Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan, KPSS sınavına hazırlanan öğrencilere yönelik eğitim içeriğidir. Eğitmen, Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Tarih bölümünü bitirmiş bir öğretmendir.
- Video, Yüksek Seçim Kurulu'nun kuruluşu, yapısı ve görevleri ile Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin hukuki statüsü hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İçerik, milletvekili olmak için gerekli şartlar, adaylık koşulları, milletvekillerinin hakları ve sorumlulukları, dokunulmazlığı, vekilliğin düşmesi ve istifa durumları gibi konuları kronolojik olarak ele almaktadır.
- Videoda ayrıca milletvekili olmak için gerekli temel şartlar, milletvekili adaylığından çekilmek zorunda kalan kişiler, yasama uyumsuzluğu, yasama sorumsuzluğu, dokunulmazlığın sınırları ve vekilliğin kendiliğinden, mahkeme kararıyla ve TBMM kararıyla düşme durumları gibi detaylı yasal bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:03Yüksek Seçim Kurulu'nun Tanıtımı
- Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 1950 yılında kurulmuş olup seçimlerin genel yönetimi, denetimi ve şikayetlerini ele almak amacıyla kurulmuştur.
- YSK, seçimle ilgili geçen her türlü ifademizde görev alan bir birimdir.
- 01:22Yüksek Seçim Kurulu'nun Yapısı
- YSK, yedi asıl ve dört yedek üye toplam on bir üyeden oluşur.
- Üyelerin altı tanesi Yargıtay'dan, dört tanesi Danıştay'dan seçilir.
- Üyeler kendi aralarından saat çoğunluk ve gizli oy ile başkan ve başkan vekili seçerler.
- Üyelerin görev süresi altı yıldır ve süresi biten üye tekrar seçilebilir.
- 03:18Yüksek Seçim Kurulu'nun Görevleri
- YSK, ülkede yapılan seçimlerle ilgili bütün işlemleri yapar, takip eder ve sonuçlandırır.
- Seçimlere dair itiraz ve şikayetleri karara bağlar.
- TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçim tutanaklarını tutar.
- Seçim çevrelerinin çıkaracağı milletvekili sayısını belirler.
- 05:34Yüksek Seçim Kurulu'nun Özellikleri
- Yüksek Seçim Kurulu bir mahkeme değildir ve üst mahkemelerin içerisinde yer almaz.
- YSK kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır, yani YSK kararı verdiyse gündem bitmiştir.
- 07:10Milletvekillerinin Seçilme Şartları
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev alan kişiler milletvekilleridir.
- Milletvekili adayının aday olabilmesi için Türk vatandaşı olması ve en az ilkokul mezunu olmak zorundadır.
- 08:31Milletvekili Olma Koşulları
- Demokrasinin bir parçası olarak milletvekili olmak için eğitim seviyesi şartı bulunmamaktadır, ilkokul mezunu olup da milletvekili adayı olunabilir.
- Milletvekili olmak için ekonomik güç önemli bir faktördür çünkü adaylık süreci oldukça masraflıdır.
- 2017 değişikliğine göre milletvekili adayı olmak için 18 yaşını doldurmak yeterlidir.
- 11:33Milletvekili Olma Koşulları
- Askerlik hizmetini yerine getirmiş olmak şartı kaldırılmış, artık askerlikle ilişiği olmayan kişiler de milletvekili adayı olabilir.
- Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak ve kısıtlı olmamak şartları vardır.
- Taksirli suçlar hariç, bir yıldan fazla hapis ya da ağır hapis cezası almamış olmak gerekir.
- 13:22Yüz Kızartıcı Suçlar
- Yüz kızartıcı suç işlememiş olmak şartıdır; hırsızlık, dolandırıcılık, rüşvet, terör suçları gibi.
- Yüz kızartıcı suçtan hüküm giymiş ve affa uğramış kişiler bile milletvekili adayı olamaz.
- Bir kişi birden fazla kez milletvekili olabilir, bu konuda kere kısıtlaması yoktur.
- 16:15Görevinden Çekilmek Zorunlu Kişiler
- Kamu kurumunda memur, hakim, savcı, yüksek yargı organı çalışanı, Türk Silahlı Kuvvetleri personeli milletvekili adayı olmak için görevinden çekilmelidir.
- YÖK'e üye, emniyet teşkilatı çalışanı, kolluk kuvveti birimi, belediye başkanı ve meclis üyeleri de görevlerinden çekilmelidir.
- Hakim, savcı, yüksek yargı organı çalışanları ve TSK personeli milletvekili adayı olup görevlerinden çekildikten sonra aynı birime geri dönemezler.
- 20:57Kamuda İşçi Niteliği ve Görevinden Uzaklaşma
- Kamuda işçi niteliğinde olan biri görevinden uzaklaştırılamaz, bu bir tuzaktır.
- Devlet dairesinde taşeron bir çaycı gibi kamuda işçi niteliğinde olanlar görevinden uzaklaşma zorunluluğu yoktur.
- Kamuda işçi niteliği belirtilmişse, o kişiyi görevinden uzaklaştırmak zorunda değilsiniz.
- 22:00TBMM Üyelerinin Genel Özellikleri ve Hukuki Statüsü
- TBMM üyeleri milletin temsilcileridir ve demokraside millet patrondur.
- Seçilen milletvekili sadece seçildiği bölgeyi değil, tüm ülkeyi temsil eder.
- Milletvekili statüsü, il seçim kurulu tarafından hazırlanan tutanakla kazanılır.
- 27:43Milletvekili Göreve Başlama Şartları
- Milletvekili statüsü kazanmak için tutanak hazırlanması yeterlidir, ancak göreve başlamak için TBMM'de yemin etmek gerekir.
- Yemin etmek istemeyen veya yemin metnine uymayacakları belli olan milletvekillerinin görevi başlamaz.
- Yemin etmeyen milletvekillerinin TBMM'de oy kullanma, kanun teklifi yapma ve TBMM çalışmalarına katılım hakkı yoktur.
- 29:57Yasama Uyumsuzluğu
- Yasama uyumsuzluğu, vekillik ile bağdaşmayan işlerdir.
- Milletvekillerinin kamu tüzel kişileri, dernekler, vakıflar ve meslek kuruluşları gibi kurumlarda yönetim ve denetim kurumlarında görev alması yasaktır.
- Milletvekillerinin yürütme organının teklifiyle bile herhangi bir işte görevlendirilmesi yasaktır.
- 34:48Yasama Sorumsuzluğu
- Yasama sorumsuzluğu, milletvekilinin meclis çalışmalarındaki oy, söz ve düşüncelerinden ötürü hukuki ve cezai olarak sorumlu tutulamamasıdır.
- Yasama sorumsuzluğu ömür boyu geçici değil ve milletvekili olduğu dönemden değil, kürsüdeki beyan ve eylemlerinden dolayı ömür boyu koruma sağlar.
- Yasama sorumsuzluğu hiçbir şekilde kaldırılamaz, ancak bu özgürlük meclisin içinde uyulması gereken kurallarla sınırlıdır.
- 38:05Yasama Dokunulmazlığı
- Yasama dokunulmazlığı, milletvekilinin önünde bir koruma kalkanıdır ve seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen milletvekili, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı olmadıkça tutulamaz, tutuklanamaz, yargılanamaz ve sorgulanamaz.
- Yasama dokunulmazlığı nispi ve geçicidir, kaldırılabilir özelliktedir ve ağır cezayı gerektiren suçüstü hali veya seçimden önce soruşturulmasına başlanmış olmak kaydıyla Anayasa'nın 14. maddesine hüküm giymesi durumunda doğrudan kalkar.
- Dokunulmazlığın kaldırılması için TBMM'de toplantıya katılanların salt çoğunluğunun (151 milletvekili) kabulü yeterlidir ve dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili karara itiraz etmek için 7 günde Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilir, mahkeme 15 gün içinde cevap verir.
- 45:30Dokunulmazlığın Koruma Alanı
- Yasama dokunulmazlığı milletvekilini ceza davalarından korur ancak hukuk davalarından (boşanma, velayet, miras, kamu davaları) koruyamaz.
- Milletvekilliğinin düştüğü haller üç bölüme ayrılır: kendiliğinden düşen haller, düşmediği haller ve meclisin kararıyla düşen haller.
- 47:55Milletvekili Vekilliğinin Düşme Durumları
- Milletvekili ölürse vekilliği kendiliğinden düşer ve mezarda maaşı almaya devam etmez.
- Vekilliğin kendiliğinden düşmesi durumları: ölüm, seçilememe, cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan seçimi, vatandaşlıktan çıkarılma, seçim tutanağının iptali.
- Vekilliğin mahkeme kararıyla düşmesi durumları: kesin hüküm giyip, kısıtlama gelmesi ve TBMM genel kuruluna bildirilmesiyle kendiliğinden sona erer.
- 51:43Meclis Kararıyla Vekilliğin Düşmesi
- Meclis, milletvekilinin vekilliğe aykırı iş yaptığını veya kurallara uymadığını düşündüğünde oylama ile vekilliğini düşürebilir.
- Vekilliğin düşmesi durumları: istifa etmek, vekillikle bağdaşmayan işi sürdürmek, meclis toplantılarına bir ay içinde beş kez katılmamak.
- Vekilliğin düşmediği durumlar: partiden istifa etmek, bağımsız milletvekili olmak, TBM başkanı seçilme, dokunulmazlığının kaldırılması, partinin kapatılmasına sebep olmak.
- 56:47Video Kapanışı
- Konuşmacı, yoğun bir çalışma sürecinden sonra enerjisini kaybetmiş olduğunu belirtiyor.
- İzleyicilere emeğine sağlık diyerek teşekkür ediyor.
- Herkesin günlerinin güzel geçmesini, umudunun var olması ve potansiyel enerjinin kaybolmamasını diliyor.