Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sağlık programında sunucu ve Doçent Doktor Soley Bayraktar arasında geçen röportajdır. Konuk, hem hematolog hem de tıbbi onkoloji uzmanıdır ve Anderson Kanser Merkezi'nde uzun yıllar çalışmıştır.
- Röportajda akciğer kanseri konusu detaylı olarak ele alınmaktadır. Türkiye'de her sene 162 bin kişinin akciğer kanserine yakalandığı, kanserden kaynaklanan ölümlerde birinci sırada yer aldığı belirtilmektedir. Video, risk faktörleri, erken tanı önemi, belirtiler, biyopsi, evreleme yöntemleri ve tedavi protokolleri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
- Ayrıca, son yıllarda geliştirilen akıllı ilaçlar, bunların kullanım süresi ve yan etkileri, hastaların yaşam kalitesi, sosyal hayatlarına devam etmeleri ve dengeli beslenmeleri gerektiği vurgulanmaktadır. Video, hematolojik onkoloji derneği tarafından düzenlenen "Hayata Tutunma Öyküleri" kitabından bahsederek sona ermektedir.
- 00:01Akciğer Kanseri Hakkında Genel Bilgiler
- Akciğer kanseri konusu, hem hematolog hem de tıbbi onkoloji uzmanı Doçent Doktor Soley Bayraktar ile ele alınıyor.
- Türkiye'de her sene 162 bin kişi akciğer kanserine yakalanırken, Amerika'da bu sayı 221 bin olup, Türkiye'de 14 kişiden biri hayatı boyunca akciğer kanserine yakalanıyor.
- Akciğer kanseri kanserden kaynaklanan ölümlerde birinci sırada yer alıyor, sıklık açısından üçüncü sırada olmasına rağmen ölüm oranı çok yüksek.
- 03:08Akciğer Kanserinin Evreleri ve Sağkalım Süresi
- Akciğer kanseri iki tip olarak küçük hücreli ve küçük hücreli olmayan tiplerde ayrılıyor.
- Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri evre birde beş yıllık sağ kalım süresi %92, evre ikide %50-60, evre dörtte ise %1'den az.
- Evre birde yakalanan hastaların oranı %25'ten daha az olup, çoğunlukla başka bir hastalık sebebiyle akciğer taraması veya tomografisi çektirmiş hastalarda tesadüfen saptanıyor.
- 04:27Sigara ve Diğer Tütünlü Mamüllerin Riskleri
- Puro ve pipo'nun sigara kadar riski arttırdığı, hatta bazı çalışmalarda piponun filtre olmadığı için kanserojen maddeler süzülemediği için kanser riskinin daha fazla arttığı gösterilmiş.
- Light sigaraların normal sigaralara göre aynı oranda akciğer kanseri riskinin arttığı gösterilmiş.
- Sigara içen her üç kişiden biri akciğer kanseri değil, sigaranın yaptığı diğer hastalıklardan (kronik bronşit, baş boyun kanserleri, böbrek kanserleri, pankreas kanseri, mide kanseri) hayatını kaybediyor.
- 06:56Akciğer Kanserinin Diğer Risk Faktörleri
- Akciğer kanserindeki risk faktörlerinden en önemlilerinden biri ailede akciğer kanseri hikayesinin olması.
- Uranyum, radon, asbestoz gibi kimyasal maddelere maruz kalmak ve kronik akciğer hastalığı olan kişilerin akciğer kanseri geliştirme riskleri yüksek.
- Kot yıkama acemileri, tersanelerde çalışanlar ve izolasyonda asbest kullanan kişiler gibi belirli meslek grupları akciğer kanseri riski taşıyor.
- 07:52Akciğer Kanseri Taraması
- Akciğer taraması kesinlikle önemli bir yöntem olup, Amerika'da bile son birkaç senede çıkmış bir kavram.
- Türkiye'de henüz Sağlık Bakanlığı akciğer kanseri taramasını onaylamış durumda değil.
- Amerika'da akciğer kanseri taraması, 50-55 yaşını geçmiş ve son 15 sene içerisinde sigara kullanmış olanlar için öneriliyor.
- 09:32Akciğer Kanseri Taraması Yöntemleri
- Akciğer kanseri taraması için düşük dozlu akciğer tomografisi kullanılıyor.
- Akciğer grafisi (X-ray) kanser taramasında yeterli gösterilememiş, özellikle bir santimin altındaki nodülleri gösteremiyor.
- Akciğer grafisinde 8 mm'yi geçen nodüller takip edilmeli, bazı durumlarda biyopsi ile tanısı koyulmalı veya cerraha yönlendirilmeli.
- 11:45Sigara Kullanımı ve Akciğer Kanseri
- Sigara içen bir kişi, akciğer kanseri hakkında bilgi sahibi olup olmadığını sorulduğunda, 25 sigara içtiğini ve 10-25 yıl boyunca akciğer muayenesi yaptırdığını belirtiyor.
- Sigara içen bir kişi, şikayetlerinden dolayı sigarayı bıraktığını ve doktor kontrolünde geçtiğini, şu anda çok iyi hissettiğini söylüyor.
- Akciğer kanseri, sigaranın ciğerlerde kirlenmesine sebep olduğu bir hastalık olup, genetik özellikli olmasına rağmen sigara kökenli olduğu bilinmektedir.
- 14:01Sigara Bırakma Yöntemleri
- Sigara bırakmada etkili olan yöntemler arasında sigarayı yavaş yavaş bırakmak ve ek nikotin kullanmak (ciklet, patch, ilaçlar) bulunmaktadır.
- Amerika'da yapılan bir çalışmada, sigarayı birdenbire kesenlerin yavaş yavaş sigara sayısını azaltanlara göre daha başarılı olduğu gösterilmiştir.
- Sigarayı bırakan bir insan ilk birkaç hafta içerisinde daha iyi hissedebilir, ancak akciğerlerin eski haline dönebilmesi için en az 20-25 sene geçmesi gerekmektedir.
- 15:59Akciğer Kanserinin Belirtileri ve Evreleri
- Akciğer kanserinin en sık belirtisi kuru öksürük, balgam (bazen kanlı olabilir) ve isteğe bağlı olmayan kilo kaybıdır.
- Akciğer kanserinin nereye yayıldığına göre belirtiler değişir; kemiğe sıçramışsa bel ağrısı, karaciğere sıçramışsa mide bulantısı, beyne gitmişse baş ağrısı ve görme bozukluğu görülebilir.
- Akciğer kanserinin en sık belirtileri kilo kaybı, öksürük ve balgamlı öksürük olup, inatçı bir öksürük varsa bir uzmana görünmek gerekir.
- 18:29Akciğer Kanserinin Tanısı ve Tedavisi
- Akciğer kanserinde biyopsi, kanser tipini belirlemek ve tedavi protokolünü oluşturmak için her durumda yapılmalıdır.
- Son 5-10 yıldır akciğer kanseri hücrelerinin DNA'sına bakılarak akıllı ilaç kullanıp kullanılmayacağına karar verilmektedir.
- Erken evrede (evre 1-2) biyopsi yapmadan da cerrah tümörle beraber yanındaki normal akciğer dokusunu alıp hem tanıyı koymuş olabilir hem de tedaviyi aynı ameliyatta yapmış olabilir.
- 20:03Akciğer Kanserinin Evreleme ve Tedavisi
- Akciğer kanserinden şüphelendiğimiz her hastada ilk önce tomografi, PET-CT ve beyin MR'ı ile evreleme yapılır.
- Akciğer kanserindeki kemoterapi tedavisinde kullanılan ilaçlar son 5 senede hızla ilerlemektedir.
- Akıllı ilaçlar, damardan verilen kemoterapilere göre hastalar tarafından daha iyi tolere edilmektedir, ancak yan etkileri azalmamıştır.
- 22:50Akciğer Kanserinde Genetik Mutasyonlar ve Akıllı İlaçlar
- Akciğer kanserinde en çok bilinen iki genetik mutasyon ICF ve halk mutasyonlarıdır.
- Bu mutasyonlara sahip hastalarda akıllı ilaçlar kullanılabilir çünkü bu ilaçlar mutasyonları doğrudan hedefler.
- Bu mutasyonlar daha çok bayanlarda ve hiç sigara kullanmamış akciğer kanseri hastalarında görülür.
- 23:46Akıllı İlaçların Kullanımı ve Etkileri
- Mutasyonlar saptandığında, damardan verilen kemoterapiye yerine akıllı ilaçlar tercih edilir.
- Evre dört akciğer kanserinde akıllı ilaçlar en az birkaç ay verilir, hem tümörü küçültmek hem de metastazları azaltmak için.
- Hastanın durumu stabilleşmişse ve kemoterapiden dolayı yorgunluk hissediyorsa ara verilebilir, ancak evre dörtte uzun süreli ara dönemi olamaz.
- 24:49Akciğer Kanserinde Yaşam Tarzı Önerileri
- Hastaların mümkün olduğunca sosyal hayatlarına ve normal akışına devam etmeleri önerilir.
- Kemoterapi alan hastaların hareket etmesi, yorgunluğu azaltır ve işe gitmeleri önemlidir.
- Beslenme konusunda kısıtlama önerilmez, dengeli ve ölçülü beslenme, taze meyve-sebze tüketimi önerilir.
- 26:08Kanser Hücreleri ve Beslenme
- Şekerin kanser hücresini beslediği iddiası doğru değildir.
- Kanser hücreleri sadece şekerden değil, proteinden de beslenir ve DNA'sını çoğaltabilmek için hem glikoza hem proteine ihtiyaç duyar.
- Dengeli beslenme, hayata tutunmak, pozitif olmak ve sosyal aktivitelere devam etmek çok önemlidir.
- 26:43Hayata Tutunma Öyküleri Kitabı
- Hematolojik Onkoloji Derneği "Hayata Tutunma Öyküleri" adlı bir yarışma başlattı.
- Türkiye çapında 250 kanser hikayesi toplandı ve jüri üyelerinden biri olan konuşmacı da jüri üyesiydi.
- Kitapta 41 hikaye bulunmaktadır ve bu hikayeler hayata nasıl tutunulduğunu göstermektedir.