Buradasın
Türkiye'de Seçim Süreci ve Sandık Güvenliği Hakkında Hukuki Bilgilendirme
youtube.com/watch?v=Bg_4ysyitpoYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir röportaj formatında olup, sunucu ve Dr. Rezene Özdemir (veya Kozde) adlı hukukçu arasında geçen bir sohbeti içermektedir. Dr. Özdemir, Yüksek Seçim Kurulu'ndan bilgi vermektedir.
- Video, 13 Mayıs seçimleri öncesi Türkiye'deki seçim sistemi, sandık güvenliği ve oy kullanma süreci hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İçerikte seçim pusulasının kullanımı, oyların geçerli-geçersiz sayıldığı durumlar, ittifakların işleyişi, itiraz-şikayet mekanizmaları, seçim günü yasakları ve engelli seçmenlerin hakları gibi konular ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca İnce'nin çekilmesi ve bu durumun oy dağılımına etkileri, yurtdışı oyların sayılması, depremzedelerin oy kullanma hakları ve sandık kurullarının yapısı gibi spesifik konular da detaylı şekilde açıklanmaktadır. Konuşmacı, seçim sürecinde manipülasyonun nasıl engellenebileceğini ve seçmenlerin iradelerinin tam ve gereği gibi sandığa yansımasını sağlamak için gerekli hukuki mekanizmaları vurgulamaktadır.
- 00:39Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde İnce'nin Çekilmesi
- Sayın İnce'nin çekilmesi, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
- Yüksek Seçim Kurulu'nun açıklamasına göre ilk turda verilen oylar geçerli sayılacak.
- İnce'nin çekilmesi fiili ve psikolojik etkileri olacak.
- 01:00İnce'nin Çekilmesinin Hukuki Etkileri
- Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde geçerli oyların %50+1'ini alan cumhurbaşkanı seçilir.
- İnce'nin çekilmesi tek taraflı irade beyanı olarak kabul edilir ve muhataba ulaştığı anda hüküm ve sonuçlarını doğurur.
- Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu'nun 2. maddesine göre, birinci oylamada kesin aday listesinin resmi gazetesi yayınlanmasından itibaren seçim günü saat 5'e kadar adaylarda bir eksilme olursa değişikliği gerektirmez.
- 02:02İnce'ye Verilen Oyların Geçerliliği Tartışması
- Oy pusulasında İnce'nin ismi ve fotoğrafı olacak, ancak İnce'ye verilen oyların geçerli mi olacak, geçersiz mi olacak konusunda ciddi bir tartışma vardır.
- Yüksek Seçim Kurulu bu oyların geçerli olduğunu söyledi, ancak konuşmacı bu oyların geçersiz olması gerektiğini düşünüyor.
- İnce'ye verilen oylar geçersiz olsaydı, toplam geçerli oyların yarısı üzerinden %50+1 alan aday cumhurbaşkanı olacaktı.
- 03:17Psikolojik Etkiler ve Kanun Uygulaması
- Oylar geçerli diye İnce'ye oy verenler, kamuoyuna bir mesaj vermek ve İnce'nin gücünü göstermek için oy kullanabilirler.
- İnce'ye verilen oylar geçersiz olsaydı, tabanı sandığa gittiğinde kendisi en yakın olan diğer adaylardan birine oy verecekti.
- Kanunun 4. maddesine göre çekilen aday ilk iki'ye girerse sonraki turda ona verilen oylar cari olmaz, üç aday yarışır ikinci turda.
- 05:49Oy Kullanma Süreci
- Seçmen sandığa gittiğinde kayıtlı olur, kendisine bir zarf ve iki pusula verilir.
- Pusulaların yırtık olup olmadığı, işaretlenmiş olup olmadığı, aynı renkte ve ebatta olup olmadığı ve sandık kurulunun mührü var mı kontrol edilmelidir.
- Kabine girmeden önce pusulaların kontrol edilmesi önemlidir, aksi halde oyu geçersiz olabilir.
- 07:00Oy Kullanma Detayları
- Okuma yazma bilmeyenler sandık kurulu başkanından yardım alabilir, görme engelliler için özel oy pusulaları vardır.
- Oy kullandıktan sonra isim soyisminin karşısındaki yeri imzalamak gerekir.
- Pusula zarftan düşerse, tercihen yapıştırılması önerilir çünkü sayım döküm cetveli tanzim edilirken daha isabetli olur.
- 08:43Seçim Pusulası ve Oylama Sistemi
- Yarınki seçimde hem milletvekilleri hem de cumhurbaşkanı belirlenecek, iki pusulayla kabinlere gireceğiz.
- İttifaklar ve ortak listeler var, bu nedenle oyların geçerli sayıldığı durumları detaylıca izlemek gerekiyor.
- Cumhurbaşkanı aday listesinden sonra milletvekili seçimlerine ilişkin seçim pusulası gelecek.
- 09:34İttifak Oylarının Geçerli Sayılması
- İttifakın üzerine vurulan "evet" mührü ittifak oyu olarak geçerlidir.
- İttifak oyu, partilerin aldığı oy oranlarına göre katsayı belirlenerek partilere dağıtılır.
- Yüksek Seçim Kurulu, seçme iradesinin tam ve gereği gibi sandığa yansımasını istiyor.
- 11:16Geçerli Oy Örnekleri
- İttifak çatısı altında siyasi partiye verilen oy geçerli ve hüküm ve sonuçlarını doğurur.
- İttifakta bir partiye verilen oy tamamen işaretlenmesi gereken alana işaretlenmişse geçerli olur.
- İttifak çatısı söz konusu olduğu için hem ittifak hem partiye verilen oy da geçerli kabul edilir.
- 14:55Geçersiz Oy Örnekleri
- İttifak içerisinde değil, tesadüfen ittifakın üstüne gelen oy geçersizdir çünkü oyun sahibi belli değildir.
- İttifakın iki tarafında hem bir partiye hem de diğer partiye basılmış ve ara çizgiye basılmış oy geçersizdir.
- İki müstakil partiye tam ikisinin ortasına vurulmuş oy geçersizdir.
- 17:17Seçim Güvenliği ve Siyasi Partilerin Rolü
- Her seçmen mutlaka bir sandığa gitsin, bu temel yurttaşlık görevidir.
- Seçimin güvenliğini sağlayacak temel aktör siyasi partilerdir, mekanın sahibi siyasi partilerdir.
- Yüksek Seçim Kurulu anayasal organ olarak tedbir önlemleri alır, seçimin insicamını sağlar ve hukuki ihtilaflarla ilgili karar verir.
- 18:26Seçim Sisteminde Sandık Kurulu Yapısı
- Seçim sisteminde siyasi partiler esas müessir aktörlerdir ve sandık kurulu yapısında belirleyici rol oynarlar.
- Sandık kurulu bir başkan, altı asil ve altı-yedi yedek üyeden oluşur; ilçe seçim kurulu başkanı at çekme yöntemiyle sandık sayısının iki katı kadar kamu görevlisini seçer.
- Sandık kurulu başkanı, son seçimlerde o ilçede en yüksek oy almış beş siyasi parti temsilcisini ve yedeklerini sandık kurulu üyesi olarak atar.
- 19:50Sandık Sonuç Tutanağı ve İtiraz Mekanizması
- Sandık kurulu başkanı, cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin pusulaları çıkarır, sandık sonuç tutanağını gösterir ve sandık kurulu üyelerini saymaya başlar.
- Sandık sonuç tutanağına hangi siyasi partinin genel seçimlerde ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hangi cumhurbaşkan adayının kaç oy aldığı yazılır.
- Sandık sonuç tutanağı, sandık kurulu başkanı ile siyasi partilerin temsilcileri tarafından imzalanır ve bu tutanak siyasi parti temsilcilerine, müşahitlere ve bağımsız üyelere verilir.
- 21:07Sandık Sonuçlarının Kontrolü
- Siyasi parti temsilcileri, sandık sonuç tutanağını kendi özel sistemlerine ve veritabanlarına işlerler, ayrıca Yüksek Seçim Kurulu'ndan direkt erişme ihtimalleri vardır.
- Eğer sandık sonuç tutanağı ile Yüksek Seçim Kurulu'nun sonuçları örtüşmüyorsa, siyasi partiler itiraz ve şikayet mekanizmasını hayata geçirebilirler.
- Sandık sonuç tutanağı, seçimin temel belgesidir ve ıslak imzalı olarak siyasi parti temsilcilerine, müşahitlere ve bağımsız üyelere verilir.
- 22:53Sandık Kurullarına Sahip Çıkma Önemi
- Sandık sonuçlarını manipüle etmek için en önemli engel, siyasi partilerin sandık kurullarına sahip çıkmasıdır.
- Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, son seçimlerde en fazla oy almış beş siyasi parti sandık kuruluna üye verir, ancak seçime katılmayan partiler de muvafakat şartıyla diğer partilerden üye verebilirler.
- Sandık kurulunun olduğu ve ıslak imzalı tutanakların alındığı hiçbir yerde sandık sonuçlarında tahrifat yapılamaz.
- 25:04İtiraz ve Şikayet Mekanizması
- Seçim mevzuatına göre temelde iki tane başvurulabilecek yol vardır: şikayet ve itiraz.
- İtiraz, cumhurbaşkanlığı seçimleri için pazartesi günü 17:00'a kadar, milletvekilliği genel seçimleri için salı günü 15:00'a kadar yapılabilir.
- İtiraz ve şikayet mekanizmasına yurttaşlar, siyasi partilerin temsilcileri, milletvekilleri, adaylar ve müşahitler başvurabilir ve bu süreçte herhangi bir harç masrafı ödenmez.
- 27:17Seçim Sürecinde İtiraz ve Şikayet
- Seçim sürecinde itiraz ve şikayet sözlü veya yazılı yapılabilir, ancak delil ve gerekçe gösterilmezse değerlendirilmez.
- İtiraz ve şikayet seçim hukukuna ilişkin işlemleri durdurmaz, ancak ilgili kurul tedbiren durma kararı verirse durur.
- Seçim kurulları kararlarını iki-üç günlük sürelerde verir.
- 28:52Seçim Güvenliği ve Yasaklar
- Seçim günü alkol satışı, silah taşıma, kafe, bar ve internet kafelerin kapalı olması, restoranların sadece yemek servisi vermesi yasaktır.
- Silah taşıma yasağına aykırı hareket edilirse 25 günden az olmamak üzere adli para cezası, alkol satışı olursa 3 aydan 6 yıla kadar hapis cezası söz konusudur.
- Fotoğraf ve kayıt yapmak hukuka aykırıdır, hem adli süreç hem de idari para cezaları hayata geçer.
- 29:41Sandık Kabininde Oy Kullanma Kuralları
- Kural olarak seçim kabine tek girmelisiniz, tek istisnası engellilerdir.
- Sandık kurulu başkanlığı ve siyasi parti üyeleri telkinde bulunamaz, cebir ve tehditte bulunamaz.
- Okuma yazma bilmiyorsanız sandık başkanından yardım alabilir, görme engelliyseniz Yüksek Seçim Kurulu'nun hazırladığı pusulayı kullanabilirsiniz.
- 31:13Sandık Sonuçlarının Güvenilirliği
- Sandığın sahibi siyasi partilerdir, sandık kurulu görevlisi olduğu sürece seçmenin iradesinin sandığa yansması hukuken ve fiilen mümkün değildir.
- Islak imzalı sonuç tutanağı var ve sandık kurulu başkanı, üyeleri ve müşahitlerde bulunur, bu tutanağın dışında sandıkla ilgili sonuç Yüksek Seçim Kurulu esas alamaz.
- Siyasi partiler en yüksek oy almış beş partinin üyesi sandıklarda, sandığa üye veremeyen siyasi partilerin müsaitleri de orada bulunur.
- 33:14Oy Sayım Sürecinde İzlenim
- Sandığın başında sandık kurulu başkanı ve üyeleri olur, müsaitlerden beş tane talebe göre sandık kurulu başkanı karar verir.
- Sandığın başında olmamak kaydıyla milletvekilleri, adaylar ve yurttaşlar oy sayımını izleyebilir.
- Oy sayımında aleniyet vardır, sandık kurulu başkanı önce sayım cetvelini kaldırıp boş olduğunu gösterir, sonra sandıkları tek tek açıp geçerli oyları tasnif eder.
- 34:14Yurtdışı Oyların Sayımı ve Sonuçları
- Yurtdışı oyları sayıldı, vatandaşlar kendi oylarını verdikten sonra tasniflendi, mühürlendi ve seçim kurulları vasıtasıyla alındı.
- Yurtdışı oylar, Türkiye'de kullanılan oylarla birlikte kümülatif olarak sonuç tutanaklarına yansıyacak ve Yüksek Seçim Kurulu kararını açıklarken bu oylar da Türkiye'deki oylara eklenecek.
- 35:14Depremzedelerin Oy Kullanma Hakkı
- Depremzedelerin birçoğu büyük şehirlere geldi, ikametgahlarını almışlarsa orada oy kullanabiliyorlar.
- İkametgahlarını almamış depremzedeler, seçmen listeleri asıldıktan sonra nüfus müdürlükleri veya e-devlet üzerinden nakillerini alabilirler.
- Yerel yönetimler, deprem bölgelerinde ikametgahını almamış depremzedeler için ulaşım araçları temin ederek günübirlik oy kullanmalarını sağlıyorlar.
- 36:49Sandık Güvenliği ve Seçim Sistemi
- Türkiye'nin seçim mevzuatında önemli eksiklikler olsa da, sandık güvenliği bakımından normatif olarak ve fiilen en güvenilir sistemlerden biri.
- Sandık kurulunda siyasi partilerin üyeleri, müsaitler, kamu görevlisi başkan ve asil üye bulunuyor.
- Oylar aleni bir şekilde sayılıyor, sandık sonuç tutanakları siyasi partilerin bildirdiği üyelerin imzalamasıyla ıslak imzalı nüshaları çoğaltılıyor.
- 38:34Seçim Sonuçlarının Onaylanması
- Sandık sonuç tutanakları siyasi parti üyelerine ve müşahitlere veriliyor, resmi sonuçlar siyasi parti temsilcilerinin veritabanlarına giriyor.
- Sandık sonuç tutanakları ilçe seçim kuruluna gidiyor, oylar mühürlü bir şekilde il merkezine ulaşıyor.
- İl ve ilçe düzeyinde birleştirme tutanağı tanzim edilerek resmi seçim sonuçları belgeleri oluşturuluyor.
- 39:38Seçim Sürecindeki Önemli Değişiklikler
- Son yüzde yedi baraj tont sistemi uygulanacak ve bir siyasi parti üyesi muvafakat vermek kaydıyla başka bir siyasi parti için sandıklarda görevlendirilebiliyor.
- Siyasi partiler sandık kurullarına üye verdikleri sürece, müşahitler orada olduğu sürece ve sonuç tutanaklarını aldıkları sürece seçim sonuçlarına ilişkin tahrifat söz konusu olamaz.
- Herkesin iradesi mutlaka sonuçları etkileyecek ve 14 Mayıs tarihi, ülkenin milyonlarca vatandaşının el ele beraber yazabileceği bir gün olabilir.