Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan hukuk dersi formatında olup, zilyetliğin korunması ve taşınır davası konularını detaylı şekilde ele almaktadır.
- Videoda zilyetliğin korunması için iki ana yöntem (kuvvet kullanarak koruma ve dava yoluyla koruma) açıklanmakta, ardından medeni kanun ve 391 sayılı taşınmaz mal zilyetliğine yapılan tecavüzlerin önlenmesi hakkında kanun kapsamında sunulan koruma imkanları anlatılmaktadır. Daha sonra taşınır davası, zilyetlik karinesi, rıza dışı çıkma durumlarında (gasp, çalma, bulunma) taşınır davasının nasıl kullanılacağı ve borca aykırılık davası konuları örneklerle açıklanmaktadır.
- Eğitmen, her bir koruma yönteminin uygulanma süreleri, başvuru yolları ve sınırlamaları hakkında bilgi verirken, iyi niyetli ve kötü niyetli zilyetler arasındaki farkları, rehin alan ve emanet alan kişilerin mülkiyet iddialarını da detaylı şekilde ele almaktadır. Video, bir sonraki derste bu davaların birbirleriyle mukayese edilmesine ilişkin örneklerin verileceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:03Zilyetliğin Korunması
- Zilyetliğin korunması konusunda medeni kanunda iki yolla koruma düzenlenmiştir.
- Taşınmaz mal zilyetlikleri için farklı bir kanunda koruma usulü bulunmaktadır.
- 00:33Kuvvet Kullanma Yolu
- Zilyetliğine yönelik saldırı veya gasp girişimi meydana geldiğinde, kişi kuvvet kullanarak saldırganı def edebilir.
- Bu durum özel bir tür meşru müdafaa halidir ve saldırı devam ettiği sürece devam edebilir.
- Kolluk güçleri yetişememişse veya saldırı sona ermiş olsa bile, zilyetli geri kazanabilecek durumdaysa, saldırganın peşinden koşarak kuvvet kullanarak zilyetliğine konu olan eşyayı geri alabilir.
- 02:36Kuvvet Kullanma Hakkı
- Zilyetliğin kuvvet kullanarak korunmasında meşru müdafaa halinden daha geniş bir kuvvet kullanma imkanı tanınmıştır.
- Burada korunan zilyettir, zilyedin iyi niyetli veya kötü niyetli olmasına bakılmaz.
- Kaybedilen zilyetliği geri almak için kuvvet kullanma hakkı, zilyetin izini tozunu kaybettirdiği ve aradan zaman geçtiği durumlarda sona erer.
- 06:10Dava Yoluyla Zilyetliğin Korunması
- Kanun koyucu, zilyetliğin korunması için iki tür dava imkanı sunmaktadır: saldırıya son verme veya önleme davası ve zilyetliğin iadesi davası.
- Saldırıya son verme veya önleme davası, zilyetliğine yönelik devam eden veya yakın gelecekte olacak saldırıları engellemek amacıyla açılır.
- Bu dava, zilyetliğindeki mala kim saldırıyorsa ona yöneltilebilir, malik'e karşı da açılabilir.
- 09:06Zilyetliğin İadesi Davası
- Zilyetliğin iadesi davası, hırsızlık veya gasp suretiyle sona erdirilen zilyetliğin yeniden kazanılması amacıyla açılır.
- Bu dava ancak ve ancak saldırgana, gasp edene veya hırsıza karşı açılabilir.
- Zilyetliğin iadesi davası basit yargılama usulüne göre devam ettirilir.
- 13:43Zilyetliğin İadesi Davası
- Zilyetliğin iadesi davasında, basit yargılamaya göre görülür ve bir sonraki celselere aktarılmaz.
- Kişi, zilyetten geri almada üstün bir hakka sahip olduğunu derhal ispat ederse, savunması dinlenir ve iadeye hükmedilmez.
- Zilyetliğin iadesi davası sulh hukuk mahkemesinde görülür ve basit yargılamaya tabi tutulur.
- 15:47Zilyetlik Davalarının Süreleri
- Zilyetliği koruyan davalar, saldırının ve saldırganın öğrenildiği andan itibaren iki ay ve en geç saldırı fiilinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmalıdır.
- Aksi takdirde dava hakkı sona erer.
- 16:22Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yönelik Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun
- Taşınmaz mal zilyetliğine yönelik tecavüzlerin önlenmesi hakkında kanun, idari yolla koruma imkanı sunar.
- Bu imkan sadece taşınmaz mallarla ilgili tecavüzlere yönelik başvurulabilecek bir imkan sunar.
- Taşınmazın bulunduğu yerdeki en büyük mülki idare amirine başvurulmalıdır.
- 17:34İdari Koruma Sürecindeki Süreler
- İdari koruma başvurusu, saldırının ve saldırganın öğrenildiği andan itibaren altmış gün ve en geç saldırı fiilinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde yapılmalıdır.
- Taşınmaz bir kamu malı ise (devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler, kıyılar, meralar, dağlar, dereler, tepeler, ormanlar) hak düşürücü süre aranmaz.
- Başvuru yapılan mülki amirlik, soruşturma ile ilgili soruşturmacı tayin eder ve en geç onbeş gün içerisinde soruşturmayı tamamlayarak karara bağlar.
- 19:48İdari Koruma Kararının Uygulanması
- Karar taraflara ve yerine getirilmesi için infaz memuruna tebliğ edilir.
- Zabıta veya infaz memuru, tebligatın yapıldığı andan itibaren beş gün içinde kararın gereğini yerine getirecektir.
- Taraflar arasında taşınmaz mal anlaşmazlığı ile ilgili bir mahkeme ihtiyati tedbir kararı verilmiş veya dava açılmışsa, idari koruma yolu kapalıdır.
- 21:17İdari ve Adli Tedbirler Arasındaki İlişki
- İdari makam tarafından verilmiş bir önleme kararı varken, taraflarca dava açılmadan adli mercilerde ihtiyati tedbir kararı verilemez.
- Normalde adli yargıyla ilgili usulde davayı açmadan mahkemeye ihtiyati tedbir için başvuruda bulunulabilir.
- İdari merciler tedbir önleme kararı vermişse, adli makamlardan tedbir kararı almak isteyenler önce davayı açıp sonra tedbiri talep etmelidir.
- 23:05Zilyetliğin Karine Fonksiyonu
- Zilyetlik bir hak değil, bir fiili durum, hukuki durumdur.
- Zilyetliğin en önemli fonksiyonu taşınırlarda mülkiyet hakkına karine teşkil etmesidir.
- Bir taşınırın zilyeti onun maliki sayılır, ancak zilyet mülkiyet karinesine dayanmıyorsa (kiracı, ödünç alan, emaneten alan) bu nispi hak kabul edilir.
- 25:34Karine Fonksiyonunun Sınırları
- Tüm bu karineler adi karinedir ve aksini ispat ederek çürütülebilir.
- Karine kimin rehine fonksiyon icra ediyorsa o kişi artık ispat yükünde değil.
- Karine ileri süren kişi, eşyanın kendisine ait olmadığını ve perde gerisinde hiçbir hak olmadığını iddia eden kişi ispat etmelidir.
- 26:28Sınırlı Ayni Hak Karinesi ve Nisbi Hak Karinesi
- Sınırlı ayni hak karinesi veya nisbi hak karinesi, zilyedin zilyetliğine konu olan eşya ile ilgili hangi hakkının var olduğunu ileri sürüyorsa, hukuken varlığı kabul edilir.
- Zilyet bu karineleri, iddiaları o eşyayı kendisine veren kişiye karşı ileri süremeyecektir, ancak üçüncü kişilere karşı ileri sürebilir.
- Bu karineler taşınır davasını daha iyi anlayabilmek için anlatılmıştır.
- 27:34Taşınır Davası
- Taşınır davası, zilyetliğe haklılık davası olarak da bilinir ve tamamen bir zilyetlik korunmamakta, iyi niyetli zilyetlik korunmaktadır.
- Bu davada davacının iyi niyetli zilyet olması gerekir ve artık sadece zilyet olan kişi değil, zilyetlikteki karine fonksiyonundan faydalanabilecek kişi bu davayı açabilir.
- Taşınır davası, zilyetlik karinesine dayanır ve iyi niyetli zilyet bu davayı açmak suretiyle zilyetliğini geri alabilir.
- 29:01Taşınır Davasının Uygulanma Alanları
- Taşınır davası, taşınırın rıza dışında zilyetin elinden çıktığı hallerde karşımıza çıkar.
- Rıza dışı çıkma halleri: gasp edilmiş, çalınmış veya bulunmuş fakat teslim edilmemiş durumlardır.
- Bu durumlarda zilyetlik sona erer ve yeni zilyet, zilyetlik karinesinden faydalanarak taşınırın malik olduğunu iddia edebilir.
- 30:50Taşınır Davasının Davacısı ve Hak Düşürücü Süre
- Taşınır davasının davacısı iyi niyetli önceki zilyettir.
- Bir hırsızdan başka bir hırsız bu malı çalar veya gasp ederse, hırsız ikinci hırsıza yönelik taşınır davasını açamayacaktır.
- Taşınır davasında hak düşürücü süre iyi niyetli haksız zilyede vardır ve bu süre en geç beş yıldır.
- 33:17Taşınır Davasının Uygulanma Koşulları
- Bir eşyanın zamanaşımı yoluyla taşınırın kazanılabilmesi için kişinin en az beş yıl boyunca iyi niyetle zilyet olması veya kendinden önceki iyi niyetli zilyetlerin bu sürelerinden faydalanması gerekir.
- Eğer beş yıllık hak düşürücü süreyi kaçırdıysanız, taşınır davası açamazsınız ama mülkiyet hakkıma dayanarak istihkak davası açmak suretiyle onu geri alabilirsiniz.
- Kötü niyetli zilyet'e (hırsıza veya çalıntı olduğunu bile bile alan kişiye) karşı taşınır davasını her zaman açabilirsiniz.
- 35:09Özel Durumlar
- Eğer taşınırı hırsızdan değil, hırsızın mağazaya sattığı bir yerden satın alıyorsanız, kural aynen uygulanır ve teslim anında malik olunamaz.
- Kanun koyucu, ikinci el eşya satan yerlere duyulan güveni korumak için, mağaza sahibine ödediği bedeli kendisine vermek suretiyle taşınır davası veya istihkak davası açabilmenizi sağlamıştır.
- Para veya hamiline yazılı senet gibi piyasada tedavül kabiliyeti hızlı olan eşyalarda, hırsızdan devralan üçüncü kişi iyi niyetliyse teslim anında eşyanın mülkiyetini kazanır, ancak kötü niyetli ise taşınır davası her zaman açılabilir.
- 38:49Taşınır Malın Rıza ile Çıkması Durumu
- Taşınır mal, önceki zilyedin rızasıyla çıkması halinde, halihazırdaki zilyede kiraya, ödünç veya emanet bırakılmışsa, sözleşmeye istinaden geri alınabilir.
- Rıza ile verilen taşınır mal kötü niyetli bir üçüncü kişiye satılıp devredilirse, taşınır davası açılabilir.
- İyi niyetli bir üçüncü kişiye satılıp devredilirse, iyi niyet emin sıfatıyla zilyetten alındığı için teslim anında korunduğu için mülkiyet kaybedilir ve taşınır davası açılamaz.
- 40:13Taşınır Davası ve Borca Aykırılık
- Rehin alan veya emanet alan kişi, taşınır malı kendisine verene karşı mülkiyet iddiasında bulunur.
- Taşınır davası ve borca aykırılık davaları birbirleriyle yarışır.
- Kötü niyetli zilyetler taşınır davası açamaz.