Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- 82 Medioskop TV'nin kültür-tarih sohbetlerinden biri olan bu programda, sunucu ve Ozan adlı kişi, Kocaeli Üniversitesi Türk Dili Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Pelin Aslan Ayer ile Türk edebiyatındaki fantastik romanlar hakkında sohbet etmektedir.
- Sohbet, fantastik türün tanımı ve özellikleriyle başlayıp, Türk edebiyatındaki fantastik romanların tarihsel gelişimini ele almaktadır. Namık Kemal, Ahmet Mithat, Peyami Safa gibi eski Türk yazarlardan Abdullah Cevdet'in "Abdullah Efendi'nin Rüyaları" gibi modern örneklerine kadar Türk edebiyatındaki fantastik unsurlar incelenmektedir.
- Pelin Aslan Ayer, 1976-1960 yılları arasındaki Türk edebiyatındaki fantastik romanlar üzerine yaptığı doktora tezini kitaplaştırarak "Türkçe Edebiyatta Varla Yok Arasında Bir Tür Fantastik Roman Üzerine" adlı eserini yayınladığını belirtmektedir. Sohbet sırasında fantastik türün gerçeklik ve hayal arasındaki belirsizlik, tekinsizlik duygusu ve modern dünyada fantastik türün rolü gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:29Program Tanıtımı
- 82 Medioskop TV Kültür Tarih Sohbetleri programında Kocaeli Üniversitesi Türk Dili Edebiyatı Bölümü'nden Pelin Aslan Ayer konuk olarak yer alıyor.
- Pelin Aslan'ın doktora tezini kitaplaştırması "Türkçe Edebiyatında Varla Yok Arasında Bir Tür Fantastik Roman Üzerine" 1876'dan 1960'a kadar Türk edebiyatındaki fantastik roman üzerine bir çalışma.
- 02:03Fantastik Edebiyatın Tanımı
- Fantastik edebiyat, temsil biçimiyle diğer edebiyat türlerinden ayrılır; hayalle daha sınırsız ve kuralları bozan bir ilişki kurar.
- Fantastik romanlar olağanüstü, doğaüstü, bu dünyada gerçekleşmesi mümkün olmayan olaylardan bahseder.
- 1950'lerden sonra "Yüzüklerin Efendisi" ile başlayan alternatif dünyalar yaratan metinlere "fantastik kurgulu edebiyat" veya "fantezi edebiyatı" denilmesi eğilimi oluşmuştur.
- 05:54Fantastik Edebiyatın Özellikleri
- Fantastik edebiyatta hayal ve gerçek arasındaki belirsizlik, tekinsizlik ve şaşırma duygusu metin boyunca ayakta olmalıdır.
- Kafka'nın "Böceğin Dönüşümü" adlı eseri, bu kararsızlığı tamamen ortadan kaldırdığı için Todorov'un fantastik türünün bittiğini iddia ettiği bir eserdir.
- Modern dünyada, sekülerleşmenin sonucunda doğaüstü olaylar artık bilinçdışımızın, korkularımızın ve yaşadığımız baskıların yansıması olarak görülür.
- 09:16Fantastik ve Akraba Türler
- Bilim kurgu fantastikle akraba bir tür olmasına rağmen, bilim kurgunun uzak bir olasılıkla gelecekte gerçekleştirme ihtimali barındırırken, fantastik için daha çok imkansızlık söz konusudur.
- Bilim kurguda her şeyin açıklanabilirken, fantastikte okurun üstüne düşen şey şaşırmak ve inanmaktır.
- 1980'lerden sonra Türkiye'de kitapçılarda fantastiğe özel olarak ayrılan raflar bulunmaya başlamıştır.
- 10:11Türk Edebiyatında Fantastik Tür
- Batılaşmanın etkisi altında edebiyat yenileşirken, olağanüstü ve doğaüstü unsurları içeren, mekan ve zamanın belirsiz olduğu yeni roman türleri geliştirilir.
- Namık Kemal ve çağdaşları eski türlerin konvansiyonlarını kullanırken, Ahmet Mithat gibi yazarlar çok sayıda roman yazarak bugünkü tüm türlerin ilk örneklerini vermişlerdir.
- Harf devriminden sonra Fransızca'dan çevrilmeyen birçok eser tefrika edilirken, gerçekçi ressamlar ve sanatçılar da modernleşme sürecinde önemli rol oynamıştır.
- 12:40Modernleşme ve Fantastik
- Materyalist felsefe benimsenirken, iskeletler, mezarından kalkan şehitler ve geri dönen ölüler gibi fantastik unsurlar okuyucuları çekmek için kullanılır.
- Peyami Safa, hayatının son dönemlerini Heybeliada'da geçirmiş ve ruh çağırma gibi mistik faaliyetlerle ilgilenmiştir.
- Türk gençliğinin imansız, milliyetinden kopmuş durumuna karşı örnek ve rehber olarak materyalist felsefeden geçmiş bir karakter sunulmuştur.
- 15:02Modern Türk Fantastik Edebiyatı
- En popüler romanlarda gotik, korku ve fantastik unsurlar karıştırılarak anlatılır ve 1940-1950 arası fantastik romanlar bu türün gelişiminde önemli yer tutar.
- Abdullah Efendi'nin Rüyaları gibi eserlerde, modern dünyanın kişide yarattığı baskılar sonucu kişiliğin bölünmesi ve dünyanın tuhaflaşması gibi psikanalitik yaklaşım görülmektedir.
- Postmodern edebiyatın yükselişiyle birlikte fantastik tür de gelişir, ancak Türkiye'de fantastik sinema endüstrisi olmamakla birlikte edebiyatta ileri gitmeye başlar.
- 17:00Günümüzde Fantastik Edebiyat
- Yeni neslin ihtiyaçları doğrultusunda fantastik tür sahiplenilir ve Barış Müstecaplıoğlu gibi yazarların eserleri yayınlanır.
- Günümüzdeki fantastik yazarlarının çoğu 30-40 yaş aralığında olup, Omeros'un İlyada'sı gibi eserlerde tarihi gerçeklikle birlikte tanrıların inmesi gibi fantastik unsurlar görülür.
- Fantastik tür, kendimizle yüzleşmek, bir an için kaçmak ve daha farkında ve aydınlık dönebilmek için ideal bir tür olarak görülür.