Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Atı TV'de yayınlanan "Gündem Özel" programında, sunucu, Eğitim Sen İstanbul 3. Şube Başkanı Ayfer Koçak, Disk Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, avukat Özgür Karaduman, Profesör İbrahim Kabaoğlu ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun gibi konuklar yer almaktadır.
- Program, iki ana konuyu ele almaktadır: İlk bölümde 2024 TL olarak belirlenen yeni asgari ücret tartışılmakta, sendikaların asgari geçim ve yaşam miktarı olarak tanımladıkları 2528 TL'nin altında bir ücret belirlendiği ve bu durumun işçilerin yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayamayacağı vurgulanmaktadır. İkinci bölümde ise Türkiye'deki hukuk sistemi, yargı reformu, af yasası ve demokrasi sorunları tartışılmaktadır.
- Programda ayrıca Gezi davası, Osman Kavala davası, Soma maden faciası, Çorlu tren kazası ve Aladağ cemaat yurdu yangını gibi Türkiye'deki önemli hukuki olaylarda yaşanan hakim değişiklikleri, delillerin ortadan kaldırılması ve yargılama süreçlerindeki sorunlar ele alınmaktadır. Konuklar, yargı reformunun sadece iktidarın ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanamayacağını ve toplumun tüm kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
- 00:26Asgari Ücret Tartışması
- Türkiye'de asgari ücret her sene bu dönemde açıklanıyor ve tartışmalarla birlikte belirleniyor.
- Türk-İş'in asgari ücret konusunda genellikle yüksek perdeden giriş yapıp sonra iktidarın ne derse kabul ettiği bir alışılmış durum söz konusu.
- Sendikaların çeşitli araştırmaları, dört kişilik bir ailenin normal geçinebilmesi için gerekli para veya açlık sınırı gibi ifadelerle ortaya konulan raporlar var.
- 01:34Eğitim Sen İstanbul
- Eğitim Sen İstanbul 3. nolu şube başkanı Ayfer Koçak, Türkiye'de emekçilerin ciddi karanlık bir dönemden geçtiğini belirtiyor.
- İşçi sendikaları, asgari geçim ve yaşam miktarı olarak tanımladıkları 2528 lira talebini kabul ettiremediler.
- İşçilerin büyük bir kısmı işlerinden olma kaygısını yaşarken, sendikal hak ve özgürlüklerin tırpanlandığı dönemde bu ücret sefalet ve yoksunluk anlamına gelecek.
- 04:12Türk-İş'in Tavrı
- Türk-İş'in asgari ücret teklifini kabul etmediğini ifade ettiğini ve ısrarlı bir şekilde devam ettirebileceklerini düşünüyorlar.
- Türkiye'de grevlere yasaklanmasına karşı bir tavır koyamıyorsanız, asgari ücret görüşmelerinde de büyük karşılığı olmuyor.
- Sendikaların temel gücü grev yapabilme hakkıdır, grevleri yasaklayabiliyorsanız ve sendikalar bu anlamda ciddi tavır koyamıyorsa, sözleşme masalarında söylenecek bir şey kalmıyor.
- 07:58Disk Genel Başkanı'nın Değerlendirmesi
- Disk Genel Başkanı, asgari ücretin bir kez daha işverenlerin ve hükümetin talepleri doğrultusunda belirlendiğini, bu durumun kabul edilemez olduğunu belirtiyor.
- Asgari ücretin tümüyle gerçek bir toplu pazarlıkla belirlenmesi gerektiğini, anlaşmazlık durumunda grev hakkının olduğu ve bütün konfederasyonların müdahil olabildiği bir süreçle belirlenmesi gerektiğini vurguluyor.
- 2020 yılı boyunca geçerli olacak olan asgari ücret 2324 lira olarak belirlenmiş, her ay açısından 10 liralık bir artışla gerçekleşmiş.
- 09:36Asgari Ücretin Yetersizliği
- Türkiye'de ekonomik krizle birlikte alım gücünün gerilediği, asgari ücretin ve bütün ücretlerin reel olarak gerilediği bir süreçte işçi sınıfına krize karşı koruyacak bir ücret belirlenmesi gerekirken, bunun çok uzağında bir asgari ücret belirlenmiş.
- Disk, 2020 yılı içinde asgari ücretin en az net 3200 lira olması gerektiğini söylüyor.
- Asgari ücretlinin en önemli gider kalemleri olan gıda, konut, elektrik, su ve doğalgaz fiyatları son bir yıl içerisinde %30-40-50 hatta %70'lere varan zam oranlarında artmış, bu gerçek enflasyonun ne olduğunu herkesin biliyor.
- 11:29Asgari Ücret Mücadelesi
- Disk Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, asgari ücret mücadelesinin sadece masa başında yürütülen bir süreç olmadığını, insan onuruna yaraşır bir asgari ücret için toplu bir mücadele gerektiğini vurguluyor.
- Türkiye'de asgari ücretle çalışanların oranı %43 iken, Avrupa ülkelerinde bu oran %8-9 civarındadır ve Türkiye'de asgari ücrete bile ulaşamayan 1,80 milyon işçi bulunmaktadır.
- Türkiye'de toplu sözleşme kapsamındaki işçi oranı %7-8, özel sektörde ise %5'e düşmektedir ve bu durum asgari ücretin geniş olmasının en önemli nedenlerinden biridir.
- 13:46Asgari Ücret Değerlendirmesi
- 2020 yılı boyunca 2200-2324 lira asgari ücret, Türkiye'de büyük bir yoksullaşma ve gelir dağılımında adaletsizliğin derinleşmesi anlamına gelmektedir.
- Disk Genel Başkanı, asgari ücret konusunda diğer konfederasyonlara ve sendikalı-sendikasız tüm işçi arkadaşlarına omuz omuza olmaya çağrıda bulunuyor.
- Türk-İş'in asgari ücret pazarlığında tavrını gerektiği gibi yerine getirmediği yorumu yapılmaktadır.
- 16:11Hukuk Garabeti Örnekleri
- Avukat Özgür Karaduman, Türkiye'de hukuk garabeti olarak nitelendirilen olayların sadece Gezi ve Osman Kavala davalarında değil, diğer alanlarda da görüldüğünü belirtiyor.
- Gezi davasında 30. Ağır Ceza Mahkemesi'nde kısa sürede iki kez hakim değişikliği yapılmış, tutukluluğunun sona ermesine yönelik şerh koyan hakimler görevden alınmıştır.
- Soma maden faciası davasında da benzer bir durum yaşanmış, dosya başından sonuna kadar takip eden hakim görevden alınmış ve yerine yeni bir heyet getirilmiştir.
- 23:16Diğer Yargılama Sorunları
- Çorlu tren kazasında hazırlık aşamasında büyük özensizlikler yaşanmış, yetkililer gelecekti ve alelacele süpürme yapılmış, bu da delillerin ortadan kaldırılması olarak değerlendirilmektedir.
- Aladağ duruşmasında, Adana'nın Kozan ilçesinde 11 kız çocuğunun yanarak hayatını kaybettiği olay yerinde bilirkişi incelemesi yapılmadan yurt dozerle yıktırılmıştır.
- 25:19Yargı Sürecinin Uzatılması ve Cezalandırma
- Çorlu tren kazasında bekçi Murtaza'nın delilleri zarar görmesine yol açması gibi durumlar, Aladağ'da yangın geçirmiş yurt binasının yıkılması gibi olaylarda da benzer şekilde soruşturmaların uzatılması ve iddianamenin çıkartılmaması, özellikle tutuklu olanlar açısından bir cezalandırmaya dönüşüyor.
- Osman Kavala vakasında olduğu gibi, Türkiye'de son dönemin en önemli şeylerinden biri, cezasını önceden fiili olarak tutuklayarak, iddianameyi hazırlamayarak, keyfi olarak ne ile yargılandığını bilmeden tutuklu olarak cezaevinde tutulmasıdır.
- Kamuoyunda büyük infial yaratan vakalarda, olayın soğuması ve sıcağı sıcağına bir yargılama yapıldığı takdirde kamuoyu baskısı ve ilgisinin davaya hızlıca yönelme ihtimalini soğutmak için soruşturmalar ağırdan alınıyor.
- 28:19Davaların Soğutulması ve Kamuoyu Baskısı
- Soma iddianamesi de öyle oldu; önce hazırlandı, eksik bulundu, bir daha geri döndü, mahkeme tarafından yeniden hazırlandı.
- Eskiden büyük davaları mahkeme güvenliğini sağlayamayacakları gerekçesiyle başka illere alırken, şimdi soğutarak, görünmez kılarak kamuoyunun vicdanından kaçırmaya çalışıyorlar.
- Türkiye'de çok hızlı olaylar meydana gelir ve sonra aynı hızda da unutulurlar, bu da insanlarda adaletin gerçekleşmeyeceğine dair bir duygu oluşturuyor.
- 30:38Davaların Toplumsal Önemi
- Soma davası ve Aladağ davasının sonucunda sanıkların ceza almaları, kamuoyu nezdinde ve yakınlarını kaybeden aileler nezdinde adaletin sağlanabileceğine ilişkin bir özgüven kazanılmasını sağlıyor.
- Bu tür davalar, yurttaşların siyasal otoriteye karşı ve siyasallaşmış yargıya karşı "biz buna karşı durabiliriz, sesimizi yükseltebiliriz ve bizi haksızlığa doğru sürükleyenleri ceza almasını sağlayabiliriz" duygusunu geliştirme açısından kritik öneme sahip.
- Türkiye'deki hem siyasal hem toplumsal hayata bir yargı eliyle müdahale var ve iş yaşamında emeğiyle geçinen yurttaşların eğitim, sağlık, ulaşım, barınma hakları temelinde hukuk mücadelesi zaman zaman önem kazanıyor.
- 33:31Yargı Reformu ve Hukuk Tekniği
- Yargı reformu, masa başındaki pazarlıklarla, iktidarın çeşitli bileşenleriyle ve etrafında kümelenmiş avukatlar/hukukçularla hazırlanabilen ve onun ihtiyaçlarını karşılamaya dönük bir şey olarak tasarlanamaz.
- Bir yargı reformu, toplumun özgürlüklerini genişleten, demokratik hak ve özgürlüklerini garanti altına alan ve bütün toplumun örgütlü ve örgütsüz tüm yurttaşlarını içerecek düzeyde açık tartışmalarla inşa edilebilir.
- Siyasal iktidar, hukuk devleti olmayı ve yaptığı her şeyi hukuka dayandırmakla sınırlı bir algı düzeyinde tarif ettiği için kağıt üzerinde yaptıklarını bir hukuka uygun hale getirme arzusuyla hukukla sürekli oynuyor.
- 35:40Yasal Düzenlemelerin Sorunları
- Siyasal iktidar, keyfiyet engellemiş olmuyor, sadece yasalara uygun iş yapmış oluyor; elinde yaptığı herhangi bir uygulamanın kendisini yasal dayanağını var diye soracak olursanız var.
- Dünyanın hangi gelişmiş demokratik ülkesinde altı ayda bir sürekli yasa değiştirilir, bu kadar torba yasayla kimsenin takip etmekte zorlandığı sürekli yasal düzenleme çıkartıp değişiklik yapabilirsiniz.
- Siyasal iktidar, ilerleyişi içerisinde önüne çıkan herhangi bir problemi aşabilmek için yeni yasal düzenleme yapıyor ve bu yasal düzenleme kamuoyu ile paylaşılmıyor, öncesinde tartışılmıyor, kişiye özel ihale sözleşmesi yazmak gibi bir şey bu.
- 37:16Yasal Düzenleme ve Hukuk Tekniği
- Muhalefetin ve yurttaşların ihtiyaçlarına uygun düzenlemeler yerine, siyasal iktidarın ihtiyaçlarına uygun düzenlemeler yapılmaktadır.
- Milli eğitim konusu tartışılırken, imam hatipleştirme gibi düzenlemelerin yasalara uygunluğu sorgulanmaktadır.
- Yasalaştırma hukuk tekniğine uygun değilse, yurttaşların gündelik hayatlarında ne tür sorunlara yol açacağına dair berrak bilince kavuşmamışlarsa, bu yasa teknik olarak hukuka uygun olsa da hukuka uygun değildir.
- 38:33Torba Yasaları ve Hukuka Uygunluk
- Torba yasaları, parlamentoda bir gecede çıkarılan ve sadece belirli kişilerin haberdar olduğu özel düzenlemelerdir.
- Bu tür yasalar yasaya uygun olsa da hukuka uygun değildir çünkü yurttaşların bilgilendirilmediği ve tartışılmadığı bir süreçtir.
- Köşe yazarları ve ekonomistler bu tür yasalara itiraz ederken, iktidar toplumsal karşı reaksiyonlara öfkelenir.
- 40:13Yargı Reformu ve Çifte Standart
- Yargı reformu, MHP'nin kader mahkumlarına af teklifi ile beraber gündeme gelmiş ve düşünce ve fikir özgürlüğünün önünü açtığını iddia etmiştir.
- TMK'nın düşünce özgürlüğünde "gazetecilik faaliyeti" eklenmesi, gazetecilik kavramının nasıl tarif edileceği konusunda çifte standart yaratmıştır.
- Türkiye'de gazeteci olduğu bilinerek tutuklu olan tonlarca gazeteci bulunmakta ve uluslararası raporlarda örgüt propagandası yapmaktan dolayı cezalandırıldıkları belirtilmektedir.
- 42:33Çifte Standart ve Adaletsizlik
- Türkiye'de çifte standartlı bir tablo ile karşı karşıya kalınmaktadır.
- AHİM kararlarının Türkiye'de sadece belli bir kesim için geçerli olması ve diğerlerine kapalı olma ihtimali vardır.
- Yargı reformu yapıldığında, anayasanın eşitlik ilkesine göre genel af yerine, yasa maddesine uygun olanlar dahil olacak, buna dahil olmayacaklar şeklinde çifte standart uygulanmaktadır.