Buradasın
Türkiye'de Cumhurbaşkanı Adaylığı ve Anayasa Hukuku Tartışması
youtube.com/watch?v=R4-Xq6oVmg8Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Tele1'de yayınlanan "Habere Doğru" programında, sunucu Evren Hanım hukukçu Dr. Ruşen Gültekin ve akademisyen yazar Erfin Tataroğlu ile bir röportaj gerçekleştiriyor. Program, siyasi iletişim uzmanı Evren Hanım'ın moderatörlüğünde gerçekleşiyor.
- Video, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın üçüncü kez aday olma ihtimali ve bunun hukuki yorumlanması üzerine odaklanıyor. Anayasanın 101. ve 116. maddelerinin yorumlanması, erken seçim durumunda cumhurbaşkanının üçüncü kez aday olabilmesi, asli kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar kavramları gibi konular ele alınıyor. Ayrıca, CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun adaylığı ihtimali ve altılı masanın aday seçimi süreci de tartışılmaktadır.
- Programda ayrıca Türkiye'deki adalet sorunları, anayasa ihlalleri, yargı bağımsızlığı, kimliklere göre ayrımcılık ve ekonomik zorluklar gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacılar, siyasetçilerin anayasanın açık maddelerini eğip bükmeye çalıştığını ve muhalefetin bu konuda stratejik bir yaklaşım sergilemesi gerektiğini vurgulamaktadır.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Üçüncü Adaylık Açıklaması
- Tele1'de "Habere Doğru" programında günün öne çıkan başlıklar uzmanlara değerlendiriliyor.
- Partili Cumhurbaşkanı Erdoğan dün kendi ağzından üçüncü kez aday olacağını ifade etti.
- Anayasaya göre Erdoğan'ın üçüncü defa bir erken seçim olmadan aday olma ihtimali yok.
- 00:51Hukukçu Dr. Ruşen Gültekin'in Değerlendirmesi
- Hukukçu Dr. Ruşen Gültekin, Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasa savunucusu olduğunu belirtiyor.
- Hukuk devleti olmadığında krizlerle karşı karşıya kalındığını vurguluyor.
- Anayasanın 101. maddesine göre cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır ve bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir.
- 03:29Anayasanın 116. Maddesi ve Yorumlanması
- Anayasanın 116. maddesine göre Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir.
- Cumhurbaşkanı, seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde yeniden aday olamaz.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerin yenilenmesine karar verirse cumhurbaşkanı üçüncü defa aday olabilir.
- 04:37Erdoğan'ın Adaylık Durumu
- Erdoğan Ağustos 2014 yılında cumhurbaşkanı aday oldu ve halk tarafından seçildi.
- Haziran 2018 tarihinde ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi.
- Anayasanın lastiği ve amaçsal yorumu, ülkede diktatör yaratmamak için iki defa ikiden fazla seçilememesini gerektiriyor.
- 06:23Hukuki Değerlendirme
- Erdoğan'ın adaylığını açıklaması hukuki değil çünkü seçim kararı alınmış değil.
- Erken seçim kararı alındıktan sonra aday olabilir ve seçilebilir.
- İktidarın oyları bir erken seçim kararı almaya yetmiyor.
- 07:15Anayasa ve Erdoğan'ın Üçüncü Kez Aday Olması
- Erken seçim yapılması ve Erdoğan'ın üçüncü kez aday olmasıyla ilgili muhalefetin "367 tartışması yaratmayacağız, sandıkta yeneceğiz" şeklindeki açıklamaları hukuk devleti ve anayasal düzen içinde geçerli değildir.
- Anayasa'nın açıkladığı maddeler açıktır ve sistematik, amaçsal yorum yöntemleriyle değerlendirildiğinde, Erdoğan'ın üçüncü kez aday olması mümkün gözükmüyor.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünlüğünü ve yürütmenin aşırılıklarını engellemek için, Erdoğan'ın aday olamayacağını kabul etmek gerekiyor.
- 09:21Anayasa Yorumlaması ve Kurucu İktidar
- Bazı hukukçuların "Erdoğan bu yetkilerle 2018'de seçildi, ondan önce bu yetki yoktu ama cumhurbaşkanıydı" şeklindeki yorumları anayasa hukukunun yorumlanmasıyla ilgili geçerli değildir.
- 1980'de darbe anayasasına "asli kurucu iktidar" denirken, 2017'de yapılan kısmi anayasa değişikliği "tali kurucu iktidar" olarak değerlendirilmelidir.
- Siyasetçilerin 101. ve 116. maddeleri birlikte okuyup anladıktan sonra yorum yapmaları gerekir, aksi takdirde bu yorumlar hukukçular nezdinde geçerli olmayacaktır.
- 12:36Anayasa İhlalleri ve Siyasi Yorumlar
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın çaktırmadan birinin üçüncü kez aday olabileceğini kabul etmek mümkün değildir.
- 2017 referandumunda anayasa değişikliği yasamayı güçlendirecek ve yargı bağımsızlığı yaşanacak şeklinde tanıtılmıştı.
- Hukuk devleti ve yargı bağımsızlığı olmadan ülkenin geleceği belirsizdir, bu nedenle hukuk devleti ve özgürlüklerin korunması önemlidir.
- 15:18Anayasa İhlalleri ve Muhalefetin Tepkisi
- Son referandumda mühürsüz oyların oyun içerisinde kurallar değiştirilerek kabul edilmesi ve üç ay sonra kanunlara girmesi gereken değişikliklerin yapılmasıyla yaşanan olaylar eleştiriliyor.
- Muhalefetin bu duruma yeterince ses çıkarmadığı ve bir kez daha anayasa ihlal edileceği endişesi dile getiriliyor.
- Evren Hanım, halkın adalet istemedikçe ülkeye adalet gelmeyeceğini, yargıcının sürgün olmaması ve kanunu ihlal eden siyasetçinin görev yapmaması için halkın oy vermeyeceğini vurguluyor.
- 16:30Adalet ve Sistemin Önemi
- Mühürsüz oyların mühürlü kabul edilmesi gerektiği ve bunları yapmadığımızda doların 5 liradan 17 liraya çıktığı belirtiliyor.
- Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinin bağımsız olmaması ve TBMM'deki vekillerin görevini yapamaz hale getirilmesi durumunda sistem tek kişiye indirileceği ve bunun en büyük zararının halkın göreceği söyleniyor.
- Osmanlı'nın çöküşünün liyakatin ölmesi ve eş-dost düzeninin yaratılmasıyla başladığı, bu tarihimizde olmaması için adalet istenmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 18:30Anayasanın Maddeleri ve Hukukçuların Rolü
- Anayasanın 101. ve 116. maddelerinin açık olduğu, bunları siyaseten eğip bükmemek gerektiği belirtiliyor.
- Erdoğan'ın aday olmak istiyorsa erken seçim kararı alması gerektiği, muhalefetin de buna yakın olduğu söyleniyor.
- Hukukçuların vicdani yorum yapmaya ve hukuk teknikleri kullanarak maddelere bakıp açık bir şekilde görmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 20:19Devletin Kavramı ve Erdoğan'ın Açıklamaları
- Cumhurbaşkanının "bana saldırırsa Türkiye'ye saldırılır" gibi açıklamalarının eleştirildiği, Türkiye Cumhuriyeti'nde kimse devlet olamayacağı belirtiliyor.
- Devletin hepimizin örgütlü gücü olduğu, hükümet edenlerden ayrı başka bir aygıt olduğu vurgulanıyor.
- Erdoğan'ın Kemal Kılıçdaroğlu'na Alevi kimliği üzerinden sarf ettiği sözler ve adaylığını açıklaması ele alınıyor.
- 23:50Muhalefetin Stratejisi ve Siyasetin Etkisi
- Muhalefetin stratejisini Erdoğan'ın aday olmaması üzerine kurması yerine, hukukun esas olduğu ve anayasada ne yazıyorsa bunların uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
- Siyasetin toplumu dönüştüren bir etkisi olduğu, son yılda iyiye ve güzele doğru dönüşmediği belirtiliyor.
- Hukukçuların doğruları ortaya koyması gerektiği, ancak siyasi partilerin bu konuda siyaset yürütmelerinin AK Parti'nin mağduriyetine yeni bir şey katacağı düşünülüyor.
- 26:32Erdoğan'ın Adaylık Açıklaması ve Siyasal İletişim
- Erdoğan'ın adaylık açıklaması, altılı ittifakın adayının açıklanışı gibi görkemli bir törenle değil, sadece "adayım" diyerek açıklandı.
- Siyaset halkta coşku uyandırma işidir ve adaylık açıklamasında yüksek bir tepki ve coşku karşılık gelmeliydi.
- Altılı ittifakın liderlerinin "adaysan açıkla" baskılarının karşılık bulduğu ve AK Parti içinden bazı isimlerin aday olma konusunda hevesli olduğu spekülasyonları oluştu.
- 28:38AK Parti'nin İç Durumu ve Adaylık Açıklaması
- İktidar mensuplarının büyük toplantılarda bile Erdoğan'ın müjde tırnak içerisinde verdiğinde alkışlamadıkları durumlar yaşanıyor.
- Erdoğan'ın kendi tabanında ve vekil grubundaki coşkuyu eskisi kadar yaratamadığı, bu açıklamanın cılız kaldığı belirtiliyor.
- AK Parti genellikle gösterişli törenlerle adaylık açıklamalarını yaparken, bu ilk açıklamanın bile kendi medyalarında coşku yaratması beklenirdi.
- 30:36Erdoğan'ın Kılıçdaroğlu'na Yönelik Yaklaşımı
- Erdoğan'ın Kılıçdaroğlu'na "korunmaya ihtiyacınız varsa biz sizi koruruz" yaklaşımı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş değerlerinde yer almayan bir kavramdır.
- Türkiye Cumhuriyeti, insanların kimlikleri üzerinden sınıflandırılmaları değil, nerede doğup büyüdüyseniz size fırsat eşitliği sunar.
- Kılıçdaroğlu'nun mezhebi üzerinden yapılan tüm tartışmalar kökten ve ilkesel olarak reddedilmelidir.
- 32:21Kimlik Ayrıştırmacılığı Tartışması
- İyi Parti milletvekili Kılıçdaroğlu'nun Alevi kimliğine yönelik bir sıkıntı doğabileceğini Sünniler arasında ifade ettiğinde, Erdoğan yıllardır Kılıçdaroğlu'nun kimliği üzerinden ayrıştırmacılık yapmıştır.
- Bir insanı kimliğini üzerinden değerlendirmek, ortaçağdan kalma aklın sonucu veya Ortadoğu'daki otoriter feodal yapıların yaklaşımıdır.
- Meral Akşener'in bu duruma samimi bir özürle yaklaştığı ve Erdoğan'ın "aba altından sopa gösterenler" ifadesinin İyi Parti'ye yönelik olduğu belirtiliyor.
- 35:04Kimlik Özgürlüğü ve Ayrımcılık
- İnsanların kimliklerine kör bakan biri olarak, herkesin kimliği, mezhebi, doğduğu yer ve tüm değerleri kendisi için değerlidir ve özeldir.
- Adil bir düzende insanları değerlendirebilmek için kimliklerine ve yaşam tarzlarına yönelik kör okuma yapmak gerekir.
- İçinde bulunduğumuz dönemde mezhepleri konuşmak kötüdür ve bu konuları çoktan geride bırakmış olmamız gerekir.
- 36:33Madımak Olayı ve Ayrımcılık
- Madımak'ı yaktığı ifade edilen insanlar zaman aşımından dışarıda kaldıklarında veya cezaevinden çıktıklarında, Erdoğan "hayırlısı oldu" ifadelerini kullanmıştır.
- Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, bu konuda jet hızıyla tepki göstermiştir.
- Türkiye'de bir Alevinin kaymakam veya vali olabildiği bir bütününe baktığımızda, ayrımcılık olmadığını söylemek mümkün değildir.
- 38:55Cumhurbaşkanı Adaylığı Tartışması
- Cumhurbaşkanı adayının kimliği yerine liyakat, devlet tecrübesi ve ülkeyi düzlüğe çıkarıp çıkaramayacağı konuşulmalıdır.
- Kılıçdaroğlu'nun adaylığı ile ilgili kulislerde rozetini çıkartıp koltuğunu başka bir milletvekiline bırakacağı yönünde konuşulanlar var.
- Cumhur İttifakı'nın adayı Tayyip Erdoğan olarak belirlenmiş, muhalefetin erken seçim çağrısı yaparken, Cumhur İttifakı'nın beklentisi Millet İttifakı'nın adayının açıklanması.
- 41:42CHP'nin Adaylık Stratejisi
- Kulislerde muhalefetin adayının Kılıçdaroğlu olmasına yüksek ihtimal gözüyle bakılıyor ve CHP'de hesaplar buna göre yapılıyor.
- Kılıçdaroğlu'nun aday olması durumunda önce parti rozetini çıkaracak, seçimi kazanması durumunda partisinden istifa edecek ve CHP için kurultay süreci başlayacak.
- Altılı masa hemen güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş diyecek ve cumhurbaşkanının yetkilerinin de buna göre dizayn edilmesi gündeme gelecek.
- 43:14Elfin Tataroğlu'nun Görüşleri
- Kılıçdaroğlu adaylığa en yakışacak kişi olarak görülüyor, devlet birikimi, duruşu, sakinliği ve sağduyusuyla bu geçiş dönemi için uygun.
- Aday her kim olursa olsun, tüm liderlerin yanında durması, kabinesinde mevcudiyet göstermesi ve örgütleriyle meydanlarda çalışması gerekiyor.
- Kaybeden aday olmayacak, kaybeden altılı masa olacak çünkü altılı masa bir ortaklıkla adayı çıkarıyor.
- 45:32Erken Seçim Tahminleri
- Yeni yasa düzenlemesi geldiği gün (23 Nisan 2023) sonrasında bir buçuk ay içerisinde bir seçim olabileceğini düşünüyor.
- İktidar kendi sürekliliği için çaba sarf ediyor, vatandaşın ekonomik anlamda zorda olduğu önemli değil.
- Türkiye'de ekonomik koşullar ve vatandaşın durumu taşınabilir durumda değil, altılı masa herhangi bir hata yapmadan birlikteliği götürsün ve iyi bir aday çıkarsa kazanılabilir.