Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Özel Metro Life Hastanesi'nin "Sağlık Olsun" programında çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Mustafa Özkan ile yapılan bir röportajdır. Dr. Özkan, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu bir uzmandır.
- Program, anne sütünün önemi, yetersizliği durumunda alternatif beslenme yöntemleri ve yeni doğan bebeklerde görülen sağlık sorunları üzerine odaklanmaktadır. Video, anne sütünün gelişim üzerindeki olumlu etkileri, sarılık hastalığı, bıngıldak büyüklüğü ve kraniosinositoz hastalığı gibi konuları detaylı olarak ele almaktadır.
- Programda ayrıca anne sütünün ilk altı ay sadece, iki yaşın sonuna kadar verilmesi gerektiği vurgulanmakta, bıngıldakın en erken sekiz ayda, en geç on sekiz ayda kapanmasının önemi anlatılmakta ve erken veya geç kapanmasının neden olabileceği hastalıklar açıklanmaktadır.
- 01:17Programın Tanıtımı ve Konuk Tanıtımı
- Sağlık Olsun programında çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Mustafa Özkan konuk olarak yer alıyor.
- Dr. Mustafa Özkan, 1978 yılında Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinin Yoğunca köyünde doğmuş, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi'nden mezun olmuş.
- 2005 yılında 100. Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünde asistan hekim olarak başlamış, 2011 yılında pediatri ihtisasını tamamlamış ve 2015'ten beri Özel Metro Life Hastanesi'nde görev yapmaktadır.
- 02:51Anne Sütü ve Bebek Beslenmesi
- Normal doğumla doğan bebekler doğar doğmaz anneleriyle buluşturulup anne sütüyle beslenmeye başlanmalıdır, sezeryanla doğan bebekler ise anestezi etkilerini atması için genellikle iki saat sonra beslenmelidir.
- Anne sütünün yeterliliği için bebeğin günde 20-30 gram alması ve günde 5-6 defa ıslatması kriter olarak kabul edilmektedir.
- Anne sütü yetersiz olduğunda, özellikle bebeğin yeterince kilo alamadığında (haftada 200-250 grama tekabül eden) formula mama kullanılması önerilmektedir.
- 05:47Ek Gıdalar ve Beslenme
- Anne sütü yetersiz olduğunda ve ailenin sosyoekonomik durumu iyi değilse, ilk dört ay inek sütünün sulandırılması, dördüncü aydan sonra saf inek sütü kullanılabilir.
- Ek gıdalar genellikle altı aydan sonra başlanmalı, ancak dört aydan sonra da başlanabilir.
- Altı aydan sonra anne sütüne ek olarak yoğurt, muhallebi, sebze püresi, meyve püresi, çorba ve et suyu gibi sıvı ve yarı katı besinler verilebilir.
- 07:12Anne Sütünün Olumlu Etkileri
- Anne sütü alan bebeklerin yenidoğan sepsisi gibi ciddi hastalıklara antibiyotiksiz tedavi edilebilir.
- Anne sütü alan bebeklerin üst solunum yolu enfeksiyonlarına, kanser hastalıklarına, otoimmün hastalıklara (diyabet, çölyak, tiroid hastalıkları) yakalanma oranı toplumda anne sütü almayan bireylere göre çok daha azdır.
- Anne sütü, IQ düzeyi üzerinde 10-15 birim etki ettiği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır ve bu da bireyin sosyal ve ekonomik yaşantısıyla doğrudan ilişkilidir.
- 10:11Anne Sütü Yetmediği Durumlar
- Anne sütü yetmediği durumlarda, anne sütünü artırmak için çeşitli yöntemler uygulanabilir.
- 10:22Anne Sütü Yetersizliği ve Beslenme
- Anne sütünün yetersizliğini tespit etmek için bebek tartı alınmalı ve günde beş-altı defa altını ıslatması gerekir.
- Anne sütü yetersizliği tespit edildiğinde, anne beslenmesini düzenlemek gerekir; tatlı şeyler (bal, pekmez, reçel), günde en az bir su bardağı süt ve bol su alması önerilir.
- Beslenme önerilerinin yetersiz olduğu durumlarda, bitkisel kaynaklı çaylar da önerilebilir.
- 11:35Anne Sütü ve Beslenme İlişkisi
- Anne sütü, annenin yediği ve içtiği besinlerden etkilenir; annenin damak tadına çocuk anne sütüyle aşina olur.
- Anne sütü bebeği rahatsız edebilecek şeylerden (baklagiller, sarımsak, soğan, acılı yemekler, çikolata, kırmızı et, kola, kızartmalar) beslenmesinde sakınması gerekir.
- İlk altı ay bebeği kolikli ise, annenin diyetine uyması ve bu besinleri beslenmesinden çıkarması gerekiyor.
- 14:28Anne Sütü Beslenme Süresi
- Anne sütü iki yaşın sonuna kadar bebeğe verilmeli, bu bebeğin fiziksel, psikolojik ve kimyasal gelişimi için gerekli bir şeydir.
- Genelde iki yaşın sonuna kadar anne sütü alan bebek sayısı çok az olsa da, ilk altı ay sadece anne sütü, altı aydan sonra ek besinlere başlamak kaydıyla iki yaşın sonuna kadar anne sütü önerilir.
- İki yaşından sonra emzirmeye devam etmek tıbbi anlamda bir katkısı yoktur, ancak psikolojik açıdan çok etkilemeden yavaş yavaş kesilmesi önerilir.
- 15:45Yeni Doğan Bebeklerde Sarılık
- Sarılığın en temel sebebi, karaciğerin immatür olması ve bilirubin (sarılık yükü) atamamasıdır; bu madde geride birikip çocuğun derisinde görülür.
- Sarılık beyinde birikmesi tehlikeli olabilir ve kernikterus (serebral palsi) adı verilen klinik tabloya sebep olabilir.
- Sarılık genellikle beş-altı günden sonra görülür ve kanda ölçüm cihazlarıyla değerlendirilir; 17 değerinin üstünde ise ışık tedavisine tabi tutulur.
- 18:29Sarılık Tedavisi ve Halk İnanışları
- Sarılık tedavi edilmezse, beyne oturup zarar verirse kernikterus ve serebral palsi gibi dramatik hastalıklara dönüşebilir.
- Halk arasında sarılığı olan bebeğin kulağını kestirmek, üzerine sarı örtü atmak, boynuna sarı boncuk takmak veya altın suyuyla yıkamak gibi inanışlar hurafedir.
- Önemli olan sarılığın kritik değeri geçip çocuğun beynine oturmamasıdır; bebeğin olgunlaşan karaciğeri sarılık maddesini atar ve sarılık gerilir.
- 20:09Bıngıldak Büyüklüğü
- Çocuklarda iki tane bıngıldak vardır: başın tepesindeki ön fontanel ve başın arkasındaki arka fontanel.
- Arka fontanel genellikle bebeklerin yüzde yetmişinde olmaz, yüzde otuzunda bulunur ve üç ayda kapanması beklenir.
- Ön fontanelin büyüklüğü genelde 3+2 santim arasında değişir ve açık olması önemlidir.
- 21:42Bıngıldak Kapanma Süreci ve Önemi
- Ön fontanelin en erken sekiz ayda kapanması beklenir, sekiz aydan önce kapanmışsa bu durum önemlidir.
- Bıngıldağın erken kapanmasıyla birlikte baş çevresi küçük kalmışsa, kraniosinositozis hastalığı düşünülmelidir.
- Kraniosinositozis, kafatasının erken kapanması sonucu beyin büyümesine engel olur ve bu durum serebral palsili bir çocuk yetiştirebilir.
- 23:07Bıngıldak Kapanma Sürecinin Değerlendirilmesi
- Bıngıldağın geç kapanması, on sekiz aydan önce kapanmaması durumunda değerlendirilir.
- On sekiz ayına gelmiş ve halen bıngıldağı açık ve genişse, tiroid bezinin iyi çalışmaması, hipotiroidi, raşitizm, hidrosefali gibi hastalıklar düşünülmelidir.
- Bıngıldağın büyüklüğü, erken kapanması veya geç kapanması konusunda ailelerin uyanık olması gerekmektedir.
- 24:01Tedavi ve Önemi
- Erken kapanması ile alakalı bir yaşından önce tanı konulursa kraniosinositoz tedavisi çok rahat yapılır ve beyin gelişimi normal olur.
- Bir yaşından sonra tanı konulsa da sadece kafasındaki şekil bozukluğunu düzeltebilir, IQ düzeyi ve nörolojik gelişim üzerine fazla katkı sağlayamaz.
- Erken dönemde bu hastalığı tanıyıp tanı koymak çok önemlidir.