Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sabahattin Ali'nin "Kürk Mantolu Madonna" adlı eserinin okunuş formatında sunumudur. Anlatıcı, Raif Efendi adlı eski Almanca mütercimle olan ilişkisini ve Hamdi adlı eski arkadaşının yükselişini anlatmaktadır.
- Hikaye, anlatıcının işsizlik ve maddi zorluklarla yaşadığı Ankara'dan başlayıp, Hamdi'nin şirketinde iş bulması ve Raif Efendi ile tanışmasıyla devam eder. Anlatıcı, Raif Efendi'nin gizemli kişiliğini keşfetme sürecini, onun resim yapma yeteneğini ve İsmetpaşa Mahallesi'ndeki evini ziyaret ederek ailesiyle tanışmasını anlatır.
- Hikaye, sosyal statü değişiminin insan ilişkilerine etkisini, dış görünüşün altında gizli gerçeklerin varlığını ve insanların iç dünyalarına bakmanın önemini konu almaktadır. Raif Efendi'nin zengin bir evi olmasına rağmen hastalığı nedeniyle yatak odasında yaşayan ve ailesiyle birlikte yaşadığı karmaşık bir yaşam tarzı da hikayenin önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
- 00:01Raif Efendi'nin Etkisi
- Konuşmacı, Raif Efendi adlı bir adamla tesadüfen karşılaşmış ve bu karşılaşmanın kendisine büyük bir etki yapmış.
- Raif Efendi, saf yüzlü, dünyadan uzak bir bakışlı, fevkalade olmayan, her gün gördüğümüz alelade bir insandı.
- Raif Efendi'nin hayatı insana merak veren bir yönü yoktu, bu nedenle konuşmacı, bu tür insanlar neden yaşıyor ve ne bulduklarını merak etmişti.
- 01:13İnsanların İç Alemleri
- Konuşmacı, bu tür insanların da birer kafaları, dimağları ve kendilerine göre bir iç alemleri olduğunu unutuyoruz.
- Bu meçhul alemi merak edersek, ummadığımız şeyler görmüş ve beklenmedik zenginliklerle karşılaşmış olabiliriz.
- İnsanlar genellikle ne bulacaklarını tahmin ettikleri şeyleri araştırmayı tercih eder, bilinmeyen şeyleri araştırmak daha zordur.
- 02:07Konuşmacının Zorlu Durumu
- Konuşmacı, bankadaki küçük memuriyetinden neden çıkarıldığını bilemiyordu ve Ankara'da iş aramaktaydı.
- Yaklaşan kışın arkadaş odalarında sedir üzerinde yatmanın sonu gelmesi ve lokanta karnesini yenilecek kadar param kalmaması durumundaydı.
- Konuşmacı, iş bulmak için yapılan müracaatların sonuç vermemesi ve tezgahtarlık için başvurduğu mağazalardan ret alması nedeniyle yeis içinde gece yarılarına kadar dolaşıyordu.
- 03:11Konuşmacının Değişen Davranışları
- Konuşmacının sıkıntısı arttıkça çekingenliği ve mahcupluğu da artıyordu.
- Tanıdıklarına iş bulmaları için müracaat ettiğinde başını eğip hızla geçiyordu.
- Arkadaşlarına karşı da değişmişti, onların sorularına "fena değil, tek tük muvakkat işler buluyorum" diyerek kaçıyordu.
- 04:01Hamdi ile Karşılaşma
- Bir gün akşamüstü istasyonla sergi arasındaki tenha yolda yürüyordu ki yanından geçip duran bir otomobilin içinde mektep arkadaşı Hamdi'yi tanıyıp binmişti.
- Hamdi, çalıştığı şirketin fabrikalarını dolaşmaktan geliyordu ve konuşmacıyı evine davet etti.
- Hamdi, makine komisyonculuğu ve orman-kereste işleriyle uğraşan bir şirkette müdür muavini olduğunu ve iyi bir para aldığını biliyordu, bu yüzden iş bulmasını rica etmekten çekinmişti.
- 06:42Hamdi'nin Ev Ziyareti
- Hamdi, tanıdıklara yardım etme lüksünü yapabilecek hale gelmişti ve kendinden emin görünüyordu.
- Hamdi, küçük fakat şirin bir evde oturuyordu ve biraz çirkin fakat cana yakın bir karısı vardı.
- Hamdi, beni yalnız bırakarak yıkanmaya gitti ve beni karısına tanıtmadığı için ne yapacağımı bilmeden misafir odasında dikilip kaldı.
- 07:25Hamdi'nin Değişen Davranışı
- Hamdi'nin beni böyle ortada bırakmasının sebebi, mühimce mevkilere geçen adamların eski dostlarına karşı gösterdikleri şuurlu dalgınlık ve alçakgönüllü tavır olabilir.
- Hamdi, karşısındakinin sözünü yarıda kesip rastgele manasız sorular sormak ve bunu şefkat dolu bir tebessümle yapmaktaydı.
- Hamdi, beni görünce memnun görünüyordu ve ihtimal eriştiği mertebeleri gösterebildiğine veya benim gibi olmadığına seviniyordu.
- 10:01Hamdi'nin Edebiyat Hakkındaki Görüşleri
- Hamdi, edebiyat gibi boş şeylerin mektep sıralarından sonra ancak zararlı olabileceğinden bahsetti.
- Hamdi, pratik hayatın muvaffakiyetlerinden bahsederken, küçük bir çocuğa nasihat verir gibi konuşuyor ve bu cesareti hayattaki muvaffakiyetinden aldığını tavırlarıyla göstermekten çekinmiyordu.
- Hamdi, beni yarın sabah uğramamı istediğini ve bir şeyler düşünürüz dedi.
- 12:18Hamdi'nin Şirket Ziyareti
- Ertesi gün öğleye doğru Hamdi'nin şirketine gittim, dün akşam evinden çıktığım sırada buna hiç niyetim yoktu.
- İçimde bir ümit değil, kendimi tezil edilmiş görmek arzusu vardı.
- Hamdi, önünde serili duran kağıtlar ve içeri girip çıkan memurlarla meşguldü, bana başıyla bir iskemle gösterdi ve işine bakmaya devam etti.
- 14:39Hamdi'nin Teklifi
- Odanın tenhalaştığı bir anda Hamdi, bana bir iş bulduğunu söyledi, aslında bir iş icat ettiğini belirtti.
- Bazı bankalarda ve kendi bankasında işleri takip edeceğimi, şirketle bankalar arasında irtibat memuru gibi bir iş yapacağımı söyledi.
- Boş zamanlarında içeride oturup kendi işlerine bakabileceğimi ve şiir yazabileceğimi, aylığımın kırk-elli lira olacağını belirtti.
- 16:42Raif Efendi ile Karşılaşma
- Hamdi'nin odasından ayrıldıktan sonra Raif Efendi'nin odasını sordum ve içeride onu gördüm.
- Raif Efendi, masasının başına eğilmiş, başını kaldırıp dalgın gözlerle bana bakan bir adamdı.
- Raif Efendi, kır saçlı, bağ gözlüklü, tıraşı uzamış, saf ve çocukça ifadeli biriydi.
- 19:33Raif Efendi ile Çalışma Ortamı
- Günlerce aynı odada karşı karşıya oturduk fakat hemen hemen hiçbir şey konuşmadık.
- Diğer memurlarla tanıştım ve beraber kahvede tavla oynamaya başladık.
- Raif Efendi, müessesenin en eski memurlarındandı.
- 19:58Raif Efendi'nin Gizemli Karakteri
- Raif Efendi, şirket kurulmadan önce bağlı oldukları bankanın mütercimiymiş ve kalabalık bir ailesi olduğu halde aldığı ücretle ancak geçinebildiği söyleniyordu.
- Raif Efendi'nin Almanca'yı gayet iyi bildiği ve yaptığı tercümelerin doğru ve güzel olduğu, ancak şirketin genç memurlarının onu "hımbılın biridir" diye nitelendirdiği belirtiliyor.
- Raif Efendi, boş kaldığı zamanlarda masasının çekmecesinde Almanca kitap okuduğu ancak bu durumun farkında kimsenin olmadığı ve şirkette hiç kimse onun bir ecnebi dilebileceğini ihtimal vermediği anlatılıyor.
- 22:07Raif Efendi'nin Günlük Hayatı
- Raif Efendi sabahları vaktinde geliyor, öğle yemeğini odasında yiyor, akşamları alışverişini yaptıktan sonra evine gidiyordu ve kahveye gelmeye razı olmadı.
- Raif Efendi hastalıklarına çok ihtiyatlı davranıyor, ufak bir nezlede bile evine kapanıyor, kat kat yün fanilalar giyiyor ve pencere açtırmıyordu.
- Raif Efendi hasta zamanlarında da işini ihmal etmiyor, tercüme edilecek yazılar evine gönderilir ve birkaç saat sonra aldırılıyordu.
- 24:35Raif Efendi'nin Şirketteki Durumu
- Müdür ve Hamdi, Raif Efendi'ye karşı muamelelerinde "hastalıklı haline rağmen atmıyoruz" demek isteyen bir şey vardı ve ona iğneli sözler söyleyerek yüzüne vurmaktan çekinmiyorlardı.
- Konuşmacı, Raif Efendi'den sıkılmaya başlamıştı çünkü karşımdaki masada canlı olduğundan şüphe ettirecek kadar hareketsiz duran, tercüme yapan veya kitap okuyan bu adamı manasız ve sıkıcı buluyordu.
- Raif Efendi, amirlerinin en yersiz ithamlarına hep aynı sakin ve ifadesiz bakışla mukabele ediyor, yaptığı tercümeleri daktiloya verir ve alırken hep aynı manasız tebessümle rica ve teşekkür ediyordu.
- 27:43Raif Efendi'nin Gizli Becerisi
- Hamdi'nin Raif Efendi'ye karşı sert bir sesle bağırdığı bir gün, Raif Efendi yerine geçerek başını önüne eğdi ve eline kurşun kalem alarak kağıdı karalamaya başladı.
- Raif Efendi'nin kağıda çizdiği resmi inceleyen konuşmacı, Hamdi'nin resmini gördüğünde hayret etti; basit fakat ustaca çizilen resimde Hamdi'nin bütün hüviyetiyle olduğu görülüyordu.
- Raif Efendi'nin birkaç çizgiyle ortaya koyduğu Hamdi, konuşmacının uzun zamandan beri görmek istediği halde bir türlü göremediği insandı; yüzünün iptidai ve vahşi ifadesine rağmen acınacak bir tarafı vardı.
- 31:11Raif Efendi'nin Karakteri ve Merak
- Raif Efendi'nin sarsılmaz sükuneti ve insanlarla münasebetlerindeki çekingenliği anlaşılmaktadır.
- Raif Efendi'nin karşısındakinin içini keskin gören biri olduğu için heyecanlanamayacağı ve kızamayacağı düşünülmektedir.
- Raif Efendi'nin resim yeteneği ve hakkında beliren tezatlar, onun hakkında merak uyandırmaktadır.
- 32:08Raif Efendi'nin Resim Yeteneği
- Raif Efendi'nin elindeki resmin çizgilerindeki isabet, uzun seneler resimle uğraşmış birinin eseri olduğunu göstermektedir.
- Raif Efendi, resim konusunda sadece baktığını değil, gördüğünü bütün incelikleriyle tespit etmesini bilen bir hüneri olduğunu ifade etmektedir.
- Raif Efendi, resmi alıp kağıt sepetine attıktan sonra, macar şirketinden gelen mektubun tercümelerini götürmek için dışarı çıkmıştır.
- 33:39Raif Efendi ile İlişki
- Raif Efendi'nin her hali ve hareketleri merak verici hale gelmiştir.
- Raif Efendi, konuşmak isteyen kişiye karşı nazik olmasına rağmen, arada bir boşluk bırakarak tavrını korumaktadır.
- Dostluğun dışarıdan ne kadar ilerlesin, Raif Efendi'nin içi bana daima kapalı kalmıştır.
- 34:30Raif Efendi'nin Ev Ziyareti
- Raif Efendi'nin hastalığı nedeniyle şirkete bir haftadan beri uğramamıştır.
- Ankara'nın bozuk kaldırımlı, dar mahallelerinden geçerek İsmetpaşa Mahallesi'ndeki evine ulaşmıştır.
- Ev, taş ve kum yılı arsaların arasında tek başına duran iki katlı sarı boyalı bir binadır.
- 35:47Evin İç Mekanları
- Evde yemek odasında büyük ve açılıp kapanır bir masa, kristal takımlarla dolu bir büfe ve sivas halısı bulunmaktadır.
- Misafir odasında kırmızı kadife koltuklar, alçak ceviz sigara masaları ve kocaman bir radyo yer almaktadır.
- Odada masaların üstünde ve kanepelerin arkalarında ince işlenmiş krem rengi dantel ve amentü levhası asılıdır.
- 37:02Raif Efendi'nin Hastalığı
- Raif Efendi'nin yattığı oda, evin diğer taraflarına hiç benzemeyen, yan yana beyaz karyolaları dizili duran küçük bir odadır.
- Raif Efendi beyaz örtülerin altında yarı oturur vaziyette yatmakta ve gözlüklerinin arkasından selam vermektedir.
- Odada insanı şaşırtacak bir kargaşalık yükü sürüyor, iskemlere gün hırkalar, kadın çorapları ve elbiseler atılmıştır.
- 38:41Evdeki Aile Üyeleri
- Raif Efendi, evde çocuklarıyla birlikte yattığını ve onların odayı darmadağın ettiğini söylemektedir.
- Evde bir yetişkin kızı, liseye gidiyor; bir de küçük kızı, baldızı ve kocası, iki kayınbiraderi ve baldızının iki çocuğu bulunmaktadır.
- Ankara'da ev derdi nedeniyle ayrı çıkmaya imkan yoktur.
- 39:33Evdeki Gerginlik
- Evde kırk yaşlarındaki, kesik saçları kulaklarına dökülmüş şişmanca bir kadın (Raif Efendi'nin karısı) gelmiştir.
- Karı, ekmek almak için Raif Efendi'ye para vermesini istemiş, ancak Raif Efendi'nin hastalığı nedeniyle gidip alacak adam bulamadıklarını söylemiştir.
- Raif Efendi'nin kayınbiraderleri işe gidiyor, ancak okumamış ve orta mektep şehadetnamesi bile olmayan memur bacanak iktisat vekaletinde çalışmaktadır.
- 42:10Ziyaretin Sonu
- Raif Efendi, ziyaretin sonunda elini tutarak teşekkür etmiştir.
- Sesinde bir sıcaklık vardı ve içinden geçenleri sezmişe benziyordu.
- Raif Efendi'nin bakışlarında garip bir tecessüs vardı, alakamın sahi olup olmadığını araştırır gibiydi.