Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Kadın Hayattır" adlı programda sunucu Duygu Özel Tapan, Sağlık Bilimleri Üniversitesi öğretim üyesi ve Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi hekimi kulak burun boğaz uzmanı Profesör Dr. Yasemin Korkut ile alerjik rinit konusunu ele almaktadır.
- Video, alerjik rinitin ne olduğu, nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Programda alerjik rinitin griple farkları, mevsimsel özellikleri, tedavi yöntemleri (antihistaminikler, kortikosteroidli spreyler, immünoterapi, aşı tedavisi ve cerrahi yöntemler) detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Ayrıca videoda işitme testi önemi, boğaz içindeki topak gibi yapılar, alerjiden korunma yöntemleri ve ev içi düzenlemeler gibi pratik öneriler de sunulmaktadır. Profesör, izleyicilerden gelen soruları yanıtlamakta ve güneş alerjisi gibi özel durumlar hakkında tavsiyelerde bulunmaktadır.
- 00:59Alerjik Rinit Hakkında Genel Bilgi
- Alerjik rinit, mevsim geçişlerinde görülme oranı artan, hapşırma, burun tıkanıklığı ve gözlerde kızarıklık gibi şikayetlere yol açan, yaşam kalitesini önemli oranda düşüren bir hastalıktır.
- Alerjik rinit, halk arasında "saman nezlesi" olarak da bilinir, ancak saman nezlesi daha çok ilkbahar aylarında görülen mevsimsel alerjik rinitin tipi için kullanılan bir terimdir.
- İstanbul'da akar alerjisi ve ev tozu alerjisi yıl boyu görülebilir, ancak saman nezlesi mevsimsel alerjik rinitin bir çeşididir.
- 02:55Alerjik Rinitin Artış Nedenleri
- Alerjik rinit, hava kirliliği, stres ve diyet değişikliği gibi faktörlerle birlikte artmaktadır.
- Çocukların fazla koruyucu yetiştirilmesi, alerjenle karşılaşmalarını engelleyerek doğal immünitenin gelişmesini önlüyor.
- Gelişmiş ülkelerde alerjik rinit oranının daha fazla olduğu gösterilmektedir.
- 04:05Alerjik Rinitin Profili
- Alerjik rinit, sarışın bireylerde daha fazla görülebilir.
- Çocuklarda burun tıkanıklığı, sık sık sinüzit veya orta kulak iltihabı gibi belirtiler varsa, ailede alerji öyküsü varsa alerjik rinit sorgulanmalıdır.
- Genç hastalarda (20 yaş civarında) alerjik rinit düşünülürken, yaşlı hastalarda (50 yaş civarında) diğer rinit türleri daha çok düşünülür.
- 06:04Rinit Türleri
- Rinitler etiyoloji olarak ikiye ayrılır: alerjik rinit ve non-alergik rinit.
- Alerjik rinit, rinitlerin neredeyse üçte birinden fazlasını kapsar.
- Non-alergik rinitler toplumda yaygın olsa da tanısı daha zor konulur ve genellikle diğer tanılardan ekarte edilerek tanıya yaklaşılır.
- 07:25Vazomotor Rinit
- Vazomotor rinit, yaşla birlikte bozulan parasempatik-sempatik sistemin sonucu olarak, gerçek alerjen olmayan kimyasal maddeler, parfüm kokuları, sigara dumanı, kirli hava veya ısı değişikliklerine aşırı tepki vermesidir.
- Bu durumda tetikleyiciyle birlikte 10-15 dakika süren burun tıkanıklığı ve burun akıntısı görülür, tetikleyici uzaklaştığında durum da geçer.
- Bazı ilaçlar (antihipertansif ilaçlar gibi) vazomotor rinit hastalarında burun tıkanıklığını tetikleyebilir.
- 10:31Tanı ve Tedavi
- Alerjik rinit ve vazomotor rinit arasında benzerlikler olsa da, tanı konması hem hastanın hem de doktorun açısından faydalıdır.
- Alerjik rinitli hastalara şikayetin ciddiyetine göre kortikosteroidli sprey 3 ay kullanılırken, vazomotor rinit hastalarında bu süre daha kısa olabilir.
- İlaçların zararsız olsa da komplikasyonları olabileceği için tanı konması önemlidir.
- 11:47Alerjik Rinit ve Grip Belirtileri
- Alerjik rinit ve grip belirtileri benzer olabilir ancak aralarında önemli farklar vardır.
- Alerjik rinit belirtileri yılın belirli bir döneminde veya tüm yıl boyunca görülebilir, grip ise genellikle 3-5 günde geçer.
- Alerjik rinit belirtileri arasında burun akıntısı, burun tıkanıklığı, gözde kaşıntı, göz yaşarması ve hapşırma bulunur.
- 13:41Alerjik Rinit ve Sinüzit İlişkisi
- Sinüzit enfeksiyonunda burun akıntısı daha koyu renkte olurken, alerjik rinitte seröz (renksiz) akıntı görülür.
- Alerjik rinitli hastalarda sinüzit sık görülür çünkü mukozanın ödemli olması sinüslerin ağızlarını daraltır.
- Alerjik rinitli hastalarda burun akıntısı koyuya dönüşüp geniz akıntısı artarsa ve baş ağrısı eklenirse sinüzit şüphesi konulmalıdır.
- 14:33Alerjik Hastalıklar ve Multidisipliner Yaklaşım
- Alerjik rinit ve astım aslında tek hastalık olarak görülür ve kongrelerde birlikte ele alınır.
- Alerjik hastalıklar arasında astım, göz problemleri ve cilt problemleri de bulunur.
- Alerji testleri genellikle solunumdan alınan alerjenlere odaklanırken, gıda alerjileri için cildiyeci ile birlikte testler yapılabilir.
- 16:31Alerjik Rinitin Mevsimsel Özellikleri
- Alerjik rinit özellikle sonbahar aylarından kışa geçerken daha sık görülür.
- Türkiye'de çimen alerjisi ilkbahar aylarında daha fazla görülürken, İstanbul'da ev tozu akar alerjisi daha sık rastlanır.
- Evlerin havalandırılmaması ve evde geçirilen vakit artması, ev tozu akarlarının oranını artırarak alerjiyi tetikleyebilir.
- 18:14Alerjik Rinit Tedavisi ve Önleme
- Ev tozu akarını önlemek mümkündür, ancak çim alerjisini (polen alerjisi) daha hafif atlatabilirsiniz.
- Hastalar genellikle mevsim başlamadan bir ay önce doktorlarına başvurup ilaçlarını yazdırmalıdır.
- Mevsim polen zamanı başladığında ilaçların etkileşim süresi genellikle 15-20 gün sürer, bu nedenle erken başlama önemlidir.
- 19:54Alerjik Rinitin Hayat Kalitesine Etkisi
- Alerjik rinit hafife alınır bir hastalık değildir ve hayat kalitesini olumsuz etkiler.
- Öğrencilerin dikkat eksikliği, konsantrasyon bozukluğu, ilişkilerde anksiyete ve depresyona meyil olduğu tespit edilmiştir.
- Tek taraflı burun akıntısı alerjik rinitten uzaklaştırır, ancak septum deviasyonu gibi anatomik varyasyonlar da sinüzite meyledebilir.
- 22:28Kulak Çınlaması
- Kulak çınlamasının birçok nedeni olabilir, psikolojik olabilir ancak diğer nedenler ekarte edilmelidir.
- Kulak çınlaması için tansiyon ölçümü, rutin kan tahlilleri ve işitme testi yapılması gerekir.
- İşitme kaybı varsa ona yönelik tedavi yapılabilir, ancak iç kulak tipi işitme kaybı varsa çınlama için yapılacak çok şey yoktur.
- 23:14İşitme Testi Önemi
- İşitme sorunu yaşayan kişilerin mutlaka işitme testi yapılması ve test sonucuna göre tedavi planlanması gerekiyor.
- Bazı kişiler kulağının duyduğunu düşünse de, fark edilmeyen frekanslarda işitme kaybı olabilir.
- 23:45Boğaz Topak Sorunu
- Boğazın içinde topak gibi bir şey oluşması durumunda muayene etmeden yorum yapmak doğru olmaz.
- 24:13Alerjik Rinit Tedavisi
- Alerjik rinit tedavisinde et büyümesi (alt konka hipertrofisi) sık görülen bir durumdur.
- Alerjik rinit tedavisinde önce kortikosteroidli spreyler en az üç ay kullanılarak etkisi kontrol edilmelidir.
- Medikal tedaviye cevap alınamazsa, radyofrekans veya cerrahi yöntemlerle etler küçültülebilir.
- 26:02Steroidli Spreylerin Doğru Kullanımı
- Steroidli spreylerin kullanım şekilleri hem hekimler tarafından yeterince anlatılmıyor hem de hastalar ciddiye almıyor.
- Spreyler yanlara sıkılmalı, direkt ortaya sıkılırsa burun kemiğinde erimeler, kabuklanmalar ve kanamalara neden olabilir.
- Spreylerin etkisi genellikle onbeş günden sonra kendini gösterir, bu süre içinde bırakılmamalıdır.
- 27:57Dekonjestan Sprey Bağımlılığı
- Kulak burun boğaz polikliniğinde sık rastlanan dekonjestan sprey bağımlısı hasta grubu vardır.
- Dekonjestan spreyler üç-beş gün kullanılmalı, beş günden sonra "ribaunt etkisi" oluşur ve hasta kullanmadan duramaz hale gelir.
- Beş günden daha fazla kullanıldığında, hasta sıkmadığında konkalar şişer ve burnu tamamen blok olur.
- 30:15Alerjik Rinit Tedavisinde Korunma Yöntemleri
- Alerjik rinit tedavisinde öncelikle korunma yöntemleri uygulanır, alerjenden korunabiliyorsa tedavi gerekmez.
- Ev tozu akarı alerjisi olanlara yatak odasında halı olmaması, nevresimlerin düzenli yıkılması ve havalandırılması önerilir.
- Polen alerjisi olanlara mevsimde aktivitelerden kaçınmaları, maske kullanmaları ve pencereleri kapatmaları tavsiye edilir.
- 32:22Alerjik Rinit Tedavisi
- Alerjinin mekanizmasında histamin önemli olduğu için antihistaminikler ve antialerjik ilaçlar kullanılır, yeni jenerasyon ilaçlar daha az komplikasyonlu ve yan etkisi daha azdır.
- Kortikosteroidli spreyler alerjik semptomlara fayda sağlar, vücuda zararlı olmayacak derecede kana karıştığı gösterilmiş ve iki yaşından sonraki çocuklara da kullanılabilir.
- Gebelikte ilaç kullanımı önerilmez, ancak fizyolojik damlalarla burnu yıkamak ve yüksek yastıkla yatmak tavsiye edilir.
- 34:38Steroidli Spreylerin Kullanımı
- Steroidli spreyler üç ay kullanıldıktan sonra bir ay, bir buçuk ay veya iki ay ara verilerek tekrar kullanılabilir.
- Tedavide başarı düzenli kullanım ve düzgün kullanım şeklini yapmakla gider, iyi olduğunuzda bile spreyi kullanmak zorundasınız.
- Spreyi iki ay bıraktıktan sonra bile tekrar alerji semptomları başlayabilir, daha kesin sonuç için immünoterapi yaptırılabilir.
- 35:51Aşı Tedavisi
- Aşı tedavisi için önce deri pilik testi veya kanda bakılan antikorlarla hangi alerjene alerjiniz olduğunun tespit edilmesi gerekiyor.
- Multible alerjiniz varsa, bütün yıl rahatsanız ev tozu akarı ile başlanır, rahatlamazsanız altı ay sonra çimeni de ekleyebilirsiniz.
- İki türlü aşı var: subkutan immünoterapi (enjektable kola yapılan aşılar) ve damla şeklinde aşılar (dil altına damlatılan aşılar).
- 37:52Aşı Tedavisinin Süreci
- Dil altında verilen aşıların yan etkisi çok daha az, subkutan immünoterapide yan etki ölüme kadar gidebiliyor.
- Aşı tedavisinde öncelikle her hafta bir doz artırımı yaparak üç aya gelinir, sonra üç yıl boyunca (tercihen beş yıl) her ay idame dozu verilir.
- Vücut alerjeni alıştırınca medikal tedavi kullanımı azalır ve şikayetler azalır, hastalar bu tedaviden çok memnun kalırlar.
- 39:22Özel Durumlar ve Cerrahi Tedavi
- Güneş alerjisi göz doktoruna danışarak tedavi edilebilir, hava değişiklikleri burunda vazo motor rinit yapabilir.
- Burun ameliyatından sonra alerjik rinit belirtileri görülebilir, bu durum zamanla azalabilir.
- Cerrahi yöntem olarak septum deviasyonu operasyonu, konkalar çok şişse ve spreyler fayda etmiyorsa uygulanabilir, ancak alerjik rinitte cerrahi tedavi diğer yöntemlerden daha zor olduğu için nadiren tercih edilir.