Buradasın
Türkiye'nin Yargı Sistemi, Enerji Politikaları ve Dış İlişkileri Üzerine Bir Tartışma
youtube.com/watch?v=aSvEIpkOiX0Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu ve Turgut Bey (dört dönem İstanbul Barosu başkanlığı yapmış bir avukat), Aydın Sezer (Rusya ve dış ticaret uzmanı) gibi konuklar arasında geçen bir tartışma içermektedir.
- Program, Türkiye'deki yargı sistemi ve kadın hakları konularıyla başlayıp, hukuk devleti durumu, olağanüstü hal kararnameleri ve Anayasa Mahkemesi'nin yetkilerinin kısıtlanması gibi iç siyasi konulara geçmektedir. Daha sonra Türkiye'nin enerji politikaları, Şah Deniz-2 gaz anlaşması, Libya ile deniz sınırı anlaşması ve Yunanistan ile olan ilişkiler ele alınmaktadır. Son bölümde ise Türkiye'nin dış politikası, "değerli yalnızlık" kavramı ve Doğu Akdeniz'deki ilişkileri tartışılmaktadır.
- Konuşmacılar, Türkiye'nin enerji merkezi olma fırsatını kaçırdığını, Şah Deniz-2 anlaşmasının zararlı olabileceğini ve Libya ile yapılan deniz hukuku anlaşmasının Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki ilişkilerini nasıl etkilediğini analiz etmektedirler. Ayrıca Türkiye'nin Mısır, İsrail, Suriye, Lübnan, Filistin, Güney Kıbrıs, Kuzey Kıbrıs ve Yunanistan gibi ülkelerle ilişkilerini nasıl kaybettiği de tartışılmaktadır.
- 00:08İslamcılık ve Kadın Hakları
- Konuşmacı, İslamcılık ve Müslümanlaştırma kavramlarını birbirinden ayırdığını belirtiyor.
- İslamcılık meselesinin özellikle kadın hakları üzerinden gidilerek yapılmasına ayırdıklarını ifade ediyor.
- Emine Erdoğan ve muhafazakar kesimin bazı kadın yazarları ve örgütleri nafaka, erken evlenme ve 12 yaş evlenme konularında tereddütler gösteriyor veya itiraz ediyorlar.
- 02:26Yargıda Sorunlar
- Ayşe Tuğba Arslan'ın eski eşi tarafından 23 kez şikayette bulunulmuş ve "Ben ölünce mi yardım edeceksiniz?" diye sormuş.
- Ayşe Hanım, eski eşi tarafından hunharca satırla öldürülmüş ve HSK soruşturma açmış.
- Savcı, Ayşe Hanım'ı kocasıyla uzlaştırmaya çalışmış, ancak kocası daha sonra onu öldürmüş.
- 05:07Kadına Şiddet ve Toplumsal Tepki
- Kadına şiddet konusu Türkiye'de özel bir sorun olmasına rağmen, dünyanın başka yerlerinde de temel bir sorun.
- Şili, Peru, Barcelona, Meksika, Madrid, Berlin ve Londra gibi şehirlerde kadınlar kadına şiddete tepki gösterirken, Türkiye'de İstanbul'da kadınlar gaz, plastik mermi ve polis baskısıyla karşılaşıyor.
- Türkiye'deki durum sadece yargı sorununun değil, toplumsal yapı ve devletin tepkiye bakış açısından kaynaklanan bir sorun.
- 07:11Türkiye'de Yargı Sorunu
- Türkiye'de yargısal güvence yoktur, dolayısıyla yargı yoktur.
- 2012 Eylül referandumuyla yargı ele geçirilmiştir.
- Anayasa Mahkemesi, Yüksek Seçim Kurulu ve Yargıtay teslim alınmıştır.
- 10:32Anayasa Mahkemesi'nin Değişimi
- Anayasa Mahkemesi, olağanüstü hal kararnamelerini inceleyemeyeceğini belirten kararında, olağanüstü hal kararnamesi yazıyorsa bakamayacağını söylemiştir.
- Bu yaklaşım, gelecekte "bundan sonra 50 sene boyunca bir adam yönetebilir" veya "hakimler karar verirken din adamından fetva almalı" gibi kararnamelerin Anayasa Mahkemesi tarafından incelenemeyeceği anlamına gelebilir.
- 12:44Olağanüstü Hal ve Kayyum Düzenlemesi
- Kayyum düzenlemesi, Kenan Evren bile düşünmemiş bir konu olup, Anayasa'nın 127. maddesi görevden alın yiyen madde olarak Kürt kesimi için düşünülmüştü.
- Olağanüstü hal kararnamesi ile terörle ilgili durumlarda görevden alınan belediye başkanlarının yerine Kayyum tayin edilmesi düzenlemesi yapıldı ve bu düzenleme kalıcı hale geldi.
- Olağanüstü hal kalktıktan sonra da uygulanan bu düzenleme, Türkiye'de olağanüstü halin devam ettiğini göstermektedir.
- 13:36Yargı Sistemindeki Sorunlar
- Olağanüstü hal kararnamesi ile tutuklama kararlarına itiraz hakkı kaldırıldı, bu da sanığın özgürlüğünün güvencesi sağlam olsun diye tanınan hakları kısıtladı.
- Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kendisini yargı yeri saymama tehlikesiyle karşı karşıya olduğu için, olağanüstü hal kalktıktan sonra kanun oldu diye bakıyor.
- Anayasa Mahkemesi, Mehmet Aksoy'un heykeli için bireysel başvuruda bulunanlara 20 bin lira tazminat vererek ihlalin kaldırılmasını sağlamadı.
- 16:13Anayasa Mahkemesi'nin Durumu
- Anayasa Mahkemesi, olağanüstü kararnameleri inceleyemem dediği için Türkiye'yi "peki adama teslim etti" ve asıl tehlike o zaman başladı.
- İçişleri Bakanı, beraat eden ancak görevine dönemeyenlerin güvenilmeyeceğini belirtti, bu da hukukun zerresi kalmamış demektir.
- Hukuk devleti için bağımsız, tarafsız ve kaliteli hakimlerin olması gerekirken, Türkiye'de hukuk fakültelerinin büyük çoğunluğu ilahiyat fakültesi dekanları tarafından yönetiliyor ve Anayasa Mahkemesi'nin 15 üyesinden 8'i hukukçu değil.
- 19:32Enerji Piyasası Yasası ve Anayasa Mahkemesi
- Enerji piyasası yasası konusunda Anayasa Mahkemesi'nin 2014'te verdiği karar, insan sağlığını öne çıkaran gerekçelerle iptal edilmişti.
- 2019'a kadar uzatma kabul edilmesi düşünülemezken, sonraki kanun 2019'a kadar düzenleme getirdiğinde, Anayasa Mahkemesi "iptal ettiğimiz şey konusunda bir daha kanun yapılamaz" diyerek iptal etmedi.
- Anayasa Mahkemesi kararına rağmen, 2,5 yıl daha uzatma kanunu Cumhurbaşkanı'nın önünde duruyor ve bu durumda kimsenin özgürlüğünün ve malının mülkünün güvencesi yoktur.
- 22:35Deniz Manevrası ve Enerji Politikaları
- Türkiye, deniz manevrası için Orta Asya ülkelerinin donanmalarını, Ürdün'ün donanmasını ve Pakistan'ın donanmasını çağırmış, bazılarının denizi ve donanması olmadığı için gemi kiralayacaklar.
- Tanap boru hattı artık Avrupa sınırına, Yunan sınırına bağlandı ve Erdoğan, Yunanistan üzerinden Avrupa'ya gaz satılacağını belirtti.
- Erdoğan'ın Doğu Akdeniz meselesine sert sözlerle girince Yunan heyeti çekip gitmiş ve Libya ile yapılan deniz sınırı anlaşması Yunanistan'ı kızdırmıştır.
- 25:47Türkiye'nin Doğalgaz Durumu
- Türkiye, 2001 yılında Cumhurbaşkanı'nın imzaladığı bir anlaşma ile Azerbaycan'dan Şah Deniz-1 sahasından yılda 6,60 milyar metreküp doğalgaz almaya başlamıştır.
- Bu anlaşmada alınan doğalgazın %10'luk bir bölümü Yunanistan'a ihraç edilecek şekilde düzenleme yapılmıştır.
- Türkiye, doğalgazda yurtdışına bağımlı olmasına rağmen yaklaşık 20 yılda bir ihracat yapabilme pratiğine sahiptir.
- 27:28Şah Deniz-2 Projesi
- Şah Deniz-2 gazı 2008 yılından itibaren geliştirilmeye başlanmış ve Türkiye bu süreçte %19'luk bir payla gazın ortağıdır.
- Şah Deniz'deki gazın %30'luk kısmı İngiliz BP şirketine, %19'luk kısmı Türkiye'ye, %16'lık kısmı Azerbaycan'a aittir.
- Türkiye, Şah Deniz-2 gazının satılmasıyla ilgili alternatifler ve güzergahlar araştırılırken en uygun seçeneğin kendisi olduğu ortaya çıkmıştır.
- 28:54Türkiye'nin Doğalgaz Stratejisi
- Türkiye, Şah Deniz-2 gazını Gürcistan sınırında alıp kendi milli şebekesiyle Türkiye içerisinde kullanıp Avrupa'ya satabilirdi.
- İkinci seçenek olarak BP ve diğer ortaklar bu gazın Avrupa'ya gitmesini istiyorlarsa, Türkiye kendi altyapısıyla veya Sanat gibi bir projeyle bu gazı Trakya'ya kadar getirebilirdi.
- Üçüncü seçenek olarak boru hattına müsaade etmeksizin alıcısı ve satıcısı Türkiye dışındaki bu gazı milli şebekeden Avrupa'ya getirerek götürerek iletim ücreti alabilirdi.
- 30:38Şah Deniz-2 Projesinin Ekonomik Boyutu
- Türkiye, Şah Deniz-2 boru hattından 6 milyar metreküp kendi iç ihtiyacına doğalgaz alacak ve 10 milyar metreküplük bir kısmını Avrupa'ya satacaktır.
- Türkiye'ye gelecek gazın fiyatı Gürcistan sınırında %20'lik ortak olduğu cihetle Rus gazının %87,50 fiyatıyla daha ucuz temin edilecektir.
- Eskişehir'e kadar taşıma bedeli 79 dolar, Trakya'ya kadar 103 dolar ödenecektir ve Türkiye kendi imtiyaz sözleşmesi verdiği bir boru hattından alacağı gaz için iletim bedeli ödeyecektir.
- 32:40Libya Anlaşması ve Uluslararası Hukuk
- Türkiye, 1973 ve 1974 yıllarında tek taraflı olarak ilan ettiği sahalarda Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklıkların ortaklığına arama ruhsatları vermiştir.
- 1974'te verilen arama ruhsat sahası Rodos'un hemen güneyinde, bugünkü Libya ile yapılan anlaşmada haritada gözüken bölümün bir bölümünde yer alan kıta sahanlığı uzantısı ile ilgilidir.
- Türkiye, uluslararası hukukta atıfta bulunmasına rağmen Yunanistan'la anlaşamadığı için Yunanistan Türkiye'yi Uluslararası Adalet Divanı'na davet etmiştir.
- 36:32Türkiye'nin Deniz Hukuku Yaklaşımı
- Türkiye, Milletler Deniz Hukukuna taraf bir ülke değildir.
- Türkiye'nin taraf olmamasının sebebi Birleşmiş Milletler Deniz Hukukunun zorunlu yargı yetkisini kabul etmemesidir.
- Türkiye, kıta sahanlığı ve karasuları konusundaki güncel maddelere karşı çıkmıştır.
- 37:49Tanap Anlaşması ve Doğu Akdeniz İlişkileri
- Tanap anlaşması büyük bir başarı olarak sunulsa da, Türkiye'nin kendi ülkesinden geçerken geçiş hakkı alacağı yere üstüne para ödediği ve Avrupalıların parasını da ödediği belirtiliyor.
- Türkiye, Doğu Akdeniz'de Mısır, İsrail, Suriye, Lübnan, Filistin, Güney Kıbrıs, Kuzey Kıbrıs ve Yunanistan ile yapabileceği anlaşmaları yapabilecek konumda değil.
- Türkiye'nin Libya ile anlaşması, diğer ülkelerle anlaşma ve uzlaşma yoluna girmemesi durumunda kaçınılmaz bir adım olarak görülüyor.
- 40:43Libya'daki Siyasi Durum
- Türkiye'nin Mısır'la bozuşmasının nedeni, İhvan (Müslüman Kardeşler) ve Mursi'ye yapılan muamele olarak belirtiliyor.
- Libya'da Haftar adlı eski Kaddafi döneminin generali, Amerika, Rusya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından destekleniyor ve Türkiye'nin anlaştığı Sarraj hükümetini gayrimeşru kabul ediyorlar.
- Libya'daki hükümetin yaşayıp yaşamayacağı ve Haftar ile anlaşıp anlaşamayacağı bilinmiyor, bu durum anlaşmanın geçerliliğini sorguluyor.
- 43:32Türkiye'nin Dış Politikası ve Yalnızlığı
- Türkiye'nin "değerli bir yalnızlık" dış politikası izlediği iddia ediliyor, ancak bu politikanın realist temeli olması gerektiği vurgulanıyor.
- Türkiye, NATO ile sorunlar yaşıyor, Rusya ile yakın ilişki içerisinde olsa da Libya ve Doğu Akdeniz'de anlaşamıyor.
- Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ile olan ilişkilerinde tarihinin en zorlu noktalarından birine savrulmuş durumda ve tamamen yapayalnız kalmış.
- 46:12Gelecek Stratejiler
- Türkiye'nin izlenmiş olan politikalarının yeniden gözden geçirilmesi ve atılması gereken adımların atılması gerektiği belirtiliyor.
- Suriye ile uzlaşarak sınır meselelerini çözmek ve İsrail ile Mısır gibi ülkelerle açılımlar yapmak öneriliyor.
- Türkiye siyasetinde önümüzdeki günlerde neler olacağı ve enteresan yolsuzluk hikayelerine girileceği belirtiliyor.