Buradasın
Türkiye'de Yargı Reformu Paketi Hakkında Hukuki Değerlendirme
youtube.com/watch?v=oSeEGIgXMscYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Adem Sözer ile yapılan bir röportaj formatındadır. Programda ayrıca Habertürk muhabiri Saliha Çolak'ın Irak ve Suriye tezkeresi hakkındaki son dakika haberini aktarması da yer almaktadır.
- Video, Meclis Adalet Komisyonu'nda kabul edilen yargı reformu paketinin içeriğini ve etkilerini ele almaktadır. Pakette eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının suç sayılmayacağı, tutukluluk sürelerinin kısaltılacağı, seri muhakeme usulünün yargı sistemine dahil edileceği gibi maddeler bulunmaktadır. Prof. Dr. Sözer, bu paketin bir reform paketi olmadığını, yargı yükünü çoğaltacağını ve herhangi bir soruna çözüm getirmeyeceğini belirtmektedir.
- Röportajda ayrıca beraat etmiş kişilerin pasaportlarının iade edilmesi konusundaki karmaşık düzenlemeler, OHAL kapsamında pasaportları iptal edilenlerin durumu, KHK'lıların hakları ve Türkiye'nin güvenlik politikası hakkında görüşler paylaşılmaktadır. Tek olumlu yön olarak hukuk meslekleri için dört yıl sonra gelecek bir sınav getirilmesi öne sürülmektedir.
- Yargı Reformu Paketi Meclis Adalet Komisyonu'nda Kabul Edildi
- Yargı reformu strateji belgesi kapsamında hazırlanan ilk yargı paketi Meclis Adalet Komisyonu'nda kabul edildi.
- Teklifte, haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmayacak.
- OHAL kapsamında pasaportları iptal edilen ancak yargıda beraat etmiş olanlara belirli şartları taşımaları kaydıyla pasaportları iade edilecek.
- 00:53Tutukluluk Süreleri ve Diğer Değişiklikler
- Soruşturma evresinde tutukluluk süresi ağır ceza mahkemesi'nin görevine girmeyen işlerde altı ayı, ağır ceza mahkemesi'nin görevine giren işlerde ise bir yılı geçemeyecek.
- Terör suçlarında tutukluluk süresi en çok birvirgülelli yıl olacak.
- Cumhuriyet savcısı, iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda kamu davası açılmasını beş yıl erteleyebilecek.
- 01:17Yargı Sistemindeki Diğer Değişiklikler
- Teklifle seri muhakeme usulü de yargı sistemine dahil ediliyor.
- Hakaret, tehdit, suç işlemeye tahrik, suçu ve suçluyu övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, Cumhurbaşkanına hakaret, terör örgütlerini övme ve silahlı örgüt üyeliğine ilişkin istinaf kararları temiz edilebilecek.
- Cinsel suç mağdurlarının ifade ve beyanlarının başkalarına verilmesi veya yayılması suçun nitelikli hali olarak kabul edilecek ve bilgileri veren ve yayanlara verilecek ceza bir kat artırılacak.
- 02:07Avukatlık ve Sosyal Medya Değişiklikleri
- Baroya kayıtlı ve meslekte onbeş yılını dolduran avukatlar yeşil pasaport alabilecek.
- Avukatlık ve noterlik stajı başvurularında, hukuk mesleklerine giriş sınavında başarı şartı aranacak.
- Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçu, terör örgütü propagandası gibi suçlar için radyo, televizyon ve gazete için geçerli olan kanunlar da geçerli olacak.
- 02:42Eleştiri Hakkı ve Yargı Uygulaması
- Eleştiri kapsamındaki sözler ve açıklamalar artık suç sayılmayacak, ancak bu madde sorunları çözmez çünkü eleştiri hakkı zaten anayasada ve ceza kanununda açıkça belirtilmiştir.
- Türkiye'de eleştiri hakkıyla ilgili sorunlar kanunlardan değil, siyasi ortam ve devletin aldığı tavra göre kanunların uygulanmamasından kaynaklanmaktadır.
- Avrupa'daki kanunlarda eleştiri hakkı yazmasa da, orada kanunlar doğru uygulandığı için sorun yaşanmamaktadır.
- 10:07Tutuklama Sürelerinin Kısaltılması
- Tutukluluk sürelerinin kısaltılması olumlu bir madde olsa da, asıl sorun çözülmediği için bu madde aslında tutuklama sürelerini uzatacak.
- Türkiye'de tutuklamadaki süreler davanın sonuna kadar uzatılıyor ve Yargıtay ile Anayasa Mahkemesi "hükmen tutukluluk" adı altında kanunda olmayan bir uygulama icat etmiş.
- Gözaltı süresi Türkiye'de 24 saattir veya toplu suçlarda 48 saattir ve sonuna kadar kullanılırken, asliyelik suçlarda 6 ay getiriliyor, ancak üst limitler sonuna dek kullanılacak.
- 12:11Seri Yargılama ve Pazarlık Usulü
- Bazı suçlar için seri yargılama getirildi, ancak bu uygulama tüm suçlar için uygulanması gerekmez.
- Türkiye'de uzun zamandır pazarlık usulü bir ceza adaleti getirilmek isteniyor, ancak bu sistem Türkiye'ye yabancı bir şey olarak sokuluyor.
- Türkiye'de uzlaştırma, ön ödeme, kamu davasının açılmasının ertelenmesi gibi birçok alternatif metot var ve bunları geliştirip etkin uygulamak gerekiyor.
- 14:28Yargı Sistemindeki Sorunlar
- Türkiye'deki sorunların hiçbiri kanun değişikliğiyle düzelecek veya bozulacak şeyler değil, HSK mahkemelerinin ve içtihatların doğru şekilde uygulanması gerekiyor.
- Doğru soruşturma yapıldığında, delil doğru toplandığında ve kanunda öngörüldüğü gibi duruşma yapıldığında tutukluluk süresi uzamaz.
- Uygulamada yapılan sorunları düzeltmek için kanun değişikliği yapmaya gidiyoruz ve daha yeni sorunlar soruyoruz.
- 15:38İstinaf ve Temyiz Sistemi
- Mahkemede bir karar alındığında eskiden sadece Yargıtay'a giderdi ve sadece dosyadaki hukuki meseleye bakardı.
- Yeni bir derece olan istinaf, ilk derece mahkemesinin verdiği kararın tekrar görülebilmesi, tanık çağrılması ve yargılama tekrar yapılabilmesi imkanı sağlıyor.
- İstinafın elinde mahkeme gerekçesiz karar verdiyse bozma yetkisi vardı, ancak bu yetki bir olay nedeniyle alındı ve istinafın alanı daraltıldı.
- 17:36Yargıtay'a Giden Kararlar
- Eskiden de her karar Yargıtay'a gitmiyordu, ancak şimdi bazı kararlar Yargıtay'a gidecek ve infazın durdurulabilmesi öngörülüyor.
- Aynı olaydan dolayı yargılanan gazeteciler arasında beş yılın altında ve üzerinde ceza alanlar vardı, beş yılın üzerinde verilenler Yargıtay'a gitti ve serbest kaldı.
- Bu düzenleme, yaklaşık 8-10 bin kişiye yönelik olup, infazın durdurulması kararı verilecek, ancak herkesi bırakmayacak ve bazı şartlar altında uygulanacak.
- 20:45Yargı Sistemindeki Sorunlar
- Yargı sisteminde getirilen düzenlemeler, itiraz ve karar süreçlerini artırarak yargı yükünü artırabilir.
- Yargıtay'ın iş yükünü azaltmak için kurulan mahkemeler, yeni maddelerle iş yükünü daha da artırabilir.
- Türkiye'de bir kişi veya olay için kanun değişmemeli, sistemin bütünlüğü bozulmamalıdır.
- 22:12Pasaport Meselesi
- Türkiye'de pasaport meselesi uzun süredir bir sorun olmuştur ve reform sürecinde bazı kısıtlamalar kaldırılmıştır.
- Pasaport verilmeme durumları genellikle tutuklanma veya yurt dışına çıkma yasağı gibi nedenlerle olmaktadır.
- Yeni getirilen karmaşık madde, bazı kişilerin hakkında soruşturma olsa bile kolluk tarafından güvenlik soruşturması yetkisi verilmesini sağlıyor.
- 23:19Irak ve Suriye Tezkeresi
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Irak ve Suriye'ye asker gönderme konusunda Cumhurbaşkanlığına yetki veren tezkerenin süresi bir yıl daha uzatıldı.
- Tezkereye AK Parti, MHP, CHP ve İyi Parti destek verirken, HDP karşı oy kullandı.
- Tezkere, yabancı askerlerin de Cumhurbaşkanının belirleyeceği esaslar çerçevesinde Türkiye'de bulundurulmasına imkan tanıyor.
- 26:07Beraat Edenlerin Pasaportları
- Beraat kararı alan bir kişiye davaya dayanılarak yurtdışına çıkış yasağı getirilemez veya pasaport konusunda kısıtlama yapılamaz.
- Herhangi bir yargılama olmaksızın KHK'lıların devletten uzaklaştırılması hukuki meşruiyeti yoktur.
- Beraat edenlere pasaport iade edilecek ancak belirli şartlar taşıması gerekecek, bu da yeni bir güvenlik soruşturması gibi bir durum oluşturabilir.
- 29:55Yeşil Pasaport Tartışması
- Onbeş yıllık bir avukatın yeşil pasaport alması için uslu çocuk olduğu anlaşılırsa pasaport verileceği belirtiliyor.
- Devlet memurlarına on beş yıl soruşturma geçilmiş olsa bile yeşil pasaport verildiği, avukatlara yönelik aşağılayıcı bir durum olduğu vurgulanıyor.
- Avukatların bu durumu kesinlikle reddetmesi gerektiği ifade ediliyor.
- 30:35Yargı Paketi Değerlendirmesi
- Yargı paketinin revize edilebileceği, bunun için mecliste alt komisyon kurulup uzlaşma sağlanabileceği belirtiliyor.
- Pakette üniversitelerden ve barolardan resmi görüş alınmadığı, normalde böyle paketlerin alt komisyona havale edilmesi gerektiği ancak yapılmadığı söyleniyor.
- Paketin fazla tartışılmasını istenmeyen maddeleri içerdiği ve bu nedenle alelacele geçirildiği düşünülüyor.
- 31:46Paketin Değerlendirmesi
- Eleştiri hakkı artık suç olmayacak ve tutuklulukta süreler kısalıyor gibi maddelerin kanuni olmayan bir yoldan sorunları çözmeye çalıştığı belirtiliyor.
- Bu paketin bir reform paketi olmadığı, yargının yükünü çoğaltacak ve herhangi bir soruna çözüm getirmeyecek olduğu vurgulanıyor.
- Tek olumlu yön olarak hukuk meslekleri için dört yıl sonra gelecek bir sınav getirilmesi belirtiliyor, ancak bu da hayata geçip geçmeyeceği şüpheli olarak değerlendiriliyor.