Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, uluslararası deniz hukuku konusunu anlatan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, deniz hukukunun temel kavramlarını ve deniz alanlarının hukuki rejimini detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, deniz hukukunun tanımı ve önemi ile başlayıp, deniz alanlarının uluslararası hukuka göre nasıl sınıflandırıldığını anlatmaktadır. İç sular, karasuları, bitişik bölge, kıta sahanlığı, münhasır ekonomik bölge ve açık deniz gibi temel kavramlar açıklanmakta ve her birinin hukuki rejimi detaylandırılmaktadır. Ayrıca Türk Boğazları'nın uluslararası hukuk açısından durumu ve Montrö Sözleşmesi'nin önemi de ele alınmaktadır. Video, uluslararası hukuka göre deniz alanlarının ve devletin bu alanlardaki yetkilerinin neler olduğu konusunda kapsamlı bilgi sunmaktadır.
- 00:09Deniz Hukukunun Tanımı ve Önemi
- Deniz hukuku, denize kıyısı olan veya olmayan devletlerle uluslararası örgütlerin deniz alanlarıyla olan ilişkilerini düzenleyen uluslararası hukuk kurallarıdır.
- Teknolojinin gelişmesiyle deniz yataklarında petrol, gaz ve diğer doğal kaynakların işletilmesi, deniz alanları üzerinde egemenlik iddiaları ve uyuşmazlıkları artırmıştır.
- Deniz ulaştırmada denizaltı kablo ve boru hatlarının döşenmesi, haberleşme ve enerji kaynaklarının taşınmasında sahip olduğu önem sorunların artmasına neden olmuştur.
- 01:00Deniz Hukukunun Kaynakları ve Anahtar Kavramlar
- Deniz hukukunun asli kaynakları uluslararası örf ve adet kuralları ile iki veya çok taraflı anlaşmalardan oluşmaktadır.
- Bu kurallarla deniz, karadan açık denize doğru farklı yetkilerin uygulandığı farklı kesimlere ayrılmıştır.
- Konuyla bağlantılı olarak kullanılacak anahtar kavramlar; iç sular, karasuları, bitişik bölge, münhasır ekonomik bölge, kıta sahanlığı ve açık deniz şeklindedir.
- 01:54Denizin Hukuki Rejimleri
- Uluslararası hukuk açısından deniz, her biri farklı hukuki rejime tabi olan kısımlara ayrılır.
- Bu ayrım devletin egemenliğine tabi deniz kesimi ve açık deniz kesimi şeklindedir.
- Devletin egemenliğine tabi olan deniz kesimi için iç sular ve karasuları şeklinde iki ayrı hukuki rejim vardır.
- 02:31Karasuları ve İç Sular Rejimi
- İç sularda devlet, kara ülkesinde kullandığı bütün yetkileri aynen kullanır.
- Karasularının dış sınırı her noktası esas hattın en yakın noktasına, karasularının genişliğine eşit uzaklıkta bulunan hattır.
- 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinde, devletlerin karasularının genişliğini 12 mile kadar saptayabileceği düzenlenmiştir.
- 03:08Karasularında Devletin Yetkileri
- Uluslararası hukuk, karasularının üstünde bulunan hava sahası, altında bulunan deniz yatağı ve toprak altını o devletin egemenliğine tabi kılar.
- Karasularında devletin yetkileri, yabancı devlete ait gemilerin karasularında zararsız geçiş hakkını kullanmaları ve yargı yetkisini kullanırken ceza ve hukuk davalarında bazı kısıtlamalara tabi olması bakımından sınırlandırılmıştır.
- Karasuları içinde açık deniz ve münhasır ekonomik bölge ile açık deniz münhasır ekonomik bölgeyi bağlayan uluslararası ulaşımda kullanılan bir boğaz varsa, buradan geçiş rejimi transit geçişe tabi olur.
- 04:03Ulusal Boğazlar ve Türk Boğazları
- Tek bir devletin kıyıdaşı olan veya kapalı bir denize bağlanan dar su yolları ulusal boğazlar olarak nitelendirilir.
- Kıyı devletinin ulusal egemenliğindeki suyolu genişliği, karasuları genişliğinin iki katı ise ve tarihsel haklar yoksa, bu suyolunun orta yerinde açık deniz alanı uluslararası hukuka tabi olacaktır.
- Türk Boğazları, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile Türkiye'nin bir iç denizi olan Marmara Denizi'nden oluşur ve 20 Temmuz 1936 tarihli Montrö Sözleşmesi ile geçiş rejimi düzenlenmiştir.
- 05:08Bitişik Bölge ve Kıta Sahanlığı
- Karasularının ölçülmeye başlandığı esas hatlardan itibaren 24 mile kadar olan alan bitişik bölgedir.
- Kıta sahanlığı, kıyı devletlerinin kara ülkesinin deniz altında süren doğal uzantısıdır ve denize kıyısı olan her devlet kıta sahanlığına sahiptir.
- Kıta sahanlığı, talep, kullanma veya işgal gerekmeksizin sünger, midye, mercan, ıstakoz gibi sabit türden canlı organizmalar ile maden ve canlı olmayan başka kaynaklardan olan petrol, uranyum, doğalgaz gibi doğal kaynakların araştırılması ve işletilmesi amacıyla bazı egemen haklara sahip olunan bir deniz alanıdır.
- 06:55Münhasır Ekonomik Bölge
- Kıyı devleti karasularının ölçülmeye başlandığı hattan itibaren 200 deniz mili içindeki deniz alanlarında, deniz yatağında, toprak altında, ayrıca üzerindeki sularda, canlı ve canlı olmayan doğal kaynaklar üzerinde bazı ekonomik haklar kullanır.
- Münhasır ekonomik bölge varsa kıta sahanlığı haklarını doğal olarak içerir, ancak münhasır ekonomik bölge ilan edilmeden kıta sahanlığı varsa üzerindeki sular açık deniz olma özelliğini devam ettirir.
- Diğer devletlerin münhasır ekonomik bölgede ulaşım, uçma, kablo ve boru döşeme ve diğer hukuka uygun kullanım biçimleriyle ilgili hakları açıkça saklı tutulmuştur.
- 07:53Açık Denizler
- Açık denizler, hiçbir devletin egemenliğine tabi olmayan, bütün devletlerin kullanımına açık olan deniz alanlarıdır ve bu alanların serbestliği ilkesi söz konusudur.
- Bu ilkeye göre bütün devletlerin ulaştırma, avlanma, deniz altına kablo ve boru döşeme ve uçma, suni ada ve diğer tesisleri kurma ile bilimsel araştırma yapma serbestileri vardır.
- Açık denizlerde bayrak devletinin yetkisi söz konusudur ve her devlet kendi bayrağını taşıyan gemi üzerinde yetki kullanabilir.