Buradasın
Bağımlılıklar ve Yeşilay Haftası Üzerine Bilgilendirici Program
youtube.com/watch?v=0F4JTmnSH60Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Şimdi Ne Yapmalı?" programında, sunucu ve Yeşilay Ankara Şube Başkanı Yardımcı Doç. Dr. Mevlüt Karataş (göğüs hastalıkları uzmanı) arasında geçen bir röportaj sunulmaktadır. Programın son bölümünde ise Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Aile ve Dini Rehberlik Daire Başkanı Sidi'de Akbulut ile bir röportaj yer almaktadır.
- Bu program, bağımlılıklar konusunu kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Yeşilay'ın 1920'de alkolle mücadele için kurulduğu ve günümüzde teknoloji, tütün ve madde bağımlılıklarıyla da mücadele ettiği anlatılmaktadır. Program, bağımlılıkların türleri, belirtileri, riskleri, tedavi yöntemleri ve aile dinamikleri üzerindeki etkileri gibi konuları ele almaktadır. Ayrıca, izleyici soruları yanıtlanmakta ve gerçek hikayeler paylaşılmaktadır.
- Programda, teknoloji bağımlılığının fiziksel, psikolojik ve sosyolojik riskleri, bağımlılığa düşme nedenleri, aile dinamiklerinin rolü ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Yeşilay'ın eğitim projeleri, 20 milyon öğrenciye ulaşma hedefi ve farklı yaş gruplarına yönelik hazırladığı programlar hakkında bilgiler sunulmaktadır. Program, Yeşilay Haftası kapsamında tüm bağımlılıklarla mücadele çağrısıyla sonlanmaktadır.
- 00:12Programın Tanıtımı
- Program, bağımlılıklar konusunu ele alacak önemli bir bölümle başlıyor.
- Bağımlılık türleri ve oranları artmakta, bu konunun sebepleri ve mücadele yöntemleri detaylandırılacak.
- Yeşilay Ankara şube başkanı ve göğüs hastalıkları uzmanı Yardımcı Doç. Dr. Mevlüt Karataş programın konukları olarak yer alıyor.
- 01:49Yeşilay Hakkında Genel Bilgi
- Yeşilay, 1920 yılında İngiliz işgal kuvvetlerinin dağıttığı alkol ve zararlı maddelere karşı kurulmuş bir cemiyet.
- İlk başta alkolle mücadele için kurulmuş, günümüzde teknoloji bağımlılığı, tütün bağımlılığı ve diğer bağımlılıklarla da mücadele ediyor.
- Her yıl 1-7 Mart tarihleri arasında Yeşilay Haftası olarak Türkiye genelinde geniş kapsamlı etkinlikler düzenleniyor.
- 03:34Yeşilay'nın Çalışmaları ve Toplum İlişkileri
- Yeşilay'nın etkinliklerinin amacı farkındalık oluşturmak, algı oluşturmak ve vatandaşları eğitmeye çalışmak.
- Türk toplumu Yeşilay'ın faaliyetlerine sempatik yaklaşıyor ve toplumda bağımlılıklarla mücadele için büyük bir bilinç var.
- Yeşilay, Milli Eğitim Bakanlığı ile protokol imzalayıp "Türkiye Bağımlılıklarla Mücadele Projesi" kapsamında eğitim veriyor.
- 05:17Eğitim ve Hedefler
- Yeşilay, 500 formatör öğretmeni sayesinde Türkiye genelinde 28 bin rehber öğretmeni eğitmiş ve bu öğretmenler kendi okullarında eğitim vermiş.
- Yeşilay'ın hedefi 20 milyon öğrenciye ulaşmak ve bu hedefe doğru hızla ilerliyor.
- Bağımlılık yaşı düşmüş, anaokulu öncesine kadar bağımlılıklar ortaya çıkmaya başlamış.
- 07:33Yaş Gruplarına Göre Eğitimler
- Yeşilay, anaokuluna, ilkokula, ortaokula, liseye ve yetişkin seviyesine göre farklı eğitimler veriyor.
- Anaokulunda "Yeşilcan" çizgi karakteri üzerinden bağımlılıklar anlatılıyor.
- İlkokulda tütün, teknoloji ve sağlıklı yaşam modülleri, ortaokulda bu modüllere alkol ve madde bağımlılığı ekleniyor.
- 09:26Yeşilay Gönüllü Olma Süreci
- Yeşilay gönüllü olmak için üç yöntem vardır: internet sitesinden online başvuru yapmak, şube merkezlerine başvurmak veya etkinliklerdeki gönüllü başvuru forumlarını doldurmak.
- Yeşilay'ın faaliyet alanı çok geniş olduğu için her ildeki şubelerin yanında gönüllülerin de olması gerekmektedir.
- Gönüllüler, hiçbir maddi beklenti olmadan inandıkları doğrular çerçevesinde faaliyet yapan kişilere denir ve yaşları 80-90 yaşa kadar değişken olabilir.
- 10:37Gönüllülerin Çalışma Alanları
- Yeşilay'ın eğitim faaliyetleri kapsamında okullara (ilkokul, ortaokul, lise) giderek bağımlılıkları anlatan gönüllüler vardır.
- Spor faaliyetleri ve sanatsal faaliyetlerde de gönüllüler çalışabilir.
- Toplumun Yeşilay'a sıcak bakması ve bağımlılıklarla mücadele etme konusunda büyük ilgi göstermesi belirtilmektedir.
- 11:35Bağımlılıkların Genel Durumu
- Bağımlılık hem Türkiye için hem de dünyada büyük bir problem olarak önümüzde durmaktadır.
- Tütün bağımlılığı konusunda Türkiye'de ciddi adımlar atılmış olsa da, teknoloji bağımlılığı gibi yeni bağımlılıklarla mücadele etmek gerekmektedir.
- Çocukların günde altı saatten fazla teknolojik alet kullandığı ve bunun iki buçuk saatini televizyon izleyerek geçirdiği bilimsel çalışmalarda tespit edilmiştir.
- 12:30Türkiye'deki Teknoloji Bağımlılığı
- İngiltere'deki çocukların odasında TV bulundurma oranı %60, İsveç'te %20 iken Türkiye'de %97,7 olarak tespit edilmiştir.
- Dünya genelinde bir milyarın üzerinde insanın dijital oyun oynadığı ve dijital oyunları oynayan insan yaşı 4-5 yaşa kadar düşen tespitler yapılmıştır.
- Türkiye'de bilgisayara sahip olma oranı %73,7, internete sahip olma oranı %63, günde 1-3 saat internet kullanma oranı %63 olarak belirlenmiştir.
- 15:12Bağımlılığın Tanımı ve Belirtileri
- Bağımlılık, bağımlı olduğunuz şeye karşı kontrol kaybı, ölçüsüz ve sınırsız kullanma ve uzaklaştırıldığında yoksunluk belirtileri gösterme durumudur.
- Teknoloji bağımlılığının belirtileri arasında yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak, ekran karşısında geçirdiğin zaman hakkında yalan söylemek ve uzun süre bilgisayar kullandıktan sonra fiziksel şikayetlerin ortaya çıkması bulunmaktadır.
- Bilgisayarından uzak kaldığında gergin ve boşluktaymış gibi hissetmek ve gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak da teknoloji bağımlılığının semptomları arasındadır.
- 17:43Teknoloji Bağımlılığının Riskleri
- Teknoloji bağımlılığı fiziksel, psikolojik ve sosyolojik olarak insanı etkiler.
- Fiziksel etkiler arasında göz yanması, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, göğüs hastalıkları, beden duruşunda bozukluk ve ellerde uyuşma bulunur.
- Sosyal alanda akademik başarının düşmesi, kişisel ve aile sorunlarının artması, zaman mefhumunun kaybolması, uyku bozuklukları ve fiziksel aktivitelerde azalma görülür.
- 20:07Teknoloji Bağımlılığını Kontrol Altına Alma Yöntemleri
- Günlük internet saatlerini değiştirmek ve haftalık internet kullanma çizelgeleri hazırlamak gerekiyor.
- Aile terapisi gibi destek terapi alınabilir ve yapmak istediklerimiz listesini tutup, bağımlılık hissedildiğinde bu aktivitelere yönelmek faydalı olabilir.
- Önleme faaliyetleri olarak 2 yaşından küçüklerin teknoloji aletlerinden uzak tutulması, okul öncesi yaşta 30 dakikadan fazla, ilköğretime kadar 45 dakikadan fazla, lise yıllarında 2 saatten fazla internet kullanımı önerilmiyor.
- 23:08Maddelere Yönelme Nedenleri
- Maddelere yönelme en büyük sebeplerinden biri arkadaş ortamı ve gruptan dışlanma psikolojisi.
- Popüler olma dürtüsü ve zayıf karakter (kendi sorunlarını üstlenmekten kaçınan kişiler) bağımlılığa yatkın olmaya neden olur.
- Özgüven düşüklüğü ve kendine saygısı olmayan insanların daha fazla bağımlı olduğu gözlemleniyor.
- 24:35"Bir Kereden Bir Şey Olmaz" Mitosu
- "Bir kereden bir şey olmaz" dediği bir kerede bir şeyin başladığı ve kapı açıldığı anlamına gelir.
- Maddelere ilk deneme "bir kereden bir şey olmaz" düşüncesine dayanarak yapılıyor.
- Merak ettiğimiz şeyleri kullanarak değil, bilgi edinerek ve araştırarak gidermek gerekir.
- 26:47Gençlerin Bağımlılık Riski ve Karakter Yapısı
- Zayıf karakterli gençler, baskı altında kalabilir ve yönlendirmeye göre hareket edebilirler.
- Kendini ispat etmek isteyen, "ne münasebet canım ben kullanmıyorum" diyen gençler aslında güçlü karakterli gençlerdir.
- Gençler kendi aralarında madde bağımlısı bir arkadaşı gördüklerinde, onu kurtarmak için çaba sarf ederler ama bir süre sonra kendileri de bağımlı olabilirler.
- 28:00Aile Dinamikleri ve Bağımlılık
- Ailelerin çocuklara karşı ya çok ilgili ya çok ilgisiz olması bir hata olabilir.
- Anne-baba çocuklara her şeyi yapmaları yerine, çocuklara kendi emeğiyle yapmalarını ve tecrübelenmelerini bırakmak gerekir.
- Anne-baba bağımlı olan çocuklarda irade ve özgüven zayıflar, topluma girdiklerinde hayatın sorunlarıyla başa çıkmak için başka bağımlılıklara (tütün, alkol, internet) yönelirler.
- 29:08Aile Yapıları ve Bağımlılık Riski
- Bağımlı çocuklarda genellikle ilgisiz aileler, iletişim kopukluğu ve parçalanmış aileler görülür.
- Çekirdek aile (anne-baba-tek çocuk) modelinde bağımlılık riski daha yüksektir çünkü çocuk iletişim ve sevgi ihtiyacını karşılayamaz.
- Geniş ailelerde (anne-baba, çocuklar, dede, babaanne, anneanne, dayı, hala) çocuk iletişim ihtiyacını karşılayabildiği için bağımlılık riski daha azdır.
- 31:09Ailelerin Sıklıkla Yaptığı Hatalar
- Aileler "benim çocuğum yapmaz" diye düşünmek doğru değildir, çünkü her çocuğun bağımlı olma riski vardır.
- Anne-baba çocukların üzerinde olmalı, sigara kokusu, alkol veya yabancı madde kullanımı belirtilerini fark etmeli ve erken tespit etmeli.
- Erken tespit ve tedavi, bağımlılıkla mücadelede çok önemlidir.
- 33:22Madde Bağımlılığının Sağlık Üzerindeki Etkileri
- Her madde farklı etkiler olsa da hepsi beyin sistemini etkiler ve beyin etkilendikten sonra birçok organda hastalık oluşabilir.
- Maddeler aklı ve iradeyi işlemez hale getirir, bağımlı kişiler normal yaşam ve davranışlarından uzaklaşır.
- Maddeler bulantı, kusma, karın ağrısı, kabızlık, ishal, mide ve bağırsak spazmları, hatta kanamalar gibi fiziksel sorunlara neden olabilir.
- 34:47Bağımlılığın Ekonomik ve Toplumsal Etkileri
- Bağımlı kişiler zamanla bağımlı oldukları maddeye karşı tolerans geliştirir ve daha fazla kullanmak isterler.
- Maddelerin parasal boyutu var, para kaynağı bulunamazsa sonuç suçla sonuçlanabilir ve gençler organize suçlara dahil edilebilir.
- Teknoloji, internet üzerinden iletişim kurma ve temin yolları sağlama imkanı sunarak bağımlılıkla ilişkili suçlara katkıda bulunabilir.
- 36:30Madde Bağımlılıkları ve Ailelerin Rolü
- Çakmak gazına bile bağımlılık geliştirip hayatını kaybeden çocuklar ve gençler bulunmaktadır.
- Bali çeken çocuklar halen metro istasyonları, üst geçitlerin alt tarafları, park ve bahçelerde bulunmaktadır.
- Bağımlılıklara karşı ailedeki sağlam bir yapı ve ebeveynlerin çocukların davranışlarını gözlemlemesi çok önemlidir.
- 37:48Yeşilay ve Eğitim Çalışmaları
- Yeşilay, Türkiye bağımlılık projesi ile yaklaşık on milyon öğrenciye ulaşmış ve yirmi milyon hedeflemektedir.
- Yeşilay, Türkiye'deki tüm okullarda rehber öğretmenler aracılığıyla alkol, madde ve diğer bağımlılıklarla ilgili modülleri anlatmaktadır.
- Yeşilay, bağımlılıklarla ilgili farkındalık oluşturmak ve yeni bir algı oluşturmak için eğitim veren ve koordine eden bir kurumdur.
- 38:18Sigara Bırakma Sorunu
- Sigara kullanıyor ancak nefret ederek kullanan ve ilk kez bir kitap vesilesiyle bırakmayı düşünen bir izleyici sorusu vardır.
- Sigara bırakmak isteyip de bırakamama durumu, bağımlılığın bir belirtisidir.
- Sağlık Bakanlığı hastanelerinde sigarayı bıraktırma poliklinikleri bulunmaktadır ve 171 arayarak bilgilendirme ve yönlendirme alınabilir.
- 39:47Sigara Bağımlılığı Tedavisi
- Sigarayı bıraktırma polikliniklerinde hastalarla yaklaşık yarım saat konuşulur ve sigara ve nikotin bağımlılık düzeyi tespit edilir.
- Tedavi için nikotin bantları, sakızları, spreyleri ve gerektiğinde tablet ilaçlar kullanılır.
- Sosyal içicilik, sigarayı bırakamamaya yol açan etkenlerden biridir ve "dudak tiryakisi" olarak görülen durum aslında bağımlılıktır.
- 41:18Pasif İçicilik ve Elektronik Sigara
- Pasif içicilik de zararlıdır; hiç sigara içmeyen bireyler bile etrafındakilerin içtiği sigara dumanından etkilenir ve akciğer kanseri gibi hastalıklara yakalanabilirler.
- Elektronik sigaralar da akciğer sağlığı üzerinde zararlı etkileri olduğu için tercih edilmemelidir.
- Devletin kapalı ve açık alanlarda dumansız hava sahası uygulamaları oldukça başarılıdır.
- 43:44Madde Bağımlılığı Tedavisi
- Madde bağımlılığı tedavisi uzun sürer; hastalar AMATEM (alkol madde bağımlı merkezleri) veya ÇAMATEM (çocuk ve ergenler için) merkezlerine yatırılır.
- Tedavi süreci iki-altı hafta yatarak arındırma ve bir yıl psikososyal rehabilitasyon süresinden oluşur.
- Yeşilay YEDAM (danışma merkezleri) kurmuş, burada uzman psikologlar ve sosyal hizmetler uzmanları çalışıyor ve tedavi gerektiren vakalara AMATEM'lerine yönlendirme yapmaktadır.
- 47:27Madde Bağımlılığıyla Karşılaşıldığında Ailelerin Yaklaşımı
- Çocuklar madde bağımlılığı durumunda büyük tepkiler verebilir, reddedebilir, kızabilir veya şiddet uygulayabilir.
- Çocuklar genellikle ilgisizlik ve sevgisizlik gibi boşluklardan etkilenerek bu noktalara doğru kayabilir.
- Anne babalar, madde bağımlılığı durumunda çocuklarıyla konuşurken kendilerini hazır hissetmeden konuşmamalı, açık, samimi ve inandırıcı olmalılar.
- 47:55Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
- Madde bağımlısı olan kişiyle konuşmak için, kişinin maddenin etkisinden kurtulmuş olması ve kendinizi hazır hissetmeniz gerekiyor.
- Öğüt vermeme, genellemeler yapmama, korkularınıza dayanarak konuşmama, etiketlememe ve önyargılarınızdan sıyrılıp diyaloğa geçme gerekiyor.
- Anne babalar "benim çocuğum asla kullanmaz" tavrına girmemeli, birbirlerine pas atmamalı ve hayal kırıklığı yaratıcı ifadeler kullanmamalı.
- 50:05Önleyici Faktörler
- Madde bağımlılığı tedavisi zor ve maliyetli olduğu için önleme en etkili yöntemdir.
- Yaşamına uygun uyuşturucu maddeleri bilgileri vermek, güçlü aile bağları kurmak ve ailede güçlü bir baba figürü olması gerekiyor.
- Aile içi kurallara uyulması, okul başarısı bilinci oluşması ve çocuklar okul, sosyal kurumlar ve kulüplerde aktivite almaları önemlidir.
- 53:42Madde Bağımlısı Gençle Karşılaşma
- Yirmibeş yaşındaki, on senedir madde bağımlısı olan genç, istemediğinde içmediğini ancak pek istemediği zaman da olmadığını belirtiyor.
- Yapılan araştırmalara göre madde bağımlısı kişilerde suç, aile huzursuzluğu, psikolojik veya sosyal problemler kaçınılmazdır.
- Madde bağımlısı olan gençlerin yakınlarda bulunan AMATEM merkezlerine gidip profesyonellerden yardım alması öneriliyor.
- 56:16Son Tavsiyeler
- Madde bağımlısı olan gençler tedavi yollarını aramalı, devlet de gençlerin madde kullanmasını istemiyor ve bu sosyal problemin çözümü için elinden geleni yapıyor.
- Yeşilay haftası (1-7 Mart) tüm bağımlılıklarla mücadele eden gönüllülerin ve Yeşilay üyelerinin desteğiyle geçiyor.
- Tüm bağımlılıklarla ömür boyu mücadele edilmesi ve daha bağımsız günlere doğru yürüme çağrısı yapılıyor.
- 57:45Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 93. Yıldönümü Programı
- Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kuruluşunun 93. yıldönümü vesilesiyle birey, aile ve topluma yönelik hizmetleri ele alınıyor.
- Dinin doğru öğrenilmesi ve yaşanmasındaki önem vurgulanıyor.
- Konuk, Aile ve Dini Rehberlik Daire Başkanı Sidi'de Akbulut'tur ve izleyicilerden sorularını stüdyoya ulaştırmaları isteniyor.