Buradasın
Uluslararası Ticaret Hukuku: Uyuşmazlıkların Mahkemeler Yoluyla Çözümü
youtube.com/watch?v=m1y-_oXeOE0Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, uluslararası ticaret hukuku programının yedinci bölümü olup, bir eğitim içeriği sunmaktadır. Konuşmacı, uluslararası ticaret hukukunda uyuşmazlıkların mahkemeler yoluyla çözümü konusunu detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, mahkemelerin milletlerarası yetkisi, yetki anlaşması ve yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfiziği konularını ele almaktadır. İçerikte Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisinin kaynağı, yetki belirleme kuralları, yetki itirazı, yetki anlaşması türleri ve yabancı mahkeme kararlarının tanınması ile tenfiziği için gerekli şartlar detaylı olarak açıklanmaktadır. Özellikle Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un ilgili maddeleri referans olarak kullanılmıştır.
- 00:12Uluslararası Ticaret Hukuku Programı
- Uluslararası ticaret hukuku programının yedinci bölümü olan uyuşmazlıkların mahkemeler yoluyla çözümü konusu ele alınacaktır.
- Bu bölümde mahkemelerin milletlerarası yetkisi, yetki anlaşması ve yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfiziği konuları incelenecektir.
- 00:32Milletlerarası Yetki
- Milletlerarası yetki, yabancılık unsuru taşıyan hukuki işlem ve ilişkilerden doğan uyuşmazlıklarda ülke mahkemelerinin yetkisini ifade eder.
- Mahkemelerin milletlerarası yetkisinin dayanağı ve kaynağı prensipte iç hukuktur, ancak Türk hukuku yabancı unsur içeren uyuşmazlıkla ilgili yabancı bir mahkemenin milletlerarası yetkisini tespit edemez.
- Bir dava ile ilgili birden fazla devletin mahkemesinin milletlerarası yetkiye sahip olabildiği için davacı, kendisinin daha çok yararına olduğunu düşündüğü ülke mahkemesinde davasını açmayı tercih edebilir.
- 01:59Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi
- Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi genel olarak 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunda düzenlenmiştir.
- Kanunun 41-46. maddelerinde Türklerin kişi hallerine ilişkin davalarda, yabancıların kişi hallerine ilişkin bazı davalarda, miras davalarında, iş sözleşmesi ve iş ilişkisi davalarında, tüketici sözleşmesine ilişkin davalarda ve sigorta sözleşmesine ilişkin davalarda Türk mahkemelerinin yetkisi özel olarak düzenlenmiştir.
- 03:14Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında Mahkeme Yetkisi
- Özel hukuk uyuşmazlıklarında mahkemelerin yetkisine ilişkin temel düzenleme Hukuk Muhakemeleri Kanunu'dur.
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu'ndaki yetki kurallarından mahkemelerin yetkisinin genel, özel ve kesin yetki kuralı olabileceği anlaşılmaktadır.
- Genel yetkili mahkeme, davalı kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yerindeki mahkemedir.
- 04:07Özel Yetki Kuralları
- Sözleşmeden doğan davalarla ilgili Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 10. maddesinin birinci fıkrasında özel bir yetki kuralı kabul edilmiştir; sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edilebileceği yerdeki mahkemede de açılabilir.
- Mal varlığı haklarına ilişkin dava, uyuşmazlık konusu mal varlığı unsurunun bulunduğu yerde de açılabilir.
- Haksız fiilden doğan davalarda ise, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yerindeki mahkemeye yetki tanınmıştır.
- İflas davalarında yetkili mahkeme, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemedir; yurt dışında bulunan şirketler hakkındaki iflas davalarında, şirketlerin Türkiye'de şubesinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesi yetkilidir.
- 05:40Yetki İtirazı
- Yetki itirazında temel kural, başka bir mahkeme kesin yetkili olmasına rağmen davanın kendisinde açıldığını gören mahkemenin dava şartları bulunmadığından ötürü davayı reddetmesidir.
- Karşı tarafın herhangi bir itirazda bulunmasına gerek yoktur, mahkeme davanın sonuçlanmasına kadar bu hususu kendiliğinden dikkate almak durumundadır.
- 06:12Yetki Anlaşması
- Tarafların aralarındaki uyuşmazlığın belli bir mahkeme tarafından çözülmesi hususunu kararlaştırarak yapmış oldukları anlaşmaya yetki anlaşması adı verilir.
- Yetki anlaşmasının iki şekilde yapılması mümkündür: taraflar aralarında sözleşme yaparken sözleşmenin bir maddesinde yetkili mahkemeyi belirleyebilirler (yetki şartı) veya sözleşmenin akdedilmesinden sonra taraflar ayrıca bir anlaşma ile yetkili mahkemeyi belirleyebilirler (yetki sözleşmesi).
- Türk hukuku bağlamında konu ilk olarak yabancı unsur içeren uyuşmazlıklarda Türk mahkemelerinin yetkili kılınması ve ikinci olarak da yabancı bir mahkemenin seçilmesi bağlamında incelenebilir.
- Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 40. maddesine göre, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini iç hukukun yer itibariyle yetki kuralları tayin eder.
- Uluslararası ticaret hayatında taraflar, aralarındaki ilişkilerde her zaman bir Türk mahkemesinin yetkili olacağı hususunda anlaşmak zorunda değildirler, kendilerince nedenlerle uyuşmazlığın yabancı bir mahkeme tarafından çözüme kavuşturulmasını içeren bir anlaşma yapabilirler.
- 08:29Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi
- Tanıma, yabancı bir mahkeme kararının taşıdığı kesin hüküm etkisinin yabancı bir ülkede kabulüdür; sadece kesin hüküm veya kesin delil etkisinden yararlanılmak isteniyorsa, bu takdirde mahkeme kararının tanınması gerekli ve yeterlidir.
- Yabancı mahkeme kararının gereğinin yerine getirilmesi için devletin icra makamlarından yardım istenecekse kararın tenfizi gerekmektedir.
- Dava türlerine ilişkin ayrım çerçevesinde tespit kararları ve yenilik doğurucu kararların tanınmasının, eda kararlarının ise tenfizinin gerektiğini söyleyebiliriz.
- Bir yabancı mahkeme kararının tenfizi için taşıması gereken ön şartlar; ilamın yabancı mahkeme tarafından verilmiş olması, kararın hukuk davalarına ilişkin olması ve kararın kesinleşmiş olmasıdır.
- Tenfisin hangi hallerde reddedileceği Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 54. maddesinde belirtilmiştir.