Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Diyanet TV'de yayınlanan "Şimdi Ne Yapmalı" programının bir bölümüdür. Programda sunucu ve aile danışmanı-psikolog Özgül Piyade Hoca, izleyicilerden gelen soruları yanıtlamaktadır.
- Program, hamilelik döneminde yaşanan ruhsal sorunlardan başlayarak, aile ilişkilerindeki iletişim sorunları, anne-baba eğitimi, çocuk gelişimi ve teknolojik alet kullanımının etkileri gibi konuları ele almaktadır. İzleyicilerden gelen sorular üzerine, hamilelik, çocuk yetiştirme, aile içi sorunlar ve çocuk davranış problemleri gibi konularda pratik çözümler sunulmaktadır.
- Programda ayrıca dedikodu etmenin zararları, çocukların televizyon ve teknolojik alet kullanımının beyin gelişimine etkileri, anne-babaların kız ve erkek çocuklarına karşı tutumlarının farkları ve çocukların yetişkinlik sorumluluklarını öğrenmesi gibi konular da ele alınmaktadır. Hoca, izleyicilerin yaşadığı sorunlara dini, psikolojik ve eğitim açısından kapsamlı tavsiyelerde bulunmaktadır.
- 00:19Program Tanıtımı
- "Şimdi Ne Yapmalı" programı, izleyicilerin sorularını cevaplayarak ve çözümler üretmeyi amaçlamaktadır.
- Aile danışmanı ve psikolog Özgül Piyade, 312 alan kodu ve 295 83 33 telefon numarasıyla aranabilir.
- İzleyiciler ayrıca Diyanet TV mail adresi ve Facebook sayfası üzerinden sorularını iletebilir, programa bağlanan izleyicilere kitap hediyeleri verilmektedir.
- 01:12Hamile Kadının Sorunu
- 26 yaşındaki Şeyma Hanım, hamileliği sırasında ruh hallerinin değiştiği, yalnız kalmak ve insanlarla vakit geçirmek arasında tereddüt yaşadığı belirtmiştir.
- Hamilelik döneminde yakınlarının birbirleri hakkında olumsuz konuşmaları ve bunları onaylaması nedeniyle karışıklık yaşadığı ifade edilmiştir.
- Kur'an-ı Kerim okurken zihinsel karışıklık yaşadığı ve mutsuz olduğu belirtilmiştir.
- 02:11Hamilelik Döneminde Yaşanan Değişimler
- Hamilelik, sosyal bir hayattan duran bir hayatın içine geçiş anlamına gelmektedir.
- Hamilelikte hormonal değişimler, kişide farklı durumları algılama durumları ortaya çıkarmaktadır.
- Hamilelik, bebek sahibi olma duygusu, fiziksel problemler ve doğum sonrası korkularıyla birlikte ruhsal değişimi getirmektedir.
- 04:33Hamilelik Dönemindeki Sorunların Çözümü
- İnsanların birbirleri hakkında yorumlarını düzeltmek veya kabul etmek, hamile kadının sorumluluğu değildir.
- Hamile kadının çocuk eğitimi ve hamilelikle ilgili kitaplar okuması, anne karnındaki bebeğin ruhsal gelişimi için önemlidir.
- Hamile kadının günlük Kur'an-ı Kerim okumaya, yürüyüş yapmaya, ev işlerini yapmaya ve sosyal ilişkilerini sürdürmeye çalışması gerekir.
- 06:25Dini Hayat ve Hamilelik
- Hamilelik döneminde dini hayatın bir bütün olarak yaşatılması önemlidir, sadece Kur'an-ı Kerim okumak değil, günlük yaşamda da dini prensiplere uygun davranmak gerekir.
- Hamile kadının sosyal hayatta başkalarının hakkında yorum yapmamaya, dedikodu etmemeye özen göstermesi gerekir.
- Hamile kadının günlük hayatında Kur'an ve sünnete aykırı hareketlerden kaçınması, ibadetlerinin lezzetini korumak için önemlidir.
- 09:35Dini Bilgi ve Uygulama Arasındaki Fark
- Kur'an'ın fıkıh boyutlarındaki soruları uygulamak kolaydır, ancak kişinin ahlaki yapısını değiştirmek zordur.
- İnsanlar dini noksohbetlerden, toplantılardan ve kitaplardan bilgi edinirken, uygulama noktasında sıkıntılı durumdadır.
- Dedikodu gibi ahlaki sorunlar, insanlar arası ilişkileri olumsuz etkileyerek güveni sarsar ve manevi çöküntüye neden olur.
- 11:55Dedikodu ve İbadetler Arasındaki İlişki
- İbadetler konusundaki hassasiyetimiz ahlaki yapımızda etkili olmalı, aksi takdirde dini bilgi edinmiş olabiliriz ama uygulamamış oluruz.
- Anne-baba, çocuklarını yetiştirmede kendi davranışlarını kontrol etmeli, aksi takdirde çocuklar onları örnek alabilir.
- Toplumsal kabul ihtiyacı, bazen doğru olmayan fikirleri dile getirmeyi engelleyebilir.
- 13:22Duygusal İletişim ve İletişim Becerileri
- İnsanlar arası ilişkilerde, rahatsız edici durumları ifade ederken duyguları kontrol edip düşünceleri söyleme becerisi önemlidir.
- Müslüman bir yapıya sahip olmak, konuşurken kibiriyle değil, seçici sözcükler kullanarak ve karşıdaki kişiyi anlatma konusunda ağırlık vermek gerektirir.
- Dedikodu veya kötülemeler durumunda, "ne olur ben kendi günahım yetiyor bana bunları hiç söylemeyin" diyerek durumu netleştirmek gerekir.
- 15:12İletişimde Duygusal Kontrol
- Söylenen şey doğrudan ilgilendiriyorsa, duygu yüklendiğinde "söyleyeceğim kırılacak" endişesi yerine, "sen kapıyı açtıysan ben de kırarım seni" mantığıyla hareket etmek gerekir.
- Herkes kendi sınırlarını çizmeli, sınırın dışında getirilen düşünceleri durdurmayı başarmalıdır.
- Duyguları biriktirmek yerine, düşünceleri anında karşıya ifade etmek, öfke patlamalarını önler ve yanlış anlaşılma riskini azaltır.
- 18:00İletişimde Özgüven ve Samimi Duygular
- Bir şeyi dile getirmekten geri durmak, karşıdan gelecek tepkiyi korkmak veya kendini kırmak endişesi olabilir.
- Konuşurken öfkeli olma endişesi yerine, samimi ve halis niyetle konuşmak etkili olacaktır.
- Sorunlar birebir çözülmeden, başka insanlar araya girdiğinde mesele daha da karmaşıklaşabilir.
- 21:12Üç Çocuk Annesinin Sorunu
- Üç çocuk annesi, on dokuz yaşındaki üniversite öğrencisi kızının alıngan ve kendisini merkeze koyan tavırlarından rahatsızlık duyuyor.
- Kızı ile iletişim kuramıyor ve kızının bütün fedakarlığı kendisinden beklediğini belirtiyor.
- Erkek çocukları daha anlayışlı olduğu için onlara daha fazla zaman ayırıyor.
- 22:35Kız ve Erkek Çocuklar Arasındaki Farklılıklar
- Anne babalar genellikle erkek çocuklarına çay götürmesini, kız çocuklarından hem erkeğin hem de kendilerine çay getirmesini beklerler.
- Üniversite okuyan ve sosyal hayat içinde yer almak isteyen kızlar, anne babanın böyle talepte bulunmasını bir eziklik olarak algılarlar.
- Anne babalar genellikle erkek çocuklarına gelecekle ilgili daha fazla ümit beslerken, kız çocuklarını kendileri gibi düşünüp hayatın içine dahil etmeye çalışırlar.
- 24:22Çocukların Algıları ve Anne Babilerin Rolü
- Kızlar haksızlığa uğradıklarını düşündüklerinde asi bir yapı ve anlaşılmadıklarını düşünen bir yapı ortaya çıkar.
- Anne eleştirel bir ifadeyle kullanıldığında, kadınlara has olan yaratılış özelliği olan alınganlık ve küsme sorun olarak ortaya çıkabilir.
- Anne "beni sevmiyorsun" diyen kızına "sizi çok seviyorum" diyebilir ama davranış olarak mutlaka bir ayırım yapıyordur.
- 25:02Eşitlik ve Anlayış
- Anne, on dokuz yaşındaki kızının "arkadaşlarımla programım var" demesini kabul etmezken, yirmi yaşındaki oğlunun dışarı çıkacağını kabul eder.
- Günümüz şartlarında kızları okuma konusunda geliştirirken, iş hayatında aktif olmalarını sağlarken, kadınlık, genç kızlık ve annelik anlamında da yetiştirmek gerekir.
- Erkekleri de sosyal hayat içinde yer alırken, ahlaki anlamda haram-helal noktasında kızlarla eşit konumda tutmak gerekir.
- 26:30Anne Babilerin ve Çocukların Duygularını Anlama
- Anne, kızının ona söylediği farklılık durumunu dikkate almalı ve düzeltilecek noktaları düzeltmeli.
- Kızlar da annelerine "ben sizi anlamakta güçlük çekiyorum, haklısınız belki fark etmeden ayırım yapıyorsunuz ama bunları bana anlatırsanız daha iyi olur" demeli.
- Anne, kızının yaptığı işler için defalarca teşekkür etmeli ve kızın şikayetçi olduğu durumlarda "hayır böyle bir durum yok değil de gel anlat bana" demeli.
- 28:07Üniversite Öğrencisi Gençlerin Sorunu
- Üniversite öğrencisi Yasin, annesinden dışarıda vakit geçirme konusunda anlaşamadığını belirtiyor.
- Yapılan şey Allah'a ters değilse, Kur'an ve sünnete uygunsa ve gönlün rahat ise problem yoktur.
- Anne babalar, yetişkin olmayı üniversiteye bağlamadıkları için evin kurallarını kendi lehinize çevirmek istiyorsanız doğru davranmak, sözü tutmak ve ibadetleri yapmak gerekir.
- 29:58Yetişkin Davranışlar
- Bir yetişkin ister mecbur olsun ister olmasın işine vaktinde gider.
- Bir yetişkin parayı harcamasını, ibadetlerini yapmasını ve verdiği sözü tutmasını bilir.
- Üniversite öğrencisi olmakla kendinizi yetişkin olarak kabul etseniz bile, davranışlarınız on dört-on beş yaşındakine benzerse anne baba size müdahale edecektir.
- 31:05Yetişkinlik ve Sorumluluk
- Bir yetişkin olmanın sorumluluğunu yerine getirmek, anne babadan haklar talep etmek için gerekli bir şarttır.
- Üniversiteyi kazanmak, çocuğun sosyal ve duygusal anlamda yetişkin bir birey olduğu anlamına gelmez, kendi yaşının gerektirdiği sorumlulukları yerine getirmesi gerekir.
- Çocuklara küçük küçük izinler vererek saygı duymak, onların deneyerek hayatı gizli yaşamadan öğrenmelerini sağlar.
- 33:16Üç Yaşındaki Kızın Konuşma Sorunu
- Üç yaşındaki kız, bir yaşında konuşmaya başlamış ancak sonra gerileme yaşamış ve şimdi sadece "anne" diye konuşabilmektedir.
- Çocuk psikoloğu kreş önermiş, şimdi ise özel eğitim okuluna göndermeyi istemektedir.
- Çocuk işaretle iletişim kurabilmekte, istenen nesneleri getirebilmekte ve televizyona fazla zaman harcamaktadır.
- 35:24Çocuğun Konuşma Sorununa Çözüm Önerileri
- Televizyon tamamen kapatılmalı ve evde çeşitli oyuncaklar, boya kağıtları ve boyama kalemleri bulunmalıdır.
- Her gün kısa süreli çalışmalar yapılmalı, konuşulmalı, masal okunmalı ve tekrar ettirilmelidir.
- Çocuğa dışarıda her şeyin ismi anlatılmalı ve sürekli sohbet edilmelidir.
- 37:18Televizyonun Çocuklara Zararları
- Televizyonun çocuk üzerindeki etkisini anlamasa bile, anne ve babanın çocuğunun ne amaçla televizyon seyrederken ne öğreneceğini düşünmesi gerekir.
- Üç yaşına kadar içeriksiz içeriklerin hiçbir önemi yoktur, bu sadece ticaret amaçlı bir yapıdır.
- İki yaşından önce televizyon, cep telefonu veya bilgisayarla karşılaşmanın, çocuğun beyin gelişiminin yüzde yüz zarar görmesine vesile olur ve özellikle beynin arka kısmındaki bir lobun zarar görmesine neden olur.
- 40:18Çocukların Televizyon Kullanımı Hakkında Öneriler
- Çocukların beyni çok hassas olduğu için televizyon kullanımı kontrollü olmalıdır.
- 2,5 yaşından önce televizyon seyretmemesi, 2,5 yaşından sonra ise günlük 10-15 dakika kontrollü kullanım önerilmektedir.
- Çocuklar televizyondan öğrenmezler, el becerisi, dikkat, dil ve sosyal becerilerinin gelişmesi için oyun oynaması, şarkı söylemesi ve resim yapması gerekir.
- 41:48Özel Eğitim Hakkında Uyarılar
- Çocukların televizyon kullanımı kontrol edilemezken, özel eğitim önerilmesi ve bu durumun ticari bir kaygıya dönüşmesi üzücüdür.
- Evlat bir emanettir ve bu emanete hıyanet edilmemelidir.
- Özel eğitim sadece konuşma eğitimi için değil, zihinsel gerilik tespitinde de kullanılır ve bu durumda çocuk ciddi gerileme yaşayabilir.
- 43:32Teknolojik Aletlerin Etkileri
- Çocukları televizyondan, tabletten, cep telefonundan ve bilgisayardan uzak tutmak başarı için önemlidir.
- Beş yaşındaki bir çocuk bile savaş oyunlarında "öldüreceğim, kan akması lazım" gibi ifadeler kullanabilir.
- Çocukların ölüm kavramını henüz anlamadığı için bu tür oyunlar tehlikelidir.
- 44:15Çocukların Doğru Eğitimi
- Anne-babaların çocuklarıyla sürekli konuşma, tekrarlaması ve kurallı bir şekilde eğitim vermesi gerekir.
- Renk kavramını öğretirken 3-4 dakika oturtup öğretmek yerine, günlük hayatta tekrarlıyor ve göz iletişimi kurarak eğitim vermelidir.
- Anne-babaların üç ay boyunca bu şekilde eğitim vermesi ve sonra tekrar değerlendirilmesi önerilmektedir.
- 45:20Anne-Babaların Zorlukları
- Anne-babalar çocuklarını televizyondan uzak tutmak için çaba göstermek yorucu buluyorlar.
- Terapiye giderken çocukları oyalamak için telefon vermek kolay bir çözüm olarak görülüyor.
- Anne-babalar tehlikeyi biliyor ancak bunun için çaba göstermek zor ve yorucu bir iş olarak görüyorlar.
- 45:46Kayınvalidenin Gelinin Arkasından Gıybet Etmesi Sorunu
- Ebru Hanım, kayınvalidesinin arkasından ağır laflar söyleyip çevresine kendisini kötü gösterdiğini ve artık konuşmak istemediğini belirtiyor.
- Konuşmacı, dedikodu döngüsünün nasıl oluştuğunu açıklıyor; birisi gelip "Ayşe Hanım böyle bir şey söyledi" derken, duyan kişi "Ayşe Hanım bunu söylememiştir" diyerek durumu kapatmalı.
- Kayınvalidenin amacı, gelini gitsin diye söylüyor; gelin ise bu tuzağa düşüyor ve "sakın bir daha böyle laf getirmeyin" diyor.
- 48:18Gıybet Etmenin Yanlışları
- Konuşmacı, dedikodu yapmanın yanlışlarını vurguluyor; dedikodu yapana düşman olunmalı, değil kayınvalideye.
- Bazıları iyilik için gelip söylerler: "Ben konuşamıyorum, sen konuş" diyebilirler, ancak bu da bir iyilik değil.
- Gelinin ilk yapacağı şey, kayınvalidenin yüzüne söyleyemediği şeyleri aracılıkla ilettiğini bildiği ve rahatladığı bir durum olsun.
- 49:16Sorunun Çözümü
- Kayınvalidenin içinde boşaltmak istediği şeyi boşaltamadığı için, geline ulaşmadığını bildiği için ya patlayacak ya da yutacak.
- Gelin, kayınvalidenin söylediği lafları duymadığını bildirmeli ve kayınvalidesini iyi tanıyacak.
- Eğer gelin kayınvalidenin söylediklerini eşiyle paylaşır ve eşi kayınvalideye giderse, evlilikte sorunlar yaşanabilir.
- 51:08Dini ve Etik Bakış Açısı
- Dini, hukuki ve etik bakış açısından her iki taraf da haksızdır.
- Birine laf söyleyen kişi, "ben seni çok seviyorum, dikkat et" diyerek tuzağa düşürür.
- Evin sırlarını başkalarıyla konuşmamak, eşe bile anne ile ilgili noktaları iletmemek gerekir.
- 53:02Melek Hanım'ın Sorunu
- Melek Tüfekçi, 17 yaşında olan ortanca oğlunun sağa sola sallandığını ve tırnaklarını yediğini belirtiyor.
- Bu durum iki-üç senedir devam ediyor ve çocuk bilgisayar veya televizyon oturduğunda bile sallanıyor.
- Çocuk lise okuyor ve sadece sabah kâmiye gidiyor, yatılı bir Kur'an kursuna kalmamış.
- 54:16Çocuğun Davranış Problemleri
- On yedi yaşındaki çocuk tırnak yeme ve sallanma gibi davranışları gösteriyor.
- Tırnak yeme ve sallanma, duygusal bir davranış problemi olarak değerlendiriliyor ve zorlanmanın ifadesi olarak açıklanıyor.
- Bu davranışlar, çocuğun duygusal bir güven problemi ve duygusal zorlanma olduğunu gösteriyor.
- 54:48Çocuğun İçsel Yükü
- Çocuğun üzerinde bir sıkıntıdan kurtulmanın ifadesi olarak sallanma davranışını gösteriyor.
- Çocuğun sırtında mecazi anlamda 20-25 kiloluk bir torba varmış gibi bir yük taşıdığı, bunu bırakamadığı ve anne babanın bu yükü alması veya çocuğun bırakması gerektiği belirtiliyor.
- Çocuğun taşıdığı bu yük, matematik problemi, temizlik veya yemek pişirme gibi çeşitli konulardan kaynaklanabilir.
- 55:46Çözüm Önerileri
- Çocuğun hayatını kolaylaştırabilmek için sallanma veya tırnak yeme gibi davranışlardan vazgeçmek yerine, çocuğun kendini rahat ifade edebileceği bir ortam hazırlamak gerekiyor.
- Dersinde bir problem varsa yardım edecek bir hoca tutmak, arkadaşlık ilişkilerinde sıkıntısı varsa destek olmak veya spor faaliyetine yönlendirmek gibi çözümler öneriliyor.
- Anne baba tarafından sevdiği yemeklerin yapılması, sabah uyandırılırken sevgiyle uyandırılması ve yanlış yaptığı bir şeyde önce kızmadan konuşulması gibi özel ilgi gösterilmesi öneriliyor.