlerin çocukluk çağındaki en sık nedeni enfeksiyonlardır.
- Ürtikerde kaşıntı ve yanma ön plandadır, anjiyoödemde ise ağrı ve şişlik daha ön plandadır.
- 1:05:17Anjiyoödem Tanı ve Tedavisi
- Ayrılık sonrası süreçte MAS hücresinin önemli olduğu, akut faz yanıtı ve geç yanıtların söz konusu olabileceği belirtiliyor.
- Ürtiker tablosunda 48 saat uzun süren, ente bulguları olan durumlarda çap oluşması gerekir ve en çok ilaç alerjisi veya anjiyoödem olabilir.
- Anjiyoödem, anafilaksi sonrası en ölümcül durum olup, özellikle 24 saatten sonra tedaviye ihtiyaç duyulur.
- 1:07:02Anjiyoödem Olgu Örneği
- 3-4 yaşındaki erkek çocuk sabahtan akşama doğru artan dudakta ve göz etrafında şişlik belirtisi gösteriyor, ilac alımı ve besinle ilişki yok.
- Genel durumu iyi olan çocuğun ailesinde de benzer bulgular görülüyor ve herhangi bir tanı alamamış.
- Bu olguda anjiyoödem düşünülerek C1 esteraz inhibitör testi yapılması gerekiyor.
- 1:12:36Anjiyoödem Tanı ve Tedavisi
- Anjiyoödemde C1 esteraz inhibitörü düşük olur ve bu durum tarama testi olarak uygun.
- Anjiyoödemde tedavi için beta 2 reseptör antagonisti kullanılması gerekiyor.
- Anjiyoödem epizodları travma, ilaçlar veya enfeksiyonlarda görülebilir ve klasik olarak ağrı ve şişlik belirtileriyle görülür.
- 1:18:04Anjiyoödem Patofizyolojisi
- C1 esteraz inhibitörü genelde spontan delesyonlar ve mutasyonlar sonucu oluşabilir, %25 oranında neden olabilir.
- C1 esteraz inhibitörü, faktör 12 aktivasyonunda regülatör görevi görür ve kompliman aktivasyonunda protein regülasyonunda görevlidir.
- Anjiyoödemde bradykinin ve bradykinin reseptörleri etkilenir, özellikle beta reseptörleri etkilenir ve bu reseptörleri engelleyen tedaviler en etkili olanlardır.
- 1:20:00C1 Inhibitor Eksikliği ve Mutasyonlar
- C1 inhibitör eksikliği, tip 1, tip 2 ve tip 3 olmak üzere üç farklı tipte görülür ve her ikisi de komplement sistemi ile ilgilidir.
- Şu ana kadar dokuz farklı mutasyon tanımlanmıştır ve bazen lupus ve diğer otomimik hastalıklarda anti-C1 inhibitör antikorları oluşabilir.
- C1 inhibitör eksikliği, genetik olarak tanımlanmış en sık neden olan bir durumdur ve inhibitör eksikliği nedeniyle aktivasyonun durdurulamaması ve otoimmün komplekslerin oluşmasıyla hastalık gelişimi tetiklenir.
- 1:21:38Diğer Nedenler ve Tedavi
- Bazı hastalarda C1 inhibitör ve C4 normal olmasına rağmen klinik belirtiler görülebilir; bunun nedeni faktör 12 mutasyonları, plazojen, anjin veya nitalikrein ile ilgili genetik defekt olabilir.
- Akut tedavide ikativan en önemli molekül olup, ikativan olmadığı yerlerde rekom C1 inhibitör konsantre veya plazma kaynakları kullanılabilir.
- Profilaksi için C1 inhibitör eksikliği anjiyoda tablosunda, plazma kaynaklı C konsantre infüzyonu veya androjenler kullanılabilir, ancak androjenlerin kullanımı çocuklarda fayda sağlamamıştır.
- 1:24:43Acil Durumlar ve Kapanış
- Acil servislerde karşılaşılan en sık hastalıklardan biri hayatı tehdit eden özelliklere sahip olup, erken müdahale ve uzun süreli eylem planı ile yaşamı kurtarıcı olabilir.
- Ürtiker, anjiyoda ve anafilaksi ayrı konulardır ve mutlaka uygulaması gereken tedavi yöntemleri vardır.
- Sunum sonunda teşekkürler yapıldı ve konuşmacı, disiplinlerin bir araya gelerek aynı hasta için en iyi sonuç alınması gerektiğini vurguladı.