Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türk edebiyatının önemli isimlerinden Yaşar Kemal'in hayatını ve eserlerini anlatan biyografik bir belgeseldir. 1922-2015 yılları arasında yaşamış olan Yaşar Kemal'in yaşamı kronolojik olarak sunulmaktadır.
- Video, Yaşar Kemal'in Adana'da doğuşundan başlayarak, zorlu çocukluk yılları, edebi kariyeri, sosyalist politik görüşleri ve 2015'te 91 yaşında vefatına kadar olan yaşamını ele almaktadır. Belgesel, yazarın Çukurova'daki ilk romanlarından İstanbul'a odaklandığı dönemlere kadar eserlerini, temalarını ve edebi tarzını anlatmaktadır.
- Yaşar Kemal'in Türk edebiyatına 26 roman, 11 deneme, 9 röportaj, 2 öykü ve şiir alanında bir eseri miras bıraktığı belirtilmektedir. Ayrıca yazarın uluslararası başarıları, aldığı ödüller, Kürt sorunu hakkındaki görüşleri ve kültürel bağımsızlık anlayışı da videoda ele alınan konular arasındadır.
- 00:02Yaşar Kemal'in Doğumu ve Çocukluğu
- Yaşar Kemal, Nigar Hanım ve çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak Adana'nın Gökçedam köyünde dünyaya geldi.
- Aslen Kürt kökenli olan ailesi Muradiye ilçesine bağlı Erniş köyündendi ve Luvan aşiretinden olan babası savaş sebebiyle köylerinden ayrılmış, Van'dan Diyarbakır'a oradan da Adana'ya gelmişti.
- Yaşar Kemal'in doğum tarihi net olarak bilinmemekte, kimi kaynaklarda 1922, kimi kaynaklarda 1923 yazarken, nüfus cüzdanında 1926 yazdığını söylüyordu ama bunun da doğru olmayabileceğini belirtiyordu.
- 00:46Aile Hayatı ve İlk Zorluklar
- Yaşar Kemal kendini anlatıyor adlı kitapta, bir Türkmen köyünde yaşayan tek Kürt ailenin çocuğu olduğunu ve evde Kürtçe konuşsalar da dışarıda Türkçe konuşuyor olduklarını anlatmıştır.
- Babası 1915'te Rus ordusu Van'ı işgal edince bir buçuk yılda Çukurova'ya gelerek bu köye yerleşmişlerdi.
- Yaşar Kemal'in yaşamı boyunca pek çok zorlukla karşılaşan, hayattan ilk darbesini üç buçuk yaşında yedi; bir kurban kesimi sırasında halasının kocasının elindeki bıçak kaydı ve gözüne saplandı, o günden sonra bir gözü kör oldu.
- 02:00Babasının Ölümü ve Aile Değişiklikleri
- Bir sene kadar sonra babası Van'dan göç ederken Yusuf adında bir çocuğu ölümden kurtarmış ve bakıp büyütmüştü, ancak o çocuk, babası camide namaz kılarken babasını öldürmüştü.
- Yaşar Kemal'in gözleri önünde gerçekleşen bu olayın etkisinden uzun yıllar kurtulamadı ve babasını kaybettiği günün gecesi sabaha kadar ağlamıştı.
- Babasının ölümünden sonra annesi Nigar Hanım, Yaşar Kemal'in amcası Tahir Efendi ile evlendi ve maddi zorluklar da yapışmıştı yakasına.
- 02:57Eğitim ve İlk Sanat Deneyimleri
- Yaşar Kemal sekiz yaşında yazı denen şeyi keşfetti, bir deftere borçların yazıldığını görmüş ve bunun yazı olduğunu öğrenmişti.
- Dokuz yaşındayken Adana'nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma yazmayı öğrendi ve ileride yazacağı kitapların temelini o günlerde atmıştı.
- İlkokul son sınıftayken Toroslar'ın ünlü destancısı Aşık Rahmi ile tanıştı, ozan ona bir saz hediye edip çıraklık teklif etti ancak Yaşar Kemal bunu kabul etmeyerek ortaokula devam etti.
- 03:36Çocukluk Deneyimleri ve Sanatla İlişkisi
- Bu yıllarda kunduracı çıraklığı, bostan bekçiliği yaptı, çırçır fabrikasında çalıştı.
- İlkokul son sınıftayken arkadaşı Aşık Mecit çok iyi saz çalarken o berbat çalıyordu, ancak bunun sebebi annesinin aşık olacağını ve diyar diyar dolaşacağını düşünmesi ve saza aşıklara düşman olmasıydı.
- Annesi ilk zamanlar şiir okumasına da karşıydı, ancak babasının koruyucusu olan Zala'nın oğlu adındaki eşkıyanın öldürüldüğünü duyan Yaşar Kemal, sabahlara kadar ağıt yaktı ve annesi bu ağıtını çok beğendi.
- 04:38Eğitim ve Çalışma Hayatı
- Ortaokul ikinci sınıfa giderken sınavla Türk Maarif Cemiyeti'nde yatılı olarak okumaya başladı, fakat devamsızlığı çok olunca yatılı okuma hakkını kaybetti.
- Son sınıfa giderken okuldan tasdikname alarak ayrıldı ve artık çalışma vakti gelmişti; çeşitli işlerde çalıştı, pamuk üretim çiftliğinde ırgat katipliği yaptı, halkevi kitaplığında memur olarak görev aldı, ırgat başı oldu, öğretmen vekilliği yaptı, ırgatlık hatta traktör sürücülüğü de yaptı.
- 1942-1944 arasında Ramazanoğlu Halk Kütüphanesinde çalışırken otuz bin eserlik bu kütüphanede klasiklerle tanışmıştı ve Çukurova'nın köylerini dolaşarak ağıt, tekerleme, türkü, mani gibi folklor denemeleri yaptı.
- 05:29İstanbul Dönemi ve Siyasi Faaliyetler
- 1946'da İstanbul'a giderek bir Fransız şirketinde gaz kontrol memurluğu yaptı, 1948'de Çukurova'ya döndü ve Kadirli'de çeltik tarlasında su bekçisi oldu.
- Adana'da çıkan Çığ dergisi çerçevesinde Pertev, Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı, özellikle ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino ile kurduğu yakınlık onun yazın dünyasının gelişimini önemli ölçüde etkilemişti.
- 1950'de Çukurova'da Komünist Partisi kurucularından olduğu ve komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle Kozan'da birkaç ay cezaevinde kaldı, siyasi düşünceleri sebebiyle Çukurova'da işsiz kalınca 1951'de İstanbul'a tekrar döndü ve Arif Dino'nun yardımıyla Cumhuriyet Gazetesinde röportaj yazarı olarak çalışmaya başladı.
- 06:24Edebi Kariyeri ve Siyasi Görüşleri
- 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı, 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcakta da yer alan Bebek Öyküsü burada tefrika edildi.
- 1952'de Tilda Serero ile evlendi, çiftin evliliği Serero'nun vefat ettiği 17 Ocak 2001'e kadar devam etti ve çevirmen olan Tilda, Yaşar Kemal'in pek çok eserinin İngilizceye çevrilmesini üstlenerek onun yurt dışında tanınmasına katkıda bulunmuştu.
- 1947'de İnce Mehmed'i yazmaya başlamış fakat yarım bırakmıştı, 1953-1954'te bitirdi; romanı yazma nedeni eşkıya olan ve dağda vurulan amcasının oğlunun vurulması olduğunu 1987 yılındaki bir söyleşisinde belirtti.
- 07:29Edebi Çalışmaları ve Sosyalist Görüşleri
- 1955'te Tenekeyi, 1960'ta Orta Direği yayımladı, 1955'te daha önce Cumhuriyet Gazetesinde tefrika edilen röportajlarını kitap halinde yayımladı ve İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Röportaj Ödülü'nü kazandı.
- Yaşar Kemal'in edebi çalışmalarında halka dönük bir düşünce hakim oldu ve bunu bir yerde politik düşünceyle birleştirerek yürüttü; "Ben etle kemik nasıl birbirinden ayrılmazsa sanatımın halktan ayrılmamasını isterim" sözleriyle açıklıyordu bu durumu.
- 17 yaşından ölümüne değin sosyalist politikanın içinde yer aldı, 1961 Anayasası'ndan sonra kurulan Türkiye İşçi Partisi'ne 1962'de katıldı ve emekçi sınıfının tamamen yönetime gelmesini isteyen Kemal tipte yedi yıl civarı çalıştı.
- 08:37Sosyalist Anlayışı
- 1987'de bir söyleşisinde "Nasıl bir sol modelden yanasınız?" sorusuna "Her ülke sosyalist modelini kendi kurar, Sovyetlerin yetmiş yıldır yaşama geçmiş modelini kabul edemeyiz" cevabını vermişti.
- "Yüzde yüz bağımsızlıktır sosyalizm; kişi bağımsızlığı, ülke bağımsızlığı, politik bağımsızlık, ekonomik bağımsızlık, özellikle de kültürel bağımsızlık" diyerek sosyalizmin başka bir anlamı olmadığını belirtti.
- "Bu çağa gelinceye kadar kültürler birbirlerini beslemişlerdir, yok etmemişlerdir. Oysa çağımızda kültürler, kültürleri yok etmek için bilinçli olarak kullanılmışlardır emperyalistler tarafından. Benim için dünya bin çiçekli bir kültür bahçesidir. Bir çiçeğin bile yok olmasını dünya için büyük kayıp sayarım" diyerek kültürel değerlerini vurguladı.
- 09:24Yaşar Kemal'in Çukurova Romanları
- Yaşar Kemal, 1950'ler ve 1960'ların ilk romanlarında Çukurova ve bu yörenin insanını anlatmıştır.
- Çukurova romanlarının başlıca temaları insanın doğa ile ilişkisi, ezen-ezilen çatışması, töreler, kan davası, yoksulluk, yörüklerin Çukurova'ya yerleşmesi ve toprak ağalarının yozlaşmasıdır.
- Yaşar Kemal, Çukurova gerçeklerini konu edinmekle birlikte, klasik köy romancısından ayıran arketiplerden, sembollerden ve mitlerden faydalanmıştır.
- 09:59Yaşar Kemal'in Diğer Eserleri
- 1955'te yayımlanan "İnce Memed" ezen-ezilen çatışmasını ve zalime başkaldırıyı anlatır.
- 1967'de "Üç Anadolu Efsanesi" adıyla Köroğlu, Karacaoğlan ve Alageyik öykülerini, 1972'de ise Çakırcalı Mehmet Efe'nin biyografisini yazmıştır.
- 1975'ten sonra İstanbul'u merkez alan romanlarında değerlerin kayboluşu ön plandaydı ve 1977'de yayınlanan "Filler Sultanı" ve "Topal Karınca" eserlerinde sömürenlerle sömürülenler arasındaki çatışmayı dile getirmiştir.
- 10:45Yaşar Kemal'in Diğer Çalışmaları ve Mirası
- 1980'lerde yazdığı "Kimsecik" üçlemesi otobiyografik bir roman serisiydi ve korku teması merkezinde yer alıyordu.
- Eserlerinde sade ve akıcı bir üslup kullanmayı tercih eden Yaşar Kemal'in dokuz eseri beyazperdeye aktarıldı ve birçok eseri tiyatroya uyarlandı.
- Yaşar Kemal'in Türk edebiyatına 26 roman, 11 deneme, 9 röportaj, 2 öykü ve şiir alanında bir eseri miras bıraktığı biliniyor.
- 11:22Yaşar Kemal'in Uluslararası Hayatı ve Ödülleri
- 1976-1980 yılları arasında Fransa, Belçika ve Amerika gibi ülkelere gitti ve bir süre Stockholm'de yaşadı.
- 1982'de Uluslararası Sino Del Ducca Ödülü'nü kazandı ve 1988'de kurulan PEN Yazarlar Derneği'nin ilk başkanı oldu.
- Yaşar Kemal, 1990'lı yılların ortasında PKK ve Türk güvenlik güçleri arasında yaşanan silahlı çatışmaları eleştirdi ve Kürt sorunu hakkında kişisel görüşlerini yazdı.
- 12:30Yaşar Kemal'in Ödülleri ve Kişisel Hayatı
- Yaşar Kemal'in dünyada ilk kez yayınlanan eseri "Bebek Öyküsü" önce Fransızcaya, sonra İngilizce'ye, İtalyancaya, Rusçaya, Rumenceye ve diğer dillere çevrildi.
- Hayatı boyunca toplam 38 ödüle layık görüldü ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne Türkiye'den aday gösterilen ilk yazar oldu.
- 1952-2001 yılları arasında Tilda Serrero ile evli kaldı, eşinin 2001'deki ölümünün ardından Ayşe Semiha Babanla ikinci evliliğini yaptı.
- 13:21Yaşar Kemal'in Vefatı
- 28 Şubat 2015 tarihinde 91 yaşındayken organ yetmezliği sebebiyle yoğun bakımda olduğu hastanede hayatını kaybetti.
- Cenazesi 2 Mart 2015'te düzenlenen törenin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.